Wordt agressief rijgedrag van mannen, dat voortkomt uit boosheid, beter voorspeld door impliciete of expliciete maten van agressie?
Dan toch geen heer in het verkeer?
Studie naar agressief rijgedrag van mannen.
Agressief rijgedrag is een actueel probleem met een grote impact op de verkeersveiligheid. Boosheid tijdens het rijden en agressief rijgedrag blijken een vaak voorkomend fenomeen te zijn. Het thema krijgt hierdoor de laatste jaren veel aandacht van de media en van onderzoekers.
Stel, je rijdt 50 km/u binnen de bebouwde kom. Perfect volgens de regels dus. Plots komt er een bestuurder achter je opdagen die liever wat sneller rijdt, maar je niet voorbij kan rijden. Deze bestuurder laat zijn frustratie blijken door hevig te claxonneren en met zijn lichten te flikkeren. Je vloekt eens binnensmonds en besluit de bestuurder staalhard te negeren, je doet immers niets verkeerd. Je komt thuis en laat je uit over hoe onbeschoft en agressief die bestuurder wel niet was! Klinkt bekend, niet?
Stel, je bent te laat vertrokken voor je werk maar je kan nog op tijd zijn als je maar goed door rijdt. Er rijdt echter een oud vrouwtje voor je en op het eerstvolgende kruispunt wil ze links afslaan. Maar hier doet ze enorm lang over. Je begint te vloeken en gebaren te maken, dit kan toch niet meer? Je claxonneert eens goed om te laten merken dat je haast hebt. Wanneer je eindelijk kunt doorrijden, rij je veel te snel en maak je enkele inhaalmanoeuvres die je anders nooit zou maken. Aangekomen op het werk geef je je ongezouten mening over ouderen achter het stuur. Klinkt ook bekend, niet?
We ergeren ons vaak dood aan agressieve bestuurders, maar tegelijkertijd betrappen we onszelf erop dat we zo nu en dan ook agressief uit de hoek komen. Agressief rijgedrag lijkt steeds vaker voor te komen, tijd voor een onderzoek dus.
Agressief rijgedrag klinkt echter erg vaag, iedereen geeft er wel een andere invulling aan. Laten we dat dus eerst uitklaren. Wanneer een bestuurder tijdens het rijden gedrag vertoont dat bedoeld is om fysieke of psychologische schade te veroorzaken bij een andere weggebruiker, spreken we van agressief rijgedrag. Het veroorzaken van schade kan wel breed opgevat worden. Voorbeelden van agressief rijgedrag zijn bumperkleven, overdreven snel rijden, gevaarlijke manoeuvres, door het rood rijden, obscene gebaren, … Deze masterthesis onderzocht op welke manier agressief rijgedrag van mannen het best voorspeld kan worden. Waarom enkel mannen? Wel, uit onderzoek blijkt dat vrouwen en mannen agressie op een verschillende manier uiten. Hierdoor kunnen we mannen en vrouwen moeilijk met elkaar vergelijken. Er wordt gefocust op mannen omdat zij vaker agressie vertonen op een directe manier, zoals fysieke agressie, wat in het verkeer voor grote problemen kan zorgen. In totaal hebben vijftig mannen met een leeftijd tussen 19 en 45 jaar deelgenomen aan het onderzoek.
Om het gedrag te voorspellen, zijn twee manieren vergeleken. De eerste manier zijn expliciete maten, dit zijn meetmethodes die agressief rijgedrag op een directe manier meten. In dit onderzoek zijn hiervoor vragenlijsten gebruikt. Deze vragenlijsten gingen in op algemeen agressief gedrag, algemeen rijgedrag en agressief rijgedrag. De tweede manier zijn impliciete maten, dit zijn meetmethodes die agressief rijgedrag op een indirecte, automatische manier meten. Hiervoor is een computertaak gebruikt (de Impliciete Associatie Test) die bij de deelnemer de associatie tussen zichzelf en agressie onderzocht om zo een beeld te krijgen van zijn attitude over agressie. Nadat de deelnemers de vragenlijsten en de computertaken hadden ingevuld, volgden de stemmingsinductie en de rijtaak. Voor de stemmingsinductie werden de deelnemers gelijk verdeeld over twee groepen, een boosheid conditiegroep en een neutrale conditiegroep. De stemmingsinductie bestond uit een gesprek, waarmee bij de ene groep werd getracht een boze stemming op te wekken en bij de andere groep een neutrale stemming. Daarna legden zij dezelfde rijtaak af in een rijsimulator. Tijdens de rijtaak werd het rijgedrag onderzocht op basis van vier frustrerende verkeerssituaties: voorrang van rechts verlenen, een traag voertuig volgen, verkeerslichten die naar oranje veranderen en links afslaan op een zeer drukke weg. Tijdens de analyses werden de resultaten van de vragenlijsten en computertaak vergeleken met de resultaten van de rijtaak.
Uit de analyses bleek dat deelnemers na de boosheidinductie meer agressief rijgedrag vertoonden dan deelnemers na de neutrale inductie, maar het verschil was echter klein. De stemmingsinductie had wel een grotere invloed op de voorspellende kracht van de vragenlijsten en de computertaak. Het rijgedrag kon beter voorspeld worden wanneer de deelnemers de boosheidinductie hadden ondergaan. Verder werd de voorspellende kracht van de impliciete maat en de expliciete maten vergeleken. Hieruit bleek dat de gebruikte expliciete maten (de vragenlijsten) goed in staat waren om het rijgedrag te voorspellen. De gebruikte impliciete maat (de computertaak) was echter niet in staat om het rijgedrag juist te voorspellen. Dat de expliciete maten goede voorspellers zijn, is relevant voor de praktijk. Vragenlijsten zijn een makkelijke methode voor het onderzoeken van gedrag, nemen weinig tijd in beslag en brengen weinig kosten mee. De overige resultaten van het onderzoek dragen bij aan het aanpakken van dit probleemgedrag. Zo focussen interventies zich best op jonge mannen en dienen zich te richten op het voorkomen van boosheid tijdens het rijden en het veranderen van attitudes over agressief rijgedrag. Dit kan bijvoorbeeld door woedebeheersingscursussen en het verwerken van attitude beïnvloedende strategieën in rijopleidingen. Tot slot bevestigde het onderzoek nogmaals dat agressie een negatieve impact heeft op de rijprestatie. Misschien moeten we in het vervolg allemaal eens tot tien tellen wanneer we boos worden in het verkeer? Het zou alvast een begin zijn!
Bibliografie
AAA Foundation for Traffic Safety. (2009). Aggressive Driving: Research Update. Washington, DC. Geraadpleegd van https://www.aaafoundation.org/sites/default/files/AggressiveDrivingRese…
Abdu, R., Shinar, D., & Meiran, N. (2012). Situational (state) anger and driving. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 15, 575–580. http://doi.org/10.1016/j.trf.2012.05.007
Abou-Zeid, M., Kaysi, I., & Al-Naghi, H. (2011). Measuring Aggressive Driving Behavior Using a Driving Simulator: An Exploratory Study. In 3rd International Conference on Road Safety and Simulation. Geraadpleegd van http://onlinepubs.trb.org/onlinepubs/conferences/2011/RSS/1/Abou-Zeid,M…
Af Wåhlberg, A. E. (2010). Social desirability effects in driver behavior inventories. Journal of Safety Research, 41(2), 99–106. http://doi.org/10.1016/j.jsr.2010.02.005
Archer, J. (2004). Sex Differences in Aggression in Real-World Settings: A Meta-Analytic Review. Review of General Psychology, 8(4), 291–322. http://doi.org/10.1037/1089-2680.8.4.291
Armitage, C. J., Conner, M., & Norman, P. (1999). Differential effects of mood on information processing: Evidence from the theories of reasoned action and planned behaviour. European Journal of Social Psychology, 29(4), 419–433.
Arnett, J. (1994). Sensation seeking: A new conceptualization and a new scale. Personality and Individual Differences, 16(2), 289–296. http://doi.org/10.1016/0191-8869(94)90165-1
Baarda, D. B., & Goede, M. de. (2006). Basisboek: handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwantitatief onderzoek-4e, geheel herz. dr. Houten: Noordhoff Uitgevers Groningen.
Banse, R., Messer, M., & Fischer, I. (2014). Predicting aggressive behavior with the aggressiveness-IAT: Agg-IAT Predicts Aggressive Behavior. Aggressive Behavior, 9999, 1–19. http://doi.org/10.1002/AB.21574
Becker, G. (2007). The Buss–Perry Aggression Questionnaire: Some unfinished business. Journal of Research in Personality, 41(2), 434–452. http://doi.org/10.1016/j.jrp.2006.05.004
Berkowitz, L. (1989). Frustration-aggression hypothesis: examination and reformulation. Psychological bulletin, 106(1), 59.
Berkowitz, L. (1993). Aggression: Its causes, consequences, and control. Mcgraw-Hill Book Company.
Bernstein, I. H., & Gesn, P. R. (1997). On the dimensionality of the Buss/Perry aggression questionnaire. Behaviour Research and Therapy, 35(6), 563–568.
Björklund, G. M. (2008). Driver irritation and aggressive behaviour. Accident Analysis & Prevention, 40(3), 1069–1077. http://doi.org/10.1016/j.aap.2007.10.014
Björklund, G. M., & Åberg, L. (2005). Driver behaviour in intersections: Formal and informal traffic rules. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 8, 239–253. http://doi.org/10.1016/j.trf.2005.04.006
Bluemke, M., & Friese, M. (2012). On the Validity of Idiographic and Generic Self-Concept Implicit Association Tests: A Core-Concept Model: Idiographic and generic self-concept IATs. European Journal of Personality, 26(5), 515–528. http://doi.org/10.1002/per.850
Bouchner, P., Novotny, S., Rozhdestvenskiy, D., Kadlecova, J., Čechova, A., Suchanek, J., & Florian, J. (z.d.). Driver’s Aggressive Behavior–Experiments on the Driving Simulator. Latest Trends in Energy, Environment and Development, 148–153.
Boyce, T. E., & Geller, E. S. (2002). An instrumented vehicle assessment of problem behavior and driving style:: Do younger males really take more risks? Accident Analysis & Prevention, 34(1), 51–64.
Brooks, J. O., Goodenough, R. R., Crisler, M. C., Klein, N. D., Alley, R. L., Koon, B. L., … Wills, R. F. (2010). Simulator sickness during driving simulation studies. Accident Analysis & Prevention, 42(3), 788–796. http://doi.org/10.1016/j.aap.2009.04.013
Brugman, S., Lobbestael, J., Arntz, A., Cima, M., Schuhmann, T., Dambacher, F., & Sack, A. T. (2014). Identifying cognitive predictors of reactive and proactive aggression. Aggressive Behavior, 9999, 1–14. http://doi.org/10.1002/AB.21573
Bryant, F. B., & Smith, B. D. (2001). Refining the Architecture of Aggression: A Measurement Model for the Buss–Perry Aggression Questionnaire. Journal of Research in Personality, 35(2), 138–167. http://doi.org/10.1006/jrpe.2000.2302
Caird, J. K., & Horrey, W. J. (2011). Twelve practical and useful questions about driving simulation. CRC Press, Boca Raton, Fla.
Charles, S. T., Reynolds, C. A., & Gatz, M. (2001). Age-Related Differences and Change in Positive and Negative Affect Over 23 Years. Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 136–151.
Conner, M. T., Perugini, M., O’Gorman, R., Ayres, K., & Prestwich, A. (2007). Relations Between Implicit and Explicit Measures of Attitudes and Measures of Behavior: Evidence of Moderation by Individual Difference Variables. Personality and Social Psychology Bulletin, 33(12), 1727–1740. http://doi.org/10.1177/0146167207309194
Crettenden, A., & Drummond, A. E. (1994). The young driver problem versus the young problem driver: A review and crash data analysis. Australië: Federal Office of Road Safety (FORS).
Dahlen, E. R., Martin, R. C., Ragan, K., & Kuhlman, M. M. (2004). Boredom proneness in anger and aggression: effects of impulsiveness and sensation seeking. Personality and Individual Differences, 37(8), 1615–1627. http://doi.org/10.1016/j.paid.2004.02.016
Dahlen, E. R., Martin, R. C., Ragan, K., & Kuhlman, M. M. (2005). Driving anger, sensation seeking, impulsiveness, and boredom proneness in the prediction of unsafe driving. Accident Analysis & Prevention, 37(2), 341–348. http://doi.org/10.1016/j.aap.2004.10.006
Deery, H. A. (2000). Hazard and risk perception among young novice drivers. Journal of Safety Research, 30(4), 225–236.
Deffenbacher, J. L., Lynch, R. S., Oetting, E. R., & Yingling, D. A. (2001). Driving anger: correlates and a test of state-trait theory. Personality and Individual Differences, 31(8), 1321–1331. http://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00226-9
De Houwer, J., Teige-Mocigemba, S., Spruyt, A., & Moors, A. (2009). Implicit measures: A normative analysis and review. Psychological Bulletin, 135(3), 347–368. http://doi.org/10.1037/a0014211
De Winter, J. C. F., & Dodou, D. (2010). The Driver Behaviour Questionnaire as a predictor of accidents: A meta-analysis. Journal of Safety Research, 41(6), 463–470. http://doi.org/10.1016/j.jsr.2010.10.007
De Winter, J., Dodou, D., & Stanton, N. (2014). A Quarter of a Century of the DBQ: Some Supplementary Notes on its Validity with Regard to Accidents. Available at SSRN 2437334.
Dollard, J., Miller, N. E., Doob, L. W., Mowrer, O. H., & Sears, R. R. (1939). Frustration and aggression (Vol. viii). New Haven, CT, US: Yale University Press.
Dula, C. S., & Geller, E. S. (2003). Risky, aggressive, or emotional driving: Addressing the need for consistent communication in research. Journal of Safety Research, 34(5), 559–566. http://doi.org/10.1016/j.jsr.2003.03.004
Eagly, A. H., & Steffen, V. J. (1986). Gender and aggressive behavior: a meta-analytic review of the social psychological literature. Psychological bulletin, 100(3), 309–330.
Ehlert, P. A., & Rothkrantz, L. J. (2001). Microscopic traffic simulation with reactive driving agents. In Intelligent Transportation Systems, 2001. Proceedings. 2001 IEEE (pp. 860–865). IEEE. Geraadpleegd van http://ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=948773
Elefteriadou, L. (2014). Unsignalized Intersections. In An Introduction to Traffic Flow Theory (pp. 219–232). Springer New York. Geraadpleegd van http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4614-8435-6_10
Ellison-Potter, P., Bell, P., & Deffenbacher, J. (2001). The effects of trait driving anger, anonymity, and aggressive stimuli on aggressive driving behavior. Journal of Applied Social Psychology, 31(2), 431–443. http://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2001.tb00204.x
Fazio, R. H., & Olson, M. A. (2003). Implicit Measures in Social Cognition Research: Their Meaning and Use. Annual Review of Psychology, 54(1), 297–327. http://doi.org/10.1146/annurev.psych.54.101601.145225
Fazio, R. H., Powell, M. C., & Williams, C. J. (1989). The role of attitude accessibility in the attitude-to-behavior process. Journal of consumer research, 16, 280–288.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3de ed.). SAGE Publications.
Godley, S. T., Triggs, T. J., & Fildes, B. N. (2002). Driving simulator validation for speed research. Accident analysis & prevention, 34(5), 589–600.
Greenwald, A. G., Poehlman, T. A., Uhlmann, E. L., & Banaji, M. R. (2009). Understanding and using the Implicit Association Test: III. Meta-analysis of predictive validity. Journal of Personality and Social Psychology, 97(1), 17–41. http://doi.org/10.1037/a0015575
Gross, J. J., Carstensen, L. L., Skorpen, C. G., Tsai, J., & Hsu, A. Y. C. (1997). Emotion and Aging: Experience, Expression, and Control. Psychology and Aging, 12(4), 590–599.
Hamdar, S. H., Mahmassani, H. S., & Chen, R. B. (2008). Aggressiveness propensity index for driving behavior at signalized intersections. Accident Analysis & Prevention, 40(1), 315–326. http://doi.org/10.1016/j.aap.2007.06.013
Han, H. A., Czellar, S., Olson, M. A., & Fazio, R. H. (2010). Malleability of attitudes or malleability of the IAT? Journal of Experimental Social Psychology, 46(2), 286–298. http://doi.org/10.1016/j.jesp.2009.11.011
Harris, J. A. (1997). A further evaluation of The Aggression Questionnaire: Issues of validity and reliability. Behaviour Research and Therapy, 35(11), 1047–1053. http://doi.org/10.1016/S0005-7967(97)00064-8
Hatfield, J., Fernandes, R., Faunce, G., & Job, R. F. S. (2008). An implicit non-self-report measure of attitudes to speeding: Development and validation. Accident Analysis & Prevention, 40(2), 616–627. http://doi.org/10.1016/j.aap.2007.08.020
Haynes, C. A., Miles, J. N. ., & Clements, K. (2000). A confirmatory factor analysis of two models of sensation seeking. Personality and Individual Differences, 29(5), 823–839. http://doi.org/10.1016/S0191-8869(99)00235-4
Hennessy, D. A., & Wiesenthal, D. L. (2001). Gender, driver aggression, and driver violence: An applied evaluation. Sex Roles, 44(11-12), 661–676.
Hodges, S. D., & Wilson, T. D. (1993). Effects of analyzing reasons on attitude change: The moderating role of attitude accessibility. Social Cognition, 11(4), 353–366.
Houben, K., & Wiers, R. W. (2007). Personalizing the alcohol-IAT with individualized stimuli: Relationship with drinking behavior and drinking-related problems. Addictive Behaviors, 32(12), 2852–2864. http://doi.org/10.1016/j.addbeh.2007.04.022
Janssen, S. A., Spinhoven, P., & Brosschot, J. F. (2001). Experimentally induced anger, cardiovascular reactivity, and pain sensitivity. Journal of Psychosomatic research, 51(3), 479–485.
Jonah, B. A., Thiessen, R., & Au-Yeung, E. (2001). Sensation seeking, risky driving and behavioral adaptation. Accident Analysis & Prevention, 33(5), 679–684.
Kaptein, N., Theeuwes, J., & Van Der Horst, R. (1996). Driving simulator validity: Some considerations. Transportation research record, (1550), 30–36.
Kaysi, I. A., & Abbany, A. S. (2007). Modeling aggressive driver behavior at unsignalized intersections. Accident Analysis & Prevention, 39(4), 671–678. http://doi.org/10.1016/j.aap.2006.10.013
Kaysi, I., & Alam, G. (2000). Driver behavior and traffic stream interactions at unsignalized intersections. Journal of transportation engineering, 126(6), 498–505.
Krahé, B., & Fenske, I. (2002). Predicting aggressive driving behavior: The role of macho personality, age, and power of car. Aggressive Behavior, 28(1), 21–29. http://doi.org/10.1002/ab.90003
Laapotti, S., Keskinen, E., Hatakka, M., & Katila, A. (2001). Novice drivers’ accidents and violations—a failure on higher or lower hierarchical levels of driving behaviour. Accident Analysis & Prevention, 33(6), 759–769.
Lajunen, T., Corry, A., Summala, H., & Hartley, L. (1997). Impression management and Self-Deception in traffic behaviour inventories. Personality and Individual Differences, 22(3), 341–353. http://doi.org/10.1016/S0191-8869(96)00221-8
Lajunen, T., & Parker, D. (2001). Are aggressive people aggressive drivers? A study of the relationship between self-reported general aggressiveness, driver anger and aggressive driving. Accident Analysis & Prevention, 33(2), 243–255.
Lajunen, T., Parker, D., & Stradling, S. G. (1998a). Dimensions of driver anger, aggressive and highway code violations and their mediation by safety orientation in UK drivers. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 1(2), 107–121.
Lajunen, T., Parker, D., & Stradling, S. G. (1998b). Dimensions of driver anger, aggressive and highway code violations and their mediation by safety orientation in UK drivers. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 1(2), 107–121. http://doi.org/10.1016/S1369-8478(98)00009-6
Lajunen, T., Parker, D., & Summala, H. (1999). Does traffic congestion increase driver aggression? Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 2(4), 225–236.
Lajunen, T., Parker, D., & Summala, H. (2004). The Manchester Driver Behaviour Questionnaire: a cross-cultural study. Accident Analysis & Prevention, 36(2), 231–238. http://doi.org/10.1016/S0001-4575(02)00152-5
Lajunen, T., & Summala, H. (2003). Can we trust self-reports of driving? Effects of impression management on driver behaviour questionnaire responses. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 6(2), 97–107. http://doi.org/10.1016/S1369-8478(03)00008-1
Lawton, R., Parker, D., Manstead, A. S., & Stradling, S. G. (1997). The role of affect in predicting social behaviors: the case of road traffic violations. Journal of Applied Social Psychology, 27(14), 1258–1276.
Levelt, P. B. M. (1997). Agressief gedrag in het verkeer. Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV. Geraadpleegd van http://www.swov.nl/rapport/R-97-45.pdf
Levelt, P. B. M. (2003). Literatuurstudie naar emoties in het verkeer: Nut en mogelijkheden van een affectieve benadering van verkeersgedrag. Leidschendam: SWOV. Geraadpleegd van http://www.swov.nl/rapport/R-2002-31.pdf
Lobbestael, J., Arntz, A., & Wiers, R. W. (2008). How to push someone’s buttons: A comparison of four anger-induction methods. Cognition & Emotion, 22(2), 353–373. http://doi.org/10.1080/02699930701438285
Martinussen, L. M., Hakamies-Blomqvist, L., Møller, M., Özkan, T., & Lajunen, T. (2013). Age, gender, mileage and the DBQ: The validity of the Driver Behavior Questionnaire in different driver groups. Accident Analysis & Prevention, 52, 228–236. http://doi.org/10.1016/j.aap.2012.12.036
Martinussen, L. M., Lajunen, T., Møller, M., & Özkan, T. (2013). Short and user-friendly: The development and validation of the Mini-DBQ. Accident Analysis & Prevention, 50, 1259–1265. http://doi.org/10.1016/j.aap.2012.09.030
Martinussen, L. M., Sømhovd, M. J., Møller, M., & Siebler, F. (2015). A Go/No-go approach to uncovering implicit attitudes towards safe and risky driving. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 30, 74–83.
Mesken, J., Hagenzieker, M. P., Rothengatter, T., & de Waard, D. (2007). Frequency, determinants, and consequences of different drivers’ emotions: An on-the-road study using self-reports, (observed) behaviour, and physiology. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 10(6), 458–475. http://doi.org/10.1016/j.trf.2007.05.001
Miller, N. E. (1941). I. The frustration-aggression hypothesis. Psychological Review, 48(4), 337.
Mourant, R. R., & Thattacherry, T. R. (2000). Simulator sickness in a virtual environments driving simulator. In Proceedings of the human factors and ergonomics society annual meeting (Vol. 44, pp. 534–537). SAGE Publications. Geraadpleegd van http://pro.sagepub.com/content/44/5/534.short
Myers, D., Abell, J., Kolstad, A., & Sani, F. (2010). Social Psychology. New York: McGraw Hill.
Nesbit, S. M., Conger, J. C., & Conger, A. J. (2007). A quantitative review of the relationship between anger and aggressive driving. Aggression and Violent Behavior, 12(2), 156–176. http://doi.org/10.1016/j.avb.2006.09.003
Niazi, A. M. (2011). Effect of music tempo in First-Person Shooter on arousal and aggression. Universiteit Twente, Enschede. Geraadpleegd van http://files.figshare.com/102622/Effect_of_music_tempo_in_First_Person_…
O’Brien, S. R. (2011). The Psychological Factors Influencing Aggressive Driving Behaviour. Queensland University of Technology, Brisbane, Australia.
Palat, B., & Delhomme, P. (2012). What factors can predict why drivers go through yellow traffic lights? An approach based on an extended Theory of Planned Behavior. Safety Science, 50(3), 408–417. http://doi.org/10.1016/j.ssci.2011.09.020
Paleti, R., Eluru, N., & Bhat, C. R. (2010). Examining the influence of aggressive driving behavior on driver injury severity in traffic crashes. Accident Analysis & Prevention, 42(6), 1839–1854. http://doi.org/10.1016/j.aap.2010.05.005
Phillips, L. H., Henry, J. D., Hosie, J. A., & Milne, A. B. (2006). Age, anger regulation and well-being. Aging & Mental Health, 10(3), 250–256. http://doi.org/10.1080/13607860500310385
Porter, B. E., & England, K. J. (2000). Predicting red-light running behavior: a traffic safety study in three urban settings. Journal of Safety Research, 31(1), 1–8.
Reimer, B., D’Ambrosio, L. A., Coughlin, J. F., Kafrissen, M. E., & Biederman, J. (2006). Using self-reported data to assess the validity of driving simulation data. Behavior Research Methods, 38(2), 314–324.
Richetin, J., & Richardson, D. S. (2008). Automatic processes and individual differences in aggressive behavior. Aggression and Violent Behavior, 13(6), 423–430. http://doi.org/10.1016/j.avb.2008.06.005
Richetin, J., Richardson, D. S., & Mason, G. D. (2010). Predictive Validity of IAT Aggressiveness in the Context of Provocation. Social Psychology, 41(1), 27–34. http://doi.org/10.1027/1864-9335/a000005
Roidl, E., Siebert, F. W., Oehl, M., & Höger, R. (2013). Introducing a multivariate model for predicting driving performance: The role of driving anger and personal characteristics. Journal of safety research, 47, 47–56.
Ross, V., Jongen, E., Brijs, T., Ruiter, R., Brijs, K., & Wets, G. (2014). The Relation Between Cognitive Control and Risky Driving in Young Novice Drivers. Applied Neuropsychology: Adult, 0, 1–12. http://doi.org/10.1080/23279095.2013.838958
Roth, M. (2003). Validation of the Arnett Inventory of Sensation Seeking (AISS): efficiency to predict the willingness towards occupational chance, and affection by social desirability. Personality and Individual Differences, 35(6), 1307–1314.
Sârbescu, P. (2013). Psychometric properties of the Manchester driver behaviour questionnaire in Romania: Validation of a cross-cultural version. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 1(1), 20–27.
Schnabel, K., Banse, R., & Asendorpf, J. B. (2006). Assessment of implicit personality self-concept using the implicit association test (IAT): Concurrent assessment of anxiousness and angriness. British Journal of Social Psychology, 45(2), 373–396. http://doi.org/10.1348/014466605X49159
Schwarz, N., Strack, F., Kommer, D., & Wagner, D. (1987). Soccer, rooms, and the quality of your life: Mood effects on judgments of satisfaction with life in general and with specific domains. European Journal of Social Psychology, 17(1), 69–79.
Shinar, D. (1998). Aggressive driving: the contribution of the drivers and the situation. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 1(2), 137–160. http://doi.org/10.1016/S1369-8478(99)00002-9
Shinar, D., & Compton, R. (2004). Aggressive driving: an observational study of driver, vehicle, and situational variables. Accident Analysis & Prevention, 36(3), 429–437. http://doi.org/10.1016/S0001-4575(03)00037-X
Stephens, A. N., & Groeger, J. A. (2009). Situational specificity of trait influences on drivers’ evaluations and driving behaviour. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 12(1), 29–39. http://doi.org/10.1016/j.trf.2008.06.005
Sullman, M. J. M., & Stephens, A. N. (2013). A comparison of the Driving Anger Scale and the Propensity for Angry Driving Scale. Accident Analysis & Prevention, 58, 88–96. http://doi.org/10.1016/j.aap.2013.05.002
SWOV. (2012). Anger, aggression in traffic, and risky driving behaviour. Leidschendam, Nederland.
Tasca, L. (2000). A review of the literature on aggressive driving research. In Aggressive Driving Issues Conference (Vol. 26). Geraadpleegd van http://www.stopandgo.org/research/aggressive/tasca.pdf
Tourangeau, R., & Yan, T. (2007). Sensitive questions in surveys. Psychological Bulletin, 133(5), 859–883. http://doi.org/10.1037/0033-2909.133.5.859
Tremblay, P. F., & Ewart, L. A. (2005). The Buss and Perry Aggression Questionnaire and its relations to values, the Big Five, provoking hypothetical situations, alcohol consumption patterns, and alcohol expectancies. Personality and Individual Differences, 38(2), 337–346. http://doi.org/10.1016/j.paid.2004.04.012
Underwood, G., Chapman, P., Wright, S., & Crundall, D. (1999). Anger while driving. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 2(1), 55–68.
Van der Dennen, J. M. (z.d.). Frustration-Aggression (F-A) Theories. Geraadpleegd 10 januari 2015, van http://rint.rechten.rug.nl/rth/dennen/a-fat.htm
Vanlaar, W., Simpson, H., Mayhew, D., & Robertson, R. (2008). Aggressive driving: A survey of attitudes, opinions and behaviors. Journal of Safety Research, 39(4), 375–381. http://doi.org/10.1016/j.jsr.2008.05.005
Vanlessen, N., Rossi, V., De Raedt, R., & Pourtois, G. (2013). Positive emotion broadens attention focus through decreased position-specific spatial encoding in early visual cortex: Evidence from ERPs. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience, 13(1), 60–79. http://doi.org/10.3758/s13415-012-0130-x
Wickens, C. M., Mann, R. E., Stoduto, G., Butters, J. E., Ialomiteanu, A., & Smart, R. G. (2012). Does gender moderate the relationship between driver aggression and its risk factors? Accident Analysis & Prevention, 45, 10–18. http://doi.org/10.1016/j.aap.2011.11.013
Wickens, C. M., Mann, R. E., Stoduto, G., Ialomiteanu, A., & Smart, R. G. (2011). Age group differences in self-reported aggressive driving perpetration and victimization. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 14(5), 400–412. http://doi.org/10.1016/j.trf.2011.04.007
Wilson, A., & de Groot, H. P. (2006). Handboek verkeerslichtenregelingen (Vol. 2006). CROW.
Young, K. L., Salmon, P. M., & Lenné, M. G. (2013). At the cross-roads: An on-road examination of driving errors at intersections. Accident Analysis & Prevention, 58, 226–234.
Zhao, N., Mehler, B., Reimer, B., D’Ambrosio, L. A., Mehler, A., & Coughlin, J. F. (2012). An investigation of the relationship between the driving behavior questionnaire and objective measures of highway driving behavior. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 15(6), 676–685. http://doi.org/10.1016/j.trf.2012.08.001
Zillmann, D. (1979). Hostility and aggression. L. Erlbaum Associates.
Zuckerman, M., & Neeb, M. (1980). Demographic influences in sensation seeking and expressions of sensation seeking in religion, smoking and driving habits. Personality and Individual Differences, 1(3), 197–206. http://doi.org/10.1016/0191-8869(80)90051-3
