Robuustheid verkeerswerken bij rampen en evacuaties.

Stijn Willems
Persbericht

Robuustheid verkeerswerken bij rampen en evacuaties.

Uit België kan je niet vluchten

 

Grootschalige evacuaties leiden bijna altijd tot verkeerschaos. Dat konden we onlangs opnieuw vaststellen tijdens de evacuaties in New Orleans en Houston. Nochtans beschikken de Verenigde Staten over gedetailleerde evacuatieplannen. België heeft die niet. Burgerlijk Bouwkundig Ingenieur Stijn Willems trok reeds voor de doorkomst van Katrina en Rita aan de alarmbel. In zijn eindwerk dat vorig academiejaar te Leuven verscheen, vergeleek hij de verkeerskundige aspecten van evacuatieplannen in België, Nederland en de Verenigde Staten. Willems gooide hoge ogen, België is gebuisd.

 

De beelden staan nog op ons netvlies gebrand. Eind september slaan twee miljoen mensen op de vlucht voor de orkaan Rita en zorgen zo, daags voor de orkaan aan land komt, voor meer dan 150 kilometer file richting San Antonio, Austin en Dallas. Twee miljoen wanhopige mensen trachten met een gemiddelde snelheid van minder dan vijf kilometer per uur aan een orkaan te ontkomen.

De Verenigde Staten beschikken nochtans sinds eind jaren ’90, toen de orkanen Floyd en Georges een nooit geziene verkeerschaos veroorzaakten, over een uitgebreid arsenaal aan verkeersmaatregelen en evacuatieplannen voor hun orkaangevoelige kustgebieden. Dat die plannen hun doel gemist hebben, heeft vooral te maken met de explosieve bevolkingsgroei in deze gebieden.

De meest opvallende verkeersmaatregel tijdens zo’n evacuatie is de contraflow, het omdraaien van de rijstroken op inkomende snelwegen. Zo verdubbelt de capaciteit voor het evacuerende verkeer. Dit lijkt eenvoudig, maar is het in de praktijk helemaal niet. Het beginpunt van de contraflow moet veilig en efficiënt worden ingericht, een ingewikkelde klus. De verkeersaanwijzingen moeten leesbaar zijn voor het tegen de rijrichting in rijdende verkeer. En de op- en afritten van de omgedraaide rijstroken moeten voor de veiligheid afgesloten worden. Vergeet daarbij niet dat plastic kegeltjes al eens willen wegwaaien, zeker wanneer er een orkaan aankomt. 

 

En België?

Orkanen heeft België nog niet vaak gezien, maar daarom zijn we hier nog niet veilig. Denk maar aan het Antwerpse havengebied, één van de grootste chemische sites van Europa. Net daar deed zich ‘het broomincident’ voor. Begin maart 2004 kantelde in de haven een tankwagen, waarbij erg giftige broomdampen vrijkwamen. Gevolg: drieduizend personen werden geëvacueerd én de A12 werd volledig afgesloten. De verkeerschaos was gigantisch, de evacuatie verliep erg moeizaam. Dit was de rechtstreekse aanleiding tot Willems’ onderzoek naar het verkeerskundige aspect bij grootschalige evacuaties. Wat zou er gebeuren als niet drieduizend maar wel driehónderdduizend personen moesten geëvacueerd worden?

Navraag bij de bevoegde provinciale diensten en politie leidde vrij snel tot de conclusie dat België helemaal niet is voorbereid op zo’n rampscenario. Er bestaan nergens verkeersplannen voor massale evacuaties. Meer nog, er bestaan nauwelijks verkeersplannen voor rampsituaties in het algemeen. De uitzondering die de regel bevestigt is het gedetailleerde verkeersregelplan voor de Antwerpse haven. Aan het verkeersprobleem bij de evacuatie van duizenden personen besteedt niemand aandacht. Men rekent op de terreinkennis van het personeel en enkele algemene principes, zoals het zoneren van het rampterrein.

 

Nederland daarentegen besteedt wel aandacht aan het verkeer in zijn rampenplannen. Het is zelfs zo dat er gedetailleerde evacuatieplannen bestaan in overstromingsgevoelige gebieden. De overstromingen van ’95 in Nederland liggen duidelijk aan de basis van het toenemende besef van het belang van degelijke evacuatieplannen. Daarenboven doemt er nog steeds het spook op van de zware stormvloedramp uit 1953. België is totnogtoe gelukkig gespaard gebleven van dergelijke grootschalige natuurrampen. Maar het is maar de vraag of we wel zo veilig zijn als we denken.

 

Verkeersmodellen herbekeken

Willems stopt niet bij de hekeling van de huidige situatie, hij reikt ook een hulpmiddel aan om de evacuatieplannen voor te bereiden en op te stellen: het gebruik van verkeersmodellen. Een verkeersmodel is een wiskundig model dat voor een bepaalde situatie de omvang van de verkeersstromen in het netwerk voorspelt. Verkeersmodellen worden momenteel frequent toegepast op het woon-werkverkeer, bijvoorbeeld wanneer men wil schatten wat het effect zal zijn van een nieuwe industriezone op de mobiliteit in de omgeving.

Willems toont aan dat zo’n verkeersmodel, mits aanpassingen, ook kan ingezet worden in evacuatiescenario’s. Traditioneel schat een verkeersmodel de verkeersstromen in door modellering van de verschillende keuzes die elk individu maakt bij een verplaatsing. Bewust of onbewust kiest iedereen namelijk welke bestemming zijn verplaatsing heeft, wanneer hij vertrekt, welk vervoermiddel hij gebruikt en welke route hij volgt. Bij een evacuatie is dat niet anders. Alleen zullen de factoren die deze keuzes bepalen verschillen. Willems ontwikkelde daarom een verkeersmodel dat rekening houdt met de specifieke omstandigheden bij evacuaties. Cruciaal daarbij was het inschakelen van een stroommodel (het aan de KU Leuven ontwikkelde Link Transmission Model) dat het aangroeien van files nauwkeurig beschrijft. Files zullen immers onvermijdelijk zijn bij de enorme verkeersvraag bij evacuaties.

 

Aan het einde van zijn eindwerk past Willems zijn ontwikkelde verkeersmodel ook toe op een weliswaar vereenvoudigd verkeersnetwerk en bepaalt zo op welke wegen van het netwerk best contraflow kan worden toegepast. Omwille van die vereenvoudigingen kunnen uit de toepassingen spijtig genoeg geen concrete conclusies getrokken worden. Maar wat wel duidelijk is gemaakt, is dat het inschakelen van verkeersmodellen het ideale hulpmiddel is voor het opstellen en optimaliseren van evacuatieplannen. En dat die evacuatieplannen broodnodig zijn, ook in België. Om zo toch enigszins voorbereid te zijn op het onmogelijke.

 

Bibliografie

Bibliografie

Y. Aarts (2004). Medewerkster vakgroep verkeer bij de stad Eindhoven. Persoonlijke mail van 24/10.

 

R. Alsnih & P. R. Stopher (2004). A review of the procedures associated with devising emergency evacuation plans. TRB Annual Meeting CD-ROM 2004.

 

H. Balthazar (2001). Praktische handleiding rampenmanagement. Provincie Oost-Vlaanderen.

Te downloaden van http://www.oost-vlaanderen.be/veiligheid/content.cfm?doc_

id=48.

 

B. Barrett, B. Ran & R. Pillai (2000). Developing a dynamic traffic management modeling framework for hurricane evacuation. TRB 79th Annual Meeting.

 

D. H. Baxter (2001). Utilization of Florida’s existing and future Intelligent transportation systems for enhancing statewide transportation system management during and after hurricane evacuations. 2001 ITS America 11th Annual Meeting and Exposition.

 

B. Bens (2004). Hoofdinspecteur politiezone Beringen-Ham-Tessenderlo. Persoonlijke mail van 29/10.

 

X. Chen (2003). Agent-based simulation of evacuation strategies under different road network structures. Te downloaden van http://www.ucgis.org/summer03/studentpapers/

xuweichen.pdf.

 

R. L. Church & R. M. Sexton (2002). Modeling small area evacuation: can existing transportation infrastructure impede public safety?

Te downloaden van http://www.ncgia.

ucsb.edu/vital/research/pubs/200204-Evacuation.pdf.

 

T. J. Cova & J. P. Johnson (2002). Microsimulation of neighborhood evacuations in the urban-wildland interface. Environment and Planning A, 34:2211–2229.

Te downloaden van

http://www.geog.utah.edu/~cova/cova-johnson-epa.pdf.

 

T. J. Cova & J. P. Johnson (2003). A network flow model for lane-based evacuation routing.

Transportation Research Part A, 37:579–604.

Te downloaden van http://www.geog.utah.

edu/~cova/cova-johnson-2003.pdf.

 

C. F. Daganzo (1995). The Cell Transmission Model. Part II: Network traffic. Transportation Research Part B, 29B(2):79–93.

 

G. Davis & K. Sanderson (2001). Building our way out of congestion? Highway capacity for Twin Cities. Final Report Minnesota Department of Transportation,

te downloaden van

http://www.lrrb.gen.mn.us/pdf/200201.pdf.

 

G. De Ceuster (2003). Incident management op autosnelwegen in belgië. Transport & Mobility Leuven, rapportnummer 01.28.

Te downloaden van http://www.tmleuven.be/verkeer/

rapport_01.28_IncidentManagement.pdf.

 

M. Dewil & B. Laurent (2004). Invoering van Incident Management op het Vlaamse wegennet. Master’s thesis, Katholieke Universiteit Leuven. Te downloaden van http:

//www.kuleuven.be/traffic/nl/eindwerken.php.

 

Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken (2004). Ontwerp van Koninklijk Besluit betreffende de rampenplannen voor hulpverlening, in het bijzonder op gemeentelijk niveau.

 

Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken (2005). http://www.seveso.be.

 

FEMA (2001). Mississippi hurricane evacuation study: transportation analysis.

Te downloaden van http://chps.sam.usace.army.mil/USHESdata/Mississippi/MS_PDFs/

MS%20Trans%portation%20Report.pdf.

 

O. Franzese (2002). Oak Ridge Evacuation Modeling System (OREMS). Te downloaden van

http://cta.ornl.gov/cta/One_Pagers/OREMS.pdf.

 

O. Franzese & J. Sorensen (2003). Fast deployable system for consequence management: the emergency evacuation component.

Te downloaden van http://www.ornl.gov/~webworks/

cppr/y2001/pres/120065.pdf.

 

O. Franzese & D. Xiong (2002). The value of remote sensing information in maintaining emergency evacuation plans.

Te downloaden van http://riker.unm.edu/DASH_new/html/

prod_whitepap.htm.

 

H. Fu (2004). Development of dynamic travel demand models for hurricane evacuation. Dissertation, Louisiana State University.

Te downloaden van http://etd.lsu.edu/docs/

available/etd-04092004-081738/.

 

H. Fu & C. G. Wilmot (2004). A sequential logit dynamic travel demand model for hurricane evacuation. TRB Annual Meeting CD-ROM 2004.

 

M. Hertoghs & P. Rambach (1997). Rampen op de grens. Metro - Faculteit Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht, Maastricht.

 

A. G. Hobeika & C. Kim (1998). Comparison of traffic assignments in evacuation modeling.

 

IEEE Transactions on Engineering Management, 45(2):192–198.

 

R. Hullett (1999). Application of ITS technology to hurricane evacuation routes. In Compendium: Graduate student papers on advanced surface transportation systems, 1999, pp. 231–263. Texas A&M University.

Te downloaden van http://swutc.tamu.edu/Reports/

Compendiums/Compendium1999.pdf.

 

L. Immers & S. Logghe (2002). Verkeersstroomtheorie. Cursustekst H111,

te downloaden van

http://www.kuleuven.be/traffic/stats/download.php?id=33.

 

L. Immers & J. Stada (1998). Verkeersmodellen. Cursustekst H111,

te downloaden van

http://www.kuleuven.be/traffic/stats/download.php?id=31.

 

L. H. Immers, I. Yperman, J. E. Stada & A. Bleukx (2004). Reliability and robustness of transportation networks—problem survey and examples. In proceedings of the Nectar, Cluster 1 meeting. Amsterdam, Nederland.

 

L. Janssen (2004). Beleidsmedewerker van het kabinet van de Commissaris van de Koningin van de provincie Limburg. Persoonlijke mail van 10/11.

 

J. Kalfsbeek (2004). Emergency planning: een planmatige aanpak voor het uitvoeren van evacuaties in Nederland. Afstudeerwerk, TU Delft.

 

G. Klunder (2005). Onderzoekster Verkeer en Vervoer bij TNO Ruimte en Infrastructuur. Persoonlijke gesprek van 04/02.

 

D. C. Lewis (2001). September’s great escape: new information system manages hurricane evacuations. Roads and Bridges, 39(9).

 

M. Lighthill & J. Whitham (1955). On kinematic waves. I: Flow movement in long rivers. II: A theory of traffic flow on long crowded roads. Proc. Royal Soc., A229:281–345.

 

Y. Y. Lim (2003). Modeling and Evaluating Evacuation Contraflow Termination Point Designs. Master’s thesis, Louisiana State University. Te downloaden van http://etd02.

lnx390.lsu.edu/docs/available/etd-0701103-164735/.

 

L. G. Louis G. Neudorff, J. E. Randall, R. R. Reiss & R. Gordon (2003). Freeway management and operations handbook.

Te downloaden van http://ops.fhwa.dot.gov/Travel/

traffic/freeway_management.htm.

 

B. Mei (2002). Development of trip generation models of hurricane evacuation. Master’s thesis, Louisiana State University.

Te downloaden van http://etd02.lnx390.lsu.edu/

docs/available/etd-0612102-192601/.

 

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Nederland (2003). Handboek voorbereiding rampenbestrijding.

Te downloaden van http://www.

handboekrampenbestrijding.nl.

 

Ministerie van Buitenlandse Zaken Nederland (2005). http://www.minbuza.nl/default.

asp?CMS_ITEM=MBZ456117.

 

P. M. Murray & H. S. Mahmassani (2003). Model of household trip chain sequencing in an emergency evacuation. TRB Annual Meeting CD-ROM 2003.

 

P. M. Murray-Tuite & H. S. Mahmassani (2004). Transportation network evacuation planning with household activity interactions. TRB Annual Meeting CD-ROM 2004.

 

G. Newell (1993). A simplified theory of kinematic waves in highway traffic. Part I: General theory. Part II: Queuing at freeway bottlenecks.

Part III: Multi-destination flows. Transportation Research Part B, 27B(4):281–314.

 

Office of Management and Budget (2004). Analytical Perspectives, Budget of the United States Government, Fiscal Year 2005.

Te downloaden van http://www.whitehouse.gov/

omb/budget/fy2005/pdf/spec.pdf.

 

A. Pal, A. J. Graettinger & T. Michael (2003). Emergency evacuation modeling based on geographical information system data. TRB Annual Meeting CD-ROM 2003.

 

M. Palmer (2001). Using gis for emergency response: Evacuation traffic information system. Technical Paper 2001 ESRI User Conference.

PBS&J (2000). Southeast United States hurricane study: Reverse lane standards and ITS strategies.

Te downloaden van http://216.205.76.112/Reports/its.htm.

PBS&J (2005). www.pbsj.com/what/Core/appdev/projects/EvacTrafficInfoModel.

 

Provinciaal Instituut voor Brandweer en Ambulanciersopleiding (2005). http://www.piba. be/elearning. In te loggen als ‘eguest’ met als password ‘eupdate’.

 

Provincie Antwerpen (2002). Folder “Dit bord kan uw leven redden”.

A. E. Radwan, A. G. Hobeika & D. Sivasailam (1985). A computer simulation model for rural network evacuation under natural disasters. ITE Journal, 65(9):25–30.

 

P. Richards (1956). Schockwaves on the highway. Opns. Res, 4:42–51.

 

A. Rietkerk (2004). Medewerker verkeersco¨ordinatiepunt provincie Noord-Holland. Persoonlijke mail van 29/10.

 

P. Sattayhatewa & B. Ran (2000). Developing a dynamic traffic management model for nuclear power plant evacuation. TRB 79th Annual Meeting.

 

J. Schmitt (2002). Sioux Falls, SD 2015: A growth management plan. In American Planning Association National Planning Conference 2002 (Chicago) Proceedings.

Te downloaden van

http://www.asu.edu/caed/proceedings02/SCHMITT/schmitt.htm.

 

Sea Island Software (2004). http://www.hurrevac.com.

 

V. Sisiopiku, S. Jones, A. Sullivan & X. Tang (2004). Regional traffic simulation for emergency preparedness. UTCA Report 03226,

te downloaden van http://utca.eng.ua.edu/

projects/final_reports/03226fnl.pdf.

 

A. Stoffels (2004). Interventieverslag broomtankwagen. Stad Antwerpen - Veiligheid - Brandweer.

 

C. Tamp`ere (2005). Node methods specification. Intern document (26/01/2005), K.U.Leuven, afdeling Verkeer en Infrastructuur.

 

G. Theodoulou & B. Wolshon (2004). Modeling and analyses of freeway contraflow to improve future evacuations. TRB Annual Meeting CD-ROM 2004.

 

S. Tufekci (1995). An integrated emergency management decision support system for hurricane emergencies. Safety Science, 20(9):39–48.

 

H. Tuydes & A. Ziliaskopoulos (2004). Network re-design to optimize evacuation contraflow. TRB Annual Meeting CD-ROM 2004.

 

S. Tweedie, J. Rowland, S. Walsh & R. Rhoten (1986). A methodology for estimating emergency evacuation times. The Social Science Journal, 23(2):189–204.

 

Unie van Waterschappen (2005). http://www.waterschappen.nl.

 

T. Urbanik II (2000). Evacuation time estimates for nuclear power plants. Journal of Hazardous Materials, 75:165–180.

 

E. Urbina (2002). State-of-the-practice review of hurricane evacuation plans and policies. Master’s thesis, Louisiana State University. Te downloaden van http://etd02.lnx390.

lsu.edu/docs/available/etd-0418102-140236/.

 

E. Urbina & B. Wolshon (2003). National review of hurricane evacuation plans and policies: a comparison and contrast of state practices. Transportation Research Part A, 37:257–275.

 

US Department of Transportation (2003). Effects of catastrophic events on transportation system management and operations - Cross cutting study.

Te downloaden van http:

//www.itsdocs.fhwa.dot.gov/JPODOCS/REPTS_TE/13780.html.

 

US Department of Transportation (2004). Effects of catastrophic events on transportation system management and operations - august 2003 northeast blackout - great lakes region.

Te downloaden van http://www.itsdocs.fhwa.dot.gov//JPODOCS/REPTS_TE//14021.htm.

 

R. van Eeden (2004). Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, directie Crisisbeheersing. Persoonlijke mail van 3/11.

 

B. van Eijk (2004). Medewerker bureau conflict- en crisisbeheersing politie Rijnmond. Persoonlijke mail van 3/11.

 

J. van Noortwijk & M. van Maarseveen (2002). Evacuatie bij dreigende overstromingen. Onderzoeksrapport van de Universiteit Twente en HKV Lijn in water i.o.v. Rijkswaterstaat.

 

J. Vanderheyden (2004). Civieltechnische constructies: wegenbouw. Cursustekst KULeuven - Departement Burgerlijke Bouwkunde.

 

H. Veldhoen (2004). Kabinetsmedewerker Commissaris van de Koninging provincie Gelderland. Persoonlijke mail van 29/10.

 

B. Wholson & B. H. Meehan (2003). Emergency evacuation: Ensuring safe and efficient transportation out of endangered areas. TR News, 224:3–9.

 

C. G. Wilmot & B. Mei (2003). Comparison of alternative trip generation  models for hurricane evacuation. TRB Annual Meeting CD-ROM 2003.

 

C. Windhouwer, G. Klunder & F. Sanders (2004). Decision Support System Emergency Planning, creating evacuation strategies in case of flooding. Onderzoeksrapport TNO Inro en ingenieursbureau Oranjewoud.

 

I. Yperman, S. Logghe & L. H. Immers (2005). The Link Transmission Model: An efficient implementation of the kinematic wave theory in traffic networks (forthcoming).

 

Universiteit of Hogeschool
Burgerlijk Ingenieur-bouwkunde
Publicatiejaar
2005
Share this on: