Anderstalige nieuwkomers en (Cultuur)participatie binnen de gemeente Asse

In onze huidige samenleving kan men niet op straat wandelen zonder een andere taal te horen. Onze maatschappij is meer en meer geëvolueerd naar een multiculturele samenleving met verschillende nationaliteiten, waarin ieder een eigen taal, geloof, cultuur en overtuigingen heeft. De vroegere minderheid wordt stilaan de meerderheid op bepaalde plaatsen en het is cruciaal om de juiste communicatiekanalen te hebben. Volgens Lokale Inburgerings- en Integratiemonitor (LIIM) is de uitdaging waar we voor staan een gedeelde toekomst en een gedeelde samenleving op te bouwen. Wij kunnen er niet naast kijken: er is sprake van superdiversiteit. Het gaat niet meer alleen over de verscheidenheid in afkomst, maar ook is er een grote diversiteit binnen de diversiteit. Enerzijds door een grote migratiestroom, anderzijds door de groei van de informatie- en de communicatietechnologie die een grote invloed heef op ieders dagelijks leven.

Naast de klassieke elementen zoals geslacht, leeftijd, religie, politieke overtuiging, seksuele geaardheid, enzovoort, komen nieuwe elementen zoals verschillende immigratiestatuten en de bijbehorende (ingeperkte) rechten van nieuwkomers, hun onderwijs- en arbeidservaring, hun ervaringen met administraties… Al deze factoren hebben invloed op de levens van mensen en bepalen hoe iemand zijn/haar leven eruit zal zien. Met andere woorden, wij leven in een bijzonder complexe samenleving, die ons uitdaagt om niet meer te vertrekken vanuit de dingen die we kennen of denken te kennen.

Iedereen wordt dagelijks geconfronteerd met sociaal-culturele diversiteit, en dus ook met verschillende manieren van denken, handelen en voelen. Nieuwe (maatschappelijke) vragen steken de kop op en vragen om nieuwe antwoorden. “Dit dwingt ons om onze eigen fundamenten en vanzelfsprekendheden telkens opnieuw in vraag te stellen en met andere ogen te leren kijken naar de sociale realiteit.”

Uit persoonlijke ervaring als anderstalige nieuwkomer op de leeftijd van 11 jaar in de gemeente Asse, heb ik bij het opgroeien kunnen observeren en zelf ervaren welke diensten en/of personen destijds een rol hebben gespeeld binnen de (cultuur)participatie. Zo was de bibliotheek van Zellik een plaats waar ik de meeste tijd na school spendeerde. Ouders die nog niet bekend zijn met de andere cultuur en niet goed weten waar en hoe ze terecht moeten, participeren niet altijd aan de gemeenschap. Zo wist men bijvoorbeeld niet wat een Chiro of Scouts is, waar de muziekschool is, of de theatervoorstellingen toegankelijk en betaalbaar zijn, wat wordt er allemaal georganiseerd in de gemeente waar men pas is komen wonen, enz.

Vandaar mijn onderzoek in de gemeente Asse waar ikzelf sedert zeventien jaar woon. Men kan niet tegenspreken dat de anderstalige nieuwkomers in ons land en in onze gemeente goed opgevangen, begeleid en geïnformeerd moeten worden. Het integratie- en inburgeringsbeleid wil ervoor zorgen dat iedereen op een zelfstandige en evenredige manier kan participeren en ook effectief participeert. Hoe gebeurt dat als mensen de taal nog niet beheersen? Hoe worden ze opgevangen en begeleid naar hun nieuwe leefomgeving?  

In dit onderzoek gaan wij inzoomen op de leefwereld van de anderstalige nieuwkomers en organisaties die samenwerken met deze doelgroep. Daarnaast gaan wij analyseren wat men onder participatie begrijpt en welke (positieve) invloeden participatie kan hebben, zowel op het dagelijkse leven als op lange termijn voor de nieuwkomers.

Dankzij mijn stageplaats, de openbare bibliotheek van Asse, kreeg ik de volle vrijheid om een project uit te werken voor de anderstalige nieuwkomers dat zou leiden tot meer participatie en meer betrokkenheid. Vanuit de bibliotheek wil men dus de doelgroep anderstalige nieuwkomers (meer) zien binnenkomen en hen welkom heten. Het aanbod van de bibliotheek is doelgericht en de activiteiten die men organiseert zijn toegankelijk, gratis en aangenaam.

In samenwerking met dienst Sociale Zaken/Integratie, de docenten van de cursussen Nederlands als Tweede Taal (NT2), de docenten van Centrum voor Basiseducatie (CBE), het Sociaal Huis en het gemeentehuis Asse zijn er conclusies op de vraagstellingen gevonden aan de hand van verschillende gesprekken/interviews en vergaderingen.

In dit onderzoek zal ik u meevoeren met een onderzoek met de bril van een educatief medewerker die stage loopt binnen de Openbare Bibliotheek van Asse. Welke rol kan een educatief medewerker vervullen voor de anderstalige nieuwkomers binnen de openbare bibliotheek? Wat zijn de conclusies en ervaringen van de educatief medewerker binnen dit onderzoek? In deze thesis zal u meer kunnen lezen over het project, de doelgroep en de stappen die ondernomen werden. Op vragen zoals “wat is cultuur?” en “is er sprake van een participatiedrempel?”, waar er geen voor de hand liggende antwoorden klaar liggen, waren de gesprekken, interviews, educatieve bezoeken, opgedane ervaringen,… heel behulpzaam.

Mijn doelstelling is dus om een antwoord te kunnen  vinden op de volgende vraag: “Hoe kunnen wij vanuit de bibliotheek de anderstalige nieuwkomers (meer) laten participeren aan het open culturele aanbod dat er bestaat en zo de participatiedrempel wegwerken?”