After all:
“The world is a dangerous place to live in,
Not because of the people who are evil,
But because of the people who don’t do anything about it.”
(Albert Einstein)
De term “psychopaat”, mensen hebben de dag van vandaag een vaag idee van wat de term inhoudt en weten zeker dat ze die niet graag in persoon zouden ontmoeten, dat ze achter slot en grendel thuishoren. Psychopaten jagen door de kille berekendheid waarmee ze allerlei wreedaardigheden begaan, hun complete gewetenloosheid en meedogenloosheid, rillingen over onze collectieve ruggengraat. Hun doen is moeilijk te vatten vanuit een maatschappelijk gedachtegoed waarin schuld een warm aanbevolen gevoel is voor de weldenkende mens, het geweten bijna onderwerp van reclame is en de sociale verwachtingen bijzonder hoog zijn.
Psychopathie raakt aan ons basisgevoel van onveiligheid en de confrontatie met de “psychopaat” en zijn bestialiteiten, via allerlei media, steeds frequenter. Elk van ons meent wel een voorbeeld te kunnen geven. Maar als we onze gedachten, die van het algemene publiek, nagaan, zien wij duidelijk een mannelijke gewetenloze crimineel. Vrouwen horen in de verste verte niet in dit mentale plaatje thuis. Het idee van een vrouwelijke psychopate voelt bijzonder vreemd, vooral als je bedenkt wat de rol van de vrouw in onze samenleving is, hoe onbegrepen zij is. Dit is waanzin! Het zou nog nooit in ons opkomen dat een psychopaat evenwel een moeder, een babysit, een verpleegster of een huisvrouw zou kunnen zijn. Het wordt zelfs een rasechte feministe teveel wanneer zij hierover doordenkt. Erg is, dat deze waanzin, tot nog toe, een onbegrepen feit is.
Now, what’s the point? Vrouwelijke criminelen, laat staan vrouwelijke psychopaten, zijn toch een ver-van-ons-bed-show. Ze vormen toch maar een klein te negeren visje in de grote daderpoel. Waarom zouden wij ons hiervoor interesseren? Die vraag verdwijnt allicht wanneer we ons bedenken hoe gemakkelijk vrouwen in onze samenleving, toegang hebben tot zwakkeren (denk bijvoorbeeld aan kinderen), wanneer wij ons bedenken dat deze “femmes fatales” al hun charmes in de strijd zouden gooien om onze geliefden bij ons weg te verleiden, wanneer wij ons bedenken hoe tolerant onze samenleving is voor de vrouwelijke fout. Begin je maar eens voor te stellen wat de gevolgen van een onbezorgdheid voor deze charmante maar gewetenloze vrouwen zouden kunnen zijn, van de vrijgeleide die ze in onze maatschappij krijgen. Het belang van enige aandacht zou wel eens groter kunnen zijn dan we oorspronkelijk durfden denken.
Deze scriptie probeert een inzicht te geven in het bestaan van deze moordvrouwen, probeert hun positie te schetsen in het psychopathieverhaal en bouwt een heel eigen theorie op rond het zijn van psychopate vrouwen. Hiervoor werden de antwoorden gezocht in enkele maatschappelijke fenomenen, namelijk voorgeschreven rolpatronen voor mannen en vrouwen in de maatschappij, en het feit dat de vrouw als een emotioneel intelligentere geslacht wordt gezien. Daarvoor moest gegaan worden over geslachtsverschillen in overte gedragsmatige manifestaties van de stoornis en het vreemde idee van “de succesvolle psychopaat”.
Deze kattige dames dienen ook aangepakt te worden. Anders dan hun mannelijke collega’s? Enkele bedenkingen werden gemaakt, onder andere dat onze maatschappij wel eens de gentleman zou kunnen zijn die bezig is met het financieren van de professionalisering van deze ‘lady’killers, dat voor deze vrouwen uw belastingsgeld mogelijks over de balk gegooid wordt, en zij zelf onschendbaar worden. Kan wel eens interessant zijn, niet waar.
Wat deze scriptie vooral probeert duidelijk te maken is, dat er werk aan de winkel is, het tijd wordt om werk te maken van een deftige studie van vrouwelijke psychopathie, dat deze vrouwen niet zo te negeren zijn als we oorspronkelijk dachten en zij mogelijks veel meer dan de mannelijke psychopaat, onder ons aanwezig zijn doordat zij met hun vrouwelijke charmes veelal buiten gevangenissen weten te blijven. Hun pad is even vernielend als dat van mannen, ze zijn even psychopaat, maar toch dat beetje anders. De vrouwelijke touch kan het ook in dit geval, wel eens doen.
BIBLIOGRAFIE
Archer, D., McDaniel, P. (1995). Violence and Gender. In R.B. Ruback 1& N.A. Weiner (Eds), Interpersonal violent behaviours: Social and cultural aspects (pp. 63-87). New York: Springer.
Baird, S. A. (2002). The links between primary and secondary psychopathy and social adaptation. Colgate Universety Journal of the Sciences, 34, 61-82.
Barret, L. F., Lane, R. D., Sechrest, L. & Schwartz, G. E. (2000). Sex differences in emotional awareness. PSPB 26 (9), 1027-1035.
Belitsky, C. A., Toner, B. B., Ali, A., Yu, B., Osbourne, S. L. & de Rooy, E. (1996). Sex-role attitudes and clinical appraisal in psychiatry residents. Canadian Journal of Psychiatry, 41, 503-508.
Blair, R. J. R. (2005). Responding to the emotions of others: dissociating forms of empathy through the study of typical and psychiatric populations. Consciousness and Cognition 14 (4), 698-718.
Blickle, G., Schlegel, A., Fassbender, P., & Klein, U. (2006). Some personality correlates of business white-collar crime. Applied Psychology-an International Review-Psychologie Appliquee-Revue Internationale, 55 (2), 220-233.
Bloningen, D. M., Hicks, B. M., Krueger, R. F., Patrick, C. J., Iacono, W. G. (2006). Continuity and change in psychopathic traits as measured via normal-range personality: a longitudinal-biometric study. Abnormal Psychology 115 (1), 85-95.
Bolt, D. A., Hare, R. D., Vitale, J. E. & Newman, J. P. (2004). A multigroup item response theory analysis of the Psychopathy Checklist-Revised. Psychological Assessment 16 (2), 155-168.
Brebner, J. (2003). Gender and emotions. Personality and Individual Differences, 34, 387-394.
Burton, V. S., Cullen, F. T., Evans, T. D., Alarid, L. F., & Dunaway, R. G. (1998). Gender, self-control and crime. Journal of Research in Crime and Delinquency, 35, 123-147.
Cale, E. M., Lilienfeld, S. O. (2001). Sex differences in psychopathy and antisocial personality disorder – A review and integration. Clinical Psychology Review, 22 (8), 1179-1207.
Cale, E. M., & Lilienfeld, S. O. (2002). Histrionic personality disorder and antisocial personality disorder: Sex-differentiated manifestations of psychopathy? Journal of Personality Disorders, 16 (1), 52-72.
Chapman, A. L., Gremore, T. M., & Farmer, R. F. (2003). Psychometric analysis of the Psychopathic Personality Inventory (PPI) with female inmates. Journal of Personality Assessment, 80 (2), 164-172.
Chapman, A. L., Gremore, T. M., & Farmer, R. F. (2005). Passive avoidance learning as a function of behavioural inhibition and activation among female inmates. Personality and Individual Differences 39 (5), 925-936.
Chodoff, P. (1982). Hysteria and women. American Journal of Psychiatry. 139, 545-551.
Ciarrochi, J. V., Chan, A. Y. C., & Caputi, P. (2000). A critical evaluation of the emotional intelligence construct. Personality and Individual Differences, 28, 539-561.
Cleckley, H. (1941). The mask of sanity: an attempt to clarify some issues about the so-called psychopathic personality. (fifth edition, 1988)
Cole, E. M., & Lilienfeld, S. O. (2002). Sex differences in psychopathy and antisocial personality disorder – A review and integration. Clinical Psychology Review, 22 (8), 1179-1207.
Crick, N. R. (1997). Engagement in gender normative versus nonnormative forms of aggression: links to social-psychological adjustment. Developmental Psychology, 33, 610-617.
Cunliffe, T. & Gacono, C. B. (2005). A Rorschach Investigation of Incarnated Female Offenders With Antisocial Personality Disorder. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 49 (5), 530-546.
De Vogel, V., & de Ruiter, C. (2005). The HCR-20 in personality disordered female offenders: A comparison with matched samples of males. Clinical psychology and psychotherapy, 12 (3), 226-240.
Dolan, M., & Fullam, R. (2005). Memory for emotional events in violent offenders with antisocial personality disorder. Personality and Individual Differences 38, 1657-1667.
Edens, J. F., Buffington, J. K., & Tomicic, T. L. (2000). An investigation of the relationship between psychopathic traits and malingering on the Psychopathic Personality Inventory. Assessment, 7 (3), 281-296.
Edens, J. F., Guy, L. S., Otto, R. K., Buffington, J. K., Tomicic, T. L., & Poythress, N. G. (2001). Factors differentiating successful versus unsuccessful malingerers. Journal of Personality Assessment, 77 (2), 333-338.
Egan, V., & Angus, S. (2004). Is social dominance a sex-specific strategy for infidelity? Personality and Individual Differences 36 (3), 575-586.
Epstein, M. K. (2006). The self-report psychopathy scale and passive avoidance learning – a validation study of race and gender effects. Assessment, 13 (2), 197-207.
Feldman Barret, L., Robin, L., Pietromonaco, P. R., & Eyssell, K. M. (1998). Are women the “more emotional sex”? Evidence from emotional experiences in social context. Cognition and emotion, 12, 555-578.
Forouzan, E. & Cooke, D. J. (2005). Figuring out la femme fatale: conceptual and assessment issues concerning psychopathy in females. Behavioral Sciences and the Law 23, 765-778.
Forth, A. E., Brown, S. L., Hart, S. D., & Hare, R. D. (1996). The assessment of psychopathy in male and female noncriminals: reliability and validity. Personality and Individual Differences, 20, 531-543.
Funtowicz, M. N., & Widiger, T. A. (1999). Sex bias in the diagnosis of personality disorders: an evaluation of the DSM-IV criteria. Journal of Abnormal Psychology, 108, 195-201.
Furnham, A., Clark, K., & Bailey, K. (1999). Sex differences in estimates of multiple intelligences. European Journal of Personality, 13, 247-259.
Furnham, A., & Martin, G. N. (2004). Estimates of emotional and psychometric intelligence: evidence for gender-based stereotypes. The Journal of Social Psychology 144 (2), 149-162.
Gacono, C. B., & Meloy, J. R. (1994). The Roschach assessment of aggressive personalities. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Gavazzi, S. M., Yarcheck, C. M., Chesney-Lind, & Meda (2006). Global risk indicators and the role of gender in a juvenile detention sample. Criminal Justice and Behavior 33 (5), 597-612.
Grann, M. (2000). The PCL-R and gender. European Journal of psychological assessment, 16 (3), 147-149.
Grossman, M., & Wood, W. (1993). Sex differences in intensity of emotional experience: a social role interpretation. Journal of Personality and Social Psychology, 65, 1010-1022.
Guy, L. S., & Edens, J. F. (2006). Gender differences in attitudes toward psychopathic sexual offenders. Behavioral Sciences and the Law, 24 (1), 65-85.
Hamburger, M. E., Lilienfeld, S. O., & Hogben, M. (1996). Psychopathy, gender, and gender roles: implications for antisocial and histrionic personality disorders. Journal of Personality Disorders, 10 (1), 41-55.
Hare, R. D. (1996). Psychopathy, a clinical construct whose time has come. Criminal Justice and Behavior, 23, 25-54.
Hare, R. D. (2003). GEWETENLOOS, De wereld van de psychopaat. Elmar, Rijswijk.
Hare, R. D. & McPherson, L. M. (1984). Violent and aggressive behaviour by criminal psychopaths. International Journal of Law and Psychiatry, 7, 35-50.
Hartung, C. M., & Widiger, T. A. (1998). Gender differences in the diagnosis of mental disorders: conclusions and controversies of the DSM-IV. Psychological Bulletin, 213, 260-278.
Hermans, E. J., Putman, P., & van Honk, J. (2006). Testosterone administration reduces empathic behavior: A facial mimicry study. Psychoneuroendicronology 31, 859-866.
Hicks, B. M., & Patrick, C. J. (2006). Psychopathy and negative emotionality: Analyses of suppressor effects reveal distinct relations with emotional distress, fearfulness, and anger-hostility. Journal of Abnormal Psychology, 115 (2), 276-287.
Jackson, R., Rogers, R., Neumann, C. S., & Lambert, P. (2002). Psychopathy in women: an investigation of its underlying dimensions. Criminal Justice and Behavior, 29, 692-704.
Kelly, J. R., & Hutson-Comeaux, S. L. (1999). Gender-emotion stereotypes are context specific. Sex Roles, 40, 107-120.
Kernberg, O. (1975). Borderline conditions and pathological narcissism. New York: Aronson.
Kirkman, C. A. (2005). From soap opera to science: towards gaining acces to the psychopaths who live amongst us. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice 78, 379-396.
Laura, S., Guy, M. A., & John, F. E. (2003). Juror decision-making in a mock sexually violent predator trial: gender differences in the impact of divergent types of expert testimony. Behavioural Sciences and the Law 21, 215-237.
Levine, D., Marziali, E., & Hood, J. (1997). Emotion processing in borderline personality disorders. Journal of Nervous en Mental Disease, 185, 240-246.
Lilienfeld, S. O., & Hess, T. H. (2001). Psychopathic personality traits and somatization: Sex differences and the mediating role of negative emotionality. Journal of psychopathology and Behavioral Assessment 23 (1), 11-24.
Mailbom, H. L. (2005). Moral unreason: The case of psychopathy. Mind & Language, 20 (2), 237-257.
Marsee, M. A., Silverthorn, P., & Frick, P. J. (2005). The association of psychopathic traits with aggression and delinquency in non-referred boys and girls. Behavioral Sciences and the Law, 23 (6), 803-817.
Martens, W. (1997). Psychopathie en narijping: een theoretische terreinverkenning aangevuld met een kwalitatief onderzoek naar het verschijnsel narijping. Shaker publishing, Maastricht.
McCord, W. & McCord, J. (1964). The psychopath: an essay on the criminal mind. Princeton, New York.
McHoskey, J. W. (2001). Machiavellianism and personality dysfunction. Personality and Individual Differences, 31 (5), 791-798.
Miller, J. D., & Lynam, D. R. (2003). Psychopathy and the five-factor model of personality: A replication and extension. Journal of Personality Assessment, 81 (2), 168-178.
Millon, T. (1998). Chapter one: history and viewpoints. In Psychopathy : antisocial, criminal and violent behaviour. The Guilford press, New York.
Millon, T. & Davis, R. (1996). Disorders of personality: DSM-IV and beyond. New York: John Wiley.
Monahan, J., Steadman, I. I. J., Silver, E., Appelbaum, P. S., Robbins, P. C., Mulvey, E. P., Roth, L. I. I., Grisso, T., & Banks, S. (2001). Rethinking risk assessment: The MacArthur study of mental disorder and violence. Oxford: Oxford University Press.
Myers, C. L., Gooch, E., & Meloy, J. R. (2005). The role of psychopathy and sexuality in a female serial killer. Journal of Forensic Sciences 50 (3), 652-657.
Nesca, M., Dalby, J. T., & Baskerville, S. (1999). Psychological profile of a female psychopath. American Journal of Forensic Psychologie, 17(2), 63-77.
Nicholls, T. L., Ogloff, J. R. P., Brink, J., & Spidel, A. (2005). Psychopathy in women: a review of its clinical usefulness for assessing risk for aggression and criminality. Behavioral Sciences and Law 23, 779-802.
Nicholls, T. L., & Petrila, J. (2005). Gender and psychopathy: an overview of important issues and introduction to the special issue. Behavioral Sciences and the Law 23, 729-741.
Odgers, C. L., Reppucci, N. D., & Moretti, M. M. (2005). Examining the science and practice of violence risk assessment with female adolescents. Law and Human Behavior 29 (1), 7-27.
Odgers, C. L., Reppucci, N. D., & Moretti, M. M. (2005). Nipping psychopathy in the bud: An examination of the convergent, predictive, and theoretical utility of the PCL-YV among adolescent girls. Behavioral Sciences & the Law 23 (6), 743-763.
Pajer, K. A. (1998) What happens to bad girls? A review of the adult outcomes of antisocial adolescent girls. American journal of psychiatry, 155, 862-870.
Patrick, C. J. (1994). Emotion and psychopathy: startling new insights. Psychophysiology, 31, 319-330.
Petrides, K. V., & Furnham, A. (2003). Trait emotional intelligence: behavioural validation in two studies of emotion recognition and reactivity to mood induction. European Journal of Personality 17, 39-57.
Porath, M. (2001). Young girls’ social understanding: emergent interpersonal expertise. High Ability studies 12 (1), 113-126.
Reid, W. H. (1968). Unmasking the Psychopath: Antisocial Personality and related Syndromes (A Norton Professional Book).
Richards, H. J., Casey, J. O., & Lucente, S. W. (2003). Psychopathy and treatment response in incarcerated female substance abusers. Criminal Justice and Behavior, 30, 251-276.
Ross, D. J., Hart, S. D., & Webster, C. D. (1998). Aggression in psychiatric patients. Using the HCR-20 to assess risk for violence in hospital and in the community. Port Coquitlam, BC: Riverview Hospital.
Rutherford, M. J., Alterman, A. I., Cacciola, J. S., & McKay, J. R. (1998). Gender differences in the relationship of antisocial personality disorder criteria to psychopathy checklist-revised scores. Journal of Personality Disorders, 12, 69-76.
Salekin, R. T. (2002). Psychopathy and therapeutic pessimism. Clinical lore or clinical reality? Clinical Psychology Reviews, 22(1), 79-112.
Salekin, R. T., Rogers, R., & Sewell, K. W. (1997). Construct validity of psychopathy in a female offender sample: a multitrait-multimethod evaluation. Journal of Abnormal Psychology, 106, 576-585.
Salekin, R. T., Rogers, R., Ustad, K. L., & Sewell, K. W. (1998). Psychopathy and recidivism among female inmates. Law and Human Behavior, 22, 109-128.
Schrum, C. L., & Salekin, R. T. (2006). Psychopathy in adolescent female offenders: An item response theory analysis of the psychopathy checklist: Youth version. Behavioral Sciences and the Law, 24(1), 39-63.
Segarra, P., Molto, J., & Torrubia, R. (2000). Passive avoidance learning in extraverted females. Personality and individual Differences, 29 (2), 239-254.
Simmons, R. (2002). Odd girl out: the hidden culture of aggression in girls. Florida, Harcourt.
Stalenheim, E. G., Eriksson, E., von Knorring, L., & Wide, L. (1998). Testosterone as a biological marker in psychopathy and alcoholism. Psychiatry Research, 77, 79-88.
Stams, G. J., Brugman, D., Dekovic, M, van Rosmalen, L., van der Laan, P., & Gibbs, J. C. (2006). The moral judgement of juvenile delinquents: a meta-analysis. Journal of abnormal Child Psychology, 34 (5), 697-713.
Stanton, E. S. (1984). Inside the criminal mind. Crown business, New York.
Strand, S., & Belfrage, H. (2005). Gender differences in psychopathy in a Swedisch offender sample. Behavioral Sciences and the law 23, 837-850.
Strand, S., & Belfrage, I. I. (2001). Comparison of HCR-20 scores in violent mentally disordered men and women: gender differences and similarities. Psychology, Crime and Law, 7, 71-79.
Van Rooy, D. L., Alonso, A., & Viswevaran, C. (2004). Group differences in emotional intelligence scores: theoretical and practical implications. Personality and Individual Differences 38 (3), 689-700.
Verona, E., Hicks, B. M., & Patrick, C. J. (2005). Psychopathy and suicidality in female offenders: Mediating influences of personality and abuse. Journal of Consulting and Clinical Psychology 73 (6), 1065-1073.
Vitacco, M. J., Neumann, C. S., & Jackson, R. L. (2005). Testing a four-factor model of psychopathy and its association with ethnicity, gender, intelligence and violence. Journal of Consulting and Clinical Psychology 73 (3), 466-476.
Vitale, J. E., & Newman, J. P. (2001). Using the Psychopathy Checklist-Revised with female samples: Reliability, validity and implications for clinical utility. Clinical Psychology: Science and practice, 8, 117-132.
Vitale, J. E., Smith, S. S., Brinkley, C. A., & Newman, J. P. (2002). The reliability and validity of the psychopathy checklist-revised in a sample of female offenders. Criminal Justice and Behavior, 29, 202-231.
Warren, J. I., & South, S. C. (2006). Comparing the constructs of antisocial personality disorder and psychopathy in a sample of incarcerated women. Behavioral Sciences and the Law, 24(1), 1-20.
Warren, J. I., Burnette, M., South, S. C., Chauhan, P., Bale, R., & Friend, R. (2002). Personality disorders and violence among female prison inmates. Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 30 (4), 502-509.
Warren, J. I., Burnette, M. L., South, S. C., Chauhan, P., Bale, R., Friend, R., & Van Patten, I. (2003). Psychopathy in women: Structural modeling and comorbidity. International Journal of Law and Psychiatry, 26 (3), 223-242.
Warren, J. I., South, S. C., Burnette, M. L., Rogers, A., Friend, R., Bale, R., & Van Patten, I. (2005). Understanding the risk factors for violence and criminality in women: The concurrent validity of the PCL-R and HCR-20. International Journal Of Law And Psychiatry 28 (3), 269-289.
Watt, M. C., Frausin, S., Dixon, J., & Nimmo, S. (2000). Moral intelligence in a sample of incarcerated females. Criminal Justice and Behavior, 27 (3), 330-355.
Weizmann-Henelius, G. (2006). Violent female perpetrators in Finland - Personality and life events. Nordic Psychology, 58 (4), 280-297.
Weizmann-Henelius, G., Sailas, E., Viemero, V., & Eronen, M. (2002). Violent women, blame attribution, crime, and personality. Psychopathology, 35 (6), 355-361.
Weizmann-Henelius, G., Viemero, V., & Eronen, M. (2003). The violent female perpetrator and her victim. Forensic Science International 133, 197-203.
Weizmann-Henelius, G., Viemero, V., & Eronen, M. (2004). Psychopathy in violent female offenders in Finland. Psychopathology 37 (5), 213-221.
Widiger, T. A., & Samuel, D. B. (2005). Evidence-based assessment of personality disorders. Psychological Assessment, 17(3), 278-287.
Williamson, S., Harpur, T. J., & Hare, R. D. (1991). Abnormal processing of affective words in psychopaths. Psychophysiology, 28, 260-271.
Wilson, D. L., Frick, P. J., & Clements, C. B. (1999). Gender, somatisation, and psychopathic traits in a college sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 21, 221-235.
Wood, W. & Eagly, A. H. (2003). A cross-cultural analysis of the behavior of women and men: implications for the origins of sex differences. Psychological Bulletin, 28, 699-727.
Internetsites.
Http:// faculty . ncwc. Edu
Http: // Library. Thinkquest. Org
Http: // nl. Wikipedia. Org / wiki / psychopathie
Http:// query. Nytimes. Com
Http:// unh. Edu /urc / 2006-presentations/ paper_demers . pdf
Http: // www. amc. uva .nl
Http:// www. Clarkprosecutor. Org/ html/ death/ US/ wuornos805.htm
Http:// www. Crimelibrary. Com/
http:// www.geocites.com
Http:// www . hare. Org
Http :// www. Karisable. Com/ skazwuornos1. htm
Andere.
Fragmenten uit “Life and death of a serial killer”, een documentaire van Nick Broomfield. (2003)
De film “Monster”
Studiedag aan de universiteit Gent: “Psychopathy and it’s implications for mental health and criminal justice” – R. D. Hare, op 19 september 2006.