Ierse Softshoe

Karen
Beeckman
  • Inne
    Debusscher
  • Annemie
    Thijs

WOORD VOORAF

 

 

Graag had ik volgende mensen willen bedanken voor hun steun bij het realiseren van mijn eindwerk:

 

Mevrouw Annemie Thijs, mijn copromotor, heeft mij geholpen bij het opzoeken van nuttige informatie en heeft ervoor gezorgd dat ik mijn leerstage kon volgen in haar dansschool te Mechelen. Daarnaast heeft ze me zo ver kunnen brengen, deel te nemen aan een wedstrijd van Ierse dans, waar ik als derde eindigde bij de “Ligt Jig”. Ik wil haar bedanken voor de steun en voor al de ervaring die ze mij heeft meegegeven. Ook Lita De Wachter haar dochter, die me heeft bijgestaan bij het voorstellen van de verschillende Ierse basispassen en basisdansen op DVD.

 

Mijn promoter, mevrouw Inne Debusscher, docente aan de EHSAL, voor het geloof in mijn eindwerk. Zij heeft me de kans gegeven om dit thema uit te werken en was bereid me daarbij te helpen. Ze stond voor honderd procent achter mij en onze samenwerking is heel vlot verlopen.

 

Eveneens basisschool Regina Ceali en de gemeente Vorst. Ze hebben mij de kans gegeven mijn eindwerk in praktijk te brengen, zodat ik kon nagaan of mijn onderzoek naar de integratie van Ierse Softshoe in het basisonderwijs tot zijn recht kan komen.

 

Mijn ouders voor het nalezen en verbeteren van mijn eindwerk en vooral om mij de kans te geven deze sportieve opleiding te volgen.


INHOUDSTAFEL

 

WOORD VOORAF                                                                                                           

INHOUDSTAFEL                                                                                      

LIJST DER AFKORTINGEN

LIJST DER FIGUREN                                                                             

ALGEMENE INLEIDING                                                                                               

                                                                      

DEEL 1: Theorie

Hoofdstuk 1: Historiek van de Ierse dans                                    

1. Inleiding                                                                                                   2

2. De Kelten                                                                                                3         

3. De geschiedenis van Ierse dans                                                             7

4. De traditionele Ierse danssoorten                                                          10

5. Besluit                                                                                                      19                   

 



Hoofdstuk 2: De eigenschappen van Ierse dans                      

1. Inleiding                                                                                                   20

2. Ierse dansmuziek                                                                                     21

3. Hoe wordt er gedanst?                                                                            25

4. Kledij                                                                                                       29

5. De Feis                                                                                                     34

6. Organisaties                                                                                            36

7. Hoe wordt je leerkracht?                                                                        38

8. Besluit                                                                                                      43

 

Hoofdstuk 3: Het succes van Ierse dans                   

1. Inleiding                                                                                                   44

2. De show’s                                                                                                45

3. De mensen die schuilen achter het succes van Ierse dans                   51

4. Besluit                                                                                                      61

 



DEEL 2: Actualiteit

Hoofdstuk 1: Ierse dans in de media

1. Inleiding                                                                                                   63

2. 10 jaar Riverdance                                                                                  64

3. Joanne en Breandán: sterdansers bij Riverdance                                 70

4. Michael Flatley in de kijker                                                                   73

5. Besluit                                                                                                      77

 

DEEL 3: Leerstage

Hoofdstuk 1: Ervaring Irish Softshoe

1. Inleiding                                                                                                   79

2. Omschrijving leerstage                                                                           80

3. Inhoudelijk en persoonlijk verslag                                                         83

4. Feis belevenis                                                                                          89

5. Besluit                                                                                                      92

                                                 



DEEL 4: Praktijk

Hoofdstuk 1: De lesplannen

1. Inleiding                                                                                                   94

2. Plaats als leerkracht L.O.                                                                                   95

3. Periodeplanning                                                                                       97

4. Eindtermen                                                                                              109

5. De vier lesplannen van Irish Softshoe                                                   112

6. Besluit                                                                                                      141

 

ALGEMEEN BESLUIT

BIJLAGE

REFERENTIELIJST

 



LIJST DER FIGUREN

 

Fig. 1:                Keltisch dorp, (http://members.lycos.nl/gurver)

Fig. 2:                Gallisch dorp, (http://members.lycos.nl/gurver)

Fig. 3:                Keltisch kruis, (http://home.hccnet.nl/am.siebers/woorden/talen.html)

Fig. 4:                Druïden, (www.aidedd.org/bgd_druïden)

Fig. 5:                Clarkson school, (www.clarksonschool.com)

Fig. 6:                Setfiguur, (www.tradivarium.at)

Fig. 7:                Riverdance, (www.riverdance.com)

Fig. 8:                Ierse dans, (www.flamencocenter.soneros.com)

Fig. 9:                Festival Schoten, (www.festivalschoten.be)

Fig. 10:  Antonio Pacelli, (www.antoniopacelli.com)

Fig. 11:  Antonio Pacelli, (www.antoniopacelli.com)

Fig. 12:  Antonio Pacelli, (www.antoniopacelli.com)

Fig. 13:   Keilys, (www.keilys.com)

Fig. 14:   Keilys, (www.keilys.com)

Fig. 15:   Irish dancing shoes and accessories, (www.rutherfordshoes.com)

Fig. 16:   Irish dancing shoes and accessories, (www.rutherfordshoes.com)

Fig. 17:   Irish dancing shoes and accessories, (www.rutherfordshoes.com)

Fig. 18:   Riverdance, (www.riverdance.com)

Fig. 19:   Wikipedia, 

                (http://en.wikipedia.org/wiki/lord_of_the_dance_(musical)_tour_dates)

Fig. 20:   Spirit of the dance, (www.rushmoor.gov.uk)

Fig. 21:   Rhythm of the dance, (www.neuwied-musik.de/veranstaltungen)

Fig. 22:   Feet of Flames, (www.answers.com/topic/feet-of-flames)

Fig. 23:   Celtic Tiger, (www.celtictigerlive.com)

Fig. 24:   Michael Flatley, (www.michaelflatley.com)

Fig. 25:   Celtic Tiger, (www.celtictigerlive.com)

Fig. 26:   Ballet-dance magazine, (www.ballet-dance.com)

Fig. 27:   Jean Butler, (www.answers.com/topic/jean-butler)

Fig. 28:   Colin Dunne, (www.colindunne.com)

Fig. 29:   Wikipedia (http://en.wikipedia.org/wiki/dancing_on_Dangerous_Grand)

Fig. 30:   Riverdance, (www.riverdance.com)

Fig. 31:   Riverdance, (www.riverdance.com)

Fig. 32:   Riverdance, (www.riverdance.com)

Fig. 33:   Dance picture library, (www.dancepicturelibrary.com)

 



ALGEMENE INLEIDING

 

Motivatie

Waarom ik uiteindelijk voor dit thema heb gekozen:

-         Na mijn zesjarige professionele dansopleiding aan de Koninklijke Balletschool te Antwerpen wou ik voor een nieuwe uitdaging gaan. Ik heb een enorme bewondering voor de Ierse dansgroepen. Ik hou van hun kracht, intensiteit, energie, muziek, kostuums, uitstraling en voetenwerk. Dan heb ik het voornamelijk over RIVERDANCE, RHYHTM OF THE DANCE, LORD OF THE DANCE, en de huidige productie van Michael Flatley. De onvergetelijke optredens van deze professionele dansgroepen brengen je in een droomwereld die ik zo graag wil ontdekken en overbrengen naar de leerlingen van het basisonderwijs.

-         Ik voel me al sinds mijn kleutertijd erg aangetrokken tot alles wat met dans te maken heeft. Ierse dans heeft zich al zodanig bekend gemaakt over heel de wereld, dat ik daar natuurlijk ook meer wil over weten en uitproberen. Ik heb deze dansvorm nog nooit zelf beoefend en nu krijg ik de kans om Ierse danslessen te volgen.

-         Het is een nieuw thema dat over heel wat competenties vereist: motorische, psychomotorische, dynamisch- affectieve en cognitieve competenties. Met deze dansstijl kan ik heel wat eindtermen uit het Leerplan bereiken.

 

Met dit eindwerk wordt nagegaan of de mogelijkheid bestaat om Ierse dans aan te leren aan kinderen uit het basisonderwijs. Beschikken onze kinderen over de nodige bewegingsvaardigheden om verschillende Ierse danspasjes achter elkaar uit te voeren en/of kunnen ze die individueel of in groep uitvoeren?

 

Er zit zoveel achter het karakter van Ierse dans dat ik daar graag meer wou over weten. Om overtuigend over te komen bij de kinderen, was het nodig meer informatie over deze dansvorm te verkrijgen. Het is niet genoeg enkel de danspasjes en stijl te achterhalen, maar ook de geschiedenis, de Ierse volkscultuur en de geest achter deze dansvorm te doorgronden.

Onderzoeksvragen:

-         Hoe is Ierse dans ontstaan?

-         Wat is de geest achter deze dansvorm?

-         Wat was en is het belang van deze dans voor de Ierse bevolking?

-         Hoe is deze dansvorm naar heel Europa kunnen overwaaien?

-         Hoeveel professionele dansshows bestaan er en welke personen schuilen hier achter?

-         Hoe ziet een Ierse danser eruit?

-         Bestaan er internationale wedstrijden rond deze dansvorm? En wat zijn de reglementen?

-         Is het mogelijk deze dansvorm aan onze Belgische lagere schoolkinderen te leren?

-         Wat is het verschil in motivatie en in mogelijkheden tussen leerlingen op een lagere school of leerlingen uit een sportkamp?

-         Wat wordt er zoal in de media verteld over deze dansvorm?

-         Kunnen de kinderen in een periode van 4 lessen van 35 minuten hierbij verschillende vaardigheden ontwikkelen? Al de aspecten die bij Ierse dans aan bod kunnen komen: ritmegevoel, muzikaliteit, uithouding, lenigheid, kracht, coördinatie, snelheid, expressie, respect, discipline, zelfstandigheid, enz. Een belangrijk aspect te onderzoeken is, of Ierse dans veel van deze bewegingsvaardigheden kan prikkelen en ontwikkelen bij kinderen.

-         Volkdansen scheppen zo een leuke sfeer en succesbeleving in een klasgroep en zorgt voor veel interactie tussen de leerlingen en de leerkracht. Graag wou ik te weten komen of Ierse dans ook de mogelijkheid geeft de sociale vaardigheden te bevorderen bij de kinderen.

-         Ik zou graag weten of  Irish Softshoe ervoor kan zorgen dat de kinderen gemotiveerd zijn en beweging als een aangenaam moment ervaren waarbij ze een gezonde en fitte levensstijl aannemen.

 

 

 

Er zijn vier lesplannen opgesteld, waar heel wat doelen aan te pas komen. Het is de bedoeling hieruit te kunnen afleiden of Irish Softshoe kan geïntegreerd worden in het Lager Onderwijs. Over vier lessen zou ik een realistische opbouw moeten verkrijgen waarbij vele vaardigheden (psychomotorische, motorische, dynamisch- affectieve en cognitieve) aan bod komen.

 

Er was wel een moeilijkheid die zich voordeed bij het onderzoek. De betrouwbaarste informatie was enkel te vinden op Ierse sites en in Ierse boeken. Ik ben namelijk niet vertrouwd met de Engelse taal, waardoor de vertalingen tijdrovend waren. Maar ik stak liever mijn tijd in betrouwbare informatie.

 

Tijdens het onderzoek heb ik mij het meest gericht op Irish Softshoe omdat dit het best kan geïntegreerd worden in het Lager Onderwijs. Voor Hardshoe heeft men speciale schoenen (zie blz. 33) nodig terwijl Softshoe op kousen of turnpantoffels kan aangeleerd worden. Daarnaast moet men eerst Softshoe onder te knie hebben alvorens men kan overgaan naar Hardshoe. Het is Irish Softshoe die de basis vormt van Ierse dans.

 

Hopelijk wordt het lezen van mijn eindwerk een aangename ervaring. Irish Softshoe zit vol energie. Laat deze energie en magie maar over je stromen en u zal geprikkeld worden. Geprikkeld om uw leerlingen Irish Softshoe aan te leren.


DEEL 1:

Theorie



Hoofdstuk 1: Historiek van Ierse dans

 

1. Inleiding

 

Voor de geschiedenis van Ierse dans moet men 2000 jaar terug in de tijd. Het begon allemaal bij de Kelten en evolueerde steeds verder tot vernieuwde Ierse dans- en muziekvormen. De geest van Kelten is tot op de dag van vandaag nog steeds bewaard gebleven. Ierse dansgroepen zijn erg gehecht aan de geschiedenis van de Ierse dans, zoals die van de Kelten en van de Ierse bevolking. Om een duidelijk beeld te kunnen vormen van de evolutie van de Ierse dans, duiken we even de Ierse geschiedenis in. De evolutie van de Ierse dans wordt in een tijdstabel weergegeven van de 1ste eeuw tot de 19de eeuw. Men zal merken dat er over deze lange periode duidelijk wat veranderingen aan te pas komen, maar dat de geest van de Keltische cultuur min of meer is bewaard gebleven. Daarnaast worden er ook de vier traditionele Ierse dansvormen aangehaald die zich hebben ontwikkeld door de eeuwen heen en die uit een reeks van solo en groepsdansen bestaan: Ceili-dansen, Step-dansen, Solo-dansen en Set-dansen. En om af te sluiten krijgt men een lijst met al die soorten Ierse dansen die zich verder hebben ontwikkeld uit de vier traditionele dansen en die vandaag op vele danswedstrijden worden uitgevoerd.


 

2. De Kelten [1]

Dit volk ligt aan de basis van de Ierse dans, nu nog worden Keltische symbolen gebruikt als inkleding voor de shows.

2.1. De cultuur

De mensen in Keltisch Europa leefden in verschillende stammen onder leiding van een hoofdman. De meeste Kelten waren landbouwer of veehouder en woonden in kleine dorpjes. Ze werkten voor zichzelf op hun eigen boerderij, wat niet vanzelfsprekend was in die periode. Ze werden bijgestaan door hun familie en soms ook door vrienden. Sommige boeren hadden ook slaven voor het zware werk.

 De Kelten woonden in kleine dorpen met huizen en graanschuren. Vlak voor de Romeinen in Britannië en Gallië kwamen, vormden zich grotere Keltische nederzettingen die op steden begonnen te lijken. De eerste Keltische steden begonnen zich rond 200 voor Christus te ontwikkelen. In deze Gallische steden waren de huizen niet dicht tegen elkaar gebouwd zoals in het Middellandse-Zeegebied. De steden werden rondom beschermd door stenen wallen met boomstammen er tussenin gevoegd.  Bij vijandelijke aanvallen konden deze de schokken van grote blokken steen, die erheen geslingerd werden, opvangen.

 

                                                                                             

                                                                                                                                                                                        

 Fig. 1 : Een typsich Keltisch huis uit een Gallisch dorp.

 

 

 

Fig. 2 : Keltische overblijfselen van een dorp met omheining.

De Kelten waren een briljant volk. Ze vormden bijna 5 eeuwen lang de belangrijkste beschaving in Europa maar ze kenden slechts een mondelinge overlevering. Dat kwam omdat ze geen waarde hechtten aan geschreven verslagen en omdat ze de kroniek van het bestaan van hun volk mondeling wilden doorgeven.

Deze traditie van mondelinge overlevering was zo sterk, dat geen enkele van de geschiedenissen of wetten van de Kelten aan papier werd toevertrouwd tot 6 of  7 eeuwen na de geboorte van Christus. Dan pas werden ze opgeschreven en aangepast door de geleerde Kelten van een later tijdperk: de Ierse monniken.

 In de Keltische godsdienst geloofde men in 400 goden. Alle goden werden vergezeld van dieren of vogels. Men beschouwde ze als dragers van goddelijke gaven. Aan het hoofd van hun godenwereld stond een vadergod die toezicht had over het welzijn van elke stam.

De Kelten maakten in hun kunst veel gebruik van geometrische figuren met grote symbolische waarden. Levensgetrouwe figuren komen zelden voor en afbeeldingen van dagelijkse taferelen zijn al helemaal uit den boze. Deze symbolen worden vaak op Ierse danskledij geborduurd of op andere manieren weergegeven (decor, inkleding van een site of programmaboekje van een Ierse dansgezelschap,…)

 

 

Fig. 3 : Keltisch kruis met Keltische taal

2.2. De Druïden [2]

De benaming "druïde" is afkomstig van het Latijnse woord "druida" en ook van het Keltische "druveid", wat betekent: "die de eik ziet".

Gezien de Druïden een grote kennis bezaten en daar hun naam iets te maken had met bomen, kan men besluiten dat een Druïde "een kenner van de bossen" of "een bos-wijze" was. De Druïden waren mannen en vrouwen nauw verbonden met de natuur. Een Druïde bepaalde of er een oorlog gevoerd moest worden of niet. In de eerste eeuw voor Christus brachten de Druïden ook mensenoffers, niet in een tempel maar diep in een "heilig" woud. De Kelten beschouwden bepaalde groepen bomen net zo heilig als wij tempels en kerken. Voor elk natuurelement had men een verschillende dood: ophanging voor lucht, verdrinking voor water, verbranding voor vuur en levend begraven voor aarde. De personen die geofferd werden waren gewoonlijk krijgsgevangenen, verstotenen of misdadigers. Uit hun stuiptrekkingen meenden de Druïden de toekomst te kunnen voorspellen.

De Ieren waren ervan overtuigd dat de Druïden tovenaars waren die het verleden opriepen, de toekomst voorspelden en de zieken genazen. De Galliërs en de Keltische stammen in Britannië echter beschouwden de Druïden als een soort wijze mannen of medicijnmannen die zich bezighielden met onderwijs en opvoeding. De Romeinen hebben de Druïden streng vervolgd omdat ze dachten dat ze de leiders waren van het verzet tegen de Romeinse overheersing. Sommigen zagen de Druïden meer als magiërs, dichters, raadgevers, genezers en filosofen. 

 

 

 

 

Fig. 4 : Een tekening van een Druïde waarbij men veronderstelt dat dit volk er zo uitzag.

 

 

                                      



3.  De geschiedenis van Ierse dans [3]

Na het doorgronden van de Keltische rituelen wordt een kort overzicht gegeven over hun bewaarde invloed op de Ierse dansgeschiedenis. Het gaat hier over een periode van 2000 jaar met een evolutie van steeds vernieuwde Ierse dansvormen- en rituelen.

Jaartabel:

1ste eeuw:

De Kelten

12de eeuw:

De Noormannen

16de eeuw:

Aan het hof van Koningin Elizabeth

18de eeuw:

Royalty in Ierland

 

19de eeuw: Ierse dansmeesters

 

1ste  eeuw:        De vroegere geschiedenis van de Ierse dans openbaart het constant verplaatsen van de bevolking door migratie en invasies. Elk van deze volkeren bracht zijn eigen karakterestieke soorten dans en muziek. Er zijn slechts vage verwijzingen naar de vroegere geschiedenis van het Ierse dansen, maar het blijkt dat de Druïden (zie Kelten) de eerste beoefenaars waren. Zij dansten in godsdienstige rituelen, die de eikenboom en de zon eerden. De vroegere cirkeldansen, oorspronkelijk van Druïden, vindt men vandaag terug in de kringdansen. Meer dan twee duizend jaar geleden brachten de Kelten hun eigen volksdansen met zich mee, toen ze vanuit midden-Europa naar Ierland kwamen.

12de eeuw:       Bij hun verovering van Ierland brachten de Noormannen hun cultuur over naar Ierland. De Carol was een populaire dans van de Noormannen, waarin de leider zong, omringd door dansers die het zelfde lied nazongen. Deze dans werd door de Noormannen overal in hun veroverde Ierse steden gedanst.

16de eeuw:       De drie belangrijkste Ierse dansen vinden hun oorsprong in de zestiende eeuw: Ierse Hey, Rinnce Fada of Long dance en Trenchmore. Tijdens de zestiende eeuw, werden de dansen uitgevoerd in de grote zalen van de kastelen. Enkele dansen werden aangepast door de zestiende eeuwse Engelse invallers aan het hof van Koningin Elizabeth. Eén van deze dansen was Trenchmore, welke een aanpassing was van een oude Ierse dans. Een andere populaire dansstijl was de Hey waar de vrouwelijke dansers rond hun partners dansten.

18de eeuw:       Toen de royalty in Ierland aankwam, werden zij bij de kust begroet door jonge vrouwen, die inheemse dansen uitvoerden. Toen Koning James in Kinsale landde in 1780, werd hij verwelkomd door dansers. Drie mensen dansten op de tippen van hun tenen, met een witte zakdoek in de hand. Zij gingen op langzame muziek vooruit en werden gevolgd door dansende paren, elk met zakdoek aan elkaar verbonden. Het tempo van de muziek steeg en de dansers voerden een verscheidenheid van levendige figuren uit. De Ierse dansen werden begeleid met doedelzak- en harpmuziek. In de huizen van de Engels-Ierse aristocratie, danste de meester in bepaalde dansen vaak samen met zijn bedienden.

19de eeuw:       Tijdens de negentiende eeuw verschijnt de 'Dance Master'. Dit zijn rondtrekkende dansleraren, die de boerenbevolking de dansen aanleerden. Het waren flamboyante figuren die opvallende kledij droegen. Om de jonge leerlingen het verschil tussen linker- en rechtervoet te leren, bonden zij stro om de ene en hooi om de andere voet en konden zij hen aldus opdragen : til je stro-voet of til je hooi-voet op. Deze “Dance Masters” ontwikkelden de groepsdansen om de interesse van beginnende leerlingen levendig te houden. Solodansers stonden in die tijd erg hoog in aanzien. Vaak werd een deur uit zijn hangsels gelicht en op de grond gelegd waarop de solist moest dansen.  Elke dansende meester had zijn eigen district en trad nooit op het grondgebied van een andere meester. De danseigenheid van elke dansmeester bleef gerespecteerd. Wanneer ‘Dance Masters’ elkaar tegenkwamen op kermissen, gebeurde het vaak dat ze elkaar uitdaagden tot een danswedstrijd die pas eindigde als één van de twee omviel van vermoeidheid. In de verschillende delen van Ierland kwamen verschillende versies van dezelfde dans voor. Door de eeuwen heen geëvolueerd en aangepast, ontstond op die manier de rijke verscheidenheid van de hedendaagse Ierse dansen: Reels, Jigs, Hornpipes, Sets, Half-sets, Polka's en Step-dansen. Deze laatste zijn pas ontstaan op het einde van de negentiende eeuw.



4. De traditionele Ierse danssoorten

Veel mensen hebben al kunnen kennismaken met Ierse dans via dansproducties zoals Riverdance en Lord of the dance, enz… Maar de meesten beseffen niet dat deze Ierse dansvoorstellingen uit verschillende dansvormen bestaan. De Ierse dans heeft zich niet gevormd tot één bepaalde dansvorm. Hij bestaat uit een reeks van solo en groepsdansen: Céili-dans, Step-dans, Solo-dans en Set-dans. Hieronder vindt men een korte inhoud van de geschiedenis en structuur van de verschillende Ierse dansvormen. De meeste danspassen vindt men terug op de DVD ter verduidelijking van dit hoofdstuk.

4.1. Ceili dans [4]

Geschiedenis:

Het Ierse woord “Céili” -uitgesproken keelie- verwees oorspronkelijk naar het verzamelen van buren in een huis, om een plezierige tijd te hebben, te dansen, muziek te spelen en verhalen te vertellen. Vandaag verwijst het naar een informele avond van het dansen. Céili’s werden gehouden in grote steden en landdistricten waar jong en oud samen in groep van het dansen genoten. Céili vindt men terug in pre-hongersnoodtijden, toen het dansen een populair landelijk tijdverdrijf was. Deze dansen werden gewoonlijk gehouden op zondagavonden in de zomer, wanneer de jonge mensen verzamelden.

 

Sinds de prehistorie vertegenwoordigt de Céili-dans een gemeenschappelijke traditie van dansen voor allerlei mensen. Velen zijn gestructureerd als zwaarddansen, rondedansen, lijndansen en progressieve lijndansen.

12de eeuw: De Normandiërs introduceerden de rondedans in Ierland rond de 12de eeuw. “Rincefada“ (lange dans) is eigenlijk een reeks van dansen, op het einde van de 17de eeuw werd voorgesteld door drie personen die naast elkaar bewogen, met elk een witte zakdoek en gevolgd door dansers in paren.

De Engelse overheersing in Ierland tijdens de 19 eeuw vernietigde definitief de praktijk van het dansen. De Gaëlische Liga besliste deze dansen in de jaren '20 te doen herleven. Nieuwe dansen moesten worden gecreëerd.

Vandaag:

De Céili-dans benadrukt vandaag de hoogte, dwz. het hoog dansen op de tenen, (niet het zelfde als de ballet houding) de uitdraaiingen van de benen en snelle bewegingen, zoals in de step dansen, de “Cut’s” (zie DVD). De basispassen bij Céili-dansen zijn ook de basispassen bij de Solo-dansen (zie blz. 17).

De structuur:

De Ierse Céili-dansen zijn groepsdansen en worden soms ook figuurdansen genoemd.  Vanuit verschillende opstellingen, zoals rijen tegenover elkaar of bijvoorbeeld in een vierkant, in cirkels, enz ... dans je met je partner samen met andere 'couples' een aantal figuren.  Het zijn dansen die met vier, zes, acht, ... dansers worden gedanst met wisseling van koppel of zelfs van partner, afhankelijk van de dans. Er zijn dansen die tot het gangbare repertoire behoren op feesten en dansen die tot het wedstrijdrepertoire behoren. Een Céili-dans bestaat uit verschillende onderdelen (intro-body-figure 1-body-figure 2-...-finish). Deze figuren variëren van simpel tot redelijk complex.

 

Fig 5 : Deze afbeelding geeft een figuur weer uit een Céili- dans waarbij de dansers opgesteld staan in een kruisvorm en er gedanst wordt in een groep van 8 dansers.

 

Setfiguur:

Céili-dansen bestaan uit Setfiguren die door alle Irish dance-scholen worden aangeleerd en worden gedanst met de Softshoes (voor de vrouwen, zie blz. 33), Reelshoes (voor de mannen, zie blz. 33). Figuren bestaan uit de verschillende basisstappen of steps. Een “Step” is een combinatie van voet- en beenbewegingen die één geheel uitmaken, en waaraan een naam wordt toegekend.  Een typisch voorbeeld is een “Seven” waarbij men zeven passen opzij zet, of een “Three” die dient om voor– of achterwaarts of ter plaatse te bewegen.   Céili betekent: een samenkomst van mensen met muziek, dans en een hoop plezier; en letterlijk: een avond bezoek of een gemoedelijke, vriendelijke bijeenkomst.

Een danser kan starten met het aanleren van Céili-dansen wanneer hij of zij de One-two-three’s en de Sevens (zie DVD) kan uitvoeren. Voor Céili-dansen in Jig-tijd is het nodig dat de danser nog twee bijkomende steps kent, namelijk de 'Rising-step' en de 'Sinking-step'.  De gemakkelijkste Céili-dans is misschien ‘the Walls of Limerick' gedanst op een polka of alleen in Reel-time. Een gemakkelijke Céili-dans in Jig-tijd is 'the Siege of Ennis'.  Een Céili-dans die veel gedaan wordt op Féiseanna (kampioensschappen Irish dancing) is 'The Four Hand reel'.

 

Fig. 6 : Een groep dansers die een Setfiguur samen uitvoeren. De groep bestaat uit vier koppels.

 

4.2. Step dans [5]

Geschiedenis:           

Hier bevindt men zich in de late 18de eeuw waar Step-dansen is geëvolueerd door de creaties van de Ierse dansmeesters. De dansmeesters reisden vaak van stad naar stad om basis danspassen aan te leren aan geïnteresseerden en aan hen die de dansmeesters konden betalen. Al sinds eeuwen danste het volk zijn volksdansen. Step-dansen verscheen door het verlangen van de mensen naar het leren van nieuwe dansstijlen. De dansmeesters parafraseerden (onderverdelen) vaak deze dansen op de beschikbare muziek en legden aldus de basis vast van de huidige traditionele Ierse Céili-dans, Step-dansen en Set-dansen. De dansmeesters onderwezen de stappen uit de Step-dansen in de 8 maateenheden zoals bij de meest traditionele Ierse dans. De stappen bestonden uit voetpercussie, ook “Battering” genoemd, die gebruikt werd voor de ritmische nadruk. Er werden vaak competities gehouden met de demonstraties op een klein podium. Het dansen in een beperkte ruimte was een belangrijk aspect voor het Step-dansen.



Vandaag:

De moderne Step-dans begon in de jaren '20 en vormde een basis voor het beoordelen van competities. De vroegere Step-dansstijl benadrukte een strakke houding, benen dicht tegen elkaar, geen hoge Kicks, weinig of geen draaien en duidelijk geen Traveling-steps (zie DVD). De aangewezen stijl voor Step-dans veranderde in de jaren '50 en de jaren '60. De beschikbaarheid van kleine podia, en later grotere podia net als in de grotere steden, maakte het mogelijk om de Traveling-steps uit te voeren, cirkels, Sevens-and-Threes en draaien, wat op heden de moderne Step-dans kenmerkt.

 

Fig. 7 : Een  moderne Step-dans uit een stuk van de beroemde Ierse dansshow Riverdance.

4.3. Set dans [6]

Geschiedenis:

Set-dansen zijn ook een vorm van groepsdansen die sinds meer dan 150 jaar erg populair zijn in Ierland. De Ierse Reeksdansen hebben hun herkomst uit de Franse quadrilles die door het Engels leger in de 19de eeuw in Ierland werden ingevoerd. Deze dansen werden naar Ierland overgebracht en onderwezen door de eerste dansende meesters die zich aan Ierse traditionele muziek aanpasten, waardoor ze heel wat levendiger werden. Vroeger danste men in diverse gebieden van het land, op lokale plaatsten bij kruispunten en in huizen, zelfs wanneer de Katholieke Kerk hen probeerde weg te krijgen door gebruik te maken van “The Public Dance Halls Act” van 1935 (een wet die werd gestemd in Ierland door de Ierse regering, waarbij het gebruik van Ierse muziek werd verboden). Terwijl de Céili-dansen over heel het land gelijkvormig zijn, variëren de Reeksdansen van plaats tot plaats. De Reeksdansen overleefden het best in die delen van het land, die zich het sterkst aan hun tradities hielden. Iedere streek in Ierland kent zijn eigen Sets, zoals de Connemara Set en de Kerry Set. Ze bestaan uit diverse ingewikkelde figuren en passen.

Vandaag:

De Gaëlische Atletische Vereniging begon competities in de jaren '50 en '60 te sponseren. De jaren '80 en '90 hebben een enorme heropleving gekend van de populariteit van de Set-dans. Vandaag tellen wij ongeveer 100 verschillende Set-dansen, komende uit alle streken van Ierland.                       

 

 

 

 

Structuur:

De Set-dans heeft speciaal samengestelde dans- ‘steps’ voor specifieke melodieën, die na verloop van tijd hetzelfde zijn gebleven. Set-dans wordt in groepen gedanst, bestaande uit vier koppels opgesteld in een vierkant. De dans bestaat meestal uit drie tot zes figuren die van elkaar gescheiden worden door een korte pauze. Het is een andere stijl van dansen dan het Céílí-dansen. Céili’s behoren tot een ander repertoire van Irish dancing met een andere presentatie. De steps van een Set-dans worden lager tegen de grond uitgevoerd dan bij Céílí. Set-dans is totaal verschillend van Ierse Step-dans of Solo-dans zoals in Riverdance (zie blz. 45) of Lord of the Dance (zie blz. 46).

 

 

 

 



4.4.  Solo dans[7]

Structuur:

De naam zegt het zelf, er wordt individueel gedanst, alleen of met een aantal dansers samen. Een Solo-dans wordt gedanst in zowel Soft– als Hardshoes (zie blz. 33). Softshoe dansen zijn de Reel (4/4), de Light Jig (6/8), de Single Jig (6/8) en de Slip Jig (9/8). Hardshoe dansen zijn de Hornpipe (2/4, soms 4/4), de Double Jig (6/8) en de Reel. Omdat in Irish dancing de ‘Battering’steps worden gebruikt, wordt Step-dans soms, en ten onrechte, verward met tapdans. Irish dancers ‘tappen’ niet! De techniek van hard-shoe dansen en van het tapdansen is kompleet verschillend. Voor opvoeringen kunnen Solo-steps in een choreografie met meerdere dansers begruikt worden. Elke danslerares/leraar heeft haar of zijn eigen steps, gebaseerd op de Irish Dance traditie. Dit in tegenstelling met Céílí-dansen die traditioneel zijn en in elke school dezelfde zijn.



4.5. Lijst van alle danssoorten [8]

Dit zijn de verschillende dansen, voortvloeiend uit de vier hiervoor vermelde dansen, die vandaag op wedstrijden en vele Ierse dansvoorstellingen gedanst worden. Ze zijn gerangschikt volgens niveau:

Niveau 1: Beginners level: Easy Reel / Ligt Jig / Slip Jig / Single Jig / Hornpipe / Heavy Jig

Niveau 2: Primary level: Easy Reel / Ligt Jig / Slip Jig / Single Jig Hornpipe / Heavy Jig

Niveau 3: Intermadiate level: Slip Jig / Soft Reel / Hornpipe / Heavy Jig

Niveau 4: Open level: Slip Jig / Soft Reel / Hornpipe / Heavy Jig

Wie uit de Open level geslecteerd wordt kan naar de Europese Kampioenschappen gaan.

Tijdens de Europese Kampioenschappen worden er dansers geselecteerd voor de Wereldkampioenschappen.

 

Tradionals: Elke school heeft dezelfde choreografie en kan in alle levels gedaan worden. Vb.: St. Patrick’s Day / The Blackbird / Job of Journeywork / Garden of Daisies

 

Leeftijdscategorie: Figure dancing (eigen choreografie van de leerkracht en bestaat uit Two-hand Reel en Three-hand Reel) / Céili dancing (bestaat uit Four-hand, Six-hand, Eight-hand en Sixteen hand in Reel of Jig-time)

 



5. Besluit

Ierse dansers houden zich sterk aan de geschiedenis van de Ierse dans en aan de Keltische sfeer. Hieruit wordt inspiratie gehaald om shows te creëren waarbij men zich volledig in de show kan inleven. Vandaar het belang om al deze informatie grondig door te nemen. Men merkt een duidelijke evolutie van de Ierse dans over een periode van 1900 jaar. Als men deze dansen aanleert is het altijd nuttig de mensen of kinderen te kunnen informeren over de afkomst en de evolutie van de Ierse dans.

Deze informatie geeft aan de deelnemers een soort eergevoel en wekt de nodige motivatie op om de traditionele dansen aan te leren. Hoewel Ierse dansen zijn onderverdeeld in Step-, Set- , Solo- en Céilí-dansen, bestaat er uiteindelijk geen strikte scheiding tussen deze dansvormen. Toch moet men op de hoogte zijn van de verschillende dansvormen die samen een mooi geheel vormen zoals men bij de prachtige Ierse dansshows: Riverdance (zie blz. 45), Lord of the dance (zie blz. 46), enz ….

 


Hoofdstuk 2: De eigenschappen van Ierse dans.

 

1. Inleiding

 

Om een beeld te kunnen vormen over Ierse dans, heb ik wat informatie verzameld rond de verschillende eigenschappen van Ierse dans. Zo is er informatie opgezocht rond de Ierse dansmuziek. Deze muziek bestaat uit verschillende ritmes, die men uit elkaar moet kunnen houden indien men Ierse dans wenst te leren. Daarnaast maakt men ook kennis met de belangrijkste kenmerken om Irish Softshoe te kunnen dansen. Welke houding moet men aannemen? Wat gebeurt er met de benen en de voeten? Waarom die stijve armen en rechte rug? Deze vragen worden allemaal duidelijk bij dit hoofdstuk. De typische Ierse danskledij wordt ook aangehaald. Zowel de vroegere als de huidige danskostuums. Het is altijd leuk eens te gaan kijken hoe een Ierse danser zich kleed en hoe de muziek klinkt om volledig in stemming te geraken. Ook wordt er informatie meegegeven over een feis. Een feis is een internationale danswedstrijd waar vele dansscholen naartoe gaan om zich van hun beste kant te laten zien. Deze wedstrijden gebeuren erg strikt volgens een reglement, waaraan elke deelnemer zich moet houden. Naast danswedstrijden, zijn er ook nog examens die worden georganiseerd door de Ierse danscommissie om het statuut van ‘Professionele Ierse dansleerkracht’ in ontvangst te kunnen nemen. De werking van de examens en de Ierse danscommissie wordt in dit hoofdstuk besproken. Er is heel wat informatie verzameld, maar hoe meer informatie, hoe beter de lezers zich iets kunnen voorstellen bij Irish Softshoe.


2. Ierse dansmuziek

Traditionele Ierse dansmuziek bestaat uit verschillende melodieën met verschillende maatsoorten. Er zijn namelijk drie verschillende ritmes te onderscheiden:

-         De Reel, met een vlug ritme en afkomstig uit Schotland

-         De Hornpipe, trager gespeeld met sterke accenten op welbepaalde maatslagen en afkomstig uit Engeland.

-         De Jig, de meest bekende maatsoort die bestaat uit 4 typen (zie blz. 23).

&nbs

Bibliografie

 

REFERENTIELIJST

Antonio Pacelli, (http://www.antoniopacelli.com)

 

BERGMAN, V., “Dat doet dansen, leidraad voor dans in de basisschool”, LOKV Dans, 1991, blz. 30-31

 

Celtic Tiger, (www.celtictigerlive.com)

 

CLIPPELEYR, G. en DE VALCK, L., “Praktijk van de motorische basisvorming”, ACCO, 1994, blz. 205-217

 

Coimisiun le Rinci Gaelacha, (http://www.clrg.ie/english/home.php)

 

Colin Dunne, (www.colindunne.com)

 

CULLINANE, J., “Aspects of the history of Irish Céili Dancing, 1897-1997”, The Central

Remedial Clinic, Dublin, Ireland, 1998, blz. 13-46

 

De geschiedenis van Ierse dans (www.irelandseye.com/aarticles/culture/music/dance/hist.shtm)

 

De Kelten (http://nl.wikipedia.org/wiki/kelten)

 

De Kelten (www.sigo.be/internetprojecten/kelten)

 

“De laatste dans van Michael Flatley: “Lord of the dance” danst niet meer, maar geniet des te meer van zijn fortuin”, “Het laatste nieuws”, 07 augustus 1998

 

Feet of Flames, (http://en.wikipedia.org/wiki/Feet_of_Flames)

 

“ ‘Ik ben Elvis Presley niet’: Michael Flatley is de snelste tapdanser van de wereld”, “Het Nieuwsblad”, 02-03 oktober 1999

 

Irish dance music (http://library.thinkquest.org/05aug/00374/dancetypes.html)

 

Irish dance music (http://users.telenet.be/friends_of_erins/paginas/irishdancing.htm)

 

Irish dancing shoes and accessories (www.rutherfordshoes.com)

 

Jean Butler, (www.jeanbutler.com)

 

Lord of the Dance, (www.lordofthedance.com)

 

MARTHA, R., “Irish dancing costume”, Country House, Dublin, Ireland, 1998, 47 pag.

 

Michaël Flatley, (www.michaelflatley.com)

 

“Michael Flatley op tournee in Europa: Celtic Tiger is hommage aan Ierland”, “Gazet van Antwerpen”, 30 september 2005

 

Michael Flatley verlaat het ziekenhuis”, “Het laatste nieuws”, 20 november 2006

 

Redmond School of Irish dancing, (http://www.funtodanceirish.nl)

 

“Registered Teachers Mainland Europe (www.europeirishdance.com)

 

Rhytm of the dance, (www.rhytmofthedance.com)

 

Riverdance, (www.riverdance.com)

 

Spirit of the dance, (www.spiritofthedance.com)

 

“Sterdansers Joanne en Breandán geven alles op voor Riverdance”, “Gazet van Antwerpen”, 12 oktober 1999

 

VVKBaO, “Bewegingsopvoeding in de basisschool”, Leerplan, 1998, blz. blz. 57- 78, 87, 121-124 

 

“Zieke Michael Flatley annuleert hele Europese tournee”, “Het laatste nieuws”, 16 november 2006

 

“10 jaar Riverdance”, “TV één”, 31 december 2006

Download scriptie (2.33 MB)
Universiteit of Hogeschool
Odisee
Thesis jaar
2007