De ontwikkelingseffecten van contrafeitelijke versus feitelijke reflectie op persoonlijke prestaties.
# Wat als: Reflecterende werknemers presteren beter?!
Wat als ik mijn vliegtuig niet had gemist? Wat als ik mijn baas niet had beledigd? Wat als ik mijn deadline op het werk had behaald? Wat als …? Wat als…? Iedereen heeft wat als-gedachten: u toch ook?
Wat als-gedachten zijn een belangrijk onderdeel van ons menselijk denken. Bijgevolg heeft iedereen het onder ons al meegemaakt dat die, soms vervelende wat als-gedachten oppoppen in onze gedachten. U mist uw vliegtuig en denkt: wat als ik wat vroeger was opgestaan? U beledigt, al dan niet bewust, uw baas en denkt: wat als ik het anders had aangepakt. U behaalt uw deadline niet en denkt: wat als ik nu eens wat meer gedisciplineerd te werk was gegaan?
Reflectie is een centraal begrip geworden in heel wat organisaties. Werknemers dienen te reflecteren over hun gedrag, prestaties ect. Dit omdat werkgevers ervan overtuigd zijn dat ‘het’ helpt. Het helpt voor de ontwikkeling van werknemers wordt er vaak gezegd. Reflectie is echter niet zo een eenduidig concept. Het is gedifferentieerd en er dient rekening gehouden te worden met alle vormen van reflectie. Er bestaan verschillende soorten reflectiestrategieën. De eerder genoemde wat-als gedachten zijn hier één van. In de literatuur worden deze gedachten contrafeitelijke gedachten genoemd. Het zijn alternatieve gedachten voor gebeurtenissen in het verleden. Met andere woorden zorgen deze gedachten voor een mentale reis in de tijd: een switch van het heden naar het verleden. Een voorbeeld om dit te verduidelijken. Als je een belangrijk vliegtuig mist, dan zal je automatisch nadenken over hoe het anders had kunnen geweest zijn. Een mogelijke gedachte die in je opkomt is: “Als ik vroeger was opgestaan dan had ik mijn vliegtuig niet gemist”. Dit is dus een alternatieve gedachte voor wat er werkelijk gebeurd is.
Naast contrafeitelijke gedachten bestaan er ook feitelijke gedachten. Dat zijn gedachten die ons doen nadenken over wat er werkelijk gebeurd is. “Ik heb mijn vliegtuig gemist omdat ik te laat ben opgestaan” is een dergelijke gedachte.
Uit mijn onderzoek blijkt dat deze twee reflectiestrategieën een verschillend effect hebben op prestaties van werknemers op de werkvloer. Als werkgevers aan werknemers vragen om feitelijk te reflecteren dan kunnen de prestaties hier wel eens onder te lijden hebben. Dit omdat feitelijke reflectie mensen aanzet tot piekeren. Er wordt immers niet nagedacht over alternatieven die je in de toekomst zou kunnen gaan hanteren om beter te presteren. Stel je even voor: Jan is een werknemer bij een grote organisatie en behaalt zijn deadline niet, waardoor hij naast een promotie grijpt. Als Jan dan dient na te denken over wat er echt gebeurd is en over wat hij werkelijk gedaan heeft dan weet hij niet hoe hij kan verbeteren naar de toekomst toe. Hij denkt: ik heb nochtans hard gewerkt voor die promotie. Hij herhaalt deze gedachte en vervalt in piekergedrag. Uit mijn onderzoek blijkt dat deze reflectiestijl dus een nefast effect teweegbrengt op prestaties.
Er is gelukkig ook goed nieuws! Contrafeitelijke gedachten zorgen ervoor dat het nefaste effect van feitelijke reflectie verdwijnt als sneeuw voor de zon. Hoe kan dat nu? Als Jan nadenkt over wat hij anders had kunnen doen, denkt hij na over nieuwe en betere handelingen om te hanteren in de toekomst. Zo kan Jan denken: “Wat als ik nu eens een planning had gemaakt?”. Jan leert uit deze gedachte. Hij leert dat hij in de toekomst beter een planning maakt om kans te maken op de promotie.
Ondanks deze gedifferentieerde effecten van reflectie op prestaties wordt hiermee te weinig rekening gehouden in de organisaties. Met als gevolg dat er geen controle is op het al dan niet gunstige effect van reflecteren. Bijgevolg kunnen nefaste effecten van reflectie zegevieren. De boodschap naar werkgevers toe is dus: maak van reflectie een gecontroleerd proces waardoor de prestaties van uw werknemers zullen verbeteren naar de toekomst toe. Een win-win voor iedereen!
Bibliografie
Referenties
Allen, M. S., Greenlees, I., & Jones, M. V. (2014). Personality, counterfactual thinking, and negative emotional reactivity. Psychology of Sport and Exercise, 15(2), 147-154. doi: 10.1016/j.psychsport.2013.10.011
Anseel, F., Lievens, F., & Schollaert, E. (2009). Reflection as a strategy to enhance task performance after feedback. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 110(1), 23-35. doi: 10.1016/j.obhdp.2009.05.003
Baas, M., De Dreu, C. K. W., & Nijstad, B. A. (2008). A Meta-Analysis of 25 Years of Mood-Creativity Research: Hedonic Tone, Activation, or Regulatory Focus? Psychological Bulletin, 134(6), 779-806. doi: 10.1037/a0012815
Bandura, A. (1977a). Self-efficacy - Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. doi: 10.1037//0033-295x.84.2.191
Bandura, A. (1986b). Fearful expectations and avoidant actions as coeffects of perceived self-inefficacy. American Psychologist, 41(12), 1389-1391. doi: 10.1037/0003-066x.41.12.1389
Bandura, A. (1997c). Self-efficacy: The Exercice of Control. New York: W.H. Freeman and Company..
Baumeister, R. F., & Masicampo, E. J. (2010). Conscious Thought Is for Facilitating Social and Cultural Interactions: How Mental Simulations Serve the Animal-Culture Interface. Psychological Review, 117(3), 945-971. doi: 10.1037/a0019393
Baumeister, R. F., Masicampo, E. J., & Vohs, K. D. (2011). Do Conscious Thoughts Cause Behavior? In S. T. Fiske, D. L. Schacter, & S. E. Taylor (Eds.), Annual Review of Psychology, Vol 62 (Vol. 62, pp. 331-361).
Beck, J. W., & Schmidt, A. M. (2012). Taken out of context? Cross-level effects of between-person self-efficacy and difficulty on the within-person relationship of self-efficacy with resource allocation and performance. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 119(2), 195-208. doi: 10.1016/j.obhdp.2012.06.009
Bless, H., Mackie, D. M., & Schwarz, N. (1992). Mood effects on attitude judgments-independent effects of mood before and after message elaboration. Journal of Personality and Social Psychology, 63(4), 585-595. doi: 10.1037/0022-3514.63.4.585
Blickle, G., Meurs, J. A., Wihler, A., Ewen, C., Plies, A., & Guenther, S. (2013). The interactive effects of conscientiousness, openness to experience, and political skill on job performance in complex jobs: The importance of context. Journal of Organizational Behavior, 34(8), 1145-1164. doi: 10.1002/job.1843
Boninger, D. S., Gleicher, F., & Strathman, A. (1994). Counterfactual thinking-From what might have been to what may be. Journal of Personality and Social Psychology, 67(2), 297-307. doi: 10.1037//0022-3514.67.2.297
Brehm, S.S., Kassin, S.M., Fein, S., Mervielde, I., Van Hiel, A. (2005). Sociale psychologie. Gent: Academia Press.
Brockner, J., & Higgins, E. T. (2001). Regulatory focus theory: Implications for the study of emotions at work. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(1), 35-66. doi: 10.1006/obhd.2001.2972
Carette, B., Anseel, F., & Lievens, F. (2014). Counterfactual thinking preference: Development and validation of a measure. Working paper.
Chen, G., Gully, S. M., & Eden, D. (2004). General self-efficacy and self-esteem: toward theoretical and empirical distinction between correlated self-evaluations. Journal of Organizational Behavior, 25(3), 375-395. doi: 10.1002/job.251
Ciarocco, N. J., Vohs, K. D., & Baumeister, R. F. (2010). Some good news about rumination: Task-focused thinking after failure facilitates. Journal of Social and Clinical Psychology, 29(10), 1057-1073. doi: 10.1521/jscp.2010.29.10.1057
Cramond, B., Matthews-Morgan, J., Bandalos, D., & Zuo, L. (2005). A report on the 40-year follow-up of the Torrance Tests of Creative Thinking: Alive and well in the new millennium. Gifted Child Quarterly, 49(4), 283-291. doi: 10.1177/001698620504900402
Darnon, C., Butera, F., Mugny, G., Quiamzade, A., & Hulleman, C. S. (2009). "Too complex for me!" Why do performance-approach and performance-avoidance goals predict exam performance? European Journal of Psychology of Education, 24(4), 423-434.
Davis, M. A. (2009). Understanding the relationship between mood and creativity: A meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108(1), 25-38. doi: 10.1016/j.obhdp.2008.04.001
De Brigard, F., & Giovanello, K. S. (2012). Influence of outcome valence in the subjective experience of episodic past, future, and counterfactual thinking. Consciousness and Cognition, 21(3), 1085-1096. doi: 10.1016/j.concog.2012.06.007
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268. doi: 10.1207/s15327965pli1104_01
DeRue, D. S., Nahrgang, J. D., Hollenbeck, J. R., & Workman, K. (2012). A Quasi-Experimental Study of After-Event Reviews and Leadership Development. Journal of Applied Psychology, 97(5), 997-1015. doi: 10.1037/a0028244
DeWall, C. N., Baumeister, R. F., & Masicampo, E. J. (2008). Evidence that logical reasoning depends on conscious processing. Consciousness and Cognition, 17(3), 628-645. doi: 10.1016/j.concog.2007.12.004
Dijksterhuis, A., & Nordgren, L. F. (2006). A Theory of Unconscious Thought. Perspectives on Psychological Science, 1(2), 95-109. doi: 10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x
Dyczewski, E. A., & Markman, K. D. (2012). General attainability beliefs moderate the motivational effects of counterfactual thinking. Journal of Experimental Social Psychology, 48(5), 1217-1220. doi: 10.1016/j.jesp.2012.04.016
Eberly, M. B., Holley, E. C., Johnson, M. D., & Mitchell, T. R. (2011). Beyond internal and external: A dyadic theory of relational attributions. Academy of Management Review, 36(4), 731-753. doi: 10.5465/amr.2009.0371
Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist, 34(3), 169-189. doi: 10.1207/s15326985ep3403_3
Ellis, S., Carette, B., Anseel, F., & Lievens, F. (2014). Systematic Reflection: Implications for Learning From Failures and Successes. Current Directions in Psychological Science, 23(1), 67-72. doi: 10.1177/0963721413504106
Ellis, S., & Davidi, I. (2005). After-event reviews: Drawing lessons from successful and failed experience. Journal of Applied Psychology, 90(5), 857-871. doi: 10.1037/0021-9010.90.5.857
Ellis, S., Mendel, R., & Nir, M. (2006). Learning from successful and failed experience: The moderating role of kind of after-event review. Journal of Applied Psychology, 91(3), 669-680. doi: 10.1037/0021-9010.91.3.669
Epstude, K., & Roese, N. J. (2008). The functional theory of counterfactual thinking. Personality and Social Psychology Review, 12(2), 168-192. doi: 10.1177/1088868308316091
Ferris, D. L., Johnson, R. E., Rosen, C. C., Djurdjevic, E., Chang, C.-H., & Tan, J. A. (2013). When Is Success Not Satisfying? Integrating Regulatory Focus and Approach/Avoidance Motivation Theories to Explain the Relation Between Core Self-Evaluation and Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 98(2), 342-353. doi: 10.1037/a0029776
Forster, J., Higgins, E. T., & Idson, L. C. (1998). Approach and avoidance strength during goal attainment: Regulatory focus and the "goal looms larger" effect. Journal of Personality and Social Psychology, 75(5), 1115-1131. doi: 10.1037/0022-3514.75.5.1115
Frith, C. (2010). What is consciousness for? Pragmatics & Cognition, 18(3), 497-551. doi: 10.1075/pc.18.3.03fri
Galinsky, A. D., Seiden, V. L., Kim, P. H., & Medvec, V. H. (2002). The dissatisfaction of having your first offer accepted: The role of counterfactual thinking in negotiations. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(2), 271-283. doi: 10.1177/0146167202282012
Garvin,D.A. (2000). Learning in action: A guide to putting the learning organization to work. Boston, MA: Harvard business school press.
Gist, M. E., & Mitchell, T. R. (1992). Self-efficacy- A theoretical- analysis of its determinants and malleability. Academy of Management Review, 17(2), 183-211. doi: 10.2307/258770
Hall, D. T. (2002). Careers in and out of organizations. Thousand Oaks, CA: Sage
Higgins, E. T. (1987). Self-discrepancy- A theory relating self and affect. Psychological Review, 94(3), 319-340. doi: 10.1037//0033-295x.94.3.319
Huy Phuong, P. (2011). Interrelations between self-efficacy and learning approaches: a developmental approach. Educational Psychology, 31(2), 225-246. doi: 10.1080/01443410.2010.545050
Johnson,M.K., & Sherman,S.J.(1990).Constructing and reconstructing the past ande the future in the present.In Higgens E.T.&Sorrentino R.M.,Handbook of motivation and cognition:foundations of social behavior,482-526.New York. The guildford press.
Judge, T. A., Jackson, C. L., Shaw, J. C., Scott, B. A., & Rich, B. L. (2007). Self-efficacy and work-related performance: The integral role of individual differences. Journal of Applied Psychology, 92(1), 107-127. doi: 10.1037/0021-9010.92.1.107
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect theory-Analysis of decision under risk. Econometrica, 47(2), 263-291. doi: 10.2307/1914185
Komarraju, M., & Dial, C. (2014). Academic identity, self-efficacy, and self-esteem predict self-determined motivation and goals. Learning and Individual Differences, 32, 1-8. doi: 10.1016/j.lindif.2014.02.004
Kray, L. J., Galinsky, A. D., & Markman, K. D. (2009). Counterfactual structure and learning from experience in negotiations. Journal of Experimental Social Psychology, 45(4), 979-982. doi: 10.1016/j.jesp.2009.03.008
Kray, L. J., George, L. G., Lijenquist, K. A., Galinsky, A. D., Tetlock, P. E., & Roese, N. J. (2010). From What Might Have Been to What Must Have Been: Counterfactual Thinking Creates Meaning. Journal of Personality and Social Psychology, 98(1), 106-118. doi: 10.1037/a0017905
Landman, J., & Manis, J. D. (1992). What might have been-counterfactual thought concerning personal decisions. British Journal of Psychology, 83, 473-477.
Leary, R. (2001). Introduction to behavioral research methods. Boston MA: Pearson Education.
Lee, C., & Bobko, P. (1994). Self-efficacy beliefs-comparison of 5 measures. Journal of Applied Psychology, 79(3), 364-369. doi: 10.1037/0021-9010.79.3.364
Lyubomirsky, S., Sousa, L., & Dickerhoof, R. (2006). The costs and benefits of writing, talking, and thinking about life's triumphs and defeats. Journal of Personality and Social Psychology, 90(4), 692-708. doi: 10.1037/0022-3514.90.4.692
Mandel, D. R. (2003). Effect of counterfactual and factual thinking on causal judgements. Thinking & Reasoning, 9(3), 245-265. doi: 10.1080/13546780343000231
Mandel, D. R., & Dhami, M. K. (2005). "What I did" versus "what I might have done": Effect of factual versus counterfactual thinking on blame, guilt, and shame in prisoners. Journal of Experimental Social Psychology, 41(6), 627-635. doi: 10.1016/j.jesp.2004.08.009
Mandel,D.R., Hilton, D.J., & Catellani, P. (2005). The psychology of counterfactual thinking. New York: Routledge.
Markman, K. D., Gavanski, I., Sherman, S. J., & McMullen, M. N. (1993). The mental simulation of better and worse possible worlds. Journal of Experimental Social Psychology, 29(1), 87-109. doi: 10.1006/jesp.1993.1005
Markman, K. D., McMullen, M. N., Elizaga, R. A., & Mizoguchi, N. (2006). Counterfactual thinking and regulatory fit. Judgment and Decision Making Journal, 1(2), 98-107.
Martin, L.L., & Tesser, A. (1989). Toward a motivational structural theory of ruminative thought. In J.S. Uleman, J.A. Bargh, unintentional thought (pp.306-326). New York:Guilford.
McLean, K. C., & Thorne, A. (2003). Late adolescents' self-defining memories about relationships. Developmental Psychology, 39(4), 635-645. doi: 10.1037/0012-1649.39.4.635
Mikulincer, M. (1996). Mental rumination and learned helplesness: Cognitive shifts during helplesness training and there behavioral consequences. In I.G. Sarason, G.R. Pierce, & B.R. Sarason. Cognitive interference: Theories, methods and findings (pp.191-209).Mah Wah, NJ: Erlbaum.
Morris, M. W., & Moore, P. C. (2000). The lessons we (don't) learn: Counterfactual thinking and organizational accountability after a close call. Administrative Science Quarterly, 45(4), 737-765. doi: 10.2307/2667018
Mussel, P. (2013). Introducing the construct curiosity for predicting job performance. Journal of Organizational Behavior, 34(4), 453-472. doi: 10.1002/job.1809
Obodaru, O. (2012). The self not taken: How alternative selves develop and how they influence our professional lives.. Academy of Management Review, 37(1), 34-57. doi: 10.5465/amr.2009.0358
Oettingen, G., Pak, Y. J., & Schnetter, K. (2001). Self-regulation of goal setting: Turning free fantasies about the future into binding goals. Journal of Personality and Social Psychology, 80(5), 736-753. doi: 10.1037//0022-3514.80.5.736
Petrocelli, J. V., Seta, C. E., & Seta, J. J. (2013). Dysfunctional counterfactual thinking: When simulating alternatives to reality impedes experiential learning. Thinking & Reasoning, 19(2), 205-230. doi: 10.1080/13546783.2013.775073
Petrocelli, J. V., Seta, C. E., Seta, J. J., & Prince, L. B. (2012). "If only I could stop generating counterfactual thoughts": When counterfactual thinking interferes with academic performance. Journal of Experimental Social Psychology, 48(5), 1117-1123. doi: 10.1016/j.jesp.2012.03.017
Petrocelli, J. V., & Sherman, S. J. (2010). Event detail and confidence in gambling: The role of counterfactual thought reactions. Journal of Experimental Social Psychology, 46(1), 61-72. doi: 10.1016/j.jesp.2009.09.013
Pham, L. B., & Taylor, S. E. (1999). From thought to action: Effects of process- versus outcome-based mental simulations on performance. Personality and Social Psychology Bulletin, 25(2), 250-260. doi: 10.1177/0146167299025002010
Reio, T. G., & Callahan, J. L. (2004). Affect, curiosity, and socialization-related learning: A path, analysis of antecedents to job performance. Journal of Business and Psychology, 19(1), 3-22.
Roese, N. J. (1994). The functional basis of counterfactual thinking. Journal of Personality and Social Psychology, 66(5), 805-818. doi: 10.1037//0022-3514.66.5.805
Roese, N. J., Hur, T., & Pennington, G. L. (1999). Counterfactual thinking and regulatory focus: Implications for action versus inaction and sufficiency versus necessity. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1109-1120. doi: 10.1037/0022-3514.77.6.1109
Ruiselova, Z., & Prokopcakova, A. (2011). Can counterfactual thinking be useful (and adaptive)? Studia Psychologica, 53(3), 221-234.
Ryan, R. M. (1995). Psychological needs and the facilitation of integrative processes. Journal of Personality, 63(3), 397-427. doi: 10.1111/j.1467-6494.1995.tb00501.x
Sanna, L. J. (1997a). Self-efficacy and counterfactual thinking: Up a creek with and without a paddle. Personality and Social Psychology Bulletin, 23(6), 654-666. doi: 10.1177/0146167297236008
Sanna, L. J. (2000b). Mental simulation, affect and personality: A conceptual framework. Current Directions in Psychological Science, 9(5), 168-173. doi: 10.1111/1467-8721.00086
Sanna, L. J., Chang, E. C., & Meier, S. (2001). Counterfactual thinking and self-motives. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(8), 1023-1034. doi: 10.1177/0146167201278009
Santamaria, C., Espino, O., & Byrne, R. M. J. (2005). Counterfactual and semifactual conditionals prime alternative possibilities. Journal of Experimental Psychology-Learning Memory and Cognition, 31(5), 1149-1154. doi: 10.1037/0278-7393.31.5.1149
Schmidt, A. M., & DeShon, R. P. (2009). Prior Performance and Goal Progress as Moderators of the Relationship Between Self-Efficacy and Performance. Human Performance, 22(3), 191-203. doi: 10.1080/08959280902970377
Schmidt, R. E., & Van der Linden, M. (2009). The Aftermath of Rash Action: Sleep-Interfering Counterfactual Thoughts and Emotions. Emotion, 9(4), 549-553. doi: 10.1037/a0015856
Seibert, K. W. (1999). Reflection-in-action: Tools for cultivating on-the-job learning conditions. Organizational Dynamics, 27(3), 54-65. doi: 10.1016/s0090-2616(99)90021-9
Shadish, W.R., Cook, T.D.,D.T. Campbell (2002). Experimental and quasi-experimental design for generalized causal inference. New York: Houghton Mifflin.
Shalley, C. E., Zhou, J., & Oldham, G. R. (2004). The effects of personal and contextual characteristics on creativity: Where should we go from here? Journal of Management, 30(6), 933-958. doi: 10.1016/j.jm.2004.06.007
Sherman, S. J., & McConnell, A. R. (1996). The role of counterfactual thinking in reasoning. Applied Cognitive Psychology, 10, S113-S124.
Shiv, B., Britton, J. A. E., & Payne, J. W. (2004). Does elaboration increase or decrease the effectiveness of negatively versus positively framed messages? Journal of Consumer Research, 31(1), 199-208. doi: 10.1086/383435
Sirois, F. M., Monforton, J., & Simpson, M. (2010). "If Only I Had Done Better": Perfectionism and the Functionality of Counterfactual Thinking. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(12), 1675-1692. doi: 10.1177/0146167210387614
Summerville, A., & Roese, N. J. (2008). Self-report measures of individual differences in regulatory focus: A cautionary note. Journal of Research in Personality, 42(1), 247-254. doi: 10.1016/j.jrp.2007.05.005
van Dijk, E., & Zeelenberg, M. (2005). On the psychology of 'if only': Regret and the comparison between factual and counterfactual outcomes. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 152-160. doi: 10.1016/j.obhdp.2005.04.001
Vancouver, J. B., & Kendall, L. N. (2006). When self-efficacy negatively relates to motivation and performance in a learning context. Journal of Applied Psychology, 91(5), 1146-1153. doi: 10.1037/0021-9010.91.5.1146
Weiner, B. (2008). Reflections on the history of attribution theory and research - People, personalities, publications, problems. Social Psychology, 39(3), 151-156. doi: 10.1027/1864-9335.39.3.151
Woodman, R. W., Sawyer, J. E., & Griffin, R. W. (1993). Toward a theory of organizational creativity. Academy of Management Review, 18(2), 293-321. doi: 10.2307/258761
Wu, K. M. (1987). Counterfactuals, universals, and Chinese thinkin, a review of the linguistic shapin of thought- A study in the impact of language on thinking in China and the West-Bloom, ah. Philosophy East & West, 37(1), 84-94.
Yeo, G. B., & Neal, A. (2006). An examination of the dynamic relationship between self-efficacy and performance across levels of analysis and levels of specificity. Journal of Applied Psychology, 91(5), 1088-1101. doi: 10.1037/0021-9010.91.5.1088
Zeelenberg, M., van den Bos, K., van Dijk, E., & Pieters, R. (2002). The inaction effect in the psychology of regret. Journal of Personality and Social Psychology, 82(3), 314-327. doi: 10.1037//0022-3514.82.3.314
