Hoe KMO's en de circulaire economie Vlaanderen 3,4 miljard euro kan laten besparen
Vlaanderen wil tegen 2050 de circulaire economie vergroten en 3,4 miljard euro besparen. Met een totaal van 599 844 Vlaamse KMO’s kunnen hun initiatieven toch samen een groter positief effect hebben en meehelpen aan deze transitie. Het doel is om efficiënter om te springen met grondstoffen, materialen, energie, water, ruimte en voedsel door kringlopen te sluiten. Hierdoor kan er heel wat bespaard worden in Vlaanderen. Na een koplopersrol in recyclage, wilt Vlaanderen nog een stap verder zetten. Dit kan door nieuwe businessmodellen uit te bouwen die hierop inspelen.
KMO’s spelen hier echter nog te weinig op in. Het zijn vaak startups die risico’s kunnen nemen en grote bedrijven met veel geld voor onderzoek die dit wel kunnen doen. Ik wil met deze thesis aantonen dat KMO’s ook met kleine stappen kunnen meebouwen aan een circulaire economie. Door deze stappen te zetten kan dit het bedrijf veel voordelen bezorgen zoals besparingen in materiaal en infrastructuur, toegang tot nieuwe markten en betrokkenheid van werknemers.
Ik kwam terecht in de circulaire economie tijdens mijn zoektocht naar een onderwerp voor mijn thesis aan het begin van mijn eindstage bij Vanden Broele Productions. Zij zijn een van de weinige KMO’s in Vlaanderen die zich hier actief mee bezig houden. Zij hebben een eigen label Atelier Jacques met duurzame designproducten uit hoogwaardige restmaterialen zoals papier en leder met een tijdloos design. Circulaire economie was voor mij een vaag nieuw begrip, maar wou dit graag verder ontdekken.
In klassieke ondernemingen wordt er geproduceerd in grote aantallen met goedkope materialen en energie. Door verschillende veranderingen in de maatschappij en het klimaat worden zij uitgedaagd om hierop in te spelen. Dit kan door rekening te houden met de circulaire principes. We proberen te zoeken naar manieren om producten aan te passen zodat er uiteindelijk minder afval ontstaat en de herbruikbaarheid verhoogt. Design thinking is de beste aanpak om deze producten anders te gaan ontwerpen en je bedrijfsmodel aan te passen. De ondernemingen zullen in hun ontwerpfase nadenken over andere problemen zoals de het einde van de levensfase, wanneer het product niet meer bruikbaar is, maar ook het klimaat, alternatieve materialen en de maatschappij.
De uitdaging is om de KMO’s te overtuigen en te inspireren om te worden betrokken in de circulaire economie. Dit eindwerk biedt daarom een eenvoudige handleiding om KMO’s te introduceren tot de circulaire economie. De handleiding bevat doelgerichte stappen en duidelijke informatie. De tool is weergeven in een infobrochure met een flowchart, de grafische vormgeving werd gedaan door mijn medestagiaire Sara Leysen.
Bibliografie
Agoria. (2017, januari 9). Waarom circulair ondernemen? Opgehaald van Agoria: https://www.agoria.be/nl/Waarom-circulair-ondernemen
Anderson, B. (2015, Mei 14). Deploy Continuous Improvement. Opgehaald van Radar: http://radar.oreilly.com/2015/05/deploy-continuous-improvement.html
Berger, W. (2012, September 17). Harvard Business Review. Opgehaald van The Secret Phrase Top Innovators Use: https://hbr.org/2012/09/the-secret-phrase-top-innovato
Biomimicry Institute. (sd). What is biomimicry. Opgehaald van Biomimicry: https://biomimicry.org/what-is-biomimicry/
Blue economy. (sd). The Blue economy . Opgehaald van http://www.theblueeconomy.org/
Boomin. (2015). Rope Hope. Opgehaald van Boomin: http://boomin.be/ROPE-hope
BOS+. (2017, april). Workshop Maakbaar.
Braungart, M., & McDonough, W. (2010). Cradle to Cradle: Remaking the way we make things. USA: North Point Pr.
Brugge, H. i. (2017, april 23). Expo Future Crafts. Brugge, West-Vlaanderen, België.
De Assemblage. (2017, mei 6). A PART APART. Opgehaald van De Assemblage: http://www.deassemblage.be/
De Groote, S. (2016, juni 3). Upcycling by "Atelier Jacques". Opgehaald van Linkedin: https://www.linkedin.com/pulse/upcycling-atelier-jacques-sven-de-groote…;
De Groote, S. (2017, april 4). Interview betreffende Atelier Jacques. (E. Degryse, Interviewer)
Deurwaarder, G. D. (2017, april 18). Instagrampost.
Dovy Keukens. (2015). Bedrijfsbezoek Dovy.
Dovy Keukens. (sd). Bekijk het productieproces van een kwalitatieve Belgische keuken op maat. Opgehaald van Dovy Keukens: https://www.dovykeukens.be/#gref
Dr.Ing. Van Doorsselaer, K. (2017, mei 29). Docent Ecodesign Faculteit Ontwerpwetenschappen en productontwikkeling. (E. Degryse, Interviewer)
Eco-efficiëntiescan. (2017, mei 30). Opgehaald van OVAM.BE: https://services.ovam.be/ecoscanextern/views/info/home.seam
Embree, K. (2014, september 17). Green cleaning innovator Ecover gets packaging makeover. Opgehaald van Packaging Digest: http://www.packagingdigest.com/householdproducts/green-cleaning-innovat…;
European commission. (sd). The Green Economy. Opgehaald van http://ec.europa.eu/environment/basics/green-economy/index_en.htm
Foundation, T. E. (sd). Brand Promise. Opgehaald van The Ellen MacArthur Foundation: https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/design/Brand_promise_Fi…;
45
G., M. (2014). Recycle! Tielt: Lannoo.
Greenwashing index. (sd). ABOUT GREENWASHING. Opgehaald van Greenwashing index: http://greenwashingindex.com/about-greenwashing/
H&M. (2013). Recycle your clothes. Opgehaald van H&M group: https://about.hm.com/en/sustainability/get-involved/recycle-your-clothe…;
IDEO. (2016). Design Thinking toolkit for Educators. Opgehaald van Design Thinking toolkit for Educators: https://designthinkingforeducators.com/
IDEO. (2016). The Circular Design Guide. Opgehaald van The Circular Design Guide: https://www.circulardesignguide.com/
IDEO. (sd). Design Thinking. Opgehaald van ideou: https://www.ideou.com/pages/design-thinking
J., K. (2013). Innovate or die. Tielt: Lannoo.
Knapp, J. (2013, juni 24). How To Conduct Your Own Google Ventures Design Sprint. Opgehaald van Co.Design: https://www.fastcodesign.com/1672887/how-to-conduct-your-own-googledesi…;
LEGO. (sd). Lego Ideas. Opgehaald van LEGO Ideas: https://ideas.lego.com/dashboard
Leyssens, J. (2012, december 24). Double-loop learning. Opgehaald van Keep the game: https://keepthegame.wordpress.com/2012/12/24/double-loop-learning/
Leyssens, J. (2017, april 6). Persoonlijke communicatie. (D. Eva, Interviewer)
Liferay. (sd). Biogebaseerde economie. Opgehaald van materialenscan: http://materialenscan.be/web/guest/bio-gebaseerde-economie
Livable. (sd). Rope Hope. Opgehaald van Livable World: https://livable.world/nl/projecten/rope-hope
Luyten, L., & Lingier, T. (2017, mei 3). REDO Papers. (E. Degryse, Interviewer)
Milbrath, S. (2016, augustus 5). Co-creation: 5 examples of brands driving customer-driven innovation. Opgehaald van Vision Critical: https://www.visioncritical.com/5-examples-howbrands-are-using-co-creati…;
MO. (2012, December). Michel Bauwens, pionier van de peer-to-peer economie. Opgehaald van MO: http://www.mo.be/michel-bauwens
Mockplus. (sd). Mockplus. Opgehaald van Mockplus: https://www.mockplus.com/features/?utm_source=promote&utm_medium=click&… mpaign=becky
MVO Nederland. (sd). CIRCULAIRE ECONOMIE. Opgehaald van MVO Nederland: http://mvonederland.nl/dossier/wat-de-circulaire-economie-0
Nessler, D. (2016, augustus 17). How to rethink the Design process, fail, reflect and iterate. Opgehaald van UX Design: https://uxdesign.cc/how-to-fuck-up-the-design-thinking-processand-make-…;
OVAM. (2012). Sustainable Innovation System (SIS) Toolkit. België: OVAM.
OVAM. (2016). Materialenscan. Opgehaald van OVAM: http://www.ovam.be/materialenscan
46
OVAM. (2016, December). Materialenscan. Opgehaald van OVAM: http://www.ovam.be/materialenscan
OVAM. (sd). Eco-efficiëntiescan. Opgehaald van OVAM Services: https://services.ovam.be/ecoscanextern/views/info/wat.seam
OVAM. (sd). EHO-kit. Opgehaald van OVAM Ecodesignlink: http://www.ecodesignlink.be/nl/ecodesign-tools/eho-kit
P22 Foundation. (2011, juni 22). Fab Labs - Business Models. Opgehaald van P2P Foundation Wiki: https://wiki.p2pfoundation.net/Fab_Labs_-_Business_Models
P2P Foundation. (sd). P2P Foundation. Opgehaald van P2P Foundation: http://p2pfoundation.net/
Philips. (sd). Circular lighting. Opgehaald van Lighting Philips: http://www.lighting.philips.nl/systemen/circular-lighting
Plan C. (sd). Cases in België. Opgehaald van Plan C: http://www.plan-c.eu/nl/cases-inbelgie?utm_medium=email&utm_campaign=Ni… rief%20januari+CID_8252bb32bf55b09c2a46c2681ca7fc19&utm_source=Nieuwsbrief&utm_ term=Lees%20verder
Plan C. (sd). DE CIRCULAIRE ECONOMIE. Opgehaald van Plan C.
Siemens. (sd). Reparatieservice. Opgehaald van Siemens: http://www.siemens-home.bshgroup.com/be/nl/service/reparatiedienst
Timelab. (sd). Timelab workspace. Opgehaald van Timelab: http://timelab.org/file/timelabworkspacejpg
UNIZO. (2017). Het KMO-rapport: De financieel-economische gezondheid van de Vlaamse, Brusselse en Waalse KMO in beeld. UNIZO.
Van de Meulebroecke, A. (2017, mei 4). Zaakvoerder Sliding Doors BVBA (Duurzaamheidsconsultant). (E. Degryse, Interviewer)
Vanden Broele Group. (sd). Duurzaame doelstellingen Vanden Broele. Opgehaald van Duurzaam Vanden Broele: http://www.duurzaamvandenbroele.be/
Vanden Broele Productions. (2016). Atelier Jacques. Opgehaald van Atelier Jacques: http://www.atelierjacques.be/index.html
Vanden Broele Productions. (sd). Vanden Broele Productions. Opgehaald van Vanden Broele Productions: https://productions.vandenbroele.be/nl#about
Vlaamse Regering. (2017). Startnota Transitieprioriteit Circulaire economie. België: Kabinet van Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport.
Vlaanderen. (2010). Hoe biobased is de Vlaamse economie? Opgehaald van Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/hoe-biobased-is-de-vlaa…;
Vlaanderen. (2016). Circulaire economie. Opgehaald van Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/nl/vlaamse-regering/circulaire-economie
Vlaanderen. (2016). Visie 2050. Opgehaald van Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/nl/vlaamseregering/visie-2050
47
Vlaanderen Circulair. (2017, juni). Green Deal Circulair aankopen. Opgehaald van Vlaanderen Circulair: http://www.vlaanderen-circulair.be/nl/green-deal-circulair-aankopen
Vlaanderen. (sd). Samen naar een circulaire economie. Opgehaald van Vlaanderen Circulair: http://www.vlaanderen-circulair.be/nl
Zeratsky, J., & Knapp, J. (2016). Sprint: How to Solve Big Problems and Test New Ideas in Just Five Days. VS: Transworld Publishers Ltd
