Zorg voor Nazorg
Persbericht 21/05/2014
“Het huidige zorgaanbod voor Vlaamse adoptieouders en -kinderen schiet tekort.”
Uit het onderzoek van Patrisia Van Holewinckel, student Opleidings- en onderwijswetenschappen van de Universiteit Antwerpen, blijkt dat de meerderheid van de Vlaamse adoptieouders vindt dat leerkrachten in het basisonderwijs onvoldoende vertrouwd zijn met adoptie, en dat ze bijgevolg ook onvoldoende kunnen inspelen op de specifieke behoeften van hun kinderen. Of, zoals een ouder het stelde: “Adoptiekinderen hebben niet alleen een fysieke en cognitieve achterstand. Meer nog hebben zij een emotionele achterstand. Aan dit laatste wordt nauwelijks aandacht besteed, vooral omdat het niet bekend is. Weinig professionals beseffen dat adoptiekinderen een zware rugzak meedragen.”
Van Holewinckel, zelf ook geadopteerd, adoptiemoeder én leerkracht, onderzocht d.m.v. een uitgebreide enquête bij 65 Vlaamse adoptieouders en een groepsgesprek met acht Vlaamse adoptiejongeren hoe tevreden de adoptieouders zijn ten opzichte van de basisschool van hun kind, welke elementen bij de adoptieouders en adoptiekinderen leiden tot nazorgbehoeften en welke nazorgbehoeften zij dan specifiek hebben. Uit het onderzoek blijkt dat de algemene tevredenheid over de kwaliteit van het basisonderwijs groot is. Adoptieouders vinden dat ze door de school voldoende geïnformeerd en betrokken worden. Ze staan ook heel positief tegenover de inspanningen van de school op het vlak van het aanleren van kennis. Anderzijds stelt Van Holewinckel in haar onderzoek vast dat de school volgens de adoptieouders geen of onvoldoende kennis heeft over adoptie en de mogelijke problemen die hieruit voortkomen. De ouders wijten dit aan een gebrek aan vorming en ondersteuning rond dit thema.
Verder onderzocht Van Holewinckel ook welke mogelijke factoren een rol spelen in de nood aan nazorg. Welke met adoptie verbonden elementen verhogen de kans op problemen op school? Uit de resultaten van haar onderzoek blijkt dat het land van herkomst een grote rol speelt. Kinderen afkomstig uit China, India of de Filippijnen hebben bijvoorbeeld minder kans op schoolachterstand dan kinderen uit Ethopië, Kazachstan of Rusland, zowel op vlak van taal als op vlak van rekenen. Daarnaast is ook de leeftijd waarop het adoptiekind aankomt in België van groot belang. Hoe ouder het kind is bij de adoptie, hoe groter de kans op een leerachterstand. Gezien de recente evolutie in het adoptielandschap (meer oudere kinderen en een steeds groeiend aandeel van Ethiopië in het totale aantal adopties), voorspelt Van Holewinckel dan ook een toenemende nood aan ondersteuning op school. Het Steunpunt Adoptie vzw, een recent opgerichte organisatie die zich bezighoudt met het verstrekken van ondersteuning en informatie aan adoptieouders en andere betrokkenen, merkt deze stijgende nood aan nazorg al op.
De ouders in haar onderzoek vragen van de school enerzijds meer aandacht voor problemen die kunnen voortvloeien uit de adoptieachtergrond van hun kind en anderzijds meer alertheid bij het voorkomen van pesterijen of een laag zelfbeeld als gevolg van het 'anders zijn'.
Op basis van haar onderzoek geeft Van Holewinckel enkele aanbevelingen om de scholen in staat te stellen beter om te gaan met de specifieke noden van adoptiekinderen. Volgens haar moet er meer aandacht besteed worden in de lerarenopleiding aan het omgaan met adoptiejongeren en adoptiealertheid. Daarnaast zouden de overheid en scholen ook nascholingen kunnen inrichten voor het onderwijzend personeel om hen vertrouwd te maken met dit thema en de eventueel daarbij horende problematiek. Door het veranderende adoptieprofiel van de kinderen stijgt de vraag naar nazorg en dus de nood aan meer subsidies. Het is belangrijk dat de overheid hier de juiste keuze maakt en de werkingsmiddelen van het Steunpunt Adoptie vzw uitbreidt.
Meer weten?
Patrisia Van Holewinckel, patrisia.vanholewinckel@student.uantwerpen.be of via Peter De Meyer (persverantwoordelijke Universiteit Antwerpen) op 03 265 47 11.
Bibliografie
1.1 Sites
Baat, M. de (2012). ‘Wat werkt bij interlandelijke adoptie?’ Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
www.nji.nl/nl/(311053)-nji-dossierDownloads-WatWerkt_adoptie.pdf, geraadpleegd op 20 oktober 2013
Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen, Leuvense Adoptiestudie (LAS)
http://ppw.kuleuven.be/home/onderzoek/leuvense-adoptiestudie, geraadpleegd op 21 oktober 2013
Haags Adoptieverdrag.(1993). http://www.adoptie.nl, geraadpleegd op 15 september 2013
Hak, A. (2007). Theorie toetsen in kwalitatief onderzoek. KWALON. Tijdschrift voor Kwalitatief
Onderzoek in Nederland, 36(3), 5–13. geraadpleegd op 23 februari 2014 http://hdl.handle.net/1765/
Jochems, M., Joosten, R. (2005). De gevalstudie,
http://www.cs.ru.nl/~tomh/onderwijs/om2%20(2005)/om2_files/syllabus/gevalsstudie.pdf, geraadpleegd op 24 februari 2014
Kind en Gezin. (2013). Activiteitenverslagen.
http://www.kindengezin.be/img/activiteitenverslag-adoptie-2012.pdf, geraadpleegd op 22 september 2013, 4 april 2014
Labyrinth, (2014). Focusgroep, http://www.labyrinthonderzoek.nl/Focusgroepen.htm
geraadpleegd op 12 februari 2014
Mast, T. (2012, 10 oktober). Vlaamse regering keurt besluit goed rond nazorg interlandelijke
adoptie, Belga. www.hnl.be. Geraadpleegd op 2 december 2014
Schirmbeck, U. (2011). Screen design – grafieken & tabellen – breng cijfers beter in beeld,
Hogeschool Rotterdam, http://cmiscreendesign.pbworks.com/f/screendesign_grafieken.pdf, geraadpleegd op 24 maart 2014
Statistics Belgium. (2013). Adopties,
http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/andere/adopties/), geraadpleegd op 10 november 2013, 7 februari 2014, 25 maart 2014
Steunpunt Adoptie. (2013), http://www.steunpuntadoptie.be, geraadpleegd op 22 oktober
2013, 21 maart 2014, 28 maart 2014
Stichting Adoptievoorzieningen. (2012). Jaarverslag 2012
http://issuu.com/adoptievoorzieningen/docs/sav_jaarverslag_2012., geraadpleegd op 15 september 2013
Stichting Adoptievoorzieningen. (2013) www.adoptie.nl, geraadpleegd op 5 december 2013,
4 februari 2014, 22 maart 2014, 15 april 2014
Taalunieversum, (2014), Onderwijstermlijst,
http://taalunieversum.org/onderwijs/termen/term/493/, geraadpleegd op 6 mei 2014
Vandivere S, Malm K, Radel LF. (2009) Adoption USA: A chartbook based on the 2007 National
Survey of Adoptive Parents. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, Office of the Assistant Secretary for Planning and Evaluation http://aspe.hhs.gov/hsp/09/NSAP/chartbook/index.cfm, geraadpleegd 14 oktober 2013
1.2 Boeken
Alkema, E. & Tjerkstra, W. (1995). Meer dan onderwijs: theorie en praktijk van het lesgeven in
de basisschool. Assen: Van Gorcum.
Alstein en Simon (1994). The Case for Transracial Adoption. Washington DC: American
Universities Press.
Baarda, D.B., Goede, M.P. de & Teunissen M.J. (2005). Basisboek kwalitatief
onderzoek:praktische handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Groningen: Stenfert Kroese.
Baarde, D.B., Goede, M.P. de, & Teunissen, J (2001). Basisboek kwalitatief onderzoek.
Groningen: Stenfert Kroese
Boeije, H. (2005). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Amsterdam: Boom Onderwijs.
Boeije, H., ’t Hart, H., & Hox, J. (2009). Onderzoeksmethoden. Utrecht: Boom onderwijs.
Brooks, D. Allen, J. & Barth, R.P. (2002). Adoption Services Use, Helpfullness, and Need: A
Comparison of Public and Private Agency and Independent Adoptive Families. Children and Youth Services Review, 24, (4) 213-238.
Cohen, L., Manion, K., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. New York:
Routledge.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (second edition). New
York: Academic Press.
Creswell, J.W. (2012). Educational Research. Amsterdam: Pearson.
De Maeyer, S., Coertjens, L.& Ardies, J. (2012). Bivariate en multivariate statistiek met R –
een openleerpakket, Gent: Academia Press.
De Maeyer, S., Franquet, A. (2013). Principale componentenanalyse, factoranalyse en
betrouwbaarhiedsanalyse – een openleerpakket in R. niet-gepubliceerde reader, Antwerpen, faculteit IOIW.
De Munnik, C., & Vreugdenhil, K. (2003). Kennis over onderwijs: inleiding in praktijk en theorie van het basisonderwijs. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Den Dulk, C. (2002). Inleiding in de orthodidactiek, zorgverbreding en remedial teaching
(14e ed.). Baarn: HBuitgevers.
Dorrestein, A. (2007). Gewoon bijzondere ouders. Onderzoek naar de ondersteuningswensen van ouders met een adoptiekind. Tilburg: Gianotten.
Glaser, B. G., & Strauss, A. L. (1967). The discovery of grounded theory: strategies for
qualitative research. Chicago: Aldine Publishing Co.
Hoksbergen, R.A.C. (2006). Vertraagde Start. Soesterberg: Aspect.
Hokbsbergen, R., Walenkamp, H.(2000). Adoptie: een levenslang dilemma. Bohn Stafleu Van
Loghum.
Hokbsbergen, R., Walenkamp, H.(1991), Kind van andere ouders. Theorie en praktijk van adoptie, Antwerpen – Houten, Bohn Stafleu Van Loghum
Johnson, D.E. (2002) Adoption and the effect on children´s development. Early Human development, 68, 39 - 54.
Johnson, D.E. (2004). Medical and developmental sequelae of early childhood
institutionalization in eastern European adoptees. Minnesota Symposia on Child Psychology. 31, 113-162.
Juffer, F. & IJzendoorn, M.H. van (2005). Behavior Problems and Mental Health Referrals of
International Adoptees. JAMA – The Journal of American Medical Association, 293, (20) 2501-2515.
Juffer, F. en Van Tuyll, L.A.C. (2010). Adoptiekinderen. In G.A. Bakker (Red.), Kinderen en
Adolescenten. Problemen en risicosituaties (deel 6). Gezin (pp. 127147). Houten: Bohn Stafleu. Beter Begeleiden Digitaal
Juffer, F. & Tuyll, L.A.V. van (2010). Adoptiekinderen. In: H. Molenaar (red.). Gezin (pp. 127-
147). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Leung, P. & Erich, S. (2002). Family Functioning of Adoptive Children with Special Needs:
Implications of Familial Supports and Child Characteristics. Children and Youth Services Review, 24, (11) 799-816.
Lieberthal. J.K.(1999). Adoption in the absence of national boundaries. Paper presented at the
25th Conference of the North American Council on Adoptable Children, NACAC 1999.
Likert, Rensis (1932), "A Technique for the Measurement of Attitudes", Archives of Psychology
140: p 1-55.
Maso, I. & Smaling, A. (1998). Kwalitatief onderzoek: praktijk en theorie. Amsterdam: Boom.
Mortelmans, D. (2009). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Saunders, M., Lewis, P. & Thornhill, A.(2004). Methoden en technieken van onderzoek.
Amsterdam: Pearson Education Benelux.
Spector, P.E. (1992). Summated rating scale construction: An introduction. London: Sage.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for
developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
Yin, R.K. (2009). Case study research. Design and methods. Applied social research method
series, volume 5. London: Sage.
1.3 Tijdschriften
Barth, R.P. & Miller, J.M. (2000). Building Effective Post-Adoption Services: What is the
Empirical Foundation? Family Relations, 49, (4) 447-455.
Brodzinsky,D.M., Schechter,D.E., BraffA.M., Singer,L.M.(1984) Psychological and academic adjustment in adopted children. Joumal of Consulting and Clinical Psychology, 52:582- 590.
Dhami, M.K., Mandel, D.R. & Sothmann, K. (2007). An evaluation of post-adoption services.
Children and Youth Services Review, 29, (2) 162-179.
Hoksbergen, R.A.C. (2009). Adoptie: een positieve interventie: Reactie op de artikelen ‘Adoptie
als interventie’ van Van IJzendoorn en Juffer. Kind en Adolescent, 30, 4-15.
IJzendoorn, M.H. van, & Juffer, F. (2009). Adoptie als interventie (1): historische, ethologische
en ethische achtergronden. Kind en Adolescent, 29, 17-30.
Juffer, F. & IJzendoorn, M.H. van (2005). Behavior Problems and Mental Health Referrals of International Adoptees. JAMA – The Journal of American Medical Association, 293, (20)
2501-2515.
Juffer, F. (2006). Children's awareness of adoption and their problem behavior in families with
7-year-old internationally adopted children. Adoption Quarterly, 9 (2/3), 1-22.
Juffer, F. (2008). De ontwikkeling van interlandelijk geadopteerden: een overzicht van
onderzoek. Justitiële verkenningen 7-08: Adoptie onder vuur, 34, 38-53.
Juffer, F., & IJzendoorn, M.H. van (2008). Adoptie als interventie (2): de opmerkelijke
inhaalslag van adoptiekinderen en de plasticiteit van hun ontwikkeling
Kind en Adolescent, 29, 31-49.
Juffer, F., & Van IJzendoorn, M.H. (2008). Herstelkansen van adoptiekinderen. Tijdschrift van
de Belgische Kinderarts - Journal du Pédiatre Belge, 10(1), 48-52.
Reilly, T. & Platz, L. (2003). Characteristics and Challenges of Families Who Adopt Children
with Special Needs: An Empirical Study. Children and Youth Services Review, 25, (10)
781-803.
Reilly, T. & Platz, L. (2004). Post-Adoption Service Needs of Families with Special Needs
Children: Use, Helpfullness, and Unmet Needs. Journal of Social Service Research, 30,
(4) 51-67.
Scott, K., Roberts, J., & Glennen, S. (2011). How well do children who are internationally adopted acquire language? A meta-analysis. Journal of Speech, Language, & Hearing
Research, 54, 1153-1169.
Stichting Adoptievoorzieningen (2011). Adoptiekind in de groep [Brochure]. Utrecht, Zalsman,
Zwolle.
Werdmuller, Ondersteuningswensen van ouders met een adoptiekind, Adoptiemagazine, 2013,
juni. ‘s-Hertogenbosch:Performis BV.
1.4 Eindwerken
De Lee, L. & De Volder I. (2009). Bevraging van het welbevinden bij leerlingen in het
basisonderwijs. (masterproef, Universiteit Antwerpen).
Nijs, Katrien (2002). De aanneming van een kind en de dienstwillige voogdij. Adoptie in
België van 1803 tot 1951 (masterproef, diss. universiteit Gent, 2001-2002).
Huisman, I. (2012). Ondersteuningswensen van ouders met een adoptiekind (masterproef,
Rijksuniversiteit Groningen)
Lucassen, M. (2008). Het functioneren van geadopteerde kinderen in het basisonderwijs,
(bachelorproef, Universiteit Tilburg).
Millis, C., (2008). Adoptie: kind dankzij verschillende ouders. Kind van één god.
Antropologische, ethische en theologische perspectieven (masterproef, Katholieke Universiteit Leuven).
