Handykit/Handykid: Hulpmiddelen voor lagereschoolkinderen met DCD
- BryanBeck
- CharlotteDemasure
- MichielWindels
Wij zijn Bryan, Dorothée, Charlotte en Michiel, vier derdejaarsstudenten ergotherapie aan de Arteveldehogeschool. In kader van onze bachelorproef ontwikkelen wij een toolbox voor kinderen met Developmental Coordination Disorder (DCD). De toolbox bestaat uit verschillende hulpmiddelen, zodat het kind met DCD gemakkelijker kan participeren aan schoolse activiteiten.
Wat is DCD?
DCD is een term die gebruikt wordt voor kinderen die problemen ervaren met motorische coördinatie. Hun motorisch niveau komt niet overeen met hun IQ en leeftijd. De kinderen struikelen, laten materiaal vallen, hebben een zwak handschrift etc. Ze zijn beperkt in het coördineren van bewegingen, uitvoeren van handelingen en aanleren en automatiseren van motorische vaardigheden. Ook met plannen en organiseren hebben de kinderen met DCD moeite. Dit oefent een invloed uit op hun schoolse activiteiten en hun activiteiten in het dagelijks leven.
DCD en participatie
Normaal zijn kinderen gemotiveerd om te participeren aan dagelijkse activiteiten en verbeteren ze zo hun vaardigheden. Doordat nieuwe vaardigheden worden aangeleerd en de huidige vaardigheden worden verfijnd, verhoogt de participatie en de onafhankelijkheid in de activiteiten. Een verminderde participatie kan dus leiden tot gezondheidsproblemen en een verminderde kwaliteit van leven. Kinderen met ernstige ontwikkelingsproblemen participeren minder aan sociale activiteiten dan leeftijdsgenoten. Kinderen met DCD zijn vaak teruggetrokken en spelen liever alleen, omdat ze het gevoel hebben er niet bij te horen of niet mee te kunnen spelen met klasgenoten omwille van hun beperking. Als een bal gegooid wordt, dan laten ze die vallen. Als het kind snel moet lopen, dan struikelt hij over zijn voeten.
DCD en hulpmiddelen
Er bestaan reeds heel wat hulpmiddelen voor kinderen met een motorische ontwikkelingsstoornis. Het doel van de studenten ergotherapie is om hulpmiddelen te ontwikkelen voor handelingsproblemen die nog onvoldoende of niet zijn aangepakt.
M-decreet
Sinds het M-decreet stromen meer kinderen met specifieke onderwijsbehoeften door naar het regulier onderwijs. De gewone school gaat een samenwerking aan met een school voor buitengewoon onderwijs. Er wordt een traject opgesteld dat helemaal aangepast is aan de noden en behoeften van het kind. Heel wat kinderen met DCD komen ook in het regulier onderwijs terecht. Zij stoten vaak op onbegrip van leerkrachten en leerlingen. Op basis van het uiterlijk kan je niet afleiden dat iemand DCD heeft. Het ziet er een normaal kind uit met een normaal IQ, maar de motoriek wil niet meewerken. Het kind wordt vaak gezien als onhandig.
DCD en ergotherapie
Het doel van de ergotherapeut is het terug mogelijk maken, het verbeteren of het behouden van het dagelijks handelen van de cliënten. De cliënten zijn mensen die door ziekte of ongeval te maken hebben met een fysieke of mentale beperking. De ergotherapeuten richten zich voornamelijk op drie factoren: persoon, omgeving en activiteit.
Handykit/Handykid
Om ervoor te zorgen dat kinderen meer kunnen participeren aan de schoolse activiteiten en de activiteiten van het dagelijks leven, hebben de studenten ergotherapie een toolbox bedacht en ontworpen. Er worden tools aangereikt, waardoor het kind sneller zal geaccepteerd worden door de andere kinderen. We spreken hier over duurzaamheid op sociaal niveau. Deze toolbox krijgt de naam Handykit/Handykid. De studenten maken schetsen van de hulpmiddelen. Hiermee gaan ze naar externe partners die hen helpen om de schetsen om te zetten in een product. Er wordt gekozen om een ritshulpstuk, een vakkendoos, een stappenplanboekje voor meetkunde en een pennenbak te ontwikkelen. Er wordt gekozen voor een select aantal hulpmiddelen. Kwaliteit krijgt voorrang op kwantiteit. Alle hulpmiddelen zijn wetenschappelijk onderbouwd. Op basis van een literatuurstudie en bevragingen van kinderen met DCD, hun ouders, leerkrachten en professionele hulpverleners worden de hulpmiddelen uitgekozen.
Gentrepreneur
Met deze bachelorproef sleepten de studenten ergotherapie reeds de award van Duurzame Duizendpoot van Gentrepreneur in de wacht. Deze prijs werd behaald op 2 mei 2018 tijdens de Gentrepreneurawards. Gentrepreneur is een project dat jonge ondernemers in studentensteden ondersteunt. Dankzij deze award kreeg deze bachelorproef aandacht in de media en gaven verschillende instanties blijk van interesse in het product.
Bibliografie
Adams, I. L., Steenbergen, B., Lust, J. M., & Smits-Engelsmand, B. C. (2016, 12 januari). Motor imagery training for children with developmental coordination disorder--study protocol for a randomized controlled trial. Geraadpleegd van
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4710999/
American Psychiatric Association. (2013). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) (5e ed.). Arlington, Verenigde Staten van Amerika: American Psychiatric Publishing.
Bart, O., Jarus, T., Erez, Y., & Rosenberg, L. (2011). How do young children with DCD participate and enjoy daily activities. Research in Developmental Disabilities, 32, 1317-1322.
Blank, R., Smits-Engelsman, B., Polatajko, H., & Wilson, P. (2012). European Academy for Childhood Disability (EACD): Recommendations on the definition, diagnosis and intervention of developmental coordination disorder (long version)*. Developmental Medicine & Child Neurology, 54, 54-93.
Bonney, E., Jelsma, L. D., Ferguson, G. D., & Smits-Engelsman, B. C. M. (2017). Learning better by repetition or variation? Is transfer at odds with task specific training? PLOS ONE, 12(3), 1-17. doi: 10.1371/journal.pone.0174214
Calmeyn, P., & Dewitte, G. (2006). Kinderen met ontwikkelingsdyspraxie,[E-book], Leuven, België: Acco. https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=DDemWQnBU5IC&oi=fnd&pg=PA11&…
Capio, C. M., Sit, C. H., Eguia, K. F., Abernethy, B., & Masters, R. S. (2014). Fundamental movement skills training to promote physical activity in children with and without disability: A pilot study. Journal of Sport and Health Science, 4, 235-243.
Case-Smith, J. (2000). Effects of Occupational Therapy Services on Fine Motor and Functional Performance in Preschool Children. The American Journal of Occupational Therapy, 54, 372-380.
Chang, S. -H., & Yu, N. -Y. (2017). Visual and Haptic Perception Training to Improve Handwriting Skills in Children With Dysgraphia. The American Journal of Occupational Therapy, 71, 1-10.
Dyspraxis vzw. (2015). ZORG- & WERKKADER voor kleuters, kinderen en jongeren met DCD in de klas. Geraadpleegd op 9 april 2017 via http://dyspraxis.be/wp-content/uploads/2015/12/Brochure-zorgkader-20120…
Dyspraxis vzw. (2017). DCD. Geraadpleegd op 3 april 2017 via http://www.dyspraxis.be
Gibbs, J., Appleton, J., & Appleton, R. (2007). Dyspraxia or developmental coordination disorder? Unravelling the enigma. Archives of disease in childhood, 2007 (96), 534-539. Geraadpleegd op 15/04/2017 via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2066137/
Het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (z.j.). Geïntegreerd onderwijs. Geraadpleegd op 6 april 2017 via http://onderwijs.vlaanderen.be
Interstedelijk Centrum voor Leerlingenbegeleiding. (z.j.). Wat is GON en wat is ION? Geraadpleegd op 6 april 2017 via http://www.iclb.be
Jarus, T., Lourie-Gelberg, Y., Engel-Yeger, B., & Bart, O. (2011). Participation patterns of school-aged children with and without DCD. Research in Developmental Disabilities, 32, 1323-1331.
Jin, B., & Chi-Mei, L. (2013). Motor skill learning in children with Developmental coordination disorder. Elsevier, 2013 (34), 2047-2055. Geraadpleegd op 15/04/2017 via http://www.sciencedirect.com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/science/artic…
Kandel, S., Soler, O., Valdois, S., & Gros, C. (2006). Graphemes as motor units in the acquisition of writing skills. Reading and Writing, 19, 313-337. Geraadpleegd van https://www.researchgate.net/publication/225761386_Graphemes_as_Motor_U…
Kor, R., Bos, J., & van der Tak, T. (2016). De vijftien elementen van het Project Canvas. Geraadpleegd op 30 april 2018 via https://www.twynstraguddekennisbank.nl/de-vijftien-elementen-van-het-pr…
Peerlings, W. (2004). Mijn kind is onhandig. Tielt, België: Lannoo.
Polatajko, Canadian Model of Occupational Performance and Engagement (COPM-E), 2013. Geraadpleegd op 19/11/2017 via http://ergowijs.com/otmodellen
Prunty, M., Barnett, A. L., Wilmut, K., & Plumb, M. (2014). An examination of writing pauses in the handwriting of children with Developmental Coordination Disorder. Elsevier, 35(11), 2894-2905. Geraadpleegd van
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422214003096
Prunty, M., Barnett, A. L., Wilmut, K., & Plumb, M. (2016). Visual perceptual and handwriting skills in children with Developmental Coordination Disorder. Human Movement Science, 49, 54-65.
Prunty, M., Barnett, A. L., Wilmut, K., & Plumb, M. (2016). The impact of handwriting difficulties on compositional quality in children with developmental coordination disorder. The British journal of occupational therapy, 2016 (10), 591-597. Geraadpleegd op 16/03/2017 via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5066479/
Raz-Silbiger, S., Lifshitz, N., Katz, N., Steinhart, S., Cermak, S. A, & Weintraub, N. (2015). Relationship between motor skills, participation in leisure activities and quality of life of children with Developmental Coordination Disorder: Temporal aspects. Research in Developmental Disabilities, 38, 171-180.
Rosenblum, S., & Livneh-Zirinski, M. (2008). Handwriting process and product characteristics of children diagnosed with developmental coordination disorder. Human Movement Science, 27, 200-214.
Sanger, T. D., Chen, D., Delgado, M. R., Gaebler-Spira, D., Hallett, M., & Mink, J. W. (2006). Definition and classification of negative motor signs in childhood. Pediatrics, 2006 (118). Geraadpleegd op 15/04/2017 via
http://pediatrics.aappublications.org.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/cont…
Vlaams overheid (2017) Lager onderwijs- wiskunde - eindtermen. Geraadpleegd op 6 mei 2018 via http://eindtermen.vlaanderen.be/basisonderwijs/lager-onderwijs/leergebi…
Wat is ergotherapie?. Geraadpleegd op 18 april 2018 via
https://www.arteveldehogeschool.be/opleidingen/bachelor/ergotherapie/wa…
Wang, T. N., Tseng, M. H., Wilson, B. N., & Hu, F. C. (2009). Functional performance of children with developmental coordination disorder at home and at school. Developmental Medicine & Child Neurology, 51, 817-835. doi: 10.1111/j.1469-8749.2009.03271.x
Zwicker, J. G., Missiuna, C., Harris, S. R., & Boyd, L. A. (2010, 1 december). Brain activation associated with motor skill practice in children with developmental coordination disorder: an fMRI study. International Journal of Developmental Neuroscience, 1-8.
Zwicker, J. G., Missiuna, C., Harris, S. R., & Boyd, L. A. (2012). Developmental coordination disorder: A review and update. Official Journal of the European Paediatric Neurology Society, 16, 573-581. doi:10.1016/j.ejpn.2012.05.005
World Health Organisation. ICD-10 classifications of mental and behavioural disorder: clinical descriptions and diagnostic guidelines. Geneva: World Health Organisation; (2012).
