Actor achter tralies- Agent behind bars. De beleving van agency door gedetineerden te Wortel, een empirisch onderzoek

Esther
Jehaes
  • /
  • /
  • /

 

Vrijheid achter tralies

Beeld je eens in: van de ene op de andere dag wordt je vrijheid je ontnomen; je naam wordt vervangen door een nummer, je kan je familie en vrienden weinig of niet meer zien, je kan zelf niet meer kiezen met wie je omgaat, wanneer en hoe vaak je je doucht, wat en hoeveel je eet, hoe je je (vrije) tijd invult, naar welke tv- programma’s je kijkt,…                                                                                                                     Dàt is de situatie waarin gevangenen zich bevinden. Daarom werd er lange tijd gedacht dat gevangenen hun straf passief ondergaan, dat ze hun volledige identiteit verliezen en zelf geen enkele keuze meer (kunnen) maken. Dat klopt echter niet volledig, zoals blijkt uit mijn thesisonderzoek.“Gedetineerden zijn geen passieve marjonetten van het regime, maar beleven de gevangenis actief.”

Pain & gain

Binnen mijn thesisonderzoek heb ik de beperkingen erkend en beschreven die eigen zijn aan de gevangenisstraf. De gevangenis wordt gekenmerkt door een strak regime dat wordt opgelegd aan de gedetineerden, die vaak een cel moeten delen met een niet- zelfgekozen medegedetineerde, en die bijgevolg over weinig privacy beschikken. De socioloog Goffman benoemde de gevangenis daarom als een totale institutie; een plaats waar alle activiteiten (slapen, eten, werk, vrijetijd) georganiseerd worden onder eenzelfde autoriteit (de gevangenisdirectie). Sykes beschreef de vrijheidsbeperkingen die gevangenen ondervinden als zgn. “pains of imprisonment”. Maar naast deze beperkingen, heb ik in mijn onderzoek aandacht voor de mogelijkheden die gedetineerden hebben om binnen de erg beperkende context, toch nog min of meer zelf keuzes te kunnen maken. Gedetineerden zijn geen passieve marjonetten van het regime, maar beleven de gevangenis actief. Allen ervaren ze de gevangenisstraf anders. Ze zijn en blijven unieke sociale actoren, ze behouden hun ‘agency’ (actorschap). Hun kijk op de detentie kan o.m. bepaald worden door vroegere detentie- ervaringen, het al dan niet aanvaard hebben van de straf, het traject dat ze hebben afgelegd binnen detentie, de detentiefase (vooruitzichten op vrijkomen), hun thuissituatie en hun contacten met de buitenwereld. Daarenboven kan de reactietypologie zoals beschreven door Clemmer en herzien door Crewe bepalen hoe zij met de detentiesituatie omgaan; gaan ze rebelleren, of juist alle regels zo goed mogelijk volgen, gaan ze zich in zichzelf terug trekken, gaan ze akkoord met de doelstellingen van het gevangenisregime, formuleren ze kritiek op het gevangenispersoneel, willen ze zo snel mogelijk deze nare ervaring achter zich laten, of kunnen ze het op de een of andere manier naar hun zin maken op cel?

Gedetineerden blijven hoe dan ook een deel van hun eigen ‘ik’ behouden, en die ‘ik’ kunnen ze uiten op verschillende manieren. Ze kunnen deelnemen aan activiteiten in de gevangenis, zoals cursussen, workshops, ateliers, sportactiviteiten enzovoort. Dat is één manier om de eigen ‘ik’ in kwijt te kunnen, al krijgen slechts weinig gedetineerden de kans om hieraan deel te nemen, door de lange wachtlijsten voor de activiteiten. Bijgevolg moeten zij naar andere manieren op zoek om zichzelf te blijven of opnieuw op te bouwen. Het is voor de meeste gedetineerden in mijn onderzoek bijvoorbeeld belangrijk om televisie te kunnen kijken, om in overleg met celgenoten de programma’s die aanleunen bij hun interesses te kunnen volgen, naar muziek te luisteren, met de Wii te spelen. Zo kunnen zij bovendien hun tijd passeren, want voor sommigen duren de dagen erg lang in de gevangenis, en zeker wanneer zij (nog) maar weinig contact hebben met familie en vrienden. Voor diegenen die nog contact hebben met de buitenwereld, vormt het bezoek van familie en vrienden een mogelijkheid om zichzelf te kunnen zijn, of het schrijven en ontvangen van brieven. Daarnaast vinden vele gedetineerden het belangrijk om hun cel een beetje te kunnen inrichten, om er zich –zij het dan beperkt- thuis te kunnen voelen. Ze maken hiervoor gebruik van posters en foto’s. Sommigen stellen echter dat ze zich nooit thuis zullen kunnen voelen in de gevangenis, en dat het hangen van foto’s op cel deprimerend kan werken. Daarom proberen ze zo weinig mogelijk aan buiten te denken, en zo veel mogelijk met hun gedachten binnen te blijven, zoals volgende respondent stelt:

“(…) Mijn hoofd is gewoon fwwiet fwwiet, leeg. Mijn hoofd is niet in de gevangenis zelf. Want als ge uw hoofd gewoon in de gevangenis steekt... Ik heb mijn hart hier verkocht aan de griffie, en mijn ziel is buiten.”

Zeg me wie je vrienden zijn

Tot slot gaan we nog kort in op de relaties tussen gedetineerden onderling en tussen gedetineerden en personeel. Door een wederzijds wantrouwen en een angst van de gedetineerden om door het personeel benadeeld te worden, behouden gedetineerden en personeel een afstand ten opzichte van elkaar. Ook medegedetineerden zijn geen ‘vrienden’, zij worden niet vertrouwd door gedetineerden. Dit heeft tot gevolg dat gedetineerden bij niemand of nauwelijks met hun vragen, gevoelens, bedenkingen terecht kunnen. Sommigen voelen zich daardoor als het ware in de steek gelaten, alleen op de wereld. Anderen putten steun uit contacten met familie en vrienden, of interacties met vrijwilligers en diensten van buiten de gevangenis.

Besluit

Gedetineerden ervaren vele beperkingen van hun vrijheid, en van hun eigen ‘ik’. Volgende citaten maken dit duidelijk:

“Nee. Ik kan... ik màg hier mezelf niet zijn. Ik moet altijd maar ja knikken en ja knikken, en ok, dan verlies ik mijn identiteit. Da’s logisch he.”

“Ik voel mijn eigen een beetje op pauze gezet.”

Toch worden er mogelijkheden gevonden tot het herwinnen van agency in het invullen van de lege tijd, het personaliseren van de eigen cel, het (zo veel als mogelijk) onderhouden van contacten met de buitenwereld. Op die manier slagen sommige gedetineerden erin om zichzelf te blijven, baas te blijven over eigen leven, zoals volgende respondent stelt:

“Ik probeer mijn leven zoals buiten... niet zoals buiten te maken maar op mijn manier te maken, en als u dat lukt, dan hebt ge eigenlijk uw goesting.”

Het is belangrijk voor zowel academici, beleidsmakers als professionals uit de gevangeniscontext, om inzicht te verwerven in de betekenissen van agency, van het behoud van de eigen ‘ik’ van de gedetineerden om op die manier een beter begrip van de detentie-ervaring te verkrijgen. Dit heb ik dan ook geprobeerd in mijn thesisonderzoek.

 

 

 


 

 

 

 

 

 

 

Bibliografie

 

Wetgeving & regelgeving

Europa

European Prison Rules 2006, R. 1-7.

België

Art. 23 Gecoördineerde Grondwet 1994.
Basiswet 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van

gedetineerden, BS 1 februari 2005.

Wet 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten, BS 15 juni 2006.

Decr.Vl. 8 maart 2013 betreffende de organisatie van hulp –en dienstverlening aan gedetineerden, BS 11 april 2013.

VLAAMSE REGERING, INTERDEPARTEMENTELE COMMISSIE HULP –EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN, Strategisch Plan van de Vlaamse Gemeenschap, 2000, 73 p.

Ministeriële Omzendbrief 10 augustus 2011 nr. HR/1 betreffende het huishoudelijk reglement van de gevangenis van Wortel.

Rechtsleer

Monografieën

BAARDA, D. B. en DE GOEDE, M. P. M., Basisboek Methoden en Technieken. Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwantitatief onderzoek, Noordhoff Uitgevers, Groningen/ Houten, 2006, 376 p.

BEYENS, K., Cursus Penologie en Penitentiair Recht, Brussel, Dienst uitgaven VUB, 2012, 445 p.

BOSWORTH, W., Engendering resistance, Dartmotuh, Ashgate, 1999, 199 p. BOUVERNE-DE BIE, M., Forensisch welzijnswerk, Gent, Academia Press, 1996, 293 p.

CLEMMER, D., The Prison Community, New York, Holt, Rinehart and Winston, 1958, 341 p.

COHEN S. en TAYLOR, L., Psychological survival. The experience of Long-Term Imprisonment, Harmondsworth, Penguin Books, 1972, 217 p.

CREWE, B. The Prisoner Society: power, adaptation, and social life in an English prison, Oxford, Oxford University Press, 2009, 507 p.

DEPARTEMENT WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN, AFDELING WELZIJN EN SAMENLEVING, Infobrochure Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. De Vlaamse Gemeenschap in de gevangenis, Brussel, v.u. Marijke Enghien, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Afdeling Welzijn en Samenleving, 2010, 21 p

DOUGLAS, M., Purity and Danger. An analysis of the Concepts of Pollution and Taboo, Londen, Routledge, 193 p.

FOUCAULT, M., Discipline and punishment: The birth of the prison, Harmondsworth, Penguin, 1979, 333 p.

GIDDENS, A., Studies in social and political theory, Londen, Hutchinson, 1977, 416 p. GIDDENS, A., Profiles and critiques in social theory, Londen, Mac-Millen,1982, 239 p.

GIDDENS, A, The constitution of Society: outline of the theory of structuration, Cambridge, Polity, 1984, 402 p.

GOFFMAN, E., Asylums: Essays on the social situation of mental patients and other inmates, Chicago, Aldine, 1961, 386 p.

GOFFMAN, E., Asylums: Essays on the social situation of mental patients and other inmates, London, Penguin Books, 1991, 336 p.

GOFFMAN, E., The Presentation of Self in Everyday Life, New York, Doubleday, 1959, 255 p.

IRWIN, J. The Felon, Englewood Cliffs, Prentice Hall,1970, 211 p. 

JEWKES, Y., Captive audience: Media, masculinity and power in prisons, Cullompton, Willan, 2002, 210 p.

KELK, C., Nederlands Detentierecht, Deventer, Kluwer, 2008, 414 p.
LIEBLING, A. en ARNOLD, H., Prisons and their moral performance: a study of values,quality and prison life, Oxford, Oxford University Press, 2005, 549 p. 

MATHIESEN, T., The Defences of the Weak: A sociological study of a Norwegian correctional institution, Londen, Tavistock Publications Limited, 1965, 258 p.

ROSTAING, C., La relation carcérale : identité et rapports sociaux dans les prisons de femmes, Parijs, PUF, 1996, 331 p.

SPARKS, R., BOTTOMS, A. E. en HAY, W., Prisons and the problem of order, Oxford,

Oxford University Press, 1996, 384 p.

SPARKS, R., BOTTOMS, A. en HAY, W., Prisons and the problem of order, Oxford, Clarendon, 1999, 384 p.

SYKES, G., The society of captives: a study of a maximum-security prison, Princeton, Princeton University Press, 1958, 144 p.

TOCH, H., Living in prison. The ecology of survival, New York, The Free Press, 1977, 317 p.

Bijdragen in tijdschriften

AKERS, R. L., HAYNER, N. S. en GRUNINGER, W., “Prisonization in five countries: Type of prison and inmate characteristics”, Criminology 1977, vol. 14, 527-554.

BAER, L., “Visual imprints on the prison landscape: a study on the decoration of prison cells”, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 2005, vol. 96, nr. 2, 209- 217.

BAILEY, K. A., “The Role of the Physical Environment for Children in Residential Care”, Residential Treatment For Children & Youth 2002, vol. 20, nr. 1, 15-27.

CLAES, B., “Insluiten en niet uitsluiten. Overbevolking, detentieschade en re- integratiegerichte detentie”, Panopticon 2011, nr. 5, 52-58.

COPE, N., “‘It’s no time or high time’: Young offenders’ experiences of time and drug use in prison”, The Howard Journal 2003, vol. 42, nr.2, 158-175.

COWBURN, M., “A man’s world: gender issues in working with male sex offenders in prison”, The Howard Journal 1998, vol. 37, nr. 3, 234- 251.

CREWE, B., “Depth, weight, tightness: revisiting the pains of imprisonment”, Punishment and Society 2011, 509-529.

CREWE, B., LIEBLING, A. en HULLEY, S., “Staff culture, use of authorithy and prisoner quality of life in public and private sector prisons”, Australian & New Zealand Journal of Criminology 2011, vol. 44, nr. 1, 94-115.

CREWE, B., “Soft power in prison: Implications for staff- prisoner relationships, liberty and legitimacy”, European Journal of Criminology 2011, vol. 8, nr. 6, 455-466.

DEDMAN, T., “Agency in UK hip-hop and grime youth subcultures – peripherals and purists”, Journal of Youth Studies 2011, vol. 14, nr. 5, 507-522.

HARDT, M., “Prison Time”, Yale French Studies 1997, vol. 91, 64-79.


HEALY, D., “Changing fate: Agency and the desistance process”, Theoretical Criminology 2013, vol. 17 nr. 4, 557-574.

HITLIN, S. en ELDER, G.H. JR., “Time, Self and the Curiously Abstract Concept of Agency”, Sociological Theory 2007, vol. 25 afl. 2, 170- 191.

HOCHSTETLER, A. en DELISI, M., “Importation, deprivation and varieties of serving time: An integrated-lifetime-exposure model of prison offending”, Journal of Criminal Justice 2005, vol. 33, 257-266.

IRWIN, J. en CRESSEY, D. R., “Thieves, Convicts and the Inmate Culture”, Social Problems 1962, vol. 10, nr. 2, 142- 155.

JEWKES, Y., “The use of media in constructing identities in the masculine environment of men’s prisons”, European Journal of Communication 2002, vol. 17, nr. 2, 205-225.

JEWKES, Y., “Men behind bars: ‘doing’ masculinity as an adaptation to imprisonment”, Men and Masculinities 2005, vol. 8, 44-63. 

KARP, D. R., “Unlocking Men, Unmasking Masculinities: Doing Men’s Work in Prison”, The Journal of Men’s Studies 2010, vol. 18, nr. 1, 63-83.

LIEBLING, A., “Doing research in prison: breaking the silence?”, Theoretical Criminology 1999, vol. 3, nr. 2, 147-173.

LIEBLING, A., “Moral performance, inhuman and degrading treatment and prison pain”, Punishment & Society 2011, vol.13, nr. 5, 530- 550.

LIEBLING, A., “Prison Officers, Policing and the Use of Discretion”, Theoretical Criminology 2000, vol. 4, 333- 357.

MORAN, D., “‘Doing time’ in carceral space: Timespace and carceral geography”, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography 2012, vol. 94, nr. 4, 305-316.

MORAN, D., PALLOT, J. en PIACENTINI, L., “Privacy in penal space: Women’s imprisonment in Russia”, Geoforum 2013, vol. 47, 138-146.

PATERNOSTER, R. en POGARSKY, G., “Rational choice, agency and thoughtfully reflective decision making: The short and long-term consequences of making good choices”, Journal of Quantitative Criminology 2009, vol. 25, nr.2, 103- 127.

RILEY, J., “The pains of imprisonment: exploring a classic tekst with contemporary authors”, Journal of Criminal Justice Education 2002, vol. 13, nr. 2, 443-461.

RYMHS, D., “In this inverted garden: masculinities in Canadian prison writing”, Journal of Gender Studies 2012, vol. 21, nr. 1, 77-89.

SCHRIFT, M., “Angola Prison Art: Captivity, creativity and consumerism”, The Journal of American Folklore 2006, vol. 119, nr. 473, 257-274.

SCHWARTZ, B., “Deprivation of privacy as a ‘functional prerequisite’: the case of het Prison”, The Journal of Criminal Law, Criminology and Police Science 1972, vol. 63 nr. 2, 229-239.

SEYMOUR, K., “Imprisoning Masculinity”, Sexuality and Culture 2003, vol. 7, nr. 4, 27- 55.

SHAH, R.C. en KESAN, J. P., “How Architecture Regulates”, Journal of Architectural and Planning Research 2007, vol. 24, nr. 4, 350-359.

SIBLEY, D. en VAN HOVEN, B., “The contamination of personal space: boundary construction in a prison environment”, Area 2009, vol 42 nr. 2, 198-206.

SINGER, R. G., “Privacy, autonomy and dignity in the prison: a preliminary inquiry concerning the constitutional aspects of the degradation process in our prisons”, Buff. L. Review 1971- 1972, 669-716.

SNACKEN, S., “A liberal is a conservative who’s been arrested”, Orde dag 2009, nr. 48, 27-32.

SNACKEN, S., “Het leven in de gevangenis: individuele beleving en collectief gebeuren”, Fatik 2010, 17-22.

SPARKS, J.R. en BOTTOMS, A.E., “Legitimacy and Order in Prisons”, The British Journal of Sociology 1995, vol. 46, nr. 1, 45-62.

THOMAS, C., “Toward a more inclusive model of the inmate contraculture”, Criminology 1970, vol. 8, 251- 262.

TORBENFELDT BENGTSSON, T., “Boredom and Action−Experiences from Youth Confinement”, Journal of Contemporary Ethnography 2012, vol. 41, 526- 553.

TOURNEL, H. en KENNES, P., “De dilemma’s van dynamische veiligheid van bewaarders”, Panopticon 2011, nr. 3, 21- 36.

VANDEBOSCH, H., “De invloed van persoonlijke achtergrondkenmerken en gevangenisfactoren op de probleemervaring en de aanpassingswijze van Nederlandstalige veroordeelden: een studie in vijf Vlaamse strafinrichtingen”, Panopticon 2002, 22-43.

VANDEBOSCH, H., “The Perceived Role of Mass Media Use during Incarceration in the Light of Prisoners’ Re-entry into Society”, Journal of Criminal Justice and Popular Culture 2005, vol. 12, nr. 2, 96- 115.

VAN DER LAAN, A., “Juvenile adaptation to imprisonment: Feelings of safety, autonomy and well-being, and behaviour in prison”, European Journal of Criminology 2013, vol. 10, nr. 4, 424-443.

WHEELER, S., “Socialization in correctional communities”, American Sociological Review 1961, vol. 26, 697- 712.Bijdragen in

Bijdragen in verzamelwerken

 

 

 

BEYENS, K. en H. TOURNEL, “Mijnwerkers of ontdekkingsreizigers? Het kwalitatieve interview” in T. DECORTE en D. ZAITCH (eds.), Kwalitatieve methoden en technieken, Leuven, Acco, 2009, 199-232.

BILLIET, J., “De selectie van de eenheden: steekproeven” in H. WAEGE en J. BILLIET (eds.), Een samenleving onderzocht. Methoden van sociaal- wetenschappelijk onderzoek, 2008, Antwerpen, Uitgeverij De Boeck nv, 181-220.

CAMBRE, B. en WAEGE, H., “Kwalitatief onderzoek en dataverzameling door open interviews” in H. WAEGE en J. BILLIET (eds.), Een samenleving onderzocht. Methoden van sociaal- wetenschappelijk onderzoek, 2008, Antwerpen, Uitegeverij De Boeck nv, 315-342.

CLAES, B., LIPPENS, V., KENNES, P. en TOURNEL, H., “Gender and prison ethnography. Some fieldwork” in K. BEYENS, J. CHRISTIAENS, B. CLAES, S. DE RIDDER, H. TOURNEL en H. TUBEX (eds.), The Pains of Doing Criminological Research, 59-69.

CREWE, B., “The sociology of imprisonment” in Y. JEWKES (ed.), Handbook on prisons, Devon, Willan Publishing, 2007, 123-151.

DIGNEFFE, F. (ed.), Acteur social et délinquance, Une grille de lecture du système de justice pénale, en hommage à Christian Debuyst, Brussel, Mardaga, 1990, 475 p. (verzamelwerk)

DRAKE, D. en CREWE, B., “Deprivations/ ‘Pains of imprisonment’” in Y. JEWKES en J. BENNET (eds.), Dictionary of Prisons and Punishment, Devon, Willan Publishing, 2008, 62-63.

HANEY, C., “The contextual revolution in psychology and the question of prison effects” in A. LIEBLING en S. MARUNA (eds.), The effects of Imprisonment, Cullompton, Willan Publishing, 2005, 66-93.

JAMIESON, R. en GROUNDS, A., “Release and adjustment: perspectives from studies of wrongly convicted and politically motivated prisoners” in A. LIEBLING en S. MARUNA (eds.), The effects of imprisonment, Cullompton, Willan Publishing, 2005, 33-65.JEWKES, Y., “On carceral space and agency” in D. MORAN, N. GILL en D. CONLON (eds.), Carceral spaces: mobility and agency in imprisonment and migrant detention, Farnham, Ashgate, 2013, 127-131.

JEWKES, Y., “Structure/ agency (‘resistance’)” in Y. JEWKES en J. BENNET (eds.), Dictionary of Prisons and Punishment, Devon, Willan Publishing, 2008, 280-281.

JEWKES, Y., “Total institutions” in Y. JEWKES en J. BENNET (eds.), Dictionary of Prisons and Punishment, Devon, Willan Publishing, 2008, 295- 296.

LIEBLING, A. en MARUNA, S., “Introduction: the effects of imprisonment revisited” in A. LIEBLING en S. MARUNA (eds.), The Effects of Imprisonment, Cullompton, Willan Publishing, 2005, 1-29.

MACHIELS, R., “Getting Personal. Reflections on the ‘I’ of a researcher” in K. BEYENS, J. CHRISTIAENS, B. CLAES, S. DE RIDDER, H. TOURNEL en H. TUBEX (eds.), The Pains of Doing Criminological Research, 125-137.

MORTELMANS, D., “Het kwalitatieve onderzoeksdesign” in T. DECORTE en D. ZAITCH (eds.), Kwalitatieve methoden en technieken, Leuven, Acco, 2009, 73- 117.

NEYS, A., “Gevangenisstraf als doorleefde realiteit” in A. NEYS, T. PETERS, F. PIETERS en J. VANACKER (eds.), Tralies in de weg. Het Belgische gevangeniswezen: historiek, balans en perspectieven, Leuven, Universitaire Pers Leuven, 1994, 177-208.

SCHEIRS, V. en NUYTIENS, A., “Ethnography and Emotions. The Myth of the Cold and Objective Scientist” in K. BEYENS, J. CHRISTIAENS, B. CLAES, S. DE RIDDER, H. TOURNEL en H. TUBEX (eds.), The Pains of Doing Criminological Research, Brussel, VUB Press, 2013, 141-160.

SYKES, G., “The society of captives: a study of a maximum security prison” in Y. JEWKES en H. JOHNSTON (eds.), Prison Readings- A critical introduction to prisons and imprisonment, Devon, Willan Publishing, 2006, 164-173.

SYKES, G. en MESSINGER, S. L., “The inmate social system” in R. CLOWARD (ed.), Theoretical studies in social organization of the prison, New York, Social Science Research Counsil, 1960, 5-19.

TORBENFELDT BENGTSSON, T., “Boredom and Action−Experiences from Youth Confinement”, Journal of Contemporary Ethnography 2012, vol. 41, 526-663.

VAN GEMERT, F., “Kwalitatieve databronnen in de criminologie” in T. DECORTE en D. ZAITCH (eds.), Kwalitatieve methoden en technieken, Leuven, Acco, 2009, 147-171.

WAEGE, H., “Het onderzoeksplan” in H. WAEGE en J. BILLIET (eds.), Een samenleving onderzocht. Methoden van sociaal- wetenschappelijk onderzoek, 2008, Antwerpen, Uitegeverij De Boeck nv, 65-85.

Onderzoeksrapporten en verslagen

BROSENS, D., DEDONDER, L. en VERTE, D., Hulp –en dienstverlening gevangenis Antwerpen: Een onderzoek naar de behoeften van gedetineerden, Brussel, VUB, 2013, 156 p.

BUELENS, S., Jaarverslag hulp –en dienstverlening aan gedetineerden in de penitentiaire inrichting van Merksplas 2011, Merksplas, 2012, 52 p.

DG EPI, Jaarverslag 2012, Brussel, FOD Justitie, 2013, 117 p.
FOD JUSTITIE, Justitie in cijfers 2012, Brussel, FOD Justitie, 2012, 63 p.

HELLEMANS, A., AERTESEN, I. en GOETHALS, J., Externe evaluatie Strategisch Plan Hulp –en Dienstverlening aan Gedetineerden. Eindrapport, Leuven, Leuvens Instituut voor Criminologie, 2008, 187 p.

LIEBLING, A., ARNOLD, H. en STRAUB, C., An exploration of staff-prisoner relationships at the HMP Whitemoor: 12 years on. Revised final report, s.l.,Cambridge Institute of Criminology, Prisons research centre, 2011, 192 p.

VAN CAMPFORT, S., Actieplan hulp –en dienstverlening gedetineerden 2014- 2015 strafinrichting Wortel, s.l., s.d., 11 p.

VAN CAMPFORT, Jaarverslag hulp –en dienstverlening aan gedetineerden strafinrichting Wortel 2012 , Wortel, 2013, 52 p.VLAAMSE GEMEENSCHAP, Ontwikkeling van relevante beleidsindicatoren inzake de kwaliteit en effectiviteit van hulp –en dienstverlening aan gedetineerden in de Vlaamse gevangenissen. Eindrapport, Brussel, Interuniversitair onderzoeksproject, 2003, 200 p.

Proefschriften

CLAES, B., Herstel en detentie. Een etnografisch onderzoek in de gevangenis van Leuven Centraal, onuitg. doctoraatsthesis Criminologische Wetenschappen, Vrije Universiteit Brussel, 2011- 2012, 449 p.

TOURNEL, H., Van sleuteldrager tot sleutelfiguur: een etnografisch onderzoek naar bewaarders in en gevangenis, onuitg. doctoraatsthesis Criminologische Wetenschappen, Vrije Universiteit Brussel, 2012- 2013, 358 p.

Online bronnen

DEPARTEMENT WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN, AFDELING WELZIJN EN SAMENLEVING, Infobrochure Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. De Vlaamse Gemeenschap in de gevangenis, Brussel, v.u. Marijke Enghien, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Afdeling Welzijn en Samenleving, 2010, http://www4wvg.vlaanderen.be/wvg/welzijnensamenleving/hulpaangedetineer… as/inhoud.aspx, geraadpleegd op 30 december 2013.

http://www4wvg.vlaanderen.be/wvg/welzijnensamenleving/hulpaangedetineer… Paginas/default.aspx, geraadpleegd op 18 april 2014; http://www.derodeantraciet.be/paginas/pagina.php?pag_niv1_ID=6, geraadpleegd op 18 april 2014; http://www.derodeantraciet.be/paginas/pagina.php?pag_niv1_ID=6#, geraadpleegd op 18 april 2014.

http://justitie.belgium.be/nl/themas_en_dossiers/gevangenissen/leven_in… s/regime/werken/, geraadpleegd op 18 april 2014.

http://justitie.belgium.be/nl/themas_en_dossiers/gevangenissen/belgisch… en/gevangenissen/meer_info/wortel/, geraadpleegd op 1 mei 2014. 

 

Download scriptie (2.08 MB)
Universiteit of Hogeschool
Vrije Universiteit Brussel
Thesis jaar
2014