Toen het internet en de elektronische handel nog in hun kinderschoenen stonden doch veelbelovend waren, besloten de Europese en Amerikaanse wetgever om online tussenpersonen een speciale bescherming toe te reiken door veilige havens te voorzien waarin ze vrijgesteld zouden worden van aansprakelijkheid voor de onrechtmatige inhoud die door gebruikers werd aangemaakt en die zij op een louter passieve, technische en neutrale manier publiceerden. Twee decennia later rijst echter de vraag of die veilige havens, omsloten in artikel 14 van de Richtlijn e-commerce en sectie 230 van de Communications Decency Act, nog aangepast zijn aan moderne internet platformen zoals Airbnb. De inzet van het antwoord op de vraag is hoog, daar ze fundamentele gevolgen kan hebben voor de toekomst van het internet en de rechten van gebruikers.
Het eerste Deel onderzoekt of Airbnb in haar geheel binnen het toepassingsgebied van artikel 14 Richtlijn e-commerce en sectie 230 CDA past. Hadden de wetgevers een flexibele immuniteit voor ogen waarbij een deelplatform ook beschermd zou worden terwijl ze opvallend meer doet dan de door gebruikers aangemaakte aanbiedingen van accommodaties te publiceren? Of geniet Airbnb van een bescherming die ze in werkelijkheid niet verdient? Met verdeelde overtuiging geven de Europese en Amerikaanse rechtspraak hier hun eigen antwoord op.
Het tweede Deel bestudeert vier handelingen die Airbnb welbewust uitvoert en waarbij ze klaarblijkelijk niet langer als een passieve tussenpersoon kan worden beschouwd. Airbnb kan immers gebruikersinhoud preventief goedkeuren; gepubliceerde profielen, accommodaties en reviews gaandeweg controleren en verwijderen; onrechtmatige gebruikersinhoud niet verwijderen; en ten slotte het reviewsysteem manipuleren. Aan de hand van jurisprudentiële analyses wordt onderzocht of dergelijke handelingen verenigbaar zijn met de dekkingen van artikel 14 en sectie 230. Voorts worden de Europese en Amerikaanse kaders met elkaar vergeleken en uiteindelijk worden de uitkomsten in een op Airbnb van toepassing zijnde besluit gegoten.
Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie, Pb. C. 26 oktober 2012, afl. 326, 47.
Richtl.Raad nr. 1998/48/EG, 20 juli 1998 tot wijziging van de Richtlijn 1998/34/EG betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften, Pb. L. 5 augustus 1998, afl. 217, 18;
Richtl.Raad nr. 2000/31/EG, 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt, Pb. L. 17 juli 2000, afl. 178, 1;
Richtl.Raad nr. 2006/123/EG, 12 december 2006 betreffende diensten op de interne markt, Pb. L. 27 december 2006, afl. 376, 36.
Voorstel (Comm.) voor een Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad inzake auteursrechten in de digitaal eengemaakte markt, 14 september 2016, COM(2016)593 def – 2016/0280 (COD).
Mededeling (Comm.) aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s. Strategie voor een digitale eengemaakte markt voor Europa, 6 mei 2015, COM(2015)192 def;
Mededeling (Comm.) aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s. Online platforms en de digitale eengemaakte markt. Kansen en uitdagingen voor Europa, 25 mei 2016, COM(2016)288 def;
Mededeling (Comm.) aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s. Een Europese agenda voor de deeleconomie, 2 juni 2016, COM(2016)356 def;
Mededeling (Comm.) aan het Europees Parlement, De Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s. De bestrijding van illegale online inhoud. Naar een grotere verantwoordelijkheid voor onlineplatforms, 28 september 2017, COM(2017)555 def.
Verslag (Comm.) over de toepassing van Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (“Richtlijn inzake elektronische handel”), 21 november 2003, COM(2003)702 def.
Commission staff working document (Comm.). Online services, including e-commerce, in the Single Market accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. A coherent framework to boost confidence in the Digital Single Market of e-commerce and other online services, 11 januari 2012, SEC(2011)1641 def;
Commission staff working document (Comm.). A Single Market Strategy for Europe – Analysis and Evidence Accompanying the document Upgrading the Single Market: more opportunities for people and business, 28 october 2015, SWD(2015)202 def.
Aanbeveling (Comm.) over maatregelen om illegale online-inhoud effectief te bestrijden, 1 maart 2018, COM(2018)1177 def - 2018/334;
Recommendation CM/Rec(2018)2 of the Committee of Ministers to member States on the roles and responsibilities of internet intermediaries, Adopted by the Committee of Ministers on 7 March 2018 at the 1309th meeting of the Ministers’ Deputies, beschikbaar op https://rm.coe.int/1680790e14 (geraadpleegd op 1 april 2019).
Declaration on freedom of communications on the Internet (adopted by the Committee of Ministers on 28 May 2003 at the 840th meeting of the Ministers’ Deputies), beschikbaar op https://www.osce.org/fom/31507?download=true (geraadpleegd op 1 april 2019).
47 U.S.C. § 230
EHRM 16 juni 2015, nr. 64569/09, Delfi AS/Estland.
HvJ 7 december 1993, nr. C-109/92, S.M. Wirth t. Landeshauptstadt Hannover;
HvJ 27 september 1988, nr. C-263/86, Belgische Staat t. R. Humbel;
HvJ 23 maart 2010, nr. C-236/08, ECLI:EU:C:2010:159, Google France SARL en Google Inc. t. Louis Vuitton Malletier SA (nr. C-237/08), Google France SARL t. Viaticum SA en Luteciel SARL (nr. C-238/08) en Google France SARL t. Centre national de recherche en relations humaines (CNRRH) SARL, Pierre-Alexis Thonet, Bruno Raboin, Tiger SARL (C-238/08);
HvJ 2 december 2010, nr. C-108/09, ECLI:EU:C:2010:725, Ker-Optika bt t. ÀNTSZ Dél-dunántúli Regionális Intézete;
HvJ 12 juli 2011, nr. C-324/09, ECLI:EU:C:2011:474, L’Oréal SA en anderen t. eBay International AG en anderen;
HvJ 24 november 2011, nr. C-70/10, ECLI:EU:C:2011:771, Scarlet Extended NV t. Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers CVBA (SABAM);
HvJ 16 februari 2012, nr. C-360/10, ECLI:EU:C:2012:85, Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers CVBA (SABAM) t. Netlog NV;
HvJ 27 maart 2014, nr. C-314/12, ECLI:EU:C:2014:192, UPC Telekabel Wien GmbH t. Constantin Film Verleih GmbH en Wega Filmproduktionsgesellschaft mbH;
HvJ 11 september 2014, nr. C-291/13, ECLI:EU:C:2014:2209, Sotiris Papasavvas t. O Fileleftheros Dimosia Etaireia Ltd, Takis Kounnafi, Giorgos Sertis;
HvJ 15 oktober 2015, nr. C-168/14, ECLI:EU:C:2015:685, Grupo Itevelesa S.L., Applus Iteuve Technology, Certio ITV, S.L., Asistencia Técnica Industrial, S.A.E. t. Oca Inspección Técnica de Vehículos SA en Generalidad de Cataluña;
HvJ 15 september 2016, nr. C-484/14, ECLI:EU:C:2016:689, Tobias Mc Fadden t. Sony Music Entertainment Germany GmbH;
HvJ 4 mei 2017, nr. C-339/15, ECLI:EU:C:2017:335, Luc Vanderborght;
HvJ 20 december 2017, nr. C-434/15, ECLI:EU:C:2017:981, Asociación Profesional Elite Taxi t. Uber Systems SpainSL;
HvJ 10 april 2018, nr. C-320/16, ECLI:EU:C:2018:221, Uber France SAS.
Verzoek om een prejudiciële beslissing ingediend door de juge d’instruction du tribunal de grande instance de Paris (Frankrijk) op 13 juni 2018 – Strafzaak tegen YA en AIRBNB Ireland UC – andere partijen: Hotelière Turenne SAS, Pour un hébergement et un tourisme professionnel (AHTOP), Valhotel (C-390/18).
Conclusie van Advocaat-Generaal M. Szpunar van 11 mei 2017 in zaak C-434/15, Asociación Profesional Elite Taxi v. Uber Systems Spain, ECLI:EU:C:2017:364;
Conclusie van Advocaat-Generaal M. Szpunar van 4 juli 2017 in zaak C-320/16, Uber France SAS, ECLI:EU:C:2017:511;
Conclusie van Advocaat-Generaal M. Szpunar van 30 april 2019 in zaak C-390/18, YA, AIRBNB Ireland UC, Hotelière Turenne SAS, Association pour un hébergement et un tourisme professionnel (AHTOP),Valhotel, ECLI:EU:C:2019:336.
Kh. Brussel (7e k) 31 juli 2008, RDTI 2008, 521.
Comm. Paris (ref.) 26 juli 2007, beschikbaar op www.legalis.net (geraadpleegd op 17 december 2018).
BGH 11 maart 2004, I ZR 304/01, MMR 2004, 668, Rolex t. Ricardo.
Court of Appeal of California 23 juni 1958, No. 57898, No. CR A 3792, State t. Smith;
Supreme Court of the United States, 14 december 1959, No. 9, 361 U.S. 147, Smith t. People of the State of California, 4 L.Ed.2d 205;
Supreme Court of the United States 22 april 1968, No. 47, 390 U.S. 629, Ginsberg t. State of New York, 20 L.Ed.2d 195;
Court of Appeal of California (Fourth District, Division 1) 8 oktober 1969, Civ. 9332, 81 Cal.Rptr. 519, Hanberry t. Hearst Corp., 39 A.L.R.3d 173;
U.S. District Court of Illinois (Eastern Division) 7 juli 1971, Nos. 70 C 2051 en 70 C 1235, 345 F.Supp. 780, Movies, Inc. t. Conlisk;
U.S. District Court of New York, 29 oktober 1991, No. 90 Civ. 6571 (PKL), 776 F.Supp. 135, Cubby t. CompuServe, 19 Media L. Rep. 1525;
Supreme Court of Nassau County (New York), 24 mei 1995, No. 031063/94, 1995 WL 323710, Stratton Oakmont t. Prodigy Services, 23 Media L. Rep. 1794;
U.S. Court of Appeals (Fourth Circuit) 12 november 1997, No. 97-1523, 129 F.3d 327, Zeran t. America Online, 25 Media L. Rep. 2526;
U.S. District Court of Columbia 22 april 1998, No. CIV.A. 97-1968 PLF, 992 F.Supp. 44, Blumenthal t. Drudge, 26 Media L. Rep. 1717;
U.S. Court of Appeals (Tenth Circuit) 14 maart 2000, No. 99-2068, 206 F.3d 980, Ben Ezra, Weinstein & Company, Inc. t. America Online, 28 Media L. Rep. 2185;
Supreme Court of Florida 8 maart 2001, No. SC94355, 783 So.2d 1010, Doe t. America Online, 26 Fla. L. Weekly S141;
Court of Appeal of Washington (Division 1) 17 september 2001, No. 46791-3-I, 31 P.3d 37, Schneider t. Amazon.com, 29 Media L. Rep. 2421;
Court of Appeals of California (Fourth District, Division 1) 26 juni 2002, No. D037661, 121 Cal.Rptr.2d 703, Gentry t. eBay, 02 Cal. Daily Op. Serv. 5727;
U.S. Court of Appeals (Third Circuit) 16 januari 2003, No. 01-1120, 318 F.3d 465, Green t. America Online;
U.S. Court of Appeals (Ninth Circuit) 24 juni 2003, Nos. 01-56380 en 01-56556, 333 F.3d 1018, Batzel t. Smith, 03 Cal. Daily Op. Serv. 5465;
U.S. Court of Appeals (Ninth Circuit) 13 augustus 2003, No. 02-55658, 339 F.3d 1119, Carafano t. Metrosplash, 37 Media L. Rep. 1572;
U.S. Court of Appeals (Seventh Circuit) 21 oktober 2003, No. 02-4323, 347 F.3d 655, Doe t. GTE Corp;
U.S. District Court of Pennsylvania 10 maart 2006, No. Civ.A. 04-CV-3918, 422 F.Supp.2d 492, Parker t. Google, 2006 Copr.L.Dec. P 29, 155;
U.S. District Court of California (San Jose Division) 17 maart 2006, No. C-05-04175 RMW, 421 F.Supp.2d 1257, Anthony t. Yahoo!, 38 Communications Reg. (P&F) 97;
U.S. District Court of Illinois (Eastern Division) 14 november 2006, No. 06 C 0657, 461 F.Supp.2d 681, Chicago Lawyers’ Committee for Civil Rights Under Law, Inc. t. Craiglist, Inc., 39 Communications Reg. (P&F) 1199;
U.S. Court of Appeals (First Circuit) 23 februari 2007, 478 F.3d 413, No. 06-1826, Universal Communication Systems, Inc. t. Lycos Inc., 35 Media L. Rep. 1417;
U.S. Court of Appeals (Ninth Circuit) 3 april 2008, Nos. 04-56916 en 04-57173, 521 F.3d 1157, Fair Housing Council of San Fernando Valley t. Roommates.com, 36 Media L. Rep. 1545;
U.S. Court of Appeals (Fifth Circuit) 16 mei 2008, No. 07-50345, 528 F.3d 413, Doe t. MySpace, 36 Media L. Rep. 1737;
U.S. Court of Appeals (Ninth Circuit) 22 juni 2009, No. 05-36189, 570 F.3d 1096, Barnes t. Yahoo!, 2009 Daily Journal D.A.R. 9032;
U.S. Court of Appeals (Tenth Circuit) 29 juni 2009, No. 09-8003, 570 F.3d 1187, F.T.C. t. Accusearch, 48 Communications Reg. (P&F) 208;
U.S. District Court of Wisconsin (Eastern Division) 28 augustus 2009, No. 09-C-116, 651 F.Supp.2d 873, Stayart t. Yahoo!, 93 U.S.P.Q.2d 1204;
Supreme Court of New York (New York County) 2 september 2010, 907 N.Y.S.2d 411, Reit t. Yelp!, 2010 N.Y. Slip Op. 20362;
Court of Appeals of New York 14 juni 2011, 952 N.E.2d 1011, Shiamilli t. Real Estate Group of New York, 929 N.Y.S.2d 19;
U.S. District Court of Oregon 2 februari 2012, No. 3:12-cv-0063-ST, 2012 WL 629868, Gaston t. Facebook;
U.S. District Court of Missouri (Western Division) 12 maart 2012, No. 11-CV-00392-DW, 2012 WL 3335284, S.C. t. Dirty World, 40 Media L. Rep. 2043;
U.S. District Court of Washington (Seattle) 27 juli 2012, No. C12-954-RSM, 881 F.Supp.2d 1262, Backpage.com t. Rob McKenna;
U.S. District Court of Washington (Seattle) 7 mei 2014, No. C13-1734RAJ, 21 F.Supp.3d 1120, Kimzey t. Yelp!;
U.S. Court of Appeals (District of Columbia Circuit) 13 juni 2014, No. 13-7017, 753 F.3d 1354, Klayman t. Zuckerberg, 42 Media L. Rep. 2118;
U.S. Court of Appeals (Sixth District) 16 juni 2014, No. 13-5946, 755 F.3d 398, Jones t. Dirty World Entertainment, 42 Media L. Rep. 1984;
U.S. District Court of Washington (Seattle) 28 augustus 2014, No. C13-1656-JCC, 46 F.Supp.3d 1095, Joseph t. Amazon.com, 42 Media L. Rep. 2496;
U.S. District Court of Massachusetts 15 mei 2015, No. 14-13870-RGS, 104 F.Supp.3d 149, Marie Roe t. Backpage.com;
U.S. Court of Appeals (First Circuit) 14 maart 2016, No. 15-1724, 817 F.3d 12, Jane Doe t. Backpage.com, 44 Media L. Rep. 1549;
U.S. District Court of California 8 november 2016, No. 3:16-cv-03615-JD, 217 F.Supp.3d 1066, Airbnb t. City and County of San Francisco;
U.S. District Court of California 8 november 2016, No. 16-cv-00213-WHO, 217 F.Supp.3d 1116, Fields t. Twitter;
U.S. District Court of Michigan 19 december 2016, No. 2:16-cv-14406-DML-DRG, 2016 WL 7383679, Crosby, Ruiz & Reyes t. Twitter, Google & Facebook;
Superior Court of Maine 18 augustus 2017, No. CV-16-0213, 2017 WL 4518378, Donaher t. Vanini;
U.S. District Court of California 23 oktober 2017, No. 16-cv-03282-DMR, 282 F.Supp.3d 1150, Gonzalez t. Google, 2017 WL 4773366;
U.S. District Court of California 29 december 2017, No. CV 17-4885 DMG (AS), 285 F.Supp.3d 1097, La Park La Brea t. Airbnb.
BENKLER, Y., The Wealth of Networks. How Social Production Transforms Markets and Freedom, New Haven, Yale University Press, 2006, xii + 515 p;
GALLAGHER, L., The Airbnb Story: How Three Ordinary Guys Disrupted an Industry, Made Billions … and Created Plenty of Controversy, Boston, Houghton Mifflin Harcourt Trade & Reference Publishers, 2017, xx + 256 p;
HATZOPOULOS, V., The Collaborative Economy and EU Law, Oxford, Hart Publishing, 2018, xliv + 270 p;
KUCZERAWY, A., Intermediary Liability and Freedom of Expression in the EU: from concepts to saveguards in KU Leuven Centre for IT & IP Law Series, Mortsel, Intersentia, 2018, xiv + 426 p;
LESSIG, L., Remix: making art and commerce thrive in the hybrid economy, New York, Penguin, 2008, xiii + 319 p;
RIORDAN, J., The Liability of Internet Intermediaries, Oxford, Oxford University Press, 2016, lvi + 639 p;
RUSTAD, M.L., Global Internet Law in a nutshell, St. Paul, West Academic, 2013, xlix + 496 p;
VERBIEST, T. en WERY, E., Le droit de l’internet et de la société de l’information. Droits européen, belge et français, Bruxelles, Larcier, 2001, 648 p.
AKDENIZ, Y., “To block or not to block: European approaches to content regulation, and implications for freedom of expression”, CLSR 2010, 260-272;
ALGER, T. L., “The Communications Decency Act: Making Sense of the Federal Immunity for Online Services”, Orange County Law 2017, 30-36;
ALLEN, A. A., “Uber and the Communications Decency Act: Why the Ride-Hailing App Would Not Fare Well Under § 230”, N.C. J.L. & Tech. 2017, 290-321;
BALKIN, J. M., “Digital Speech and Democratic Culture: A Theory of Freedom of Expression for the Information Society”, N.Y.U. L. Rev. 2004, 1-55;
BALKIN, J.M., “The Future of Free Expression in a Digital Age”, Pepp. L. Rev. 2009, 427-444;
BARBRY, E. en PROUST, O., “Le Web 2.0 passe la barre des prétoires”, Gaz. Pal. 2007, 10-14;
BARTOW, A., “Internet Defamation as Profit Center: The Monetization of Online Harassment”, Harv. J.L. & Gender 2009, 383-430;
BLOCKX, J., “Welke richting op met de deeleconomie? Open vragen bij de Uber-arresten”, DCCR 2018, 66-76;
BOLSON, A. P., “Flawed but Fixable: Section 230 of the Communications Decency Act at 20”, Rutgers Computer & Tech. L.J. 2016, 1-18;
BRIGGS, K., “The New Blame Game: How Airbnb Has Been Mis-regulated as the Scapegoat for Century-Old Problems”, Bus. Entrepreneurship & Tax. L. Rev. 2018, 155-177;
BROWN, N. I., “Fight Terror, Not Twitter: Insulating Social Media from Material Support Claims”, Loy. L.A. Ent. L. Rev. 2016, 1-51;
BUSH, C., “The Sharing Economy at the CJEU: Does Airbnb pass the ‘Uber test’? Some observations on the pending case C-390/18 – Airbnb Ireland”, EuCML 2018, 172-174;
CAUFFMAN, C., “The Commission’s European Agenda for the Collaborative Economy – (Too) Platform and Service Provider Friendly?”, J. Eur. Consumer & Mkt. L. 2016, 235-243;
DANN, D., TEUBNER, T. en WEINHARDT, C., “Poster child and guinea pig – insights from a structured literature review on Airbnb”, International Journal of Contemporary Hospitality Management 2019, 427-473;
DE BEER, J. en CLEMMER, C. D., “Global trends in online copyright enforcement: a non-neutral role for network intermediaries?”, Jurimetrics 2009, 375-409;
DE CALLATAŸ, C., "Les responsabilités liées aux messages postés sur internet: l'extension du régime d'exonération de responsabilité des intermédiaires aux acteurs du web 2.0", AM 2013, 166-182;
DE POURCQ, S., “De aansprakelijkheid van bookingsites voor onrechtmatige reviews”, TPR 2014, 1157-1206;
DE VRIES-STOTIJN, A., “Ontwikkelingen in het EU-recht: Uber een vervoersaanbieder?”, TvC 2017, 174-177;
DIAMOND, A., “Twitter against the Islamitic State: Edge Provider Transparency in the Spotlight”, Colo. Tech. L.J. 2017, 463-486;
DICKERSON, N. P., “What Makes the Internet so Special – and Why, Where, How, and by Whom Should Its Content Be Regulated”, Hous. L. Rev. 2009, 61-102;
DOGRU, T., MODY, M. en SUESS, C., “Adding evidence to the debate: Quantifying Airbnb’s disruptive impact on ten key hotel markets”, Tourism Management 2019, 27-38;
EHRLICH, P., “Communications Decency Act § 230”, Berkeley Tech. L.J. 2002, 401-419;
ENGELFRIET, A., “Naar een passend beschermingsregime voor forumbeheerders en bloggers”, Tijdschrift voor Internetrecht 2009, 77-80;
FENNO, E., en HUMPHRIES, C., “Protection Under CDA § 230 and Responsibility for “Development” of Third-Party Content”, Comm. Law. 2011, 1-37;
FINCK, M., “Distinguishing internet platforms from transport services: Elite Taxi v. Uber Spain”, CML Rev 2018, 1619-1640;
FREILICH, J. M., “Section 230’s Liability Shield in the Age of Online Terrorist Recruitment”, Brook. L. Rev. 2018, 665-700;
FROSIO, G. F., “The Death of ‘No Monitoring Obligations’: A Story of Untameable Monsters”, J. Intell. Prop. Info. Tech. & Elec. Com. L. 2017, 199-215;
FROSIO, G. F., “Why keep a dog and bark yourself? From intermediary liability to responsibility”, Oxford J. of Int’l Law and Inf. Tech. 2018, 1-33;
GEORGE, F. en HUBIN, J.-B., “Les prestataires intermédiaires de la société de l’information face au droit commun de la responsabilité extracontractuelle”, AM 2017, 208-237;
HAMARI, J., SJÖKLINT, M. en UKKONEN, A., “The Sharing Economy: Why People Participate In Collaborative Consumption”, JASIST 2016, 2047-2059;
HARDOUIN, R., “La connaissance de l’illicéité par les hébergeurs ou quand être notifié ne signifie pas nécessairement devoir retirer”, RDTI 2012, 5-19;
HEEB, C., “Overeenkomsten via het internet. Enkele bijzondere vraagstukken i.v.m. elektronische handel, consumentenbescherming en tussenpersonen”, DCCR 2016, 69-87;
HOLLAND, H. B., “In Defense of Online Intermediary Immunity: Facilitating Communities of Modified Exceptionalism”, U. Kan. L. Rev. 2008, 369-404;
HU, N., PAVLOU P.A. en ZHANG, J., “Overcoming the J-shaped Distribution of Product Reviews”, Communications of the ACM 2009, 144-147;
INTERIAN, J., “Up in the Air: Harmonizing the Sharing Economy through Airbnb Regulations”, B. C. Int’l & Comp. L. Rev. 2016, 129-162;
ISSELIN, M.S., “#StopImmunizing: Why Social Networking Platform Liability Is Necessary to Provide Adequate Redress for Victims of Cyberbullying”, N.Y. L. Sch. L. Rev. 2016, 369-394;
JEE, M., “New Technology Merits New Interpretation: An Analysis of the Breadth of CDA Section 230 Immunity”, Hous. Bus. & Tax L.J 2013, 178-204;
KAMINSKI, M. “Positive Proposals for Treatment of Online Intermediaries”, Am. U. Int’l L. Rev. 2013, 203-222;
KEATS CITRON, D., en WITTES, B., “The Internet Will Not Break: Denying Bad Samaritans Section 230 Immunity”, Fordham L. Rev. 2017, 401-424;
KLONICK, K., “The New Governors: The People, Rules, and Processes Governing Online Speech”, Harv. L. Rev. 2018, 1598-1670;
KOSSEFF, J., “Defending Section 230: The Value of Intermediary Immunity”, J. Tech. L. & Pol’y 2010, 123-158;
KOSSEFF, J., “Twenty Years of Intermediary Immunity: the US Experience”, Scripted 2017, 5-36;
KOSSEFF, J., “First amendment protection for online platforms”, CLSR 2019, 199-213;
KUCZERAWY, A., “Intermediary liability & freedom of expression: Recent developments in the EU notice & action initiative”, CLSR 2015, 46-56;
KUCZERAWY, A., “Safeguards for freedom of expression in the era of online gatekeeping”, AM 2017, 292-303;
KUCZERAWY, A., “The Power of Positive Thinking. Intermediary Liability and the Effective Enjoyment of the Right to Freedom of Expression”, J. Intell. Prop. Info. Tech. & Elec. Com. L. 2017, 226-237;
LEARY, M. G., “The Indecency and Injustice of Section 230 of the Communications Decency Act”, Harv. J. L. & Publ. Pol’y 2018, 553-622;
LÉONARD, T., “L’exonération de responsabilité des intermédiaires en ligne: un état de la question”, JT 2002, 814-818;
MARTINEZ, C., “An Argument for States to Outlaw Revenge Porn and for Congress to Amend 47 U.S.C. Section 230: How Our Current Laws Do Little to Protect Victims”, Pitt. J. Tech. L. & Pol’y 2014, 236-252;
MCKEOWN, C., “Facebook, Defamation, and Terrorism: Who Is Responsible for Dangerous Posts on Social Media?”, Tulane J. of Int’l & Comp. Law 2017, 163-188;
MCNAMARA, B., “Airbnb: A Not-So-Safe Resting Place”, Col. Tech. L.J. 2015, 149-170;
MIRANDA, D. P., “Defamation in cyberspace: Stratton Oakmont, Inc. v. Prodigy Services Co.”, Alb. L.J. Sci. & Tech. 1996, 229-248;
MONTERO, E., “La responsabilité des prestataires intermédiaires de l’Internet”, RDTI 2000, 99-117;
MONTERO, E., “Les responsabilités liées au web 2.0”, RDTI 2008, 363-388;
MONTERO, E., en VAN ENIS, Q., “Enabling freedom of expression in light of filtering measures imposed on Internet intermediaries: Squaring the circle?”, CLSR 2011, 21-35;
O’REILLY, T., “What is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software”, International Journal of Digital Economics 2007, 14-37;
PETIT, N., “Uber, Concurrent Déloyal ou Champion Libérateur de l’Économie du Partage?”, LCII Policy Briefs 2015, 1-6;
PHE, N., “Social Media Terror: Reevaluating Intermediary Liability under the Communications Decency Act”, Suffolk U. L. Rev. 2018, 99-132;
PILETTE, A., “La directive “Commerce électronique”: un bref commentaire”, AM 2001, 34-41;
PINTO, T., SHAN, N., FREYTAG, S. en VON BRAUNSCHWEIG, E., “Liability of Online Publishers for User Generated Content: A European Perspective”, Comm. Law. 2010, 5-13;
PLEWNIA, F. en GUENTHER, E., “Mapping the sharing economy for sustainability research”, Management Decision 2018, 570-583;
Przemysław Polanski, P., “Rethinking the notion of hosting in the aftermath of Delfi: Shifting from liability to responsibility?”, CLSR 2018, 870-880;
PUSCHMANN, T. en ALT, R., “Sharing Economy”, BISE 2016, 93-99;
RANCHORDAS, S. H., “Regelgeving in de wereld van digitale platformen”, RegelMaat 2015, 453-458;
RIETJENS, B., “Trust and Reputation on eBay: Towards a Legal Framework for Feedback Intermediaries”, Info. & Comm. Tech. L. 2006, 55-78;
SANCHEZ, M. C., “The Web Difference: A Legal and Normative Rationale against Liability for Online Reproduction of Third-Party Defamatory Content”, Harv. J. L. & Tech. 2008, 301-320;
SAVIN, A., “Regulating internet platforms in the EU – The emergence of the ‘Level playing Field’”, CLSR 2018, 1215-1231;
SCHAUB, M. Y., “De kwalificatie van Uber als een vervoersdienst én een dienst van de informatiemaatschappij”, Tijdschrift voor Internetrecht 2018, 98-106;
SEGERS, M., MUSSO, P. en VERRAES, E., “Geen vrijheid blijheid voor negatieve recensies op sociale media”, Juristenkrant 2018, 7;
SEVANIAN, A. M., “Section 230 of the Communications Decency Act: A Good Samaritan Law without the Requirement of Acting as a Good Samaritan”, UCLA Ent. L. Rev. 2014, 121-146;
SMET, S. en ANGELOPOULOS, C., “De zoektocht naar een eerlijke balans in de aansprakelijkheid van tussenpersonen: het E.V.R.M.- perspectief”, AM 2017, 277-291;
SMYER, B. M., “Interactive Computer Service Liability for User-Generated Content after Roommates.com”, U. Mich. J.L. Reform 2010, 811-840;
SOMERS, G. en DUMORTIER, J., “Juridische aspecten van Web 2.0 – Online informatie en aansprakelijkheid (content aggregation, content locating en user generated content)”, CJ 2009, 47-56;
SORDET, E. en COUSIN, A., “The Legal Liability of e-commerce Platforms: the Case of eBay”, Bus. L. Rev. 2009, 217-220;
STALLA-BOURDILLON, S., “Sometimes one is not enough! Securing freedom of expression, encouraging private regulation, or subsidizing Internet intermediaries or all three at the same time: the dilemma of Internet intermediaries’ liability”, J. Int’l Com. L. & Tech. 2012, 154-175;
STALLA-BOURDILLON, S., “Online monitoring, filtering, blocking… What is the difference? Where to draw the line?”, CLSR 2013, 702-712;
STROWEL, A., IDE, N. en VERHOESTRAETE, F., “La directive du 8 juin 2000 sur le commerce électronique: un cadre juridique pour l’internet”, JT 2001, 133-145;
SWARTOUT, C.M., “Toward a Regulatory Model of Internet Intermediary Liability: File-Sharing and Copyright Enforcement”, Nw. J. Int’l L. & Bus. 2011, 499-534;
TROIANO, M. A., “The New Journalism? Why Traditional Defamation Laws Should Apply to Internet Blogs”, Am. U. L. Rev. 2006, 1447-1484;
ULFBECK, V.G., PETERSEN, C.S. en HANSEN, O., “Platforms as Private Governance Systems – The Example of Airbnb”, NJCL 2018, 38-60;
VAN EECKE, P., “Online Service Providers and Liability: A Plea for a Balanced Approach”, CML Rev. 2011, 1455-1502;
VAN ENNIS, Q. en MONTERO, E., “Les gestionnaires de forums et portails d’actualités cueillis à froid par la Cour de Strasbourg ?”, Rev.trim.D.H. 2016, 953-981;
VAN ENNIS, Q. en MICHEL, A., “Médias, liberté d’expression et nouvelles technologies - Chronique de jurisprudence 2015-2017”, RDTI 2017, 163-198;
VARDI, M., “Self-Reference and Section 230”, Communications of the ACM 2018, 7;
VOORHOOF, D., “EHRM zet media onder druk”, Juristenkrant 2015, 6 en 7;
VOORHOOF, D., “De aansprakelijkheid van online nieuwsplatforms na Delfi. Online nieuwsplatform dat nalaat manifest schadelijke gebruikersinhoud proactief weg te filteren riskeert aansprakelijkheid”, Mediaforum 2015, 194-204;
WENDEHORST, C., “Platform Intermediary Services and Duties under the E-Commerce Directive and the Consumer Rights Directive”, EuCML 2016, 30-33;
X, “Badging: Section 230 Immunity in a Web 2.0 World”, Harv. L. Rev. 2010, 981-1002;
X, “Section 230 As First Amendment Rule”, Harv. L. Rev. 2018, 2027-2048;
ZINITI, C., “The Optimal Liability System for Online Service Providers: How Zeran v. America Online Got It Right and Web 2.0 Proves It”, Berkeley Tech. L.J. 2008, 583-616.
ANTOINE, M., “L’objet et le domaine de la directive sur le commerce électronique” in ANTOINE, M., CRUQUENAIRE, A., DE LOCHT, P., DEMOULIN, M., GOBERT, D., LAZARO, C., LEROUX, O. en MONTERO, E. (eds.), Le commerce électronique européen sur les rails? Analyse et propositions de mise en oeuvre de la directive sur le commerce électronique, Bruxelles, Bruylant, 2001, 1-29;
BRULOOT, F., “E-commerce en E-handtekening”, in CLAEYS, I. (ed.), Contractenrecht in beweging, Mechelen, Kluwer, 2004, 115-180;
CORDIER, Q., “L’économie de platforme: description d’un phénomène d’intermédiation” in CLESSE, J., en kéfer, F. (eds.), Enjeux et défis juridiques de l’économie de platforme, Limal, Anthémis, 2019, 7-33;
DEVOLDER, B., “Informatieasymmetrie in de sharing economy: een nieuwe rol voor internetplatformen?” in STORME, M. E. en HELSEN, F. (eds.), Innovatie en disruptie in het economisch recht, Mortsel, Intersentia, 2017, 151-175;
DEVOLDER, B., “Nieuwe spelers op de markt. Gevolgen van Richtlijn 2015/2302 voor aanbieders en platformen in de deeleconomie” in WYSEUR, B. (ed.), Recht op reis. De nieuwe wetgeving pakketreizen en gekoppelde reisarrangementen, Brugge, Die Keure, 2018, 29-57;
DEVOLDER, B., “Contractual Liability of the Platform” in DEVOLDER, B. (ed.), The Platform Economy. Unravelling the Legal Status of Online Intermediaries, Mortsel, Intersentia, 2019, 31-88;
DEVOLDERE, B., “M-commerce: Status Update and Business Logic” in VANNEROM, J. (ed.), M-commerce, Mortsel, Intersentia, 2017, 1-24;
EDWARDS, L., “The Fall and Rise of Intermediary Liability Online”, in EDWARDS, L. en WAELDE, C. (eds.), Law and the Internet, Portland, Hart Publishing, 2009, 47-88;
GAUTIER, A., “Analyse économique des platformes collaboratives” in G. RUE (ed.), Aspects juridiques de l’économie collaborative, Limal, Anthemis, 2017, 9-26;
GUNST, P. en VAN EECKE, P., “Aansprakelijkheid van dienstverleners” in VAN EECKE, P. (ed.), Recht & Elektronische Handel, Brussel, Larcier, 2011, 360-381;
JACQUEMIN, H., “Le régime d’exonération de responsabilité des prestataires intermédiaires – État des lieux et perspectives” in Colette-basecqz, N., Cruquenaire, A., Cruysmans, E., Franco, É., Hubin, J.-B., Jacquemin, H., Lecroart, É., Lejeune, F., Strowel, A., en Thoumsin, P.-Y. (eds.), Responsabilités et numérique, Limal, Anthemis, 2018, 63-99;
JACQUEMIN, H., “Les platformes de l’économie collaborative à l’épreuve du droit des obligations et des règles de protection du consommateur” in CLESSE, J. en kéfer, F. (eds.), Enjeux et défis juridiques de l’économie de platforme, Limal, Anthémis, 2019, 85-136;
LÉONARD, T., “Les réseaux sociaux face à l’exonération de responsabilité des intermédiaires de l’internet: une application délicate” in DEJEMEPPE, B., CORNU, E. en BUYLE, J.-P. (eds.), Les réseaux sociaux et le droit, Bruxelles, Larcier, 2014, 123-150;
LODDER, A. R., “Directive 2000/31/EC on certain legal aspects of information society services, in particular electronic commerce, in the Internal Market” in LODDER, A. R. en KASPERSEN, H. W. K. (eds.), eDirectives: Guide to European Union Law on E-Commerce, Den Haag, Kluwer Law International, 2002, 67-93;
MONTERO, E, “La responsabilité des prestataires intermédiaires sur les réseaux” in ANTOINE, M., CRUQUENAIRE, A., DE LOCHT, P., DEMOULIN, M., GOBERT, D., LAZARO, C., LEROUX, O. en MONTERO, E. (eds.), Le commerce électronique européen sur les rails? Analyse et propositions de mise en oeuvre de la directive sur le commerce électronique, Bruxelles, Bruylant, 2001, 273-295;
STROWEL, A., “La responsabilité des fournisseurs de services en ligne: développements récents” in DUBUISSON, B. en JADOUL, P. (eds.), La responsabilité civile liée à l’information et au conseil. Questions d’actualité, Brussel, Publication des Facultés universitaires Saint-Louis, 2000, 215-267 ;
STROWEL, A. en VERGOTE, W., “Digital Platforms: To Regulate or Not To Regulate?” in DEVOLDER, B. (ed.), The Platform Economy. Unravelling the Legal Status of Online Intermediaries, Mortsel, Intersentia, 2019, 1-30;
STALLA-BOURDILLON, S., “Internet Intermediaries as Responsible Actors? Why It Is Time to Rethink the E-Commerce Directive As Well” in TADDEO, M. en FLORIDI, L. (eds.), The responsibilities of Online Service Providers, Law, Governance and Technology Series, Cham, Springer, 2017, 275-293;
VAN BESIEN, B., “Kamers verhuren via Airbnb of andere sharing sites: een juridische analyse van de regelgeving in Vlaanderen en Brussel” in STORME, M. E. en HELSEN, F. (eds.), Innovatie en disruptie in het economisch recht, Mortsel, Intersentia, 2017, 279-312;
VANDINGENEN, E., “Deeleconomie” in VANNEROM, J. (ed.), M-commerce, Mortsel, Intersentia, 2017, 176-212;
YANNOPOULOS, G. N. , “The Immunity of Internet Intermediaries Reconsidered?” in TADDEO, M. en FLORIDI, L. (eds.), The Responsibilities of Online Service Providers, Law, Governance and Technology Series, Cham, Springer, 2017, 43-59.
EUROPEAN COMMISSION, Explanatory study of consumer issues in online peer-to-peer platform markets. Final Report, mei 2017, beschikbaar op https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/final_report_may_2017.pdf (geraadpleegd op 5 maart 2019);
EUROPEAN COMMISSION, Liability of online intermediaries in Legal analysis of a Single Market for the information Society (SMART 2007/0037), 30 mei 2011, beschikbaar op https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/legal-analysis-single-market-information-society-smart-20070037 (geraadpleegd op 1 april 2019);
ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT (OECD), The Economic and Social Role of Internet Intermediaries, april 2010, beschikbaar op www.oecd.org/internet/ieconomy/44949023.pdf (geraadpleegd op 10 februari 2019);
EUROCOMMERCE, The European Ecommerce Report 2018: relevant findings outlined, beschikbaar op https://www.eurocommerce.eu/media/159952/2018.07.02%20-%20Ecommerce%20report_annex.pdf (geraadpleegd op 12 maart 2019);
Federal Trade Commission, The “Sharing” Economy. Issues Facing Platforms, Participants & Regulators. An FTC Staff Report, november 2016, beschikbaar op https://www.ftc.gov/system/files/documents/reports/sharing-economy-issues-facing-platforms-participants-regulators-federal-trade-commission-staff/p151200_ftc_staff_report_on_the_sharing_economy.pdf (geraadpleegd op 3 april 2019);
ECOMMERCE FOUNDATION, 2018 Global Ecommerce Report, beschikbaar op https://www.internetalliance.my/wp-content/uploads/2018/10/Global-B2C-e-Commerce-Country-Report-2018.pdf (geraadpleegd op 12 maart 2019).
AREHEART, B. A., “Regulating Cyberbullies Through Notice-Based Liability”, The Yale Law Journal, 9 september 2007, beschikbaar op http://yalelawjournal.org/forum/regulating-cyberbullies-through-notice-based-liability (geraadpleegd op 7 maart 2019);
BAVITZ, C., BUDISH, R., DECOSTER, N., HERMES, J., HOLLAND, A., LAMBERT, M., en SELLARS, A., “Intermediary Liability in the United States”, Berkman Center for Internet & Society at Harvard University, beschikbaar op https://publixphere.net/i/noc/page/OI_Case_Study_Intermediary_Liability_in_the_United_States (geraadpleegd op 20 april 2018);
CHUNG, A., “U.S. Supreme Court will not examine tech industry legal shield”, beschikbaar op https://www.reuters.com/article/us-usa-court-backpage/u-s-supreme-court-will-not-examine-tech-industry-legal-shield-idUSKBN14T1OR (geraadpleegd op 8 april 2019);
GOLDMAN, E., “Overzealous Legislative Effort Against Online Child Prostitution Ads at Backpage Fails, Providing a Big Win for User-Generated Content”, beschikbaar op https://www.forbes.com/sites/ericgoldman/2012/07/30/child-prostitution-ads-backpage-legislative-fail/#7c4f46d12b89 (geraadpleegd op 8 april 2019);
GOODWIN, T., “The Battle Is For the Customer Interface”, TechCrunch, 3 maart 2015, beschikbaar op https://techcrunch.com/2015/03/03/in-the-age-of-disintermediation-the-battle-is-all-for-the-customer-interface/ (geraadpleegd op 12 februari 2019);
JUNG, J. en LEE, K., “Curiosity or certainty? A qualitative, comparative analysis of couchsurfing and Airbnb user behaviors”, CHI 2017, 1740-1747, beschikbaar op http://library.usc.edu.ph/ACM/CHI%202017/2exab/ea1740.pdf (geraadpleegd op 28 maart 2019);
KELLER, D., “Intermediary Liability”, Center for Internet and Society – Stanford Law School, 13 februari 2018, slide 3, beschikbaar op http://cyberlaw.stanford.edu/blog/2018/02/intermediary-liability-101 (geraadpleegd op 7 maart 2019);
KHANNA, D., “The Law that Gave Us the Modern Internet – and the Campaign to Kill It”, The Atlantic, 12 september 2013, beschikbaar op https://www.theatlantic.com/business/archive/2013/09/the-law-that-gave-us-the-modern-internet-and-the-campaign-to-kill-it/279588/ (geraadpleegd op 18 februari 2019);
LOMONTE, F., “The law that made Facebook what it is today”, The Conversation, 10 april 2018, beschikbaar op http://theconversation.com/the-law-that-made-facebook-what-it-is-today-93931 (geraadpleegd op 11 april 2019);
LOOIJESTIJN-CLEARIE, A., “It looks like a duck, walks like a duck, quacks like a duck. But is it a taxi? A commentary on the Opinion of Advocate General Szpunar in Case C-434/15 - Asociación Profesional Elite Taxi v Uber Systems Spain SL”, Radboud Economic Law Blog, 2017, beschikbaar op https://www.ru.nl/law/research/radboud-economic-law-conference/radboud-economic-law-blog/2017/looks-like-duck-walks-like-duck-quacks-like-duck/ (geraadpleegd op 12 februari 2019);
NORDEMANN, J. B., “Liability of Online Service Providers for Copyrighted Content – Regulatory Action Needed? In depth-analysis for the IMCO Committee”, 2018, beschikbaar op http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2017/614207/IPOL_IDA(2017)614207_EN.pdf (geraadpleegd op 10 april 2019);
PORGES, S., “The Strange Game Theory of Airbnb Reviews”, Forbes, 17 oktober 2014, beschikbaar op https://www.forbes.com/sites/sethporges/2014/10/17/the-strange-game-theory-of-airbnb-reviews/ (geraadpleegd op 27 december 2018);
PORGES, S., “The One Issue With Airbnb Reviews That Causes Hosts To Burnout”, Forbes, 29 juni 2016, beschikbaar op https://www.forbes.com/sites/sethporges/2016/06/29/the-one-issue-with-airbnb-reviews-that-causes-hosts-to-burnout/ (geraadpleegd op 8 maart 2019);
SELYUKH, A., “Section 230: A Key Legal Shield For Facebook, Google Is About To Change”, NPR, 21 maart 2018, beschikbaar op https://www.npr.org/sections/alltechconsidered/2018/03/21/591622450/section-230-a-key-legal-shield-for-facebook-google-is-about-to-change (geraadpleegd op 18 februari 2018);
VERBIEST, T., SPINDLER, G., RICCIO, G. M. en VAN DER PERRE, A., Study on the liability of Internet intermediaries, 2007, beschikbaar op https://ssrn.com/abstract=2575069 (geraadpleegd op 20 april 2018);
VOORHOOF, D., “Qualification of news portal as publisher of users’ comment may have far-reaching consequences for online freedom of expression: Delfi AS v. Estonia”, Strasbourg Observers, 25 oktober 2013, beschikbaar op https://strasbourgobservers.com/2013/10/25/qualification-of-news-portal-as-publisher-of-users-comment-may-have-far-reaching-consequences-for-online-freedom-of-expression-delfi-as-v-estonia/ (geraadpleegd op 3 april 2019);
WEIJTS, C., “Geef uw mening!”, De Standaard, 21 maart 2019, beschikbaar op http://www.standaard.be/krant/publicatie/20190321/ds/dn/alg/optimized (geraadpleegd op 22 maart 2019);
ZARVAS, G., PROSERPIO, D. en BYERS, J. W., “A First Look at Online Reputation on Airbnb, Where Every Stay is Above Average”, 12 april 2015, beschikbaar op https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2554500 (geraadpleegd op 28 maart 2019).
X, “Infographic: Why 230 CDA Is So Important”, Electronic Frontier Foundation, beschikbaar op https://www.eff.org/nl/issues/cda230/infographic (geraadpleegd op 25 december 2018);
X, “Internet usage in the United States: Statistics & Facts”, beschikbaar op https://www.statista.com/topics/2237/internet-usage-in-the-united-states/ (geraadpleegd op 8 februari 2019);
X, “Building trust with a new review system”, beschikbaar op https://blog.atairbnb.com/building-trust-new-review-system/ (geraadpleegd op 8 maart 2019);
X, “Banned for life”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/banned-life/ (geraadpleegd op 19 maart 2019);
X, “Airbnb Deletes Negative Reviews”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/airbnb-deletes-negative-reviews/ (geraadpleegd op 28 maart 2019);
X, “Airbnb Deletes Negative Reviews, Favors Hosts”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/airbnb-deletes-negative-reviews-favors-hosts-2/ (geraadpleegd op 28 maart 2019);
X, “Airbnb Refused to Allow me to Write a Negative Review”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/airbnb-refused-allow-write-negative-review/ (geraadpleegd op 28 maart 2019);
X, “Airbnb Blocks Legitimate Negative Reviews”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/airbnb-blocks-legitimate-negative-reviews/ (geraadpleegd op 28 maart 2019);
X, “Airbnb Doesn’t Always Allow Negative Reviews”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/airbnb-doesnt-always-allow-negative-reviews/ (geraadpleegd op 28 maart 2019);
X. “The 1996 law that made the web is in the crosschairs”, Fast Company, beschikbaar op https://www.fastcompany.com/90273352/maybe-its-time-to-take-away-the-outdated-loophole-that-big-tech-exploits (geraadpleegd op 7 april 2019);
X, “HELP! When creating a new listing, airbnb won’t accept my address?”, Airbnb Community, beschikbaar op https://community.withairbnb.com/t5/Help/HELP-When-creating-a-new-listing-airbnb-won-t-accept-my-address/td-p/386360 (geraadpleegd op 9 april 2019);
X, “Airbnb cannot find my address”, Airbnb Community, beschikbaar op https://community.withairbnb.com/t5/Hosting/Airbnb-cannot-find-my-address/td-p/147112 (geraadpleegd op 23 april 2019);
X, “Address problems on a new listing!”, Airbnb Community, beschikbaar op https://community.withairbnb.com/t5/Hosting/Address-problems-on-a-new-listing/td-p/498769 (geraadpleegd op 23 april 2019);
X, “New Listing – won’t accept address?”, Airbnb Community, beschikbaar op https://community.withairbnb.com/t5/Hosting/New-Listing-won-t-accept-address/td-p/557954 (geraadpleegd op 23 april 2019);
X, “Bait and Switch… Airbnb no help whatsoever!”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/bait-switch-airbnb-no-help-whatsoever/ (geraadpleegd op 27 april 2019);
X, “Everything Went so Wrong, No Help from Airbnb”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/everything-went-so-wrong-no-help-from-airbnb/ (geraadpleegd op 27 april 2019);
X, “Two Airbnb Scams in Dominic Republic”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/two-airbnb-scams-in-dominican-republic/ (geraadpleegd op 27 april 2019);
X, “Fake Airbnb in Auckland, New Zealand”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/fake-airbnb-in-auckland-new-zealand/ (geraadpleegd op 27 april 2019);
X, “When an Airbnb Host is not an Airbnb Host”, AirbnbHell, beschikbaar op https://www.airbnbhell.com/when-an-airbnb-host-is-not-an-airbnb-host/ (geraadpleegd op 27 april 2019).
https://fr.airbnb.be/terms (geraadpleegd op 1 maart 2018);
https://www.zdnet.com/blog/hinchcliffe/ (geraadpleegd op 1 maart 2018);
https://fr.airbnb.be/help/article/1857/what-are-airbnb-service-fees (geraadpleegd op 15 mei 2018);
https://maidthis.com/airbnb-cleaning/ (geraadpleegd op 15 mei 2018);
https://fr.airbnb.be/home-safety (geraadpleegd op 15 mei 2018);
https://fr.airbnb.be/superhost (geraadpleegd op 15 mei 2018);
https://fr.airbnb.be/work (geraadpleegd op 15 mei 2018);
https://press.airbnb.com/about-us/ (geraadpleegd op 17 februari 2019).;
https://www.airbnb.be/help/article/125/how-is-the-price-determined-for-my-reservation?locale=nl (geraadpleegd op 26 februari 2019);
https://www.airbnb.be/help/article/13/how-do-reviews-work?locale=nl&topic=411 (geraadpleegd op 7 maart 2019);
https://www.airbnb.com/help/article/546/what-is-airbnb-s-content-policy (geraadpleegd op 7 maart 2019);
https://www.airbnb.com/help/article/548/what-is-airbnb-s-extortion-policy (geraadpleegd op 7 maart 2019);
https://www.airbnb.com/help/article/1257/how-do-star-ratings-work (geraadpleegd op 8 maart 2019);
https://fr.airbnb.be/help/article/1857/what-is-the-airbnb-service-fee, (geraadpleegd op 2 april 2019).
https://www.airbnb.com/help/article/221/how-do-i-create-an-account (geraadpleegd op 2 april 2019);
https://www.airbnb.co.uk/help/article/199/what-should-i-do-if-someone-asks-me-to-pay-outside-of-the-airbnb-website (geraadpleegd om 10 april 2019);
https://www.airbnb.co.uk/help/contact_us (geraadpleegd op 10 april 2019).;
https://www.airbnb.co.uk/help/contact_us/channel (geraadpleegd op 10 april 2019);
https://www.airbnb.co.uk/help/article/4/how-does-airbnb-help-build-trust-between-hosts-and-guests (geraadpleegd op 11 april 2019);
https://www.airbnb.com/s/homes?refinement_paths%5B%5D=%2Fhomes&search_type=SECTION_NAVIGATION&allow_override%5B%5D=&s_tag=uNv-ujUf (geraadpleegd op 29 april 2019);
https://www.airbnb.com/s/experiences?refinement_paths%5B%5D=%2Fexperiences&search_type=SECTION_NAVIGATION (geraadpleegd op 29 april 2019);
https://www.airbnb.com/s/restaurants?refinement_paths%5B%5D=%2Frestaurants&search_type=SECTION_NAVIGATION (geraadpleegd op 29 april 2019);
https://fr.airbnb.be/help/article/367/can-i-edit-a-review-i-wrote (geraadpleegd op 29 april 2019).