De terugkeer der Ottomanen
De terugkeer der Ottomanen
Op de mistige morgen van 22 december 2016 viel er in het Turkse Zwarte Zeestadje voor het eerst sinds lang weer wat te gebeuren. Op het centrale plein, waar de sneeuw van vorige nacht en een ijzige wind voor barre omstandigheden zorgde, slaagden een tiental gemeentewerkers erin het standbeeld van Atatürk, grondlegger van de Turkse republiek, van zijn sokkel te heffen en op de laadbak van de vrachtwagen te sleuren. Een paar meter verder protesteerde een groepje lokale actievoerders met leuzen als: “Jullie wissen onze geschiedenis uit!” en “Blijf van de Vader der Turken!” De hele gebeurtenis kaderde binnen een ruimtelijk project voor het centrale plein van Rize. Het plein kreeg een nieuwe naam, “het 15 juli Democratie en Republiek Plein,” ter ere van de meer dan 200 doden die vielen bij de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016, en zou voortaan vrij blijven van standbeelden.
Hoewel de bovenstaande gebeurtenis op het eerste zicht niets anders lijkt dan een stukje ruimtelijke planning, bewees de aanwezigheid van een kleine, maar gedreven groep actievoerders dat er meer aan de hand was. Het neerhalen van standbeelden heeft bijna altijd een ideologische lading, om de eenvoudige reden dat standbeelden op zichzelf uitingsvormen zijn van ideologieën. Mustafa Kemal, beter gekend als Atatürk, stichtte in 1923 de Turkse republiek uit de assen van het Ottomaanse Rijk. Hij streefde een seculiere republiek na met een scheiding tussen religie en staat, met gelijkwaardige vrouwenrechten, met verregaande industrialisering, met een hoogopgeleide bevolking en met bijzondere aandacht voor historisch erfgoed. Bijna 100 jaar later is Turkije een economische krachtmotor, is het opleidingsniveau onder jongeren hoger dan ooit, en is het Turkse patrimonium wereldberoemd. Maar minder aansluitend bij Atatürks idealen wordt het secularisme steeds meer in twijfel getrokken en wint de politieke islam razendsnel terrein. Het is geen geheim dat huidig president Recep Tayyip Erdoğan en zijn AK Partij de toekomst voor Turkije radicaal anders zien dan Atatürk en zijn aanhangers. Turkije moet internationaal machtig zijn, Turkije moet bij de top tien grootste economieën ter wereld horen en Turkije moet de islamitische religie een centrale rol toebedelen in haar cultuur en beleid.
In deze context is het niet verwonderlijk dat de groep actievoerders in Rize zwaar tilden aan het wegnemen van het Atatürk-standbeeld. Ze vermoedden achter het hele gebeuren de ideologische drijfveren van de machthebbers. Voor hen betekende het verdwijnen van het standbeeld het symbolische einde van een seculier Turkije en een overwinning voor de ideologie die hun president propagandeert.
AKP-aanhangers halen vaak inspiratie uit de geschiedenis. Ze kijken vol liefde terug naar het Ottomaanse Rijk, eeuwenlang het grootste islamitische rijk op aarde. Ze betreuren Atatürks afkeer voor de eeuwenoude tradities van het Ottomaanse Rijk en ze dromen van een Turkije die zich terug aansluit bij haar “pre-republikeins” verleden. Vrij toepasselijk worden aanhangers van de AK Partij en haar ideologie vaak “Neo-Ottomanen” genoemd. Daartegenover staan diegenen die geloven in Atatürks dromen en beleidsmaatregelen. Zij worden “Republikeinen” genoemd, om zo het onderscheid te benadrukken tussen een seculiere republiek en het autoritaire en dynastieke Ottomaanse Rijk.
Zoals wel vaker worden ook hier standbeelden, architectuur en het erfgoedbeleid ingezet als een wapen in het ideologisch conflict. Eeuwen geleden al ontdekte men dat monumenten een bijzondere overtuigingskracht hebben op de bevolking. Het is niet zonder reden dat kerken altijd de grootste of mooiste gebouwen waren in een dorp of stad. Ook de huidige Turkse regering begrijpt de kracht hiervan en financierde tal van nieuwe monumentale gebouwen. Enkele voorbeelden zijn het in 2014 geopende presidentiële paleis in Ankara, de bijna 9000 nieuwe moskeeën in binnen- en buitenland en een groot aantal enorme huisvestigingsprojecten over heel Turkije. Opvallend is dat deze nieuwe bouwprojecten worden opgetrokken in een architectuurstijl die duidelijk aansluit bij de historische Ottomaanse bouwstijl. Zo is het meest indrukwekkende nieuwe gebouw, de Çamlıca Moskee in Istanbul, architecturaal een exacte kopie van de zogenaamde sultanmoskeeën die de skyline van historisch Istanbul sieren. De mega-moskee is de grootste van het land en geeft plaats aan meer dan 10 000 gelovigen.
De huidige Turkse revival van historische architectuurstijlen wordt toepasselijk benoemd als “Neo-Ottomaanse architectuur.” Voorstanders van de bouwstijl prijzen het contrast met de eindeloze grijze appartementsgebouwen die in de voorgaande eeuw wereldwijd en zo ook in Turkije werden opgetrokken. Ze pleiten voor de nieuwe bouwstijl die duidelijk in het verleden geworteld is en voor de bevolking natuurlijker aanvoelt en aansluit bij haar “Turkse identiteit.”
Niet enkel nieuwe architectuur wordt in dit hele ideologische debat ingezet, ook het Turkse erfgoedbeleid volgt soms duidelijk, soms minder duidelijk het Neo-Ottomaanse verhaal. De laatste jaren ontstond een steeds grotere discrepantie tussen de West-Europese en Turkse monumentenzorg. Terwijl in West-Europa onder de bevolking en de politiek een steeds groter bewustzijn omtrent de waarde van historisch erfgoed groeit, woedt er in Turkije een ware ontwikkelingsdrang waar geen plaats is voor erfgoed. In Istanbul werden oude historische wijken als de Sulukulewijk, de Tokludedewijk (in de Unesco werelderfgoed-zone dan nog wel) en de Tarlabaşıwijk bijna volledig afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw in een pastichestijl.
Het teloorgaan van erfgoed op een dergelijke schaal zou vandaag de dag in West-Europa hevig protest uitlokken. Ook in Turkije lokken sommige projecten protest uit. Zo braken in 2013 de welgekende Gezi Park-demonstraties uit vanwege het overheidsplan om het modernistische Taksimplein anders in te richten. Het Taksimplein, centrum van het kosmopolitische en republikeinsgezinde Istanbul, zou met een winkelcentrum in “Neo-Ottomaanse” stijl worden volgebouwd. Desalniettemin stoot het Turkse erfgoedbeleid in het algemeen op weinig weerstand. Voorstanders van het beleid zien in de projecten een nieuw groots Turkije en spreken van een nieuwe Neo-Ottomaanse wereldorde.
Het lijkt erop dat in de toekomst meer en meer symbolische plekken als het Taksimplein, of het centrale plein in een provinciale stad als Rize zullen worden “heringericht” om de Neo-Ottomaanse ideologie te weerspiegelen. We kunnen enkel hopen dat de internationale gemeenschap niet stil zal blijven wanneer dit met de vernietiging van belangrijk historisch erfgoed gepaard zal gaan.
Bibliografie
1.Bibliografie
1.1 Boeken
Akdenizii, Banu, red. Digital Transformations in Turkey: Current Perspectives in Communication Studies. Londen: Lexington Books, 2015.
Alaranta, Toni. National and State Identity in Turkey: The Transformation of the Republic’s Status in the International System. Lanham: Rowman & Littlefield, 2015.
Alvarez, Louis, et al., red. Progress in Pattern Recognition, Image Analysis, Computer Vision and Applications. Berlijn: Springer, 2012.
Barton, Georgina en Margaret Baguley, red. The Palgrave Handbook of Global Arts Education. London: Macmillan Publishers Ltd., 2017.
Başkan, Birol. Turkey and Qatar in the Tangled Geopolitics of the Middle East. New Tork: Palgrave Macmillan, 2016.
Bernbeck, Reinhard. “Heritage Politics: Learning from Mullah Omar?” In Controlling the Past, Owning the Future: The Political Uses of Archaeology in the Middle East, onder redactie van Rann Boytner, Lynn Swartz Dodd en Bradley J. Parker, 27-54. Tucson: The University of Arizona Press, 2010.
Chehab, Zaki. Inside the resistance: the Iraqi insurgency and the future of the Middle East. New York: Nation Books, 2005.
Choay, Françoise. The Invention of the Historic Monument. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
Dukman, Marinus, et al., red. Turkey Real Estate yearbook 09-10 July to July. Europe: REP – Real Estate Publishers, 2010.
Edwards, M. Civil Society. Cambridge: Polity Press, 2004.
El-Banna, Sanaa. Resource Mobilization in Gülen-Inspired Hizmet: A New Type of Social Movement. New York: Blue Dome Press, 2013.
E. Wallace, William. “The Artist as Genius.” In A Companion to Renaissance and Baroque Art, onder redactie van Babette Bohn en James M. Saslow, 151-188. Chichester: Wiley-Blackwell, 2013.
Fontein, J. UNESCO, heritage and Africa: An anthropological critique of world heritage. Edinburgh: Edinburgh University, 2000.
Gamboni, Dario. The Destruction of Art: Iconoclasm and Vandalism since the French Revolution. Londen: Reaktion Books Ltd, 1997.
Gierlichs, Joachim. “Anatolian Seljuks.” In Islam: Arts & Architecture, onder redactie van Markus Hattstein en Peter Delius, 370-381. Potsdam: h.fullmann, 2013.
Gökturk, Deniz, en Levent Soysal, en İpek Türeli. Inleiding tot Orienting Istanbul – Cultural Capital of Europe?, door Deniz Göktürk, Levent Soysal en İpek Türeli, 1-22. Londen/New York: Routledge: Taylor & Francis Group, 2010.
Goodwin, Godfrey. Inleiding tot A History of Ottoman Architecture, door Godfrey Goodwin. Londen: Thames & Hudson, 1971.
Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman architecture. Londen: Thames and Hudson, 1971.
Grabar, Oleg. “Art and Culture in the Islamic World.” In Islam: Arts & Architecture, onder redactie van Markus Hattstein en Peter Delius, 370-381. Potsdam: h.fullmann, 2013.
Günay, Reha. Sinan: The Architect and His Works. Istanbul: Yapı Yayın, 1998.
Gür, Aslı. “Political Excavations of the Anatolian Past: Nationalism and Archaeology in Turkey.” In Controlling the Past, Owning the Future: The Political Uses of Archaeology in the Middle East, onder redactie van Rann Boytner, Lynn Swartz Dodd en Bradley J. Parker, 68-89. Tucson: The University of Arizona Press, 2010.
Haddad, Ellie G., en David Rifkind, red. A Critical History of Contemporary Architecture 1960-2010. Burlington: Ashgate Publishing, 2014.
Hattstein, Markus, en Peter Delius, red. Islam Art and Architecture. Potsdam: h.fullmann, 2013.
Hebdige, Dick. “Postmodernism and “the other side.” In Cultural Theory and Popular Culture: A reader, onder redactie van John Storey, 410-424. Londen: Pearson Education, 2006.
Heidegger, Martin. Inleiding tot De oorsprong van het kunstwerk, door Hans Georg Gadamer. Vertaalt door Mark Wildschut & Chris Bremmers. Boom-Amsterdam: Kleine Klassieken, 2009.
Heidegger, Martin. Nietzsche. Neske Pfullingen, Duitsland, 1989.
Hein, Carola. “The European Capital of Culture Programme and Istanbul 2010.” In Orienting Istanbul: Cultural Capital of Europe?, onder redactie van Deniz Göktürk, Levent Soysal en İpek Türeli: 253-266. New York/Oxfordshire: Routledge, 2010.
Heirman, Mark. De Condor en de Kolibrie: oorlog en vrede in 2015. Antwerpen: Uitgeverij Houtekiet, 2015.
Husayni, Sadr Al-Din Ali Ibn Nasir, en Clifford Edmund Bosworth. The Hisotry of the Seljuq State: a Translation with Commentary of the ‘akhbar al-dawla al-saljuqiyya. Oxon: Routledge, 2011.
Jokilehto, Jukka. A History of Architectural Conservation. Oxford: Butterworth-Heinemann, 1999.
Keyder, Çağlar. “Istanbul into the Twenty-First Century.” In Orienting Istanbul: Cultural Capital of Europe?, onder redactie van Deniz Göktürk, Levent Soysal en İpek Türeli, 25-34. New York/Oxfordshire: Routledge, 2010.
Kundera, M. The Book of Laughter and Forgetting. New York: harper Perennial, 1994.
Lambrecht, Jef. De Arabische Cocktail. Leuven: Uitgeverij Van Halewyck, 2013.
Leimenstoll, Jo Ramsay. Historic Preservation in Other Countries: Volume V, Turkey. New York: U.S. ICOMOS, 1989.
Lowenthal, David. The Past is a Foreign Country. Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
McCarthy, Justin. The Ottoman Turks: An Introductory History to 1923. New York: Routledge, 2013.
Mason, Robert, red. Reassessing Order and Disorder in the Middle East. Londen: Rowman & Littlefield, 2017.
Necipoğlu, Gülru. “Dynamic Imprints on the Cityscape: The Collective Message of Funerary Imperial Mosque Complexes in Istanbul.” In Colloque Internationale: Cimetières et traditions funéraires dans le monde islamique, onder redactie van Jean-Louis Bacque-Grammont. Paris: CNRS, 1996.
Öncu, Ayşe. “The Politics of Istanbul’s Ottoman heritage in the Era of Globalism. Refractions through the Prism of a Theme Park.” In Cities of the South: Citizenship and Exclusion in the 21st Centur, onder redactie van Barbara Drieskens, Franck Mermier, Heiko Wimmen, 233-64. (
Londen: Saqi/Heinrich Böll Foundation, 2007.
Peters, Richard. Die Geschichte der Türken. Stuttgart: Kohlhammer, 1961.
Peters, Ruud. “Het recht – recente ontwikkelingen,” in Islam: Norm, ideaal en werkelijkheid, onder redactie van Jacques Waardenburg: 248-261. Antwerpen: Uitgeverij Unieboek, 2009.
Rifkind, David. “Post-Modernism: Critique and Reaction.” In A Critical History of Contemporary Architecture 1960-2010, onder redactie van Elie G. Haddad en David Rifkind, 31-50. Farnham: Ashgate Publishing Limited, 2014).
Rizvi, Kishwar. The Transnational Mosque: Architecture and Histoical Memory in the Contemporary Middle East. North Carolina: The University of Norh Carolina Press, 2015.
Rowe, William. “Cultural Muslims: Evolution of Muslim Identity in Soviet and Post-Soviet Central Asia.” In Geographies of Musim Identities: Diaspora, Gender and Belonging, onder redactie van Cara Aitchison, Peter Hopkins, en Mei-Po Kwan, 141-164. Burlington: Ashgate, 2007.
Pressouyre, L. The world heritage conention, twenty years later. Paris: UNESCO, 1993.
Said, Edward. Orientalism. US: Bintage Books Edition, 1978.
Steiner, George. Martin Heidegger. Vertaald door Maarten van der Marel. Kampen: Kok Agora, 1994.
Stierlin, Henri. Turkije: Van de Seltsjoeken tot de Ottomanen. Keulen: Taschen, 1998.
Stubbs, John H. en Emily G. Makaš. Architectural Conservation in Europe and the Americas. New Jersey: Wiley, 2011.
Tosh, John. The Pursuit of History. Londen: Pearson Education Limited, 2010.
Trachtenberg, Marvin en Isabelle Hyman, red. Architecture: From prehistory to modernity. New Jersey: Prentice-Hall, 2003.
Trachtenberg, Marvin. “Second Modernism (through Post-Modernism).” In Architecture: From Prehistory to Postmodernity, onder redactie van Marvin Trachtenberg en Isabelle Hyman, 524-549. New Jersey: Prentice-Hall, 2003.
Turan, M. Türkiye’de Kentel Rant. Ankara: Tan Kitabevi Yayınları, 2009.
Türeli, İpek. “Modelling Citizenship in Turkey’s Miniature Park.” In Orienting Istanbul: Cultural Capital of Europe?, onder redactie van Deniz Göktürk, Levent Soysal en İpek Türeli, 104-125. New York/Oxfordshire: Routledge, 2010.
Van Herwijnen, Meijka. Meer rust: Minder onrust, minder slechte gewoontes. Antwerpen: Uitgeverij Het Spectrum, 2011.
Van Steenbergen, Jo en Mieke van Raemdonck. “De Eerste Eeuwen: Van Arabisch Rijk Tot Islamitisch Cultuurgebied: Muhammad (661-750) en de Abbasiden (750-10e Eeuw).” In Harmonie: Kunst Uit De Islamitische Wereld in Het Jubelparkmuseum, onder redactie van Mieke Van Raemdonck, 45-48. Tielt: Uitgeverij Lannoo, 2015.
Waardenburg, Jacques. “Historische ontwikkelingen sinds ca. 18 in de hartlanden van de islam.” In Islam: Norm, ideaal en werkelijkheid, onder redactie van Jacques Waardenburg, 211-228. Antwerpen: Uitgeverij Unieboek, 2009.
Waardenburg, Jacques. Islam, Norm, ideaal en werkelijkheid. Antwerpen: Uitgeverij Unieboek, 2009.
Walton, Jeremy F. “Practices of Neo-Ottomanism: Making Space and Place Virtuous in Istanbul.” In Orienting Istanbul: Cultural Capital of Europe?, onder redactie van Deniz Göktürk, Levent Soysal en İpek Türeli, 88-103. Londen/New York: Routledge: Taylor & Francis Group, 2010).
Ward, Janet. Weimar Surfaces: Urban Visual Culture in 1920s Germany. Berkely: University of California Press, 2001.
1.2 Wetenschappelijke tijdschriften
Aktürk, Göl. “The Conservation of Ottoman Era Neighbourhoods in Istanbul: A Case Study of Arnavutkoy, Besiktas.” Lic. diss., University of Edinburgh, 2012-13.
Bailey, Christopher, Steven Miles en Peter Stark. “Culture-led Urban Regeneration and the revitalisation of identities in Newcastle, Gateshead and the North East of England.” International Journal of Cultural Policy 10, nr. 1 (2007): 47-65.
Bıçakçı, Ayşe Banu. “Branding the city through culture:Istanbul, European Capital of Culture 2010.” International Journal of Human Sciences 6, nr. 1 (2012): 993-1006.
Bisel, C., G. A. Sargın en B. Turan. “Islam, modernity, and the politics of public realm in Turkey: the Kocatepe Complex of Ankara.” ACSA European Conference Proceedings Association of Collegiate Schools of Architecture (1997): 451-454.
Busquet, Grégory, Claire Lévy-Vroelant, Caroline Rozenholc. “Introduction: Mémoires dominantes, mémoires dominées. La fabrique des patrimoines urbains en question.” Articulo-Journal of Urban Research (special issue), nr. 5 (2014).
Çavuşoğlu, Erbatur, en Julia Strutz. “Producing force and consent: Urban transformation and corporatism in Turkey.” City 18, nr. 2 (2014): 134-148.
Çetinsaya, Gökhan. “Rethinking nationalism and Islam: Some preliminary notes on the roots of “Turkish-Islamic Political Thought.” The Muslim World 89, nr. ¾ (1999): 350-376.
Devrim, Isikkaya Ali. “Housing Policies in Turkey: Evolution of TOKI (Governmental Mass Housing Administration) as an Urban Design Tool.” Journal of Civil Engineering and Architecture, 10 (2016): 316-326.
Galboni, D. “World heritage: Shield or target.” Conservation 16, nr. 2 (2001): 10-16.
Girard, Muriel. “What Heritage Tells Us About the Turkish State and Turkish Society.” European Journal of Turkish Studies (2015). Laatst geraadpleegd op 2 april 2017. http://ejts.revues.org/5227
Gunay, Zeynep. “Conservation versus Regeneration?: Case of European Capital of Culture 2010 Istanbul.” European Planning Studies 18, nr. 8 (2010): 1173-1186.
Hann, Chris. “Problemes with the (de)privatization of religion.” Anthropology Today 16, nr. 4 (2000): 14-20.
M. Kraidy, Marwan, en Omar Al-Ghazzi. “Neo-Ottoman Cool: Turkish Popular Culture in the Arab Public Sphere.” Popular Communication 11, nr. 1 (2013): 17-29.
Marquart, Vivienne. “Insurmountable Tension? On the Relation of World Heritage and Rapid Urban Transformation in Istanbul.” European Journal of Turkish Studies 19 (2014). Laatst geraadpleegd op 1 april 2017. http://ejts.revues.orgwww2.ejts.revues.org/5044.
Murinson, Alexander. “The Strategic Depth Doctrine of Turkish Foreign Policy.” Middle Eastern Studies 42, nr. 6 (2006): 945-964.
Ozaslan, Nuray, Aysu Akalin en Christopher Wilson. “Postmodernism and consumer culture: Image-production via residential architecture in post-1980s Turkey.” African Journal of Business Management 5, nr. 7 (2011): 2597-2606.
Sargın, Güven Arif. “Displaced memories, or the architecture of forgetting and remembrance.” Environment and Plenning D: Society and Space 22 (2003): 659-680.
Soheil, Mehr Azar. “Strumentli legislativi ed amministrativi nel potenziamento della protezione del patrimonio culturale in Iran.” Segarra Lagunes (1995).
Steinberg, Florian. “Conservation and Rehabilititation of Urban Heritage in Developing Countries.” HABITAT INTL. 20, nr. 3 (1996): 463-475.
Stovel, Herb. “Origins and Influence of the Nara Document on Authenticity.” APT Bulletin 39, nr. 2/3 (2008): 9-17.
Ünsal, Özlem en Tuna Kuyucu, “Challenging the Neoliberal Urban Regime: Regeneration and Resistance in B Başıbüyük en Tarlabaşı,” in Orienting Istanbul: Cultural Capital of Europe?, onder redactie van Deniz Göktürk, Levent Soysal en İpek Türeli, 51-70. New York/Oxfordshire: Routledge, 2010.
Zencirci, Gizem. “Civil Society’s History: New Constructions of Ottoman Heritage by the Justice and Development Party in Turkey.” European Journal of Turkish Studies 19 (2014). Laatst geraadpleegd op 7 april 2017, http://ejts.revues.org/5076.
1.3 Doctoraten, masterthesissen, papers, rapporten…
Behar, D., en T. İslam. “İstanbul’da Soylulaştırma: Eski Kentin Yeni Sahipleri.” Paper, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
Deley, Herman. “Moslims in de Europese, i.c. Belgische, lekenstaat.” Online syllabus, Universiteit Gent, 2017.
Coşkun, Bezen Balamir. “The Post-Davutoglu Era in Turkish Foreign Policy.” E-International Relations (2016). Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://www.e-ir.info/2016/06/03/the-post-davutoglu-era-in-turkish-forei….
Czajka, Agnes en Edward Wastnidge. “‘The Centre of World Politics?’ Neo-Ottomanism in Turkish Foreign and Domestic Politics.” Artikel, The Open University, 2011.
Isar, Yudhishthir Raj. “Historic preservation: a new culture in old worlds? Managing monuments as a national resource.” In 8th ICOMOS General Assembly and International Symposium – Programme Report, 906-913. Washington: ICOMOS, 1987.
Kinoğlu, Sera D. “Neo-Ottoman Perspectives: Turkish Identity and Culinary Culture in a Sociopolitical Context.” Thesis, Oregon State University, 2014.
Maria van der Aa, Bart Johannes. “Preserving the heritage of humanity? Obtaining world heritage status and the impact of listing.” Doct. diss., Rijksuniversiteit Groningen, 2005.
Pekelsma, Simone. “Istanbul: European Capital of Culture 2010.” Master Thesis, Radboud Universiteit, 2006-2007.
Pérouse, Jean-François. “Du régime unique national de production patrimoniale au régime néo-libéral, conservateur et partiellement “pluriel”: la Turquie à l’épreuve de la transition patrimoniale.” Paper gepresenteert op de workshop “la gouvernance dans les politiques et pratiques patrimoniales”, MSH-Paris Nord, 2011.
Rampton, James et al., Ex-Post Evaluation of 2010 European Capitals f Culture. Final Report for the European Commission Directorate General for Education and Culture, Augustus 2011.
Taspinar, Ömer. “Turkey’s Middle East Policies: between neo-Ottomanism and Kemalism.” Carnegie Middle East Center. Carnegie Papers No. 10 (September 2008, September 3, 2014). Laatst geraadpleegd op3 mei 2017. http://carnegieendowment.org/files/cmec10_taspinar_final.pdf.
Yilmaz, Secil, en Safak Uysal, “MiniaTurk: Culture, History and Memory in Turkey in Post-1980s.” Paper, Linköping University, 2007.
1.4 Krantenartikelen (Internationale, Vlaamse en Turkse Media)
“Camlica Mosque, largest in Turkey, opens in honor of Ramadan.” Daily Sabah, 13 juni 2016.
“Camlica mosque to get highest minarets.” Hürriyet Daily News, 4 juli 2012.
Çelikkan, Edinç. “Istanbul’s finance center taking shape.” Hürriyet Daily News, 10 Februari 2012.
Cornell, Svante. “The Rise of Diyanet: the Politicization of Turkey’s Directorate of Religious Affairs.” The Turkey Analyst, 9 oktober 2015.
Davutoglu, Ahmet. “It’s only natural.” Al-Ahram Weekly, 13-19 December 2001.
“De meest en minst religieuze landen ter wereld en de situatie in België (studie).” Knack, 30 april 2017.
Dheedene, Henk. “REEKS Waarom u wakker moet liggen van Turkije.” De Tijd, 15 december 2016.
Dombay, Daniel. “Istanbul’s Byzantine legacy undermined by Ottoman restoration.” The Financial Times, 5 juni 2015.
Eğrikavuk, Eşil. “Ankara’s Hittite Sun debate reignited with court’s ruling.” Hurriyet Daily News, 15 september 2011.
Fallon, Claire. “Roman Mosaics Reportedly Damaged During Botched Restoration In Turkish Museum.“ The Huffington Post, 10 mei 2015.
“Gecekondu.” Radikal, 9 april 2016.
“Homans: ‘Als het moet, trekken we erkenning Diyanet-moskeeën in’.” Knack, 15 december 2016.
Johnson, Andrew. “Saudi Arabia’s proposal to destroy Prophet Mohammed’s tomb and move remains to anonymous grave risks new Muslim division.” Belfast Telegraph, 3 september 2014.
Kinze, Stephen. “Border to Border, Turkey’s a Kaleidoscope of Art and Culture.” The New York Times, 2 mei 2001.
Kizer, Stephen. “Border to Border, Turkey’s a Kaleidoscope of Art and Culture.” The New York Times, 2 mei 2001.
“Largest mosque in the US features Ottoman design.” Daily Sabah, 30 maart 2016.
Letsch, Constanze. “Istanbul’s underwater Bosphorus rail tunnel opens to delight and foreboding.” The Guardian, 6 april 2017.
Letsch, Constanze. “Turkish Roma make way for property developers in historic Istanbul district.” The Guardian, 9 november 2011.
“Luxury and poverty hand-in-hand in Turkey.” Hürriyet Daily News, 24 september 2016.
“Minder dan 100 jihadisten in al-Bab.” De Morgen, 22 februari 2017.
Montague, Zach, Kenneth R. Rosen en Timothy R. Williams. “Recent Terrorist Attacks in Turkey.” The New York Times, 31 december 2016.
“New Istanbul Airport is set to open in 2018.” Hürriyet Daily News, 13 november 2016.
“New Presidential Palace to be opened on republic day.” Daily Sabah, 16 oktober 2016.
“Parlementair of presidentieel systeem? Turkije staat voor fundamentele keuze.” Knack, 16 april 2017.
“250-room residence tob e built for Turkish president next to 1,000-room palace: Chamber of Architects.” Hürriyet Daily News, 13 november 2014.
Sadri, Yasmine. “Woede over ‘erfgoedbloedbad’ bij restauratie eeuwenoud kasteel in Spanje.” De Standaard, 10 maart 2016.
Smith, Hannah Lucinda .“Mega mosque is a microcosmos of Turkish contradiction.” The Times, 9 mei 2016.
“Spiritual Leader of the Muslim Brotherhood is now calling Erdogan the sultan.” The Rightscoop, 9 mei 2016.
Toumari, Meline. “Minority Rules.” New York Times, 17 februari 2017.
“Tulip time for istanbul as festival opens in Emirgan forest.” Hürriyet Daily News, 11 april 2016.
Tunali, Tan. “Turkse premier Davutoglu kondigt aftreden aan.” Financieel Dagblad, 5 mei 2016.
“Turkey builds nearly 9,000 mosques in 10 years.” Hurriyet Daily News, 16 september 2016.
“Turkey to build Balkans largest mosque in Tirana.” Hürriyet Daily News, 27 oktober 2017.
“Turkse moskeeën in België gevraagd te spioneren voor Turkse overheid.” Knack, 13 december 2016.
“Two-thirds of children live in poverty in Turkey report.” Hürriyet Daily News, 23 april 2014.
Uras, Umut. “Turkey: Recep Tayyip Erdogan hails referendum victory.” Aljazeera, 17 april 2017.
“Verenigde Staten willen “nieuwe start’ met Turkije.” Het Laatste Nieuws, 19 februari 2017.
“Voorzitter pro-Koerdische HDP-partij riskeer tot 142 jaar cel in Turkije.” De Morgen, 31 januari 2017.
“Ylidirim officieel aangewezen als nieuwe premier Turkije.” De Volkskrant, 14 mei 2016.
Ziabari, Kourosh. “An Introduction to the Ancient Festival of Nowruz.” Foreign Policy Journal, 27 maart 2013.
Ziflioğlu, Vercihan. “Istanbul monastery to become mosque.” Hürriyet, 26 november 2013.
Ziflioğlu, Vercihan. “Restaurations in Turkey are like operetta settings.” Hürriyet Dialy News, 3 juni 2007.
1.5 Online media
Champion, Marc. “Turkey’s President Is Close To Getting What He’s Always Wanted.” Bloomberg (8 februari 2017). Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-02-08/what-does-erdogan-wa….
Danforth, Nick. “The Empire Strikes Back.” Foreign Policy (2014). Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://foreignpolicy.com/2014/03/27/the-empire-strikes-back-2/.
Danforth, Nick. “Tukey’s New Maps Are Reclaiming the Ottoman Empire.” Foreign Policy (23 oktober 2016). Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://foreignpolicy.com/2016/10/23/turkeys-religious-nationalists-want…
Daragahi, Borzou. “The Real Reason Turkey Is Building So Many Mosques.” BuzzFeed (2015). Laatst geraadpleegd op 17 maart 2017. https://www.buzzfeed.com/borzoudaragahi/the-real-reason-turkey-is-build….
Depelchin, Davy. “Ambiguities in terminology and taxonomy as factors in the marginalization of architectural styles: the Case of Orientalism.” ABE Journal (2012). Laatst geraadpleegd op 3 maart 2017. https://biblio.ugent.be/publication/3159885/file/6787535.
“Erdogan and his generals,” The Economist (2 Februari 2013), laatst geraadpleegd op 8 maart 2017, http://www.economist.com/news/europe/21571147-once-all-powerful-turkish….
Gursel, Kadri. “Erdogan’s $350m presidential palace.” Al-Monitor, 17 september 2014. Laatst geraadpleegd op 23 maart 2017. http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/09/turkey-erdogan-white-….
Kaya, Hasan Mert. “Traditional Turkish Architecture and th3 Myst3ry of Numb3r8.” Skylife. Laatst geraadpleegd op 31 maart 2017. http://www.turkishairlines.com/it-it/skylife/2011/january/articles/trad…
Kenyon, Peter. “Turkey’s President And His 1,100-Room ‘White Palace’.” Parallels, 24 december 2014. Laatst geraadpleegd op 23 maart 2017. http://www.npr.org/sections/parallels/2014/12/24/370931835/turkeys-pres….
Kiper, Cinar. “Sultan Erdogan: Turkey’s Rebranding Into the New Old Ottoman Empire.” The Atlantic (2013). Laatst geraadpleegd op 8 maart 2017. https://www.theatlantic.com/international/archive/2013/04/sultan-erdoga… .
“MASS zorgt voor opwaardering van ’t Eilandje.” Knack (2012). Laatst geraadpleegd op 8 april 2017. http://www.knack.be/nieuws/mas-zorgt-voor-opwaardering-van-t-eilandje/v….
Penman, Maggie, Emma Bowman, Maquita Peters. “Dozens Of People Killed in Attack on Turkish Nightclub; Suspect Still At Large.” Two-way breaking news from NPR (2016). Laatst geraadpleegd op 22 februari 2017. http://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/12/31/507723587/turkey-nigh….
“The Rise of the Mega Mosque in Turkey,” NPR (2 januari 2016), laatst geraadpleegd op 20 april 2017, http://www.npr.org/2016/01/02/461782259/the-rise-of-the-mega-mosque-in-….
“Turkey protests: istanbul erupts as Gezi Park cleared.” BBC News (16 juni 2013). Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://www.bbc.com/news/world-europe-22924886.
Welby, Pete.r “Muslim Scholars Denounce ISIS ‘Caliphate’.” Laatst geraadpleegd op 12 april 2017, http://www.religionandgeopolitics.org/isis/muslim-scholars-denounce-isi….
1.6 Online websites
“AlJazeera.” Laatst geraadpleegd op 5 april 2017. http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2015/05/erdogan-gezi-park-elec….
“Al Jazeera.” Laatst geraadpleegd op 22 februari 2017. http://www.aljazeera.com/news/2016/12/turkey-failed-coup-attempt-161217….
“Ankara University – History of Ankara.” Laatst geraadpleegd op 3 mei 2017, http://iso.en.ankara.edu.tr/?page_id=1202.
“Avrupa Kültür Başkenti – Arap Camii.” Laatst geraadpleegd op 1 mei 2017, http://www.ibb.gov.tr/sites/ks/tr-TR/1-Gezi-Ulasim/kulliyeler/Pages/ara….
“BBC.” Laatst geraadpleegd op 11 april 2017, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/islam/history/ottomanempire_1.s….
“BBC News.” Laatst geraadpleegd op 23 maart 2017. http://www.bbc.com/news/world-europe-29912398.
“Belçika Diyanet Vakfı.” Laatst geraadpleegd op 12 maart 2017. http://www.diyanet.be/.
“CNN.” Laatst geraadpleegd op 23 maart 2017. http://edition.cnn.com/videos/tv/2015/09/08/inside-turkeys-presidential…
“CNN Türk.” Laatst geraadpleegd op 23 maart 2017. http://www.cnnturk.com/turkiye/cumhurbaskanligi-kulliyesinde-buyuk-davet.
“De Redactie.be.” Laatst geraadpleegd op 22 februari 2017. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2881732
“European Western Balkans.” Laatst geraadpleegd op 26 april 2017, https://europeanwesternbalkans.com/2017/01/24/poverty-in-the-balkans/.
“Faro.” Laatst geraadpleegd op 16 april 2017, https://faro.be/erfgoeddag/nieuws/de-uitvinding-van-een-stad.
“Faro.” Laatst geraadpleegd op 30 april 2017, https://faro.be/erfgoedveld/cultureel-erfgoed/immaterieel-erfgoed.
“Hasa Mimarlık.” Laatst geraadpleegd op 31 maart 2017. http://www.hassa.com/tr/muharrem-hilmi-senalp.
“International Monetery Fund.” Laatst geraadpleegd op 1 mei 2017, https://www.imf.org/en/News/Articles/2017/02/21/NA230217Turkeys-Economy….
“Inventaris Onroerend Erfgoed.” Laatst geraadpleegd op 20 april 2017, https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/25159.
“İstanbul Financial Center.” Laatst geraadpleegd op 29 maart 2017. http://www.ifcturkey.com/istanbul-international-financial-center/.
“Istanbul2010.” Laatst geraadpleegd op 11 april 2017, http://istanbul2010.org/HABER/GP_619547.
“Istanbul View.” Laatst geraadpleegd op 12 april 2017, http://www.istanbulview.com/top-10-movies-filmed-in-istanbul/.
“Holy Food Market.” Laatst geraadpleegd op 1 mei 2017, http://holyfoodmarket.be/.
“Katehon.” Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://katehon.com/agenda/erdogan-getting-rid-neo-ottomanism.
“Konda.” Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://www.konda.com.tr/en/reports.php.
“Kultur Varliklari.” Laatst geraadpleegd op 27 februari 2017. http://www.kulturvarliklari.gov.tr/.
“Kültür ve Turism Bakanlığı.” Laatst geraadpleegd op 5 april 2017. http://www.kultur.gov.tr/.
“Lavigerie.” Laatst geraadpleegd op 1 maart 2017. http://www.lavigerie.be/spip.php?aticle991.
“New 7 Wonders of the World.” Laatst geraadpleegd op 30 april 2017, https://new7wonders.com/.
“Orhan Pamuk.” Laatst geraadpleegd op 7 april 2017. http://www.orhanpamuk.net/news.aspx?id=19&Ing=eng.
“Oxford Business Group.” Laatst geraadpleegd op 9 maart 2017. https://www.oxfordbusinessgroup.com/overview/turkeys-construction-secto….
“Republic of Turkey: Ministry of Foreign Affairs.” Laatst geraadpleegd op 31 maart 2017. http://www.mfa.gov.tr/the-expatriate-turkish-citizens.en.mfa.
“Sinpaş GYO: Bosphorus City Istanbul.” Laatst geraadpleegd op 29 maart 2017. http://www.bosphoruscity.com.tr/eng/MimariKonsept.aspx.
“Spain – UNESCO World Heritage Centre.” Laatst geraadpleegd op 27 februari 2017. http://whc.unesco.org/en/statesparties/es.
“TAÇ.” Laatst geraadpleegd op 27 februari 2017. http://www.tacvakfi.org.tr/en.
“The Architect’s Record of the Aga Khan Award for Architecture, 2010 Awards Cycle.” Laatst geraadpleegd op 31 maart 2017. http://archnet.org/library/files/one-file.jsp?file_id=3353.
“The Black Sea.” Laatst geraadpleegd op 12 maart 2017. http://theblacksea.eu/index.php?idT=86&idC=96&idRec=1210&recType=story.
“Total Croatia.” Laatst geraadpleegd op 26 april 2017, http://www.total-croatia-news.com/item/12045-25-odd-facts-about-life-in….
“Travels with Tricia.” Laatst geraadpleegd op 8 april 2017. https://triciaannemitchell.com/2014/07/27/things-to-do-bilbao-spain/
“TUIK: Building Permits Statistics and Percentage (sic) Changes.” Laatst geraadpleegd op 9 maart 2010. http://www.turkstat.gov.tr
“Turkey travel planner.” Laatst geraadpleegd op 29 maart 2017. http://www.turkeytravelplanner.com/go/Istanbul/Sights/adalar/buyukada.h….
“Turkey – UNESCO World Heritage Centre.” Laatst geraadpleegd op 27 februari 2017. http://whc.unesco.org/en/statesparties/tr.
“Türkiye Cumburiyeti Cumhurbaşkanlığı.” Laatst geraadpleegd op 23 maart 2017. http://www.tccb.gov.tr/haberler/410/32841/bestepe-millet-camii-ibadete-….
“Worldbank.” Laatst geraadpleegd op 6 april 2017. https://www.worldbank.org/en/country/turkey/overview.
“World Monuments Fund – Küçük Ayasofya.” Laatst geraadpleegd op 1 mei 2017, https://www.wmf.org/project/k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk-ayasofya-little-hagia-….
“World Population Review.” Laatst geraadpleegd op 5 april 2017. http://worldpopulationreview.com/world-cities/istanbul-population/.
1.7 Overige (Lezing, interviews, …)
“Istanbul’s vast Camlica mosque stirs controversy.” Interviews door AFBPTV. Laatst geraadpleegd op 17 maart 2017. https://www.youtube.com/watch?v=k08KzEkOrWg.
Rizvi, Kishwar. “Neo-Ottoman Architecture and the Transnational Mosque: An Interview with Kishwar Rizvi.” Interview door Chris Gratien. Laatst geraadpleegd op 8 maart 2017. http://www.jadaliyya.com/pages/index/25037/neo-ottoman-architecture-and….
Vandekerckhove, Dweezil. Forbidden history: Armenian heritae in Turkey. Lezing Vandekerckhove (Gent: lezing, 2016). Audiofragment, opgenomen met dictafoon.
Zürcher, Eric Jan. “Flirten met de Ottomanen.” Interview door Pieternel Gruppen. Krantenartikel. Trouw, 27 januari 2015.
Haberturk Video. http://www.haberturk.com/video. - Geraadpleegd op 22 februari 2017.
