Maak de cirkel rond!

Elien Broos
Persbericht

Maak de cirkel rond!

Mijn naam is Elien Broos en ik ben zopas afgestudeerd in bachelor orthopedagogie aan de Hogeschool van Gent. Om deze driejarige opleiding af te sluiten waagde ik mij aan een relatief onbekend thema hier in België. Ik schreef meerbepaald een bachelorproef over het toepassen van ‘The Circle Of Courage’ door opvoeders/begeleiders van jongeren, tussen 12 en 21 jaar met een lichte tot matige verstandelijke beperking en gedrags – en emotionele stoornissen, in de dagelijkse werking van een leefgroep en die zijn doelgroep.

‘The Circle Of Courage’ is een filosofie van empowerment, waar het Westerse denken geïntegreerd wordt met de wijsheid van de Amerikaanse culturen. Het is een filosofie dat betrekking heeft op verschillende waarden. De filosofie stelt een respectvolle en leervolle omgeving centraal en dit voor alle kinderen, ongeacht hun noden. Ook het sociaal leren van anderen wordt vooropgesteld, het opbouwen van relaties, het waardevol zijn voor iemand, het sociaal – en ervaringsleren, maar ook het creëren van een wederkerige dialoog met anderen wordt centraal gesteld.

Het model van ‘The Circle Of Courage’ bestaat uit vier basisdimensies, nl: belonging (geborgenheid), mastery (competentie), independence (zelfstandigheid) en generosity (vrijgevigheid).

Belonging kan vertaald worden als de waarde en het verlangen om erbij te horen of deel uit te maken van de maatschappij, als zich geliefd te voelen en relaties aan te gaan. Ook kinderen met een verstandelijke beperking hebben dit natuurlijk verlangen. De basisbehoefte mastery hebben kinderen nodig om te groeien en succes te ervaren. Voor deze basisdimensie zijn het de eigen sterktes en talenten die benut moeten worden. Het gevoel van mastery wordt beschreven als een gevoel van competentie dat bewerkstelligd wordt door het meemaken van succeservaringen. Independence staat voor de mate van onafhankelijkheid. Het is belangrijk om als persoon in zekere mate eigen keuzes te maken en een zekere autonomie te hebben. De onafhankelijkheid en vrijheid van kinderen is belangrijk. De vierde dimensie, generosity, gaat over kunnen geven en ontvangen. Het belang van het opbouwen van een wederkerige vertrouwensrelatie is binnen de dimensie van generosity van belang want door anderen te helpen kunnen jongeren voor zichzelf het bewijs ontwikkelen dat ze waardevol zijn en kunnen bijdragen aan iemands leven.

Deze vier basisdimensies zijn essentieel voor een gezonde emotionele ontwikkeling en psychologische veerkracht. Bij jongeren met een verstandelijke beperking zijn er vaak tekorten op deze vlakken, met als gevolg dat dit kan leiden tot een ernstigere problematiek. Tevens staan deze vier basisdimensies met elkaar verbonden en oefenen ze invloed op elkaar uit. Wanneer één basisdimensie wordt versterkt, heeft dit dus een positieve invloed op een andere dimensie. ‘Het geheel is meer dan de som van de delen’ is hierbij een uitspraak van toepassing.

Het model van ‘The Circle Of Courage’ toont overeenkomsten met belangrijke bestaande theorieën zoals de behoeftepiramide van Maslow, de hechtingstheorie van Bowlby en de persoonlijkheidstheorie van Erikson. Ook het Paradigma van Quality Of Life vertoont gelijkenissen met ‘The Circle Of Courage’. Deze beschreef ik binnen mijn scriptie.

Om dit te bereiken ontwierp ik een interactief bordspel omtrent de vier basisdimensies van ‘The Circle Of Courage’, nl. ‘De cirkel van veerkracht & ik’. De bedoeling van dit bordspel is om in interactie te treden met de jongeren omtrent de vier basisdimensies, want tegemoet komen aan de vier basisdimensies van ‘The Circle Of Courage’ zal instaan voor een beter en kwaliteitsvol leven van de jongeren. Via mijn spel kunnen er vragen, met betrekking tot de verschillende basisdimensies, gesteld worden en met het antwoord, dat de jongeren geven op deze vragen, wordt in de leefgroep mee aan de slag gegaan. Door het spel met de jongeren te spelen geef je hen persoonlijke aandacht en ook dit draagt al bij tot het gevoel van ‘belonging’. De jongeren krijgen een kans om over hun gevoelens te praten, leren zelfstandiger zijn en leren hun eigen competenties inzien.

‘De cirkel van veerkracht & ik’ is gebaseerd op een bestaand spel, nl. ‘ganzenbord’. Het principe is eenvoudig: de eerste speler die aan de beurt is gooit met de dobbelsteen en verplaatst zijn/haar pion op de vakken volgens het gegooide getal. De pion komt op een vak terecht met een bepaalde kleur. De speler die op dat vak gekomen is, trekt een kaart van diezelfde kleur en leest de vraag luidop (al dan niet met hulp van de begeleider). De speler beantwoordt de vraag of zet een jokerkaart in (elke speler krijgt 3 joker kaarten die ingezet kunnen worden wanneer ze liever niet op de vraag willen antwoorden). Belangrijke of onverwachte zaken kan de begeleider noteren op een van de antwoordlijsten. Deze antwoordlijsten worden onder collega’s gedeeld of besproken op vergaderingen, zo is iedereen op de hoogte. Naast een antwoordlijst is er ook een doelenlijst. Deze lijst dient als overzicht binnen een team over wie welke jongere opvolgt en wat de persoonlijke doelstellingen zijn voor die jongere (voortgekomen uit het spelen van het bordspel). De jongere zelf krijgt ook een persoonlijke doelenlijst, die hem zal aanzetten tot nadenken. Na bepaalde tijd kan gebruik gemaakt worden van de zelfreflectieroos ter evaluatie van de opgestelde doelstelling.

Bijvoorbeeld: Babette (verzonnen naam) trekt een rode kaart waarop geschreven staat: ‘Wat zou je graag nog willen kunnen?’ Babette gaf als antwoord dat ze graag wil leren koken. Dit antwoord wordt op de doelenlijst genoteerd en kan aan gewerkt worden in de leefgroep. Door hier aan te werken wordt ook aan de dimensie ‘independence’ voldaan.

Met mijn scriptie hoop ik andere voorzieningen te overtuigen van de kracht van ‘The Circle Of Courage’ en waarom we deze cirkel moeten rondmaken voor de jongeren. Voor mij als toekomstig opvoedster is het belangrijk om te handelen voor de jongeren en er alles aan te doen om bij te dragen aan hun kwaliteit van bestaan. Door ‘The Circle Of Courage’ toe te passen werk je samen met hen aan vier belangrijke waarden, die op hun beurt zullen bijdragen aan een beter kwaliteit van bestaan.

Want ook jongeren die in voorzieningen verblijven, verdienen het!

SpeldoosDe cirkel van veerkracht & ikSpelregels 1Spelregels 2Binnenkant speldoos

Bibliografie

(N.n.). (2011, Maart). Pedagogisch werker; SAW 3. Opgehaald van http://www.profi-leren.nl/files/saw_dc34.pdf

AAIDD. (2013). Definition of Intellectual Disability . Opgehaald van American Association on Itellectual and Developmental Disabilities : http://aaidd.org/intellectual-disability/definition#.WGpiVlwa6ck

Benedictus, R., Bemelmans, H., & Hautvast - Haaksma, H. (2000). Methodisch werken. Baarn, Nederland: ThiemeMeulenhoff bv.

Biltris, A., De Medts, L., Perquy, K. & Vandekerkhove, J. (2014 – 2015). Ontwikkelingspsychologie [syllabus]. Hogeschool Gent, Faculteit Mens & Welzijn.

Brendtro, L., Brokenleg, M., & Van Bockern, S. (2002). Reclaiming Youth At Risk: Our hope for the future. Bloomington: National Educational Service.

BTSG. (2017, Februari 17). De behoeftehiërarchie van Maslow. Opgehaald van BTSG Bibliotheek: https://www.btsg.nl/infobulletin/Maslow.html

Buntinx, W., & Van Gennep, A. (2007). Professionaliteit in de hulpverlening aan mensen met verstandelijke beperkingen. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.

Carter, F. (1976). The education of Little Tree. Albaquerque: University of New Mexico Press.

CatharinaWeb. (1999 - 2017). CaharinaWeb Sjaminisme: het medicijnwiel. Opgehaald van CatharinaWeb: http://www.catharinaweb.be/sjamanisme/medicijnwiel.htm#

Collier, J. (1947). The Indians of the Americas. New York: W. Norton.

Deloria, E. C. (1943). Speaking of Indians. New York: Friendship Press.

Frederickx, J., & Vandeweerd, P. (2013, December 9). Steunpunt Handicap en Arbeid. Opgehaald van Steunpunt Handicap en Arbeid: https://handicapenarbeid.be/2013/12/09/dossier-verstandelijke-handicap/

Harder, A. (2012). Succes in de gesloten residentiële jeugdzorg: kunst of kunde? Gent.

Kerpel, A. (2014, Juni 1). Hechtingsstoornissen . Opgehaald van Kennisplatform voor het onderwijs wij-leren: http://wij-leren.nl/hechtingsstoornissen-hechting.php

Knorth, E., Noom, M., Tausendfreund, T., & van den Berg, M. (2005). Kapselzorg voor jeugdigen? Een onderzoek naar kenmerken en aanpak van jeugdigen met sterk antisociaal en oppositioneel gedrag. Tijdschrift voor orthopedagogiek, 376 - 379.

Maes, P., & Petry, K. (2000). Naar een groeiende consensus over de betekenis van het concept 'kwaliteit van leven'. Tijdschrift voor orthopedagogiek, 39, 27-40.

Muilwijk, E. (2009). Behoeftepiramide Maslow. Opgehaald van Intemarketing: http://www.intemarketing.nl/marketing/modellen/behoeftepiramide-maslow

Newton, R., Litrownick, A., & Landsverk, J. (2000). Children and youth in foster care: disentangling in the relationship between problem behaviors and nomber of placements. Child Abuse & Neglect, 1363 - 1374.

Oosterlinck, F., Broekaert, E., De Wilde, J., Bockaert, F., & Goethals, I. (2005). Characteristics and profile of boys and girls with emotional and behavioural disorders in Flanders mental health institutes: a quantitative study. Child: Care, Health & Development, 213 - 224.

Peuteman, A. (2011, Maart 9). Kinderen in de nesten. Knack, p. 28.

Rosenblatt, J., Robertson, L., Bates, M., Wood, M., Furlong, M., & Sosna, T. (1998). Troubled or troubling? Characteristics of Youth Referred to a System of Care Without System-Level Referral Constraints. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 42 - 54.

Seita, J. R. (2004). Strength - based approaches expand into leadership. Reclaiming Children and Youth, 80-84.

Singh, N., Landrum, T., Donatelli, S., Hamption, C., & Ellis, C. (1994). Characteristics of Children and Adolescents with Serious Emotional Disturbance in Systems of Care. Part 1: Partial Hospitalization Psychiatric Services. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 13 - 20.

Standing Bear, L. (1978 [1933]). Land of the spotted eagle. Lincoln: University of Nebraska Press.

van Amelsvoor, H., Bolhuis, N., & Damhuis, M. (2013). Spelend ontwikkelen: spelmogelijkheden en vormen van spel-agogische begeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking. Assen: Van Gorcum.

van Amelsvoort, H., Bolhuis, N., Damhuis, M., & Scholten, U. (2005). Spelend ontwikkelen. Assen: Koninklijke Van Gorcum .

van der Ploeg, J. (2005). Behandeling van gedragsproblemen. Initiatieven en inzichten. Rotterdam: Lemniscaat.

van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). Wat je speelt ben je zelf: over spel en spelbegeleiding . Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Van Gennep, A. (1997). Paradigma - verschuiving in de visie op zorg voor mensen met een verstandelijke beperking . Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 36, 189-201.

Van Gennep, A., & Steman, C. (1997). Beperkte burgers. Over volwaardig burgerschap voor mensen met verstandelijke problemen. Utrecht: NIZW.

Van Hove, G., & De Belie, E. (2003). Kwetsbaarheid en veerkracht van mensen met een verstandelijke beperking. Tijdschrift voor orthopedagogiek, kinderpsychiatrie en klinische kinderpsychologie, 2-17.

Van Hove, G., van Loon, J., Sorée, V., Vander Beken, K., Vervloessem, P., Vandevelde, S., & Claes, C. &. (2012). Handboek bijzondere orthopedagogiek. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.

Van Hove, V. (2007). De begeleider als bruggenbouwer. Drongen: WIEV.

Van Hove, V. (2013). Kwaliteit van bestaan van mensen met een verstandelijke beperking . Gent: eigen beheer.

Van Loon, J. (2008). Persoonsgerichte ondersteuning en kwaliteit van bestaan. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.

Vandamme, W. (1990). Extreem moeilijk te begeleiden jongeren. Leuven: Acco.

Visietekst Don Bosco Groenveld. (sd). Opgehaald van Visietekst Don Bosco Groenveld: The Circle Of Courage : http://www.dbgroenveld.be/wp-content/uploads/2013/03/visietekst_2011_de…

Wagner, M., Kutash, K., Duchonowski, A., Michael, E., & Sumi, W. (2005). The children and Youth We Serve: A national Picture of the Characteristics of Students With Emotional Disturbances Receiving Special Education. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 79 - 96.

Winfried. (2007, Januari 7). De piramide van Maslow en bedrijven. Opgehaald van IT IN ZICHT: http://www.itinzicht.nl/?p=69

Universiteit of Hogeschool
Bachelor in de orthopedagogie
Publicatiejaar
2017
Promotor(en)
Agnès Biltris & Patrick Pevenage
Kernwoorden
Share this on: