Zware metalen en voedingsgewassen: impact van atmosferische depositie nabij spoorlijnen

Sofie
Longueville

Verhoogde metaalconcentraties in groenten gekweekt langsheen spoorwegen

Het is algemeen geweten dat groenten die geteeld worden langsheen een drukke weg of op een verontreinigde bodem vaak te veel zware metalen bevatten. Maar hoe zit het met groenten gekweekt langsheen spoorwegen? Hoewel luchtvervuiling voornamelijk gelinkt wordt met gemotoriseerd verkeer, blijkt uit recent onderzoek ook spoorverkeer bij te dragen tot luchtvervuiling door de emissie van metaalpartikels.

Luchtvervuiling door spoorverkeer?

Door de steeds grotere behoefte aan mobiliteit in de moderne samenleving, is het verkeer uitgegroeid tot één van de belangrijkste antropogene bronnen aan luchtvervuiling. Hierbij is het algemeen bekend dat de uitstoot van gemotoriseerd verkeer in belangrijke mate bijdraagt. Eén van de belangrijkste verkeersgerelateerde polluenten zijn fijn stof. Fijn stof is een verzamelnaam voor kleine deeltjes (vloeibaar – vast) van uiteenlopende grootte en samenstelling die zowel tijdens verbrandingsprocessen als door de slijtage van banden, remmen, wegen en dergelijke ontstaan. Tot op heden wordt spoorverkeer niet gelinkt met luchtvervuiling. In tegenstelling denkt men vaak dat het vervoer per spoor veel minder schadelijk is voor het milieu dan wegverkeer. Uit recente studies blijkt echter dat het spoorverkeer partikels genereert en vrijstelt in de atmosfeer. Deze partikels zijn vaak metaaldeeltjes die worden gegenereerd door wrijving en slijtage van wielen, remmen, sporen, pantograaf en bovenleiding. Ook de verbranding van fossiele brandstoffen door dieseltreinen dragen bij tot verhoogde metaalconcentraties in de lucht. Verschillende studies die het effect van de spoorwegen onderzochten vonden zo verhoogde metaalconcentraties in bodems langsheen spoorwegen en in planten van spoorbermen.

Worden er groenten langsheen spoorwegen gekweekt?

België heeft 3631 km spoorlijnen, 5832 km bovenleidingen en 4309 spoortoestellen. Dit maakt van het Belgische spoornet één van de dichtstbespoorde en drukst bereden netten in Europa. Als gevolg grenzen deze spoorlijnen in stedelijke gebieden aan vele tuinen, waaronder ook volkstuintjes, terwijl ze in landelijke gebieden akkers en grasland doorkruisen.

Het kweken van eigen groenten kent al enkele jaren een sterke comeback. Maar omwille van de beperkte ruimte en de hoge vraag zijn volkstuinen vaak gelegen op restgronden. Een inventarisatie in opdracht van de Vlaamse overheid gaf aan dat 17% van de Vlaamse volkstuinen in de onmiddellijke nabijheid ligt van spoorwegen. Vele van deze volkstuinen gelegen naast de spoorweg worden ook verhuurd door de NMBS-holding. Zij verhuurden in 2007 546 volkstuinen verspreid over Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Proefopstelling

Aan de hand van twee proefopstellingen werd het effect van spoorverkeer op het kweken van groenten onderzocht. Enerzijds werd het afstandseffect bepaald door stalen te nemen in maïsvelden gelegen naast de spoorweg. Hierbij werd een gradiënt loodrecht op de spoorweg uitgezet, waarbij om de 2,4 m maïsbladeren werden geplukt. Bij deze opstelling was het ook mogelijk om het effect van de overheersende windrichting te bepalen. Anderzijds werd er in de volkstuin van zes vrijwilligers, gelegen langsheen de spoorweg, sla gekweekt en bodemstalen genomen. Deze sla werd op verschillende manieren gekweekt zodat het mogelijk was om het effect van een serre, het kweken in potgrond en het wassen van de sla te bepalen. Alle stalen werden geanalyseerd op metaalconcentraties.

Resultaten

De resultaten toonden aan dat spoorwegen bijdragen tot een significante verhoging van de metaalconcentraties van gewassen en bodem erlangs. Meer specifiek werden er verhoogde aluminium-, cadmium-, ijzer-, kobalt-, mangaan-, molybdeen- en zinkconcentraties gemeten in sla en maïs. Bij de bodemstalen werd een verhoging van de cadmium-, chroom-, ijzer- en zinkconcentraties vastgesteld. De aluminium-, ijzer-, molybdeen- en zinkconcentraties in de sla waren voornamelijk verhoogd door atmosferische depositie. De cadmiumwaarden in de sla werden verhoogd door opname uit de bodem. Ook voor aluminium, cadmium, ijzer, kobalt, koper en zink bleek de opname uit de bodem significant.

Van de bovengenoemde metalen is er enkel voor cadmium een maximum toelaatbare concentratie opgesteld. Een overschrijding van deze maximumwaarde vond plaats bij 5 van de 127 onderzochte stalen. Deze vijf stalen waren afkomstig uit twee van de vijf onderzochte locaties. Hoewel meer onderzoek nodig is, om de exacte bron van deze overschrijding te bepalen, geeft dit toch aan dat spoorverkeer een mogelijk gevaar vormt voor de gezondheid van consumenten.

De studie toonde aan dat de volgende factoren het effect van de spoorwegen op de metaalconcentraties in het gewas beïnvloeden:

  • Het gebruik van een serre kan de aluminium- en ijzerconcentraties verlagen.
  • Het kweken in een bak met potgrond kan de concentraties van aluminium, cadmium, ijzer, kobalt, koper en zink te verlagen.
  • Het wassen van de groenten draagt bij tot een verlaging van de aluminium-, kobalt-, lood- en ijzerconcentraties.
  • Het is belangrijk om voldoende afstand te houden tot de spoorweg en enkel te telen in een windopwaartse locatie ten opzichte van het spoor. De combinatie van deze twee maatregelen kan de concentraties van aluminium, cadmium, ijzer, kobalt, mangaan, molybdeen en zink verlagen.

Door het toepassen van één of meerdere van deze maatregelen zou het effect van de spoorwegen op de metaalconcentraties in gewassen kunnen worden gereduceerd. Deze maatregelen kunnen gebruikt worden voor het opstellen van best practice-aanbevelingen.

Bibliografie

 

9.1 Boeken en tijdschriften

Ackerfield, J., & Wen, J. (2002). A morphometric analysis of Hedra L (the ivy genus, Araliaceae) and its taxonomic implications. Adansonia 3, 197-212.

 

ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie). (2008). Bevolkingsdichtheid per gemeente op 01.01.2008. Brussel: FOD Economie.

 

Alaimo, K., Packnett, E., Miles, R. A., & Kruger, D. J. (2008). Fruit and Vegetable Intake among Urban Community Gardeners. Journal of Nutrition Education and Behavior, 40(2), 94–101. doi:10.1016/j.jneb.2006.12.003

 

Alexander, P.D., Alloway, B.J., Dourado, A.M. (2006). Genotypic variations in the accumulation of Cd, Cu, Pb and Zn exhibited by six commonly grown vegetbles. Environmental Pollution 144, 736e745.

 

Allaert, G., Leinfelder, H., & Verhoestraete, D. (2007). Toestandsbeschrijving van de volkstuinen in Vlaanderen vanuit een sociologische en ruimtelijke benadering. Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning. Brussel: Departement Landbouw en Visserij, afdeling Monitoring en Studie.

 

Alloway, B.J., (2004). Contamination of soils in domestic gardens and allotments: a brief review. Land Contamination and Reclamation 12, 179e187.

 

Angelova, V., Ivanova, R., Delibaltova, V., Ivanov, K. (2004). Bio-accumulation and distribution of heavy metals in fibre crops (flax, cotton and hemp). Industrial Crops and Products 19, 197e205.

 

Angelova V., Ivanova R., Pevicharova G. & Ivanov K. (2010). Effect of organic amendments on heavy metal uptake by potatoe plants, Conferentie proceedings van 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World-Brisbane, Australië.

 

Arora, M., Kiran, B., Rani, S., Rani, A., Kaur, B., Mittal, N. (2008). Heavy metal accumulation in vegetables irrigated with water from different sources. Food Chem. 111, 811–815.

 

Azimi, S., Ludwig, A., The ́ venot, D.R., Colin, J.-L. (2003). Trace metal determination in total atmospheric deposition in rural and urban areas. Sci. Total Environ. 308, 247–256.

 

Bignal, K.L., Ashmore, M.R., Headley, A.D., Stewart, K., Weigert, K. (2007). Ecological impacts of air pollution from roas transport on local vegetation. Applied Geochemistry 22, 1265-1271.

 

Beckett, K. P., Freer-Smith, P., Taylor, G. (2000). Effective tree species for local airquality management. Journal of  Arboriculture 26 (): 12-19

 

Bennetzen, J., Hake, S., (2009). Handbook of Maize: Its Biology. Springer.

 

Brown, K. H., & Jameton, A. L. (2000). Public Health Implications of Urban Agriculture. Journal of Public Health Policy, 21(1), 20–39.

 

Bukowiecki, N., Gehrig, R., Hill, M., Lienemann, P., Zwicky, C.N., Buchmann, B., Wiengartner, E., Baltensperger, U. (2007). Iron, manganese and copper emitted by cargo and passenger trains in Zürich (Switzerland): Size-segregated mass concentrations in ambient air. Atmospheric Environment 41, 878-889.

 

Burkhardt, M., Rossi, L., Chèvre, N.,Boller, M., Steidle, L.,  Abrecht, J.,  Gächter, F.,  Knabl, S.,  Kuppelwieser, H. (2005). Gewässerschutz an Bahnanlagen – Emittierte Stoffe im Normalbetrieb der SBB sowie Grundlagen zu deren Umweltverhalten (Water protection at railroads – emitted substances from regular operation of SBB and fundamentals of their environmental behavior). Report of the Eawag, Duebendorf, Switzerland.

 

Burkhardt, M., Rossi, L., Boller, M. (2008). Diffuse release of environmental hazards by railways. Desalination 226, 106-113.

 

Castaldi P., Santona L. & Melis P. (2005). Heavy metal immobilization by chemical amendments in a polluted soil and influence on white lupin growth, Chemosphere 60(3): 365-371.

 

Chen, T., Liu, X., Li, X., Zhao, K., Zhang, J., Xu, J., Shi, J., Dahlgren, R.A. (2008). Heavy metal sources identification and sampling uncertainty analysis in a fieldscale vegetable soil of Hangzhou. China Environ. Pollut. xxx, 1–8.

 

Chen, Z., Ai, Y., Fang, C., Wang, K., Li, W., Liu, S., Li, C., Xiao, J., Huang, A. (2014a) Distribution and phytoavailability of heavy metal chemical fractions in artificial soil on rock cut slopes alongside railways. Journal of Hazardous Materials 273, 165-173.

 

Chen, Z., Wang, K., Ai, Y.W., Li, W., Gao, H., Fang, C. (2014b). The effects of railway transportation on the enrichment of heavy metals in the artificial soil on railway cut slopes. Environ Monit Assess 186, 1039-1049.

 

Clark, H.F., Brabander, D.J., Erdil, R.M., (2006). Sources, sinks, and exposure pathways of lead in urban garden soil. Journal of Environmental Quality 35, 2066e2074 (Article).

 

Clark, J.J., Knudsen, A.C. (2015). Extent, characterization, and sources of soil lead contamination in small-urban residential neighborhoods. Journal of environmental quality.

 

Csathó, P., 1994. A környezet nehézfém szennyezettsége és az agrártermelés. MTA-TAKI, Budapest.

 

Danckaert, S., Cazaux, G., Bas, L., & Van Gijseghem, D. (2010). Landbouw in een groen en dynamisch stedengewest. Departement Landbouw en Visserij, Monitoring en Studie. Brussel: Vlaamse Overheid.

 

de Muynck, A. (2011). Stadslandbouw en duurzame gebiedsontwikkeling. Erasmus Universiteit Rotterdam, Stadsontwikkeling Rotterdam.

 

Desplenter, K., Longueville, S., Wai Kit, T., Zevgaridids, C., (2013). Groenten kweken nabij spoorlijnen. Is dat wel gezond? Faculteit Wetenschappen – Departement Bio-ingenieurswetenschappen.

 

EEA (European Environment Agency) (2013). Air quality in Europe — 2013 report. Copenhagen, Denmark: European Environment Agency.

 

Europese Commissie (20 12 2006). Verordening (EG) Nr. 1881/2006 van de commissie van 19 december 2006 tot vaststelling van de maximumgehalten aan bepaalde verontreinigingen in levensmiddelen.

 

Feleafel M.N., Mirdad, Z.M., Hazard and effects of pollution by lead on vegetable crops. J Agric. Environ. Ethics 26, 547-567.

 

Finster, M.E., Gray, K.A., Binns, H.J. (2004). Lead levels of edibles grown in contam- inated residential soils: a field survey. Science of the Total Environment 320, 245e257.

 

Flanders, P.J., (1994). Collection, measurement, and analysis of airborne magnetic particulates from pollution in the environment. J. Appl. Phys. 75, 5931–5936.

 

Forman, R.T., Alexander, L.E. (1998). Roads and their major ecological effects. Annual Review of Ecology and Systematics 29, 207e231.

 

Gehrig, R., Hill, M., Lienemann, P., Zwicky, C.N., Bukowiecki, N., Weingartner, E., Baltensperger, U., Buchmann, B. (2007). Contribution of railway traffic to local PM10 concentrations in Switzerland. Atmospheric Environment 41, 923-933.

 

Godt, J., Scheidig, F., Grosse-Siestrup, C., Esche, V., Bran- denburg, P., Reich, A. and Groneberg, D. A. (2006). The toxicity of cadmium and resulting hazards for human health. J. Occup. Med. Toxicol. 1: 22. doi:10.1186/ 1745-6673-1-22.

 

Gommers, G., Cornelis, C., Mosselmans, M. (sd). Achtergronddocument bij de ‘Gids voor gezonde groenten en eieren uit eigen tuin’. Uitgevoerd in opdracht van LNE door Vito.

 

Gupta, N., Khan, D.K., Santra, S.C. (2008). An assessment of heavy metal contam- ination in vegetables grown in wastewater irrigated areas of Titagarh, West Bengal, India. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 4, 115–118.

 

Hanegeefts, G., Leinfelder, H., Pisman, A., & Allaert, G. (2010). Behoeftebepaling in een beperkt aantal kleine gemeenten. Universiteit Gent, Afdeling Mobilisatie en Ruimtelijke Planning. Vlaams minister voor Plattelandsbeleid.

 

Harrison, R.M., Chirgawi, M.B. (1989). The assessment of air and soil as contributors of some metals to vegetable plants. I. use of a filtered growth cabinet. Sci. Total Environ. 83, 13–34.

 

Hassan, I.A., Basahi, J.M. (2013). Assessing roadside conditions and vehicular emissions using roadside lettuce plants. Pol. J. Environ. Stud. 22, 2, 387-393.

 

Hofman, J., Stokkaer, I., Snauwaert, L., & Samson, R. (2012). Spatial distribution assessment of particulate matter in an urban street canyon using biomagnetic leaf monitoring of tree crown deposited particles. Enironmental Pollution.

 

Hofman, J., Stokkaer, I., Snauwaert, L., Samson, R., (2013). Spatial distribution assessment of particulate matter in an urban street canyon using biomagnetic leaf monitoring of tree crown deposited particles. Environ Pollut 183:123–32.

 

Hofman, J., Wuyts, K., Van Wittenberghe S., Samson, R., (2014). On the temporal variation of leaf mangetic parameters: Seasonal accumulation of leaf-deposited and leaf-encapsulated particles of a roadside tree crown. Science of the Total Environment 493, 766-772.

 

Hough, R.L., Breward, N., Young, S.D., Crout, N.M.J., Tye, A.M., Moir, A.M., Thornton, I. (2004). Assessing potential risk of heavy metal exposure from consumption of home-produced vegetables by urban populations. Environ- mental Health Perspectives 112, 215e221.

 

Hunt, A., Jones, J., Oldfield, F., (1984). Magnetic measurements and heavy metals in atmospheric particulates of anthropogenic origin. Sci. Total Environ. 33, 129–139, in magnetic pollution mapping. Geophys. J. Int. 382 (23), 351–363.

 

Infrabel (2015b). Facts & figures 2014. Brussel: Infrabel

 

Li., N., Kang, Y., Pan, W., Zng, L., Zhang, Q., Luo, J., (2015). Concentration and transportation of heavy metals in vegetables and risk assessment of human exposure to bioaccessible heavy metals in soil near a waste-incinerator site, South China. Science of the Total Environment 521-522: 144-151.

 

Kabata-Pendias, A., Pendias, H., 2001. Trace Elements in Soils and Plants, third ed. CRC press, Boca Raton.

 

Kachenko, A.G., Singh, B. (2006). Heavy metals contamination in vegetables grown in urban and metal smelter contaminated sites in Australia. Water, Air and Soil Pollution 169, 101e123.

 

Kang, S., Hwang, H., Park, Y., Incheon, N.G., (2008). Chemical Compositions of Subway Particles in Seoul, Korea Determined by a Quantitative Single Particle Analysis. Environ. Sci. Technol. 42, 9051-9057.

 

Kardel, F., Wuyts, K., Maher, B., & Samson, R. (2012, 03 8). Intra-urban spatial variation of magnetic particles: Monitoring via leaf saturation isothermal remanent magnetisation (SIRM). Atmospheric Environment.

 

Kardel, F., Wuyts, K., Maher, B., Hansard, R., & Samson, R. (2011). Leaf saturation isothermal remanent magnetization (SIRM) as a proxy for particulate matter monitoring: Inter-species differences and in-season variation. Atmospheric Environment.

 

Kelly, J., Thornton, I., Simpson, P.R. (1996). Urban Geochemistry: a study of the in- fluence of anthropogenic activity on the heavy metal content of soils in tradtionally industrial and non-industrial areas of Britain. Applied Geochemistry 11, 363e370.

 

Khan, S., Caoa, Q., Zhenga, Y.M., Huanga, Y.Z., Zhu, Y.G. (2008). Health risks of heavy metals in contaminated soils and food crops irrigated with wastewater in Beijing, China. Environmental Pollution 152, 686e692.

 

Liu, H., Chen, L.P., Ai, Y.W., Yang, X., Yu, Y.H., Zuo, Y.B., Fu, G.Y. (2009). Heavy metal contamination in soil alongside mountain railway in Sichuan, China. Environ Monit Assess 152, 25-33.

 

Lu, S.G., Bai, S.Q., (2006). Study on the correlation of magnetic properties and heavy metals content in urban soils of Hangzhou City, China. Journal of Applied Geophysics 60, 1-12.

 

Lu, S.G., Bai, S.Q., Xue, Q.F., (2007). Magnetic properties as indicators of heavy metals pollution in urban topsoils: a case study from the city of Luoyang, China. Geophys. J. Int. 171, 568-580.

 

Ma, J.H., Chu, C.j., Li, J., Song, B. (2009). Heavy metal pollution in soils on railroad side of Zhengzhou-Putian section of Longxi-Haizhou railroad, China. Pedosphere 19(1), 121-128.

 

Maher B.A., Moore, C., Matzka, J., (2008). Spatial variation in vehicle-derived metal pollution identified by magnetic and elemental analysis of roadside tree leaves. Atmospheric Environment 42, 364-373.

 

Mapanda, F., Mangwayana, E.N., Nyamangara, J., GIller, K.E. (2007). Uptake of heavy metals by vegetables irrigated using wastewater and the subsequent risks in Harare, Zimbabwe. Phys. Chem. Earth 32, 1399–1405.

 

Manta, D.S., Angelone, M., Bellanca, A., Neri, R., Sprovieri, M. (2002). Heavy metals in urban soils: a case study from the city of Palermo (Sicily), Italy. The Science of the Total Environment 300, 229-243.

 

Matzka, J., & Maher, B. (1999). Magnetic biomonitoring of roadside pollution deposition onto leaf surfaces: Temporal and inter-species magnetic analyses. Environmental Pollution.

 

McCormack, L. A., Laska, M. N., Larson, N., & Story, M. (2010). Review of the Nutritional Im-plications of Farmers’ Markets and Community Gardens: A Call for Evaluation and Research Efforts. Journal of the American Dietetic Association, 1–3.

 

McIntosh, G., Gómez-Paccard, M., Osete, M.L., (2007). The magnetic properties of particles deposited on Platanus × hispanica leaves in Madrid, Spain, and their temporal and spatial variations. Sci Total Environ 382:135–46.

 

Moir, A.M., Thornton, I. (1989). Lead and cadmium in urban allotment and garden soils and vegetables in the United Kingdom. Environmental Geochemistry and Health 11, 113e119.

 

Moreno, E., Sagnotti, L., Dinarès-Turell, J., Winkler, A., Cascella, A., (2003). Biomonitoring of traffic air pollution in Rome using magnetic properties of tree leaves. Atmos Environ 37:2967–77.

 

Morris, W.A., Versteeg, J.K., Bryant, D.W., Legzdins, A.E., Mccarry, B.E., Marvin, C.H., (1995). Preliminary comparisons between mutagenicity and magnetic suscepti- bility of respirable airborne particulate. Atmos. Environ. 29, 3441–3450.

 

Murray, H., Thompson, K., Macfie, S.M. (2009). Site- and species-specific patterns of metal bioavailability in edible plants. Botany 87, 702e711.

 

Norra, S., Weber, A., Kramar, U., Stüben, D. (2001). Mapping of trace metals in urban soils. Journal of Soils and Sediments 1, 77e97.

 

Osborne, M., Montague, M., (2005). The potential for water pollution from railways, Report CIRIA C643, CIRIA, London, UK.

 

Pandey, S.K., Tripathi, B.D., Prajapati, S.K., Mishra, V.K., Upadhyay, A.R., Rai, P.K., Sharma, A.P., (2005). Magnetic properties of vehicle derived particulates and amelioration by Ficus infectoria: a keystone species. Ambio 34 (8), 645–647.

 

Pandey, J., Pandey, R., Shubhashish, K., (2009). Air-borne heavy metal contamina- tion to dietary vegetables: a case study from India. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 83 (6), 931–936.

 

Pandey, J., Pandey, U. (2009). Accumulation of heavy metals in dietary vegetables and cultivated soil horizon in organic farming system in relation to atmo- spheric deposition in a seasonally dry tropical region of India. Environ. Monitor. Assess. 148, 61–74.

 

Pandey, R., Shubhashish, K., & Pandey, J. (2012). Dietary intake of pollutant aerosols via vegetables influenced by atmospheric deposition and wastewater irrigation. Ecotoxicology and Environmental Safety (76), 200-208.

 

Peris, M., Micó, C., Recatalá, L., Sánchez, R., Sánchez, J. (2007). Heavy metal contents in horticultural crops of a representative area of the European Mediterranean region. Science of the Total Environment 378, 42e48.

 

Petrovsky, E., Ellwood, B.B., (1999). Magnetic monitoring of pollution of air, land and waters. In: Maher, B.A., Thompson, R. (Eds.), Quaternary Climates, Environmentsand Magnetism. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 279–322.

 

Pope, L.C., Burnett, R.T., Thun, M.J., Calle, E.E., Krewski, D., Ito, K., (2002).Lung cancer, cardiopulmo-

nary mortality, and long-term exposure to fine particulate air pollution. JAMA 287:1132–41.

 

Pruvot, C., Douay, F., Hervé, F., Waterlot, Ch. (2006). Heavy metals in soil, crops and grass as a source of human exposure in the former mining areas. Journal of Soils Sediments 6, 215e220.

 

Purves, D., Mackenzie, E.J. (1970). Enhancement of trace-element content of cabbages grown in urban areas. Plant and Soil 33, 483e485.

 

Rai, P.K., (2013). Environmental magnetic studies of particulates with special refer- ence to biomagnetic monitoring using roadside plant leaves. Atmos. Environ. 72, 113–129.

 

Quayle, H. (2008). The true value of community farms and gardens: social, environmental, health and economic. Federation of City Farms and Community Gardens. Bristol: The GreenHouse.

 

Qadir, M., Ghafoor, A., Murtaza, G. (2000). Cadmium concentration in vegetables grown on urban soils irrigated with untreated municipal sewage. Environment, Development and Sustainability 2, 11e19.

 

Sant’Ovaia, H., Lacerda, M.J., Gomes, C., (2012). Particle pollution – an environmen- tal magnetism study using biocollectors located in northern Portugal. Atmos. Environ. 61, 340–349.

 

SBB, (1993). Gleisabwässer und Gewässerschutz (Runoff from railway tracks and water protection), Report of Swiss Federal Railways SBB, Bern, Switzerland.

 

Sharma, R.K., Agrawal, M., Marshall, F. (2007). Heavy metal (CU, Zn, Cd and Pb) contamination of vegetables in urban India: A case study in Varanasi. Ecotoxicology and Environmental 66, 258e266.

 

Shinn, N.J., Bing-Canar, J., Cailas, M., Peneff, N., Binns, H.J. (2000). Determination of spatial continuity of soil lead levels in an urban residential neighborhood. Environmental Research 81, 1e7.

 

Singh, A., Sharma, R.K., Agrawal, M., Marshall, F.M. (2010). Health risk asses- sment of heavy metals via dietary intake of foodstuffs from the wastewater irrigated site of a dry tropical area of India. Food Chem. Toxicol. 48, 611–619.

 

Singh, R.K., Agrawal, M. (2005). Atmospheric deposition around a heavily indus- trialized area in a seasonally dry tropical environment of India. Environ. Pollut. 138, 142–152.

 

Sipter, E., Rozsa, E., Gruiz, K., Tatrai, E., Morvai, V. (2008). Site-specific risk assessment in contaminated vegetable gardens. Chemosphere 71, 1301e1307.

 

Staszewski, T., Malawska, M., Studnik-Wojcikowska, B., Galera, H., Wilkomirski, B. (2015). Soil and plants contamination with selected heavy metals in the area of a railway junction. Archives of Environmental Protection Vol. 41 no. 1, 35-42.

 

Szolnoki, Zs., Farsang, A., Puskas, I. (2013). Cumulative impacts of human activities on urban garden soils: Origin and accumulation of metals. Environmental Pollution 177, 106-115.

 

Thornton, I. (1991). Metal contamination of soils in urban areas. In: Bullock, P., Gregory, P.J. (Eds.), Soils in the Urban Environment. Blackwell, Oxford, pp. 47e75.

 

Urbat, M., Lehndorff, E., Schwark, L., (2004). Biomonitoring of air quality in the Cologne conurbation using pine needles as a passive sampler – Part I: magnetic properties. Atmospheric Environment 38, 3781-3792.

 

Van Ranst, E., Verloo, M., Demeyer, A., & Pauwels, J. (1999). Manual for the Soil Chemistry and Fertility Laboratory-Analytical Methods for Soils and Plants, Equipment, and Management of Consumables. Ghent: NUGI 835.

 

Van Veenhuizen, R. (2006). Cities Farming for the Future, Urban Agriculture for Green and Productive Cities. RUAF Foundation, IDRC and IIRR.

 

VMM (Vlaamse Milieu Maatschappij) (2013a). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Jaarverslag Immissiemeetnetten-2012.

 

Voutsa, D., Grimanis, A., Samara, C. (1996). Trace elements in vegetables grown in an industrial area in relation to soil and air particulate matter. Environ. Pollut. 94, 325–335.

 

Vukovic, G., Uroseciv, M.A., Goryainova, Z., Pergal, M., Skrivanj, S., Samson, R., Popovic, A., (2015). Active moss biomonitoring for extensive screening of urban air pollution: Magnetic and chemical analyses. Science of the Total Environment 521-522, 200-210.

 

Wang, S., Mulligan, C.N. (2006). Occurrence of arsenic contamination in Canada: sources, behavior and distribution. Science of the Total Environment 336, 701-721

 

Wang, G., Oldfield, F., Xia, D., Chen, F., Liu, X., Zhang, W., (2012). Magnetic properties and correlation with heavy metals in urban street dust: A case study from the city of Lanzhou, China. Atmospheric Environment 46, 289-298.

 

Walker D.J., Clemente R., Roig A. & Bernal M.P. (2003). The effects of soil amendments on heavy metal bioavailability in two contaminated Mediterranean soils, Environmental Pollution 122(2): 303-312.

 

WHO (World Health Organization) (2006). Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide. Global update 2005. Copenhagen: World Health Organizatio.

 

Wong, C.S.C., Li, X., Thornton, I. (2006). Urban environmental geochemistry of trace metals. Environmental Pollution 142, 1e16.

 

Wuzhong, N., Haiyan, M., Jixiu, H., Xinxian, L. (2004). Heavy metal concentrations in vegetable garden soils from the suburb of Hangzhou, People’s Republic of China. Bulletion of Environmental Contamination and Toxicology 72, 165e169.

 

Zhang, C., Qiao, Q., Piper, J.D.A., Huang, B., (2011). Assessment of heavy metal pollution from a Fe-smelting plant in urban river sediments using environmental magnetic and geochemical methods. Environmental Pollution 159, 3057-3070.

 

Zhang, H., Wang, Z., Zhang, Y., Hu, Z. (2012a). The effects of the Qinghai-Thibet railway on heavy metals enrichment in soil. Science of the Total Environment 439, 240-248.

 

Zhang, H., Zhang, Y., Wang, Z., Ding, M. (2012b). Heavy metal enrichment in the soil along the Delhi-Ulan section of the Qinghai-Tibet railway in China. Eviron Monit Assess.

 

Zhang, C., Qiao, Q., Appel, E., Huang, B., (2012c). Discriminating sources of anthropo- genic heavy metals in urban street dusts using magnetic and chemical methods. Journal of Geochemical Exploration 119e120, 60e75.

 

Zoffoli, H., Amaral-Sobrinho, N., Zonta, E., Luisi, M., Marcon, G., Tolon-Becerra, A. (2013). Inputs of heavy metals duet o agrochemical use in tobacco fields in Brazil’s southern Region. Environmetnal Monitoring Assessment 185, 2423-2437.

 

Zuur, A., Ieno, E., Walker, N., Saveliev, A., & Smith, G. (2009). Mixed Effects Models and Extensions in Ecology with R. New York: Springer.

9.2 Websites, e-mails, e.a.

Agif. (2014, 06 18). Gewestplan. Opgeroepen op 04 12, 2015, van Geopunt Vlaanderen: http://www.geopunt.be/kaart?viewer=Gewestplan_app/index.html

 

ATSDR (Agency for Toxic Substances & Diseqse Registry) (2014, 03 25). ATSDR Toxic Substances Portal. Opgeroepen op 08 04 2015, van ATSDR: http://www.atsdr.cdc.gov/substances/index.asp

 

Infrabel. (2015a). Frequentie treinverkeer. Brussel: Infrabel.

 

Interbestuurlijk PlattelandsOverleg. (sd). Projecten. Opgehaald van Interbestuurlijk PlattelandsOverleg: http://www.ipo-online.be/Projecten/lopendeprojecten/Volkstuinen%20in%20…

 

IPCS (2005–2007). Cadmium, cadmium chloride, cadmium oxide, cadmium sulphide, cadmium acetate, cadmium sulphate. Geneva, World Health Organization, International Programme on Chemical Safety (International Chemical Safety Cards 0020, 0116, 0117, 0404, 1075 and 1318; http://www.who.int/ipcs/publications/icsc/en/index.html).

 

IPCS (1992). Cadmium. Geneva, World Health Organization, International Programme on Chemical Safety (Environmental Health Criteria 134; http://www.inchem.org/documents/ehc/ehc/ehc134.htm).

 

Koninklijk Meteorologisch Instituut. (2015). Huidig klimaat België: voorbije maanden. Opgeroepen op 03 31, 2015, van http://www.meteo.be/meteo/view/nl/1124386-Voorbije+maanden.html

 

 

LNE (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie), (sd). Gezond uit eigen grond. Opgeroepen op 2 08 2015, van http://www.gezonduiteigengrond.be

 

MMK (Medisch Milieukundigen), (2013). Wat is fijn stof? Opgeroepen op 03 27 2013, van Medisch Milieukundigen: http://www.mmk.be/vrij.cfm?Id=194

 

NMBS (2010, 5 4). 175 jaar Belgische spoorwegen. Opgeroepen op 8 4, 2015, van NMBS: http://www.b-rail.be/php/press/index.php?lang=N&task=view&id=1932

 

UNEP (2008). Draft final review of scientific information on cadmium. United Nations Environment Programme, Chemicals Branch (http://www.chem.unep.ch/Pb_and_Cd/SR/Draft_final_reviews/Cd_Review/Fina… dmium_review_Nov_2008.pdf).

 

VILT (Vlaams infocentrum land- en tuinbouw). (2015, 5 13). Nieuw. Opgeroepen op 7 24, 2015, van vilt: http://www.vilt.be/schauvliege-maakt-opnieuw-geld-vrij-voor-volkstuinen

 

VILT (Vlaams infocentrum land- en tuinbouw). (2015, 06 01). Schauvliege wil meer aandacht voor schoolmoestuintjes. Opgeroepen op 07 25, 2015, van VILT: http://www.vilt.be/schauvliege-wil-meer-aandacht-voor-schoolmoestuintjes

 

VLAREBO (Vlaams Reglement rond de Bodemsanering). (14/12/2007). Besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststellingen van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming. Opgeroepen op 8 16 2015, van Vlaanderen: https://navigator.emis.vito.be/mijn-navigator?woId=23677

 

VMM (Vlaamse Milieu Maatschappij), (2013b). Luchtvervuilende stoffen. Opgeroepen op 3 27 2013, van VMM: http://www.vmm.be/lucht/luchtvervuilende-stofen/fijn-stof

Download scriptie (10.53 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2015
Promotor(en)
Roeland Samson & Gijs Du Laing