Our stories redeemed

Our stories redeemed

Heeft de manier waarop we gehecht zijn een invloed op hoe we onze levensverhalen vertellen? Daar wilde ik graag achter komen tijdens het schrijven van mijn thesis. We hebben dit onderzocht bij zo’n 150 tieners. Gedurende vijf jaar lang legden ze jaarlijks testen af die peilden naar hun hechtingsstijl en naar de manier waarop ze betekenis geven aan impactvolle levensgebeurtenissen. Tijdens het laatste jaar van het onderzoek namen we ook een interview af waarin we hen vroegen te vertellen over die impactvolle levensgebeurtenissen. Tenslotte gingen we kijken naar het verband tussen hun hechtingsstijl en manier van betekenisgeving. Al waren de resultaten beperkt, konden we toch met zekerheid zeggen: we’re onto something!

We leggen eerst even de twee concepten van hechting en betekenisgeving uit. Hechting vindt zijn oorsprong in hoe er als kind met je werd omgegaan door je ouders. We spreken over veilige hechting als er iemand voor je was die je troostte op moeilijke momenten en je veiligheid en geborgenheid bood, maar anderzijds ook genoeg vertrouwen toonde dat jij de wereld in je eentje kon exploreren. Er is sprake van onveilige hechting als je als kind troost en voorspelbaarheid hebt moeten missen en het daardoor later moeilijker hebt om veilige relaties aan te gaan of net het gevoel hebt van niet echt op eigen benen te kunnen staan zonder de steun van een ander. Het is belangrijk om te vermelden dat we in de realiteit geen tweedeling maken tussen veilig of onveilig gehechte mensen; ten eerste is het een tweedimensionaal spectrum waarbij mensen een eerder veiligere of eerder onveiligere hechting kunnen hebben, en ten tweede is het ook niet zo statisch als het klinkt; een hechtingsstijl is veranderlijk door het leven heen.

Ook betekenisgeving is een heel breed concept. In mijn thesis ging het vooral over hoe je betekenisgeving kan detecteren in de manier waarop mensen vertellen over hun leven. Zo zijn er een aantal scripts die we “narratieve thema’s” noemen, die je kan terugvinden in een levensverhaal. Ik heb ervoor gekozen om de narratieve thema’s van Redemption en Contamination mee te nemen in mijn onderzoek. We spreken over een Redemption verhaal als iemand het vertelde als iets dat eerst slecht was, maar daarna een goede afloop had, bijvoorbeeld iemand die vertelt dat hij gepest werd, maar dat hij er uiteindelijk sterker is uitgekomen. Een Contamination verhaal is het omgekeerde, een verhaal dat verteld wordt als iets dat eerst goed was, maar daarna een slechte afloop kende, bijvoorbeeld het krijgen van een prachtige nieuwe fiets die een paar uur later gestolen werd.

Onze hypothese was de volgende: mensen met een veilige hechting leren als kind een soort positief levensritme aan: “na regen komt zonneschijn”. Heb ik het moeilijk, dan word ik getroost. Kom ik een obstakel tegen? Dan helpen mama en papa mij om dit op te lossen. Er wordt een soort vertrouwen gecreëerd dat als dingen niet goed gaan, het daarna weer beter kan worden. Zo zou je dan ook leren kijken naar je eigen levensverhaal; toen ging het niet zo goed, maar kijk, het is uiteindelijk goed gekomen. We wilden dus nagaan of mensen met een veiligere hechting ook meer Redemption verhalen zouden vertellen. Anderzijds vroegen we ons ook af of mensen met een meer onveilige hechting meer Contamination verhalen zouden vertellen. Zij hebben wellicht een ander levensritme aangeleerd, waarbij er eerder de verwachting werd geschapen dat als het goed ging, het misschien niet zo lang zou duren. Dit zou zich dan ook kunnen uiten in de manier waarop men zijn levensverhaal vertelt: eerst was het goed, maar toen dat gebeurde, kwam er enkel kwaad uit voort.

Om deze hypothese te testen, hebben we gedurende vijf jaar een groep van zo’n 150 jongeren onder de loep genomen. Toen ze begonnen waren de jongeren ongeveer 10-11 jaar. Bij het laatste onderzoek waren ze gemiddeld 16-17 jaar. Elk jaar werden er data verzameld over hun hechtingsstijl. De laatste twee jaren vulden ze ook een vragenlijst in die een beeld gaf van of ze eerder de neiging hadden om op een “Redemptive” manier naar levensgebeurtenissen te kijken, of net eerder een “Contaminated” manier. Het laatste jaar werd het interview afgenomen waarin we vroegen stukjes levensverhaal te vertellen in termen van een hoogtepunt, dieptepunt, keerpunt en een andere impactvolle gebeurtenis. Deze verhalen werden vervolgens gescoord op Redemption en Contamination.

Toen we alle data verzameld hadden, zijn we gaan kijken naar het verband tussen de twee. Omdat we over data van meerdere jaren beschikten, konden we zelfs gaan kijken of de hechtingsstijl in vroegere jaren voorspellend zou zijn voor de betekenisgeving van de latere jaren. Vonden we steun voor onze hypothese? Niet helemaal. Zoals het wel vaker gaat in wetenschap, riepen de resultaten net meer vragen op, maar zo blijft het boeiend natuurlijk!

De meest significante resultaten kwamen uit het verband tussen hechtingsstijl en de vragenlijst over Redemption en Contamination. Sommige resultaten bevestigden de hypothese en sommige spraken hem tegen. De resultaten van het verband tussen hechtingsstijl en de interviews waren over het algemeen niet significant. We hebben verschillende mogelijke antwoorden bedacht op de vraag waarom net deze resultaten uit het onderzoek kwamen. Misschien was onze steekproef niet divers genoeg? Of stelden we niet de juiste vragen? Of waren de tieners gewoon nog te jong om hun levensverhaal al goed te kunnen beschouwen? Verder onderzoek zal moeten uitwijzen of onze hypothese steek houdt of niet.

Ik kan je wel vertellen dat ik enorm genoten heb van het schrijven aan deze thesis. Het luisteren naar de verhalen van de jongeren was regelmatig ontroerend. Want uiteindelijk kan je veel eigenschappen delen met een ander mens, waar je woont, hoe oud je bent, zelfs welke karaktereigenschappen je hebt, … maar elk mens heeft een eigen verhaal. Een verhaal met goede en kwade dagen. En elk mens vertelt dat verhaal op zijn eigen manier.

En jij, hoe vertel jij je verhaal?