Inside The Wall: Analyse van het conceptalbum als veelzijdig theatraal object
‘Inside The Wall’: Analyse van het conceptalbum als veelzijdig theatraal object.
Deze masterthesis werd geschreven binnen het kader van de master Theaterwetenschappen aan de Universiteit Gent. Vanuit het aanvoelen van een zekere leemte binnen mijn eigen opleiding, is deze scriptie in essentie een pleidooi geworden voor een verhoogde mate van interesse voor de live performance van pop- en rockmuziek binnen het academische veld van studies betreffende theater en muziek. Door te focussen op de live uitvoeringen van zogenaamde conceptalbums wordt met deze onderzoekspaper aangetoond dat pop- en rockconcerten een sterke gelijkenis kunnen vertonen met de theatrale genres van de opera en de musical. Het conceptalbum bevat namelijk een sterke eenheid tussen de verschillende nummers op de plaat, waardoor er vaak sprake is van een zeker plot dat doorheen die diverse nummers geconstrueerd wordt, hetgeen ook in de opera en bij musicals het geval is.
Na een uitgebreide analyse van het fenomeen ‘conceptalbum’ wordt er verder een diepte-analyse gemaakt van één zulk album, namelijk The Wall van Pink Floyd (1979). Over een periode van een dertigtal jaar werd dit album in vier verschillende vormen opgevoerd. Zo was er eerst de originele concerttour in 1980-1981. Deze werd in 1982 opgevolgd door de release van een langspeelfilm die dezelfde titel droeg. Vervolgens vond er in 1990 éénmalig een heropvoering van The Wall plaats, ter ere van de val van de Berlijnse muur. Tot slot is er nog de herneming van de originele concerttour die één van de Pink Floyd-leden én creatief brein achter de plaat, Roger Waters, ondernam. Deze liep van 2010 tot en met 2013. Door deze verschillende opvoeringen afzonderlijk te bestuderen vanuit een methodologische invalshoek die eigen is aan de analyse van theaterstukken, wordt er een onderscheid gemaakt tussen de verschillende versies van The Wall, wanneer deze op verschillende manieren en tijdstippen wordt opgevoerd. Hierbij komt vooral naar voren hoe veelzijdig een conceptalbum kan zijn indien het met behulp van technieken vanuit zowel klassieke vormen van opera en dramatisch theater als vanuit zogenaamd postdramatische invalshoeken wordt opgevoerd. Het is vooral opmerkelijk hoe de inhoud van eenzelfde album ingrijpende veranderingen kan ondergaan wanneer het met behulp van verschillende theatrale middelen wordt opgevoerd. Zo wordt er met behulp van deze opvoeringsanalyses onder meer duidelijk gemaakt dat er tijdens de originele tour in de jaren 80 vooral gespeeld werd met het gegeven van spektakel en onwerkelijkheid dat steeds aanwezig is bij het opvoeren van een show. Hierbij zien we bijvoorbeeld dat er gebruik gemaakt werd van verschillende rekwisieten zoals maskers en poppen om de ‘onechtheid’ van de performance te benadrukken. Tijdens de laatste concerttour werd er echter veel meer aandacht besteed aan het overbrengen van een revolutionaire politieke boodschap. Deze nieuwe inhoud werd onder meer benadrukt door het gebruik van nieuwe technologieën en door het ironisch gebruiken van propagandamiddelen zoals reclameboodschappen. Het punt dat hier gemaakt wordt betreft een interesse in de wijze waarop eenzelfde verhaal door het gebruik van theatrale middelen op een ingrijpende wijze van inhoud kan veranderen.
Met deze onderzoekspaper hoop ik een zeker interesse op te wekken voor de performance van pop- en rockmuziek vanuit een academisch, theaterwetenschappelijk perspectief. Door op een veelzijdig voorbeeld zoals The Wall te focussen, hoop ik een eerste stap gezet te hebben richting een nog verdere verbreding van het onderzoeksdomein van studies binnen het veld van theater en muziek.
Bibliografie
Bibliografie
Boeken:
Abrams, M.H. The Mirror and the Lamp: Romantic Theory and the Critical Tradition. Oxford: Oxford University Press, 1953.
Auslander, Philip. Performing Glam Rock: Gender and Theatricality in Popular Music. Michigan: The University of Michigan Press, 2006.
Auslander, Philip. Performance in a Mediatized Culture. London: Routledge, 1999.
Balme, Christopher B. The Cambridge Introduction to Theatre Studies. Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
Blake, Mark. Comfortably Numb – The inside story of Pink Floyd. New York: Da Capo Press, 2008.
Bernhart, Walter, en Werner Wolf, red. Word and Music Studies: Essays on the Song Cycle and on Defining the Field. Amsterdam: 2001.
Carr, Roy, en Charles Shaar Murray. Bowie: An Illustrated Record. New York: Avon, 1981.
Fitch, Vernon en Richard Mahon. Comfortably Numb – A History of The Wall 1978-1981. PFA Publishing, 2006.
Frith, Simon. Performing Rites: On the Value of Popular Music. Oxford: Oxford University Press, 1996.
Frith, Simon. Sound Effects: Youth, Leisure, and the Politics of Rock ‘n’ Roll. New York: Pantheon Books, 1981.
Goffman, Erving. Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience. Boston: Northeastern University Press, 1974.
Mason, Nick. Inside Out: A Personal History of Pink Floyd. London: Orion Books, 2004.
Miles, Barry. Paul McCartney: Many Years From Now. London: Secker & Warburg, 1997.
Moore, Allan F., red. Analyzing Popular Music. Cambridge: University Press, 2003.
Reising, Russell, red. ‘Speak to Me’: The Legacy of Pink Floyd’s The Dark Side of the Moon. Burlington: Ashgate Publishing Company, 2005.
Scarfe, Gerald. The Making of Pink Floyd: The Wall. New York: Da Capo Press, 2010.
Schaffner, Nicholas. Saucerful of Secrets: A Pink Floyd Odyssey. New York: Dell Publishing, 1992.
Schechner, Richard. Performance Theory (Second Edition). London: Routledge, 2006.
Shuker, Roy. Popular Music: The Key Concepts (Second Edition). London: Routledge, 2005.
Shute, Gareth. Concept Albums. California: Investigations Publishing, 2013.
Turnbridge, Laura. Cambridge Introductions to Music: The Song Cycle. Cambridge: University Press, 2010.
Wahlberg, Malin. “Youtube commemoration: Private Grief and Communual Consolation”. In The YouTube Reader, onder redactie van Pelle Snickars en Patrick Vonderau, 218-236. National Library of Sweden, 2009.
Gepubliceerde Artikels
Auslander, Philip. “Musical Personae.” The Drama Review 50, nr. 1 (2006): 100-119.
Cunningham, Mark. “On The Road With Roger Waters’ The Wall Live.” TPI, nr. 140 (2011): 28-52.
Fricke, David. “White On White.” Rolling Stone Magazine, nr. 982 (2005).
Sinagra, Laura. “The Listings: Sept. 9 – Sept. 15; ARCADE FIRE.” The New York Times, 9
september 2005.
Marshall, Tyler. East Berlin ‘Wall’ Concert: Highs of Theatrics and Hope.” Los Angeles Times,
23 juli 1990.
Squires, Nick. “Roger Waters Memorialises his Fallen WWII Father.” The Telegraph, 18 februari 2014.
Online Artikels
Angle, Brad. “Roger Waters Explains the Imagery and Symbolism Behind The Wall Live, His Update of the Pink Floyd Classic.” Laatst geraadpleegd op 6 mei 2014.
http://www.guitarworld.com/roger-waters-explains-imagery-and-symbolism-….
Doyle, Jack. “The iPod Silhouettes 2000-2011.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://www.pophistorydig.com/?p=10508.
Macek, J.C. “The Cinematic Experience of Roger Waters’ ‘The Wall Live’.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2014.
http://www.popmatters.com/column/162226-the-cinematic-experience-of-rog….
Michaels, Sean. “Inside the Church of Arcade Fire.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://www.pastemagazine.com/articles/2007/04/inside-the-church-of-arca….
Powell Jr., Paul. “The 1980/81 Wall Concert Performances in Detail.” Laatst geraadpleegd op 22 april 2014.
http://www.brain-damage.co.uk/the-wall/the-1980-81-wall-concert-perform….
Rodman, Sarah. “Roger Waters On ‘The Wall’.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://www.boston.com/ae/music/blog/2012/06/roger_waters.html.
Sandberg, Marian. “Legends of The Wall, Part 1: Mark Fisher, Production Designer.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2014.
http://livedesignonline.com/projectswaters-project-tour/legends-wall-pa….
Suddath, Claire. “Arcade Fire’s Marketing Machine Rolls Out Reflektor.” Laatst geraadpleegd op 6 mei 2014.
http://www.businessweek.com/articles/2013-10-15/arcade-fires-marketing-….
Van Assche, Gunter. “Roger Waters met ‘The Wall’: Quadrofonisch verbluffend.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2014.
http://www.demorgen.be/dm/nl/1011/Concertverslagen/article/detail/16731….
Waters, Roger. “The Wall – Song by Song.” Interview door Tommy Vance. Laatst geraadpleegd op 22 april 2014.
http://www.pink-floyd.org/artint/98.htm.
“Pink Floyd’s Wall Broadway Bound.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2014.
http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/3539908.stm.
Websites
“Alice Cooper: Welcome to my Nightmare.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://www.imdb.com/title/tt0075419/.
“Miroir Noir.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://www.imdb.com/title/tt1352383/.
“The Wall: Live in Berlin.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://www.imdb.com/title/tt0244296/.
“Pink Floyd The Wall – A Complete Analysis.” Laatst geraadpleegd op 2 mei 2014.
“Roger Waters Official Website.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
“Roger Waters U.K. Vinyl Singles Discography.” Laatst geraadpleegd op 12 mei 2014.
http://pinkfloydarchives.com/DUK45RW.htm#UKRWTiT1.
“University of Kent Module Catalogue.” Laatst geraadpleegd op 6 mei 2014.
http://www.kent.ac.uk/courses/modulecatalogue/modules/DR682.
Film
The Other Side of The Wall. TV Film. Onder regie van Barry Chattington. MTV, 1982.
The Wall Live in Berlin. TV Film. Onder regie van Ken O’Neil en Roger Waters. 1990.
Pink Floyd The Wall. DVD. Onder regie van Alan Parker. 1982; Sony Music Entertainment, 2000.
Pink Floyd: Behind The Wall. DVD. Onder regie van Sonia Anderson. Vantage International Productions. 2011.
Pink Floyd: The Wall Live 02/27/1980 N.Y. Gepubliceerd op YouTube door ‘AllFloydLive.com’ op 15 april 2012.
https://www.youtube.com/watch?v=PodHGCzUrZ4.
Roger Waters: The Wall Live – 2013 Istanbul. Gepubliceerd op YouTube door ‘DoomCollector’ op 5 augustus 2013.
