"Wat het water is voor vissen..."

De beleving van spiritualiteit is actueel, ook bij jongeren. Dat bleek uit het Pitstop onderzoek: Stilstaan en weer doorgaan uitgegeven door Jong & Van Zin. Uit dit onderzoek bleek dat Vlaamse jongeren op vier dimensies aan zingeving doen: sociale dimensie, transcendente dimensie, psychische dimensie en fysische dimensie. We kunnen de conclusie trekken dat jongeren elk op hun eigen manier spiritueel geraakt worden, maar spiritualiteit wordt weinig gelinkt aan het religieuze. Ze vinden het bijvoorbeeld belangrijk zich in te zetten voor anderen, maar doen dit niet uit een gelovige overtuiging.

Bij een vergelijkend onderzoek bij Vlaamse moslimjongeren blijkt dit net het tegenovergestelde. De beleving van hun geloof is onlosmakelijk verbonden met de drie niveaus van geloven, gedrag, opinie en optie.

Hierna onderzochten we of de officiële bronnen zoals de visietekst van het leerplan, de visietekst van de Broeders van Liefde en de nieuwe tekst van de bisschoppen: ‘Het vak r. -k. godsdienst op het kruispunt van samenleving, onderwijs & kerkgemeenschap’ ingaan op de spirituele noden van jongeren. Wij hebben persoonlijk de indruk dat de nadruk bij de visietekst van het leerplan te veel ligt op het transcendente en vooral het religieuze aspect, terwijl de Broeders van Liefde meer rekening houden met de spirituele noden van jongeren. Zij trekken het transcendente open naar spiritualiteit en linken deze met het katholieke geloof. Ze houden ook rekening met andersgelovigen waar we dan weer een duidelijke link zien met de sociale dimensie op gebied van in gesprek gaan met elkaar. Ze willen vanuit een actuele en toekomstgerichte benadering van godsdienst, bijdragen tot de spirituele, levensbeschouwelijke en religieuze vorming van leerlingen. Dit linken we aan de psychische dimensie aangezien dit een belangrijke rol speelt in de persoonlijkheidsontwikkeling. In de nieuwe tekst die de Vlaamse bisschoppen hebben ontwikkeld wordt er een poging gedaan om het transcendente meer open te trekken, maar de nadruk ligt nog te veel op het verwerven van geletterdheid over het geloof. We merken duidelijke gelijkenissen tussen de verschillende teksten, maar we zien de visietekst van de Broeders van Liefde als een goede aanvulling op de visietekst van het leerplan. Hun visietekst kan ook mooi gelinkt worden aan het Pitstop onderzoek.

Omwille van die hoge nood aan spirituele ontwikkeling ontwierpen we een aantal werkvormen die kunnen toegepast worden in de lessen katholieke godsdienst. We vertrokken vanuit het boek ‘De kracht van betekenis’ van Emily Esfahani Smith. Ze bespreekt in dit boek vier pijlers die leiden tot een zinvol leven, waaraan we drie van de vier verschillende dimensies van het Pitstop onderzoek perfect kunnen linken. Deze werkvormen hebben we omwille van tijdsgebrek niet kunnen uittesten.

In het tweede luik hebben we een spiritueel competentieprofiel voor godsdienstleraren ontwikkeld. Vanuit dat profiel reflecteerden we of de opleiding katholieke gaan Arteveldehogeschool ons deze competenties aanreikt. In de opleiding bleek te weinig aandacht voor deze competenties aanwezig te zijn.

Opnieuw ontwierpen we werkvormen die kunnen gebruikt worden tijdens de opleiding tot leraar katholieke godsdienst. Voor deze werkvormen hebben we ons gebaseerd op het diamantmodel van Leget. Deze werkvormen werden uitgetest tijdens het abdijbezoek in West-Vleteren. Hierover maakten we een reflectie.

Doorheen het proces beseften we dat het schrijven over een spiritueel onderwerp erg persoonlijk is. We voerden dan ook vaak discussies met elkaar. Elkeen beleeft spiritualiteit immers anders. Deze discussies vormden net een meerwaarde aan onze bachelorproef. We zijn tevreden met wat we hebben bereikt en hopen dat we een bijdrage hebben geleverd aan de spirituele verrijking van zowel jongeren als leraren.