Een spook genaamd ‘cultuurmarxisme’
- //
Vandaag de dag is er in onze politiek een ‘cultuurmarxistische’ geest uit de fles. Wanneer we dieper in de geschiedenis van het ‘cultuurmarxisme’ graven, vinden we de contouren van een gevaarlijke fantoom die zijn wortels heeft in de woelige jaren van de 20ste eeuw.
Een begeesterende politieke strijd
Volgens sommigen waart er een spook door onze westerse contreien. Een spook genaamd ‘cultuurmarxisme’. Paniekkreten komende van de Braziliaanse president, tweets van ex-staatssecretaris Theo Francken tot beleidsnota’s van het Witte Huis, allen willen ons hoeden voor dit machtige spook. Men denkt dat enkele linkse intellectuelen — de cultuurmarxisten — doorheen de jaren de controle over de culturele sector, onderwijsinstellingen en de media hebben overgenomen. Dit allemaal om hun politiek correcte ideeën aan mensen op te dringen en uiteindelijk de westerse samenleving met als diens waarden en normen ten val te brengen. De paniekkreten bleven echter niet enkel bij woorden. De extreem-rechtse terrorist Anders Breivik pleegde in Noorwegen op 22 juni 2011 twee aanslagen waar tientallen mensen omkwamen. Enkele minuten voor de aanslagen publiceerde Breivik een manifest op het internet waar hij duidelijk maakte dat het cultuurmarxisme en de islam de grootste bedreiging voor de westerse samenleving vormden. Ook bij de recentere aanslagen in Christchurch (Nieuw Zeeland) en El Paso (Verenigde Staten) verwezen de manifesten van de schutters naar een politiek correcte elite die de deuren hadden open gezet voor massa migratie.
Net zoals men met bewijzen staaft dat spoken niet bestaan, wordt vanuit kritische hoek het bestaan van cultuurmarxisme betwist. De critici beargumenteren dat dit spook een samenzweringstheorie is, die alles dat ietwat naar ‘links’ ruikt als ‘cultuurmarxistisch’ brandmerkt. Verder nog, men waarschuwt ervoor dat het woord ‘cultuurmarxisme’ een schaamlapje is om elke vorm van progressieve of linkse politiek te neutraliseren. De vele politieke aanvallen op vrij onderwijs of media in de naam van een zogenaamde strijd tegen dit ‘cultuurmarxisme’ of de ‘politieke correctheid’, getuigen volgens de critici van een antidemocratisch en zelfs levensbedreigend karakter.
Het ‘cultuurmarxisme’ verschijnt dus in allerhande verhitte discussies. Het begeestert vele mensen om over de mogelijke gevaren van dit spook de politieke degens te kruisen. Maar van waar komt die plotselinge angst voor dit spook vandaan? Meer nog, wat is de geschiedenis achter deze nieuwe bedreiging?
De opzet van mijn scriptie werd een poging om een geschiedenis van het woord ‘cultuurmarxisme’ en de gelieerde ideeën te presenteren. Ik trachtte het spook te vatten en zijn ware gelaat te onthullen.
De gewaarwording van een spook
Ik vond dat de wortels van het ‘cultuurmarxisme’ diep tot in de woelige jaren van de 20ste eeuw reikten. Vanaf de Eerste Wereldoorlog zien we voor het eerst de idee bovendrijven dat linkse mensen — voornamelijk communisten — een complot aan het smeden zijn tegen de samenleving. Volgens sommigen waren deze mensen namelijk een bedreiging voor de authentieke cultuur en het volk. Later in de jaren ‘20 worden deze ideeën door de Duitse nationaalsocialisten van Adolf Hitler omgegoten in een samenzweringstheorie genaamd het ‘Cultuur-Bolsjewisme’. De nationaalsocialisten dachten dat ‘Joodse’ communisten de touwtjes in handen van de Duitse cultuurindustrie, het onderwijs en de media. De ‘Joodse’ communisten zouden deze instellingen gebruiken als middel om allerhande ‘ontaarde’ ideeën te verspreiden en uiteindelijk het Duitse volk te vernietigen.
Links, een cultuur-bolsjewistische poster die de communistische leider Leon Trotski afdoet als een bloeddorstige Jood. Rechts, een ‘meme’ over cultuurmarxisme die een jood, Aziaat, moslim en Afrikaan afdoen als één cultuurmarxistische vuist tegen ‘Uncle Sam’, symbool voor de Amerikaanse samenleving.
Na de Tweede Wereldoorlog leken deze ideeën even op de achtergrond beland te zijn. Het duurt echter niet lang vooraleer ze weer opduiken, nu tijdens de jaren ‘50 in de Verenigde staten. Tijdens deze periode brak er een Koude Oorlog tussen het ‘vrije’ westen en de Sovjet Unie (S.U.) uit. In de Verenigde Staten ontketende er een heuse heksenjacht op allerhande communisten en progressieven. De heksenjacht hield het paranoïde idee in leven dat enkele progressieven de touwtjes in handen hadden en een communistische fantoom een bedreiging vormde voor de Amerikaanse samenleving.
Zelfs na de val van de S.U. in 1989 kregen deze samenzweringstheorieën een nieuw leven ingeblazen. Bepaalde conservatieven bestempelden in deze periode voor het eerst deze ‘progressieve bedreiging’ als ‘cultuurmarxistisch’. Volgens hen hadden de marxisten na de val van de S.U. hun oude Sovjet politiek omgeruild voor een nieuwe culturele politiek die door middel van een lange mars door culturele en educatieve instellingen, een einde zou maken aan westerse waarden en normen.
Met de hulp van het internet, de vele publicaties over deze samenzwering en een groeiende nieuw rechtse beweging vonden deze ideeën langzamerhand hun ingang bij het grotere publiek. Er komt een popularisering op gang die een breekpunt kent bij de aanslagen van Anders Breivik. Na de aanslagen pieken de ‘search-hits’ naar de term ‘cultuurmarxisme’ en stonden de kranten er vol van.
Vandaag gebruikt zelfs de Braziliaanse regering deze progressieve ‘bedreiging’ als een manier om te bezuinigen op ‘samenzwerende’ universiteiten. Daarbovenop zagen we net zoals bij Breivik dat tijdens de recente Christchurch en El Paso aanslagen weer twee dezelfde motieven naar boven drijven, migranten en politieke correctheid.
Een poging het spook te vatten
Mijn scriptie behandelt kortom de duistere geschiedenis van het cultuurmarxistisch spook. Het tracht de verborgen contouren ervan te onthullen om te begrijpen hoe deze term zoveel mensen begeestert en schrik aanjaagt. Uiteindelijk is het doel van de scriptie om te doorgronden waarom een samenzweringstheorie met zo’n obscure achtergrond vandaag de dag zijn opmars maakt in de politieke. De scriptie dient dus enerzijds een verheldering en anderzijds een waarschuwing te zijn voor de mogelijke gevolgen van deze samenzweringstheorie.
- Alexander Aerts
Bibliografie
Referentie lijst
Aasland Ravndal, J. (2019). The Dark Web Enabled the Christchurch Killer. Geraadpleegd op 29 maart 2019 op https://foreignpolicy.com/2019/03/16/the-dark-web-enabled-the-christchu…- extreme-right-terrorism-white-nationalism-anders-breivik/.
Atkinson, G.L. (2004). Radical Feminism and Political Correctness. In Lind, W. (red.), “Political Correctness:” A Short History of an Ideology. Geraadpleegd op 12 januari op https:// www.nationalists.org/pdf/political_correctness_a_short_history_of_an_id….
Ablovatski, E. (2010). The 1919 Central European revolutions and the Judeo-Bolshevik myth. Cosmopolitanism, Nationalism and the Jews of East Central Europe, 17:3, pp. 473-489.
Bachega, H. (2018). The threat of rising anti-Semitism. Geraadpleegd op 20 april 2019 op https:// www.bbc.com/news/world-us-canada-46038438.
Bangstad, S. (2015). Anders Breivik and the Rise of Islamophobia. London, V. K.: Zed Books Ltd.. Berkowitz, B. (2019). ‘Cultural Marxism’ Catching On. Geraadpleegd op 12 maart 2019 op https://www.splcenter.org/fighting-hate/intelligence-report/2003/cultur….
Berlet, C. & Bellman, J. (2019). Fascism Wrapped in the American Flag. Geraadpleegd op 20 april 2019 op https://www.politicalresearch.org/1989/03/10/fascism-wrapped-in-the-ame….
Blommaert, J. (2018). Niet Hitler maar Breivik is het model voor Schild en Vrienden. Geraadpleegd op 29 maart 2019 op https://jmeblommaert.wordpress.com/2018/09/07/niet-hitler-maar-breivik-…- model-voor-schild-en-vrienden/.
Blommaert, J. (2018). Why has Cultural Marxism become the enemy?. Geraadpleegd op 12 maart 2019 op https://www.diggitmagazine.com/column/why-has-cultural-marxism-become-e….
Blommaert, J. (2019). Politieke correctheid blijft een canard. Geraadpleegd op 11 april 2019 op https://www.diggitmagazine.com/book-reviews/politieke-correctheid.
Boudry, M. (2017). Linkse feitenvrije wetenschap ging aan Trump vooraf. Geraadpleegd op 2 maart 2019 op https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/27/linkse-feitenvrije-wetenschap-ging…- a1578932.
Boudry, M. (2018). Hoe links zijn eigen kinderen opeet. In Cliteur, P., Jansen, J. & Pierik, P. (red.), Cultuurmarxisme: er waart een spook door Europa. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt B.V..
Boudry, M. (2018). Waarom de protestactie tegen Jordan Peterson zichzelf in de voet schiet. Geraadpleegd op 20 maart 2019 op https://maartenboudry.blogspot.com/2018/10/waarom-de- protestactie-tegen-de-lezing.html.
Boudry, M. (2019). Het spook van de cultuurmarxisten bestaat. Geraadpleegd op 12 januari 2019 op https://www.nrc.nl/nieuws/2019/01/11/het-spook-van-de-cultuurmarxisten-….
Breivik, A. (2011). 2083 - A Declaration of European Independence [PDF file]. Geraadpleegd op 30 december 2018 https://publicintelligence.net/anders-behring-breiviks-complete-manifes…- european-declaration-of-independence/.
Cliteur, P. (2017). Cultuurmarxisten hebben geen rust voordat u bent onderworpen. Geraadpleegd op 24 november 2018 op https://politiek.tpo.nl/column/cultureel-marxisten-hebben-geen-rust-voo…- onderworpen-bent/.
Cliteur, P., Jansen, J. & Pierik, P. (red.) (2018). Cultuurmarxisme: er waart een spook door Europa. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt B.V..
Cribb Jr., T. (2004). Political Correctness in Higher Education. In Lind, W. (red.), “Political Correctness:” A Short History of an Ideology. Geraadpleegd op 12 januari op https:// www.nationalists.org/pdf/political_correctness_a_short_history_of_an_id….
Crimm, E. (2011). “Our Most Serious Enemy”: The Specter of Judeo-Bolshevism in the German Military Community, 1914–1923. Central European History, 44:4 , 624-641.
Crowell, C. (1997). Deleuze and Foucault: Series, Event, Genealogy. Theory & Event, Genealogy, 1:2. Geraadpleegd op 8 april 2019 op https://muse.jhu.edu/article/32453#info_wrap.
Deleuze, G. & Guattari, F. (2010). Anti-Oedipus: Capitalism and Schizophrenia. Minneapolis: The University of Minnesota Press.
Drolet, J. & Williams, M. (2019). The view from MARS: US paleoconservatism and ideological challenges to the liberal world order. International Journal, 74:1, 15-31.
Engelstad, E. & Kristjánsson, M. (2019). The Return of “Judeo-Bolshevism”. Geraadpleegd op 11 april 2019 op https://www.jacobinmag.com/2019/02/antisemitism-judaism-bolsheviks-soci…- conspiracy-theories.
Feteke, L. (2011). The Muslim Conspiracy Theory and the Oslo Massacre. Race & Class, 53:3, 30-47.
Francken, T. (2018). Zoals ik eerder schreef, vanuit bepaalde cultuurmarxistische en anti-katholieke hoek moeten al onze tradities precies kapot. Blijf van onze Sinterklaas af! RT als je het eens bent. Geraadpleegd op 23 november 2018 op https://twitter.com/FranckenTheo/status/ 1059736463057846272.
Free Congress Foundation. (2004). “Political Correctness:” A Short History of an Ideology. Geraadpleegd op 21 maart 2019 op https://www.nationalists.org/pdf/ political_correctness_a_short_history_of_an_ideology.pdf.
Garcia, T. (2017). Cultuurmarxisme: alles wat je zegt, doe je zelf. Geraadpleegd op 28 maart 2019 op https://doorbraak.be/cultuurmarxisme/.
Garratt, P. (2019). Herbert Marcuse and ‘cultural Marxism’. Geraadpleegd op 17 april 2019 op https:// www.versobooks.com/blogs/4285-herbert-marcuse-and-cultural-marxism? fb_comment_id=2244775422248652_2264398630286331.
Giesen, P. (2017). 'Er is een complot tegen de Europese mens gaande’. Geraadpleegd op 29 maart 2019 op https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/er-is-een-complot-tegen-de…- gaande~b79612f9/.
Google Trends (n.d.). Cultural Marxism. Geraadpleegd op 25 april 2019 op https://trends.google.com/ trends/explore?date=all&q=%2Fm%2F012dwc11.
Green, D. (2019). What’s wrong with ‘cultural Marxism’?. Geraadpleegd op 1 april 2019 op https:// spectator.us/whats-wrong-cultural-marxism/.
Hanebrink, P. (2018). A Specter Haunting Europe: The Myth of Judeo-Bolshevism. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
Heideman, P. (2019). The Utterly Bizarre Life of Lydon LaRouche. Geraadpleegd op 17 april 2019 op https://jacobinmag.com/2019/02/the-utterly-bizarre-life-of-lyndon-larou….
Heer, J. (2017). Trump’s Racism and the Myth of “Cultural Marxism”. Geraadpleegd op 23 november 2018 op https://newrepublic.com/article/144317/trumps-racism-myth-cultural-marx….
Hendriks, E.C. (2017). Er waart een cultuurmarxistisch spook door ons diversiteitsdebat. Geraadpleegd op 12 januari 2019 op https://www.nrc.nl/nieuws/2017/09/05/er-waart-een- cultuurmarxistisch-spook-door-ons-diversiteitsdebat-12834268-a1572226.
Hoger Onderwijs Persbureau (2019). Baudet: ‘We worden ondermijnd door onze universiteiten’. Geraadpleegd op 29 april 2019 op https://www.erasmusmagazine.nl/2019/03/21/baudet-we-worden- ondermijnd-door-onze-universiteiten/.
Hultberg, N. (2010). Cultural Marxism: The Corruption of America. Geraadpleegd op 13 januari 2019 op https://www.thedailybell.com/all-articles/editorials/nelson-hultberg-cu…- corruption-of-america/.
Huntington, S. (1993). The Clash of Civilisations. Foreign Affairs, 72: 3, 22-49.
Jäger, A. (2018). ‘Het verwoeste gebied van de geest’: over “Cultuurmarxisme” van Paul Cliteur. Geraadpleegd op 23 november 2018 op http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2018/06/27/het- verwoeste-gebied-van-de-geest-over-cultuurmarxisme-van-paul-cliteur.
Jamin, J. (2013). Anders Breivik et le « marxisme culturel » : Etats- Unis/Europe. Revue de civilisation contemporaine Europe/ Amériques. 12:1, 1-28.
Jamin, J. (2018). Cultural Marxism: A survey. Religion Compass. 12:1, 1-12.
Jan Eppink, D. (2018). De Europese Unie en het cultuur marxisme. In Cliteur, P., Jansen, J. & Pierik, P. (red.) (2018). Cultuurmarxisme: er waart een spook door Europa. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt B.V..
Jay, M. (2011). Dialectic of Counter-Enlightenment: The Frankfurt School as Scapegoat of the Lunatic Fringe. Geraadpleegd op 15 januari 2019 op http://canisa.org/blog/dialectic-of-counter- enlightenment-the-frankfurt-school-as-scapegoat-of-the-lunatic-fringe.
Korving, D. & Tielbeke, J. (2017). Een complottheorie voor paranoïde rechts. Geraadpleegd op 23 november 2018 op https://www.groene.nl/artikel/een-complottheorie-voor-paranoide-rechts.
Lerouge, H. (2018). Het wereldwijde nieuw rechts conglomeraat. Geraadpleegd op 3 mei 2019 op https://lavamedia.be/het-wereldwijde-nieuw-rechts-conglomeraat/ #Trumps_neoliberaal_nationalistisch_populisme.
Lind, W. (2004). Further Readings on the Frankfurt School. In Lind, W. (red.). In “Political Correctness:” A Short History of an Ideology, geraadpleegd op 12 januari 2019 op https:// www.nationalists.org/pdf/political_correctness_a_short_history_of_an_id….
Lind, W. (2004). What is “Political Correctness”?. In Lind, W. (red.). In “Political Correctness:” A Short History of an Ideology, geraadpleegd op 12 januari 2019 op https://www.nationalists.org/pdf/ political_correctness_a_short_history_of_an_ideology.pdf.
Lind, W. (2007). Who Stole Our Culture?. Geraadpleegd op 22 april 2019 op https://www.wnd.com/ 2007/05/41737/.
Lind, W. S. (n.d.). What is Cultural Marxism?. Geraadpleegd op 13 maart 2019 op http:// www.marylandthursdaymeeting.com/Archives/SpecialWebDocuments/Cultural.M….
Lukkassen, S. (2015). Avondland en Identiteit. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt B.V..
Lukkassen, S. (2018). Gramsci en zijn invloed op het hedendaags Marxisme. In Cliteur, P., Jansen, J. & Pierik, P. (red.) (2018). Cultuurmarxisme: er waart een spook door Europa. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt B.V..
Lukkassen, S. (2018). Cultuurmarxisme, Christendom en Islam. Geraadpleegd op 13 januari 2019 op https://doorbraak.be/cultuurmarxisme-christendom-en-islam/.
Lukkassen, S. (2019). Als ik spreek over cultuurmarxisme doel ik niet op een complot. Geraadpleegd op 12 maart op https://tpo.nl/2019/01/13/sid-lukkassen-als-ik-spreek-over-cultuurmarxi…- niet-op-een-complot/.
Lütticken, S. (2018). Cultural Marxists Like Us. Afterall. 46, Autumn/Winter, 67-75.
Mirrlees, T. (2018). The Alt-right’s Discourse of “Cultural Marxism”: A political instrument of Intersectional Hate. Atlantis Journal, 39:1, 49-69.
Minnicino, M. J. (1988). The 'authoritarian personality’: an anti-Western hoax. Fidelio, 15:48, 48-59. Minnicino, M. J. (1992). The New Dark Age: The Frankfurter School and ‘Political Correctness’. Fidelio, 1:1, 4-27.
Maly, I. (2018). Nieuw Rechts. Berchem: EPO.
Maly, I. (2019). Hedendaagse antiverlichting. Berchem: EPO.
Mishra, P. (2018). Jordan Peterson & Fascist Mysticism. Geraadpleegd op 3 april 2019 op https:// www.nybooks.com/daily/2018/03/19/jordan-peterson-and-fascist-mysticism/.
Molina, L. (2008). Genealogy: Nietzsche, Deleuze and Foucault. The California Undergraduate Philosophy Review, 1:1, 55-67.
Moyn, L. (2018). The Alt-Right’s Favorite Meme Is 100 Years Old. Geraadpleegd op 8 april 2019 op https://www.nytimes.com/2018/11/13/opinion/cultural-marxism-anti-semiti….
Polakow-Suransky, S. & Wildman, S. (2019). The Inspiration for Terrorism in New Zealand Came From France. Geraadpleegd op 29 maart 2019 op https://foreignpolicy.com/2019/03/16/the- inspiration-for-terrorism-in-new-zealand-came-from-france-christchurch-brenton-tarrant-renaud- camus-jean-raspail-identitarians-white-nationalism/.
Raehn, R.V. (2004). The Historical Roots of “Political Correctness”. In Lind, W. (red.). In “Political Correctness:” A Short History of an Ideology. Geraadpleegd op 13 januari 2019 op https:// www.nationalists.org/pdf/political_correctness_a_short_history_of_an_id….
Reynebeau, M. (2018). Als extreemrechts het euh ... cultuurmarxisme omarmt. Geraadpleegd op 25 maart 2019 op http://www.standaard.be/cnt/dmf20180907_03719246.
Richards, B. (2014). What drove Anders Brevik? Contexts, 13:4, 42-47.
Richardson, J. (2015). Cultural Marxism and the British National Party. In N, Copsey, & J.
Richardson, (reds.), Cultures of Post-War British Fascism. Oxon: Routledge
Ruminate (2017). Postmodernism and Cultural Marxism | Jordan B Peterson. Geraadpleegd op 2 maart 2019 op https://www.youtube.com/watch?v=wLoG9zBvvLQ.
Severo, R. (2019). Lyndon LaRouche, Cult Figure Who Ran for President 8 Times, Dies at 96. Geraadpleegd op 18 april 2019 op https://www.nytimes.com/2019/02/13/obituaries/lyndon-larouche- dead.html.
Storrs, L.R.Y. (2015). McCarthyism and the Second Red Scare [PDF file]. Geraadpleegd op 17 april 2019 op http://oxfordre.com/americanhistory/view/10.1093/acrefore/9780199329175… acrefore-9780199329175-e-6?print=pdf.
Thomson, I.T. (2010). Culture Wars and Enduring American Dilemmas. Ann Harbor: The University of Michigan Press.
Van der Lans, J. (2011). Bezuinigingen een nieuw type verzorgingsstaat: De lange mars uit de instituties. Geraadpleegd op 3 mei 2019 op https://www.groene.nl/artikel/de-lange-mars-uit-de- instituties.
Van Langenhove, D. (2018). Dear Americans, Stop creating and exporting marxist fantasies like “cultural appropriation” and “mansplaining” to a defenseless Europe. Decades of cultural marxism made many of us lack the critical thougt to see through this bullshit and our media love it. Geraadpleegd op 30 april 2019 op https://twitter.com/DVanLangenhove/status/991986208103452684.
Van Rooy, W. (2018). Frankrijk en zijn intellectuelen. In Cliteur, P., Jansen, J. & Pierik, P. (red.) (2018). Cultuurmarxisme: er waart een spook door Europa. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt B.V..
Vidal, K. (2019). Met Anders Breivik als voorbeeld. Geraadpleegd op 29 april 2019 op http:// www.standaard.be/cnt/dmf20190315_04259472.
Waits, J. (2018). Brazil's new foreign minister believes climate change is a Marxist plot. Geraadpleegd op 1 januari 2019 op https://www.theguardian.com/world/2018/nov/15/brazil-foreign-minister- ernesto-araujo-climate-change-marxist-plot.
Watts, G. (2018). ‘Cultural Marxism’ Explained and Re-Evaluated. Geraadpleegd op 7 April 2019 op https://quillette.com/2018/06/23/cultural-marxism-explained-and-re-eval….
Wilson, J. (2019). 'Cultural Marxism': a uniting theory for rightwingers who love to play the victim. Geraadpleegd op 20 april 2019 op https://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jan/19/cultural- marxism-a-uniting-theory-for-rightwingers-who-love-to-play-the-victim.
Wood, A. (2019). The American Roots of a Right-Wing Conspiracy. Geraadpleegd op 12 april 2019 op https://communemag.com/the-american-roots-of-a-right-wing-conspiracy/.
Yiannopoulos, M. (2017). Dangerous. MILO Worldwide LLC: Boca Raton.
Žižek, S. (2011). A vile logic to Anders Breivik's choice of target. Geraadpleegd op 7 mei 2019 op https://www.theguardian.com/commentisfree/2011/aug/08/anders-behring-br….
Žižek, S. (2018). A REPLY TO MY CRITICS CONCERNING AN ENGAGEMENT WITH JORDAN PETERSON. Geraadpleegd op 12 maart 2019 op https://thephilosophicalsalon.com/a-reply-to-my- critics-concerning-an-engagement-with-jordan-peterson/.
