De vakbond. Het was, is en blijft een brandend actueel thema. Ze zijn even gehaat als geliefd maar niemand kan ontkennen dat ze onontbeerlijke taken uitoefenen in onze maatschappij. Het is dan ook verwonderlijk dat zij geen uniform wettelijk geregeld statuut hebben. Dit is echter niet wegens gebrek aan pogingen. In de laatste 26 jaar alleen al zijn er maar liefst 19 wetsvoorstellen ter zake ingediend. En ook voorheen was dit een belanrgijke bron van inspiratie voor wetgevenede initiatieven. Tot op het heden is echter nog niemand erin geslaagd om een goed voorstel te laten doorvoeren. Deze meesterproef vertrekt vanuit een historische analyse om vervolgens de huidige rechtspositie van vakbonden te analyseren. Het doel is om te kijken of het huidige systeem werkbaar en houdbaar is en wat er aan verbeterd kan worden.
Bibliografie
Boeken (en bijdragen in boeken)
- Babinet, F., “Dit en non-dit du texte: Rapports sociaux et portée juridique de la loi du 21 mars 1884” in Babinet F. e.a., Convergences. Etudes offertes à Marcel David, Quimper, Les Editions calligrammes, 1991, 19-41.
- Bertrand, L., Histoire de la démocratie et du socialisme en Belgique depuis 1830, Brussel, Dechenne & Cie, 1907, 692p.
- Blanpain, R., “Syndicale Vrijheid” in Blanpain, R. (ed), Arbeidsrecht. C.A.D., Brugge, die Keure, s.d., III-1, 25-40.
- Boucké, T., “Power at work. De machtspositie van de Belgische vakbonden onder de loep” in Devos, C. en Humblet, P., Arbeid vs. Kapitaal. Een kwarteeuw staking(srecht), Gent, Academia Press, 2007, 9-44.
- Braekmans, H. en Houben, R., Handboek vennootschapsrecht, Antwerpen, Intersentia, 2012, 924.
- Baruchel, N., La personnalité morale en droit privé, Parijs, 2004, 436p.
- Carton de Wiart, H., Beernaert et son temps, Brussel, La Renaissance du Livre, 1945, 146p.
- Comité de la Liberté Syndicale, “251e rapport”, B.O. Série B 1987, Genève, casus 1250.
- Commissie voor Sociale Zaken, Integraal Verslag met vertaald beknopt verslag van de toespraken, 2008-09, 9 december 2008.
- Cox, G. en Rigaux, M., De grondrechtelijke onderbouw van het collectief arbeidsrecht, Mechelen, Kluwer, 2005, 137p.
- De Corte, R. en De Groote, B., Handboek Civiel Recht, Gent, Larcier, 2011, 755p.
- De Laeter, D., Optreden in rechte, Mechelen, Kluwer, 2013, 19p.
- De Page, H., les principaux contrats usuels in De Page, H., Traité élémentaire de droit civile belge: principes, doctrine, jurisprudence, IV/II, Brussel, Bruylant, 1952, 962p.
- De Roo, P., “Het monopolie van de representatieve organisaties op collectieve arbeidsovereenkomsten in het Belgisch arbeidsrecht. Capita Selecta”, onuitg. masterproef Rechten Universiteit Gent, 2010-2011, 144p.
- De Weerdt, D., “De moeizame oprichting van de BWP 1876-1885” in Dhondt J. e.a., Geschiedenis van de socialistische arbeidersbeweging in België, Antwerpen, Ontwikkeling, 1960, 310-319.
- Deferme, J., Uit de ketens van de vrijheid: het debat over de sociale politiek in België, 1886-1914, Leuven, Leuven University Press, 2007, 510p.
- Dorssemont, F., “De rechtspositie van de representatieve werknemersorganisaties” in X., Actuele problemen van het arbeidsrecht 5, Gent, Mys & Breesch, 1997, 241-307.
- Dorssemont, F., Humblet, P., Rigaux, M. en Van Regenmortel, A., Syndicale afvaardiging of de sociale tegenmacht in de onderneming: knelpunten i.v.m. het statuut, Antwerpen, Intersentia Rechtswetenschappen, 2001, 235p.
- Dorssemont, F., Rechtspositie en syndicale actievrijheid van representatieve werknemersorganisaties, Brugge, Die Keure, 2002, 771p.
- Fafchamps, J., Les conventions collectives en Belgique, Brussel, La pensée catholique, 1961, 184p.
- Geens, K. en Vananroye, J., “De gradaties in de rechtspersoonlijkheid en het vennootschappelijk vermogen” in Van Eeckhoutte, W. (ed.), Rechtspersonenrecht, XXVe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva, Gent, Mys & Breesch, 1999, 425-487.
- Geens, K. en Wyckaerts, M. m.m.v. Clottens, C., De Dier, S. en Parrein, F., De vennootschap. Algemeen deel, Mechelen, Kluwer, 2001, 934p.
- Gerard, E., De christelijke arbeidersbeweging in België. 1891-1991, Leuven Universitaire Pers Leuven, 1991, 388p.
- Gerin, P., "1886 et le monde catholique” in Bruwier M. e.a.(eds.), 1886. La Wallonie née de la grève?, Brussel, Editions Labor, 1990, 51-70.
- Heijerick, N., Inleiding tot het burgerlijk recht, Brugge, Die Keure, 2002, 182p.
- Horion, P., Nouveau Précis de droit social belge, Den Haag, Martinus Nijhof, 1969, 479p.
- Humblet, P. en Rigaux, M. (eds.), Synopsis van het Belgisch arbeidsrecht. 5e editie, Antwerpen, Intersentia, 2012, 500p.
- Lenaerts, H., Inleiding tot het sociaal recht, Diegem, Kluwer Rechtswetenschappen België, 1995, 662p.
- Luyten, D., Ideologisch debat en politieke strijd over het corporatisme in het Interbellum in België, Brussel, Paleis der Academiën, 1996, 240p.
- Martens, A., “Is Mattheüs ook de rentmeester van de stakingskas?” in Lammertyn, F. en Verhoeven, J.C. (red.), Tussen sociologie en beleid, Leuven, Acco, 1991, 255-279.
- Ninauve, F. en Vandervelde, E. (Federations Des Avocats Belges), Rapport sur le projet de loi accordant la personnification civile aux Unions Professionnelles, Brussel, Larcier, 1889, 89p.
- Prins, A., “Rapport sur les Unions des Métiers ou Associations professionnelles” in Commission du Travail, Rapports. Propositions des sections et conclusions, Brussel, Lesigne, 1887, 55-75.
- Rigaux, M. en Buelens, J., “Omtrent de rechtspositie van de vakbondsafvaardiging: capita selecta”, in De Gols, M. en Rigaux, M. (ed.), Overlegorganen in de onderneming, Mechelen, Kluwer, 2009, 306-349.
- Rion, P., "Het sociale vraagstuk" in Hasquin, H. en Verhulst, A., Het liberalisme in België: tweehonderd jaar geschiedenis, Brussel, Delta, 1989, 175-182.
- Simonart, V., La personnalité morale en droit privé comparé, Brussel, Bruylant, 1995, 670p.
- Taelman, P., “Het optreden in rechte van (privaatrechtelijke) entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid en rechtspersonen voor de judiciële rechtscolleges” in Van Eeckhoutte, W. (ed.), Rechtspersonenrecht, XXVe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva, Gent, Mys & Breesch, 1999, 33-81.
- Tilleman, B., “Lastgeving (in recente rechtspraak)” in Herbots, J. en Verbeke, A. (ed.), Bijzondere overeenkomsten, Brugge, die Keure, 2002, 75-105.
- Tilleman, B., “Optreden in rechte van een VZW” in Denef, M., De Leenheer, J., Deschrijver, D. e.a., VZW en stichting, Brugge, die Keure, 2005, 291-355.
- Tilleman, B., Lastgeving, Gent, Story-Scienta, 1997, 396p.
- Van Compernolle, J., Le droit d’action en justice des groupements, Brussel, Larcier, 1972, 436p.
- Van Den Heuvel, J., La liberté d’associations et la personnalité civile, Brussel-Parijs, Larcier, 1882, 119p.
- Van Drongelen, J., Collectief Arbeidsrecht 2. Vakverenigingsvrijheid. Het recht op collectief onderhandelen. Mededingingsrecht, Drongen, Uitgeverij Paris, 2009, 172p.
- Van Eeckhoutte, W., Sociaal Compendium met fiscale notities. Arbeidsrecht. 2013-2014, Mechelen, Kluwer 2013, 3080p.
- Van Gerven, D., “Rechtspersonen. Deel I. Rechtspersonen in het algemeen, verenigingen, stichtingen en publiekrechtelijke rechtspersonen” in Dillemans, R. en Van Gerven, W., Beginselen van het Belgisch privaatrecht, Mechelen, Kluwer, 2007, 688p.
- Van Gerven, D., Handboek Verenigingen – editie 2004. De verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid, de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk, de beroepsverenigingen en de buitenlandse verenigingen, Kalmthout Biblio, 2004, 31, 576p.
- Van Gerven, W., Algemeen deel, Brussel, Story-Scientia, 1987, 519p.
- Van Molle, P., Het Belgisch Parlement 1984-1972, Antwerpen, Standaard Wetenschappelijke Uitgeverij, 1972, 445p.
- Van Ryn, J., Principes de droit commercial, Brussel, Bruylant 1954, 549p.
- Velge, H., Associations et fondations en Belgique, Brussel, 1942, 197p.
Tijdschriften
- Braekmans, P., “Wet van 5 december 1968 betreffende collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. Overzicht van wetgeving, rechtspraak en rechtsleer 2002-2009”, Or. 2010, 12-36.
- Callens, P. en Stijns, S., “Schijnvertegenwoordiging: een keerpunt!”, TRV 1989, 542-544.
- Deferme, J., “Geen woorden maar daden. Politieke cultuur en sociale verantwoordelijkheid in het België van 1886.” Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis 2000, 1-2 131-171.
- Dorssemont, F., “De arbeidsovereenkomst in de schoot van een feitelijke vereniging”, Soc.Kron. 1999, 105-110.
- Humblet, P., “Vakbonden rechtspersoonlijkheid geven niet zo eenvoudig”, Juristenkrant 2000, 16.
- Mortier, K., “Toegang tot rechter voor feitelijke verenigingen”, NJW 2008, nr. 191, 806-818.
- Peltzer, L., “La capacité des organisations répresentatives à agir en personne – une étude de l’article 4 de la loi du 5 décembre 1968”, Soc. Kron. 2002, bijzonder nummer, 1-10.
- Tilleman, B., Dursin, E., Terryn, E., Heeb, C. en Naeyaert, P., “Overzicht rechtspraak bijzondere overeenkomsten: tussenpersonen(1) 1999-2009, TPR 2010, 589-1154.
- Van Compernelle, J., “L’action en justice des sociétés et groupements”, TPR 1980, 94-113.
- Van Gerven, D., “De ontbinding van een vereniging zonder rechtspersoonlijkheid”, TRV 1992, 105.
- Van Gerven, D., “Kroniek van vennootschapsrecht 2009-2010, TRV 2010, 446-500.
- Van Hiel, I., “De werkgever, de werkgeversorganisatie en de vrijheid van vakvereniging”, Or. 2011, afl. 2, 30-40.
- Van Hiel, I., “Waarom alleen representatieve werknemersorganisaties kandidaten bij de sociale verkiezingen mogen voordragen”, Or. 2009, 126-138.
- Vananroye, J., “De vereniging zonder rechtspersoonlijkheid heeft een vermogen en kan in rechte optreden”, TRV 1996, 574-578.
Krantenartikels
- X., “België veroordeeld voor erkenning representativiteit vakbonden”, De Morgen 23 november 2008.
- Mouton, A., “ACV-Stakingskas voelt de verkoop van Dexia nauwelijks, Trends 12 oktober 2011.
- Eppink, D.-J., “De syndicale baronnen”, De Morgen 21 februari 2012.
- BBD, “BACOB-folder had het over een rendement zonder risico via Arco”, De Standaard 28 november 2012.
- Samyn, S., “Als ze er in Laken niet tegen kunnen dat meer transparantie wordt verwacht, moeten ze hun royale dotaties maar weigeren”, De Morgen 11 januari 2013.
- De Greef, J., “Hoe zit dat met die waarborgen van ARCO?”, De Redactie 11 maart 2013.
- Mouton, A., “Alain Destexhe hekelt de uitgebreide vakbondsprivileges”, Trends 8 mei 2013.
- Vanschoubroek, C. en Winckelmans, W., “Fiscus kei hard voor ACW”, De Standaard 27 september 2013.
- Vanschoubroek, C en Winckelmans, W., “Fiscus stuurt ACW gepeperde rekening”, De Standaard 27 september 2013.
- WWI, “De ACW-saga van dag tot dag”, De Standaard 27 september 2013.
- GOM, “Lokale ACW-mandatarissen: ‘niets onwettig gebeurd’”, De Standaard 28 september 2013.
- Tegenbos, G., “We dienden het sociale doel”, De Standaard 28 september 2013.
- Winckelmans, W., “NVA krijgt gelijk met wat ze niet aanklaagde”, De Standaard 28 september 2013.
- Vanbrussel, E., “ARCO bevestigt gat van 1,2 miljard”, De Tijd 26 juni 2014 .
- Blanpain, R., “Vakbonden moeten rechtspersoonlijkheid krijgen”, De Tijd 18 juli 2014.