LONG-TERM AUDITORY EFFECTS IN PATIENTS TREATED FOR BRAIN TUMORS DURING CHILDHOOD

Laura Bollé Astrid Rycx
Persbericht

Als kind behandeld voor een hersentumor: effecten op het gehoor jaren nadien

Kanker is vandaag de dag een harde realiteit in het leven van een grote groep personen, ieder van ons kent wel iemand in zijn of haar buurt die met deze vreselijke ziekte kampt. Ook kinderen blijven er jammer genoeg niet van gespaard. Hersentumoren zijn op leukemie na de meest voorkomende vorm van kanker bij kinderen. Er bestaan hiervoor verschillende behandelingen. Maar wat zijn de effecten van deze behandelingen op lange termijn, jaren nadat ze genezen zijn?

 

Van alle tumoren die bij kinderen voorkomen, zijn 20% ervan hersentumoren. Er bestaan heel wat verschillende soorten hersentumoren en behandelingen. De 3 soorten behandeling die toegepast worden bij deze patiëntjes zijn: chemotherapie, radiotherapie of bestraling, en chirurgie. Deze hebben allen hetzelfde doel, namelijk de hersentumor vernietigen. De keerzijde van de medaille is dat deze tumoren vaak heel dicht in de buurt van belangrijke structuren in de hersenen gesitueerd zijn, waardoor er bij behandeling van de tumor ook een belangrijk risico bestaat dat deze structuren beschadigd raken. Een voorbeeld hiervan is de gehoorszenuw, op de locatie waar een groot aantal soorten tumoren zich manifesteert. Wanneer de tumor bestraald wordt, uitgesneden of behandeld met chemotherapie, kan de gehoorszenuw daardoor ook beschadigd raken. Dit brengt belangrijke effecten mee voor de functie van de zenuw en dus het gehoor van de patiënt. Gehoorverlies als laattijdig effect van een behandeling voor een hersentumor op kinderleeftijd wordt vaak niet onmiddellijk opgemerkt en kan belangrijke consequenties hebben op bijvoorbeeld de taalontwikkeling of de studieresultaten van deze personen.

 

Twee masterstudenten geneeskunde onderzochten samen met een team artsen en audiologen van het UZ Gent de effecten van de behandeling voor een hersentumor bij kinderen nadat deze minstens 5 jaar achter de rug was. Voor dit onderzoek werd een grote groep patiënten uitgenodigd die tussen 1971 en 2011 in het Prinses Elisabeth Kinderziekenhuis werd behandeld voor een hersentumor. De studie bestond uit 2 delen: het invullen van een vragenlijst omtrent het gehoor en deelname aan een reeks gehoortesten. De gehoortesten waren onder andere de klassieke audiometrie, de gehoortest met de koptelefoon waarbij men op een knopje dient te drukken als een piep waargenomen wordt. Deze werd uitgebreid met testen voor hoge tonen, de rekbaarheid van het trommelvlies, de verstaanbaarheid van de spraak en de werking van het binnenoor en de gehoorszenuw.

Uiteindelijk namen 70 patiënten deel aan de studie, een groep vulde enkel de vragenlijst in en een andere groep vulde de vragenlijst in en participeerde in de reeks gehoortesten. Van diegenen die de gehoortesten ondergingen werd bij bijna 60% gehoorverlies gedetecteerd. Er werd ook nagegaan welke therapie de personen met gehoorverlies hadden ondergaan en welke therapie het meest gehoorverlies veroorzaakt. In vroegere studies werden radiotherapie en chemotherapie reeds genoemd als de meest schadelijke therapie voor het gehoor van kinderen met hersentumoren op lange termijn. Een chirurgische ingreep zou dan weer weinig kans geven op het veroorzaken van schade aan het gehoor.

 

Na correleren van de resultaten van de gehoortesten met de therapie die de studiepatiënten ondergingen, werd het meeste gehoorverlies waargenomen bij de personen die behandeld werden met zowel chemo- als radiotherapie. Meer dan 70% van deze personen had een vorm van gehoorverlies. Echter, de meest opvallende bevinding in deze studie was het feit dat in de groep van patiënten die enkel chirurgisch behandeld werden, 40% van de personen gehoorverlies had ondanks het feit dat deze interventie als minst risicovol voor gehoorverlies wordt gezien. Meer dan 10% had zelfs ernstig gehoorverlies. Het gehoorverlies dat waargenomen werd bij de studiepatiënten was vooral te situeren in de hoge tonen, deze worden eerst aangetast na behandeling voor een hersentumor. Personen die kampen met dit soort gehoorverlies, zijn diegenen die bijvoorbeeld moeite hebben om in een gesprek met meerdere personen goed te kunnen volgen.

 

Ook de resultaten van de vragenlijsten waren erg nuttig in deze studie. Deze representeren namelijk de subjectieve kwaliteit van het gehoor, die dan vergeleken kon worden met de objectieve kwaliteit van het gehoor gemeten tijdens de gehoortesten. Heel opmerkelijk is dat mensen pas rapporteren dat ze slecht horen wanneer ze reeds een ernstig gehoorverlies hebben. Omgekeerd zijn mensen met een beginnend gehoorverlies er zich dus niet van bewust dat ze minder goed horen en rapporteren in de vragenlijst nog over een goed gehoor te beschikken.

Wat ook bleek uit de studie, is dat hoe groter het tijdsinterval is tussen de laatste behandeling en de testing, hoe hoger het risico was op gehoorverlies. Concreet zal iemand waarvan het al 20 jaar geleden is dat hij de laatste behandeling onderging voor zijn hersentumor een hogere kans hebben om gehoorverlies te ontwikkelen dan iemand waarvan het nog maar 10 jaar geleden is.

 

Al deze bevindingen tonen aan dat het belangrijk is dat patiënten die als kind behandeld werden voor een hersentumor, op lange termijn opgevolgd worden, eerst jaarlijks en daarna vijfjaarlijks, ongeacht de soort therapie. Dit om de effecten van die behandeling op lange termijn vroegtijdig te kunnen opsporen en behandelen. Patiënten weten vaak niet dat ze gehoorverlies hebben, terwijl dit invloed kan hebben op sociale contacten of studieresultaten, zeker wanneer het gehoorverlies ernstig is. Dankzij de resultaten van deze studie worden in het kinderziekenhuis van het UZ Gent nu alle kinderen die de diagnose hersentumor kregen en ervoor behandeld werden, op regelmatige basis en gedurende lange tijd opgevolgd, zelfs als ze enkel chirurgie ondergingen. Ook worden er voor de start van de therapie en op het einde ervan gehoortesten uitgevoerd om de status van het gehoor op lange termijn te kunnen evalueren en vergelijken met voorheen.

De grote uitdaging blijft echter om mensen te blijven aansporen tot deelname aan opvolgingsonderzoeken, ook al impliceert dit dat je hen vraagt om jaren nadat ze afscheid genomen hebben van een enorm moeilijke periode in hun leven, de confrontatie hiermee opnieuw aangaan.

Bibliografie

1. Fischer C, Petriccione M, Donzelli M, Pottenger E. Improving Care in Pediatric Neurooncology Patients: An Overview of the Unique Needs of Children With Brain Tumors. Journal of child neurology. 2016;31(4):488-505.

2. Khatua S, Sadighi ZS, Pearlman ML, Bochare S, Vats TS. Brain tumors in children--current therapies and newer directions. Indian journal of pediatrics. 2012;79(7):922-7.

3. Pollack IF. Multidisciplinary management of childhood brain tumors: a review of outcomes, recent advances, and challenges. Journal of neurosurgery Pediatrics. 2011;8(2):135-48.

4. Rutka JT, Kuo JS, Carter M, Ray A, Ueda S, Mainprize TG. Advances in the treatment of pediatric brain tumors. Expert review of neurotherapeutics. 2004;4(5):879-93.

5. Registry BC. Cancer incidence in Belgium 2010: children and adolescents. Brussels; 2013.

6. Landier W. Ototoxicity and cancer therapy. Cancer. 2016;122(11):1647-58.

7.  K, Stratton K, Kawashima T, Leisenring W, Hayashi S, Waterbor J, et al. Auditory complications in childhood cancer survivors: a report from the childhood cancer survivor study. Pediatric blood & cancer. 2011;57(1):126-34.

8. K.S. SCLHWLCLSR. Survivors of Childhood and Adolescent Cancer. 3rd ed. New York: Springer 2015.

9. Grewal S, Merchant T, Reymond R, McInerney M, Hodge C, Shearer P. Auditory late effects of childhood cancer therapy: a report from the Children's Oncology Group. Pediatrics. 2010;125(4):e938-50.

10. Hua C, Bass JK, Khan R, Kun LE, Merchant TE. Hearing loss after radiotherapy for pediatric brain tumors: effect of cochlear dose. International journal of radiation oncology, biology, physics. 2008;72(3):892-9.

11. Bass JK, Hua CH, Huang J, Onar-Thomas A, Ness KK, Jones S, et al. Hearing Loss in Patients Who Received Cranial Radiation Therapy for Childhood Cancer. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2016;34(11):1248-55.

12. Jereczek-Fossa BA, Zarowski A, Milani F, Orecchia R. Radiotherapy-induced ear toxicity. Cancer treatment reviews. 2003;29(5):417-30.

13. Bass JK, Knight KR, Yock TI, Chang KW, Cipkala D, Grewal SS. Evaluation and Management of Hearing Loss in Survivors of Childhood and Adolescent Cancers: A Report From the Children's Oncology Group. Pediatric blood & cancer. 2016;63(7):1152-62.

14. Weiss A, Sommer G, Kasteler R, Scheinemann K, Grotzer M, Kompis M, et al. Long-term auditory complications after childhood cancer: A report from the Swiss Childhood Cancer Survivor Study. Pediatr Blood Cancer. 2017;64(2):364-73. 
 
15. Lambert MP, Shields C, Meadows AT. A retrospective review of hearing in children with retinoblastoma treated with carboplatin-based chemotherapy. Pediatric blood & cancer. 2008;50(2):223-6.

16. Kolinsky DC, Hayashi SS, Karzon R, Mao J, Hayashi RJ. Late onset hearing loss: a significant complication of cancer survivors treated with Cisplatin containing chemotherapy regimens. Journal of pediatric hematology/oncology. 2010;32(2):119-23.

17. Bass JK, Huang J, Onar-Thomas A, Chang KW, Bhagat SP, Chintagumpala M, et al. Concordance between the chang and the International Society of Pediatric Oncology (SIOP) ototoxicity grading scales in patients treated with cisplatin for medulloblastoma. Pediatric blood & cancer. 2014;61(4):601-5.

18. Knight KR, Kraemer DF, Neuwelt EA. Ototoxicity in children receiving platinum chemotherapy: underestimating a commonly occurring toxicity that may influence academic and social development. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2005;23(34):8588-96.

19. Landier W, Knight K, Wong FL, Lee J, Thomas O, Kim H, et al. Ototoxicity in children with high-risk neuroblastoma: prevalence, risk factors, and concordance of grading scales--a report from the Children's Oncology Group. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2014;32(6):527-34.

20. Li Y, Womer RB, Silber JH. Predicting cisplatin ototoxicity in children: the influence of age and the cumulative dose. European journal of cancer (Oxford, England : 1990). 2004;40(16):244551.

21. Weissenstein A, Deuster D, Knief A, Zehnhoff-Dinnesen AA, Schmidt CM. Progressive hearing loss after completion of cisplatin chemotherapy is common and more pronounced in children without spontaneous otoacoustic emissions before chemotherapy. International journal of pediatric otorhinolaryngology. 2012;76(1):131-6.

22. Al-Khatib T, Cohen N, Carret AS, Daniel S. Cisplatinum ototoxicity in children, long-term follow up. International journal of pediatric otorhinolaryngology. 2010;74(8):913-9.

23. Dean JB, Hayashi SS, Albert CM, King AA, Karzon R, Hayashi RJ. Hearing loss in pediatric oncology patients receiving carboplatin-containing regimens. Journal of pediatric hematology/oncology. 2008;30(2):130-4.

24. Kushner BH, Budnick A, Kramer K, Modak S, Cheung NK. Ototoxicity from high-dose use of platinum compounds in patients with neuroblastoma. Cancer. 2006;107(2):417-22.

25. Knight KR, Kraemer DF, Winter C, Neuwelt EA. Early changes in auditory function as a result of platinum chemotherapy: use of extended high-frequency audiometry and evoked 
distortion product otoacoustic emissions. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2007;25(10):1190-5.

26. Schreiber JE, Gurney JG, Palmer SL, Bass JK, Wang M, Chen S, et al. Examination of risk factors for intellectual and academic outcomes following treatment for pediatric medulloblastoma. Neuro-oncology. 2014;16(8):1129-36.

27. Liberman PH, Schultz C, Goffi-Gomez MV, Lopes LF. Speech recognition and frequency of hearing loss in patients treated for cancer in childhood. Pediatric blood & cancer. 2013;60(10):1709-13.

28. Gurney JG, Tersak JM, Ness KK, Landier W, Matthay KK, Schmidt ML, et al. Hearing loss, quality of life, and academic problems in long-term neuroblastoma survivors: a report from the Children's Oncology Group. Pediatrics. 2007;120(5):e1229-36.

29. Bertolini P, Lassalle M, Mercier G, Raquin MA, Izzi G, Corradini N, et al. Platinum Compound-Related Ototoxicity in Children: Long-Term Follow-Up Reveals Continuous Worsening of Hearing Loss. Journal of pediatric hematology/oncology. 2004;26(10):649-55.

30. Children's Oncology Group. The Children’s Oncology Group Long-Term Follow-Up Guidelines for Survivors of Childhood, Adolescent, and Young Adult Cancers (COG LTFU Guidelines) 2013 [Available from: http://www.survivorshipguidelines.org/.

31. Berg CJ, Stratton E, Esiashvili N, Mertens A. Young Adult Cancer Survivors' Experience with Cancer Treatment and Follow-Up Care and Perceptions of Barriers to Engaging in Recommended Care. J Cancer Educ. 2016;31(3):430-42.

32. Signorelli C, Wakefield CE, Fardell JE, Wallace WHB, Robertson EG, McLoone JK, et al. The impact of long-term follow-up care for childhood cancer survivors: A systematic review. Crit Rev Oncol Hematol. 2017;114:131-8.

33. van Breeschoten J, De Abreu Lourenco R, Signorelli C, Haas M, Cohn RJ, Wakefield CE, et al. Patterns and drivers of health care use in long-term childhood cancer survivors: A systematic review. Crit Rev Oncol Hematol. 2017;120:60-76.

34. Weiss A, Sommer G, Kuonen R, Scheinemann K, Grotzer M, Kompis M, et al. Validation of questionnaire-reported hearing with medical records: A report from the Swiss Childhood Cancer Survivor Study. PLoS One. 2017;12(3):e0174479.

35. Brock PR, Knight KR, Freyer DR, Campbell KC, Steyger PS, Blakley BW, et al. Platinuminduced ototoxicity in children: a consensus review on mechanisms, predisposition, and protection, including a new International Society of Pediatric Oncology Boston ototoxicity scale. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2012;30(19):2408-17. 

36. Gatehouse S, Noble W. The Speech, Spatial and Qualities of Hearing Scale (SSQ). Int J Audiol. 2004;43(2):85-99.

37. Horsman J, Furlong W, Feeny D, Torrance G. The Health Utilities Index (HUI): concepts, measurement properties and applications. Health Qual Life Outcomes. 2003;1:54.

38. Yancey A, Harris MS, Egbelakin A, Gilbert J, Pisoni DB, Renbarger J. Risk factors for cisplatin-associated ototoxicity in pediatric oncology patients. Pediatric blood & cancer. 2012;59(1):144-8.

39. Survivors of Childhood and Adolescent Cancer. Schwartz C.L. HWL, Constine L.S., Ruccione K.S., editor: Springer 2015. 436 p.

40. Ghazwani Y, Qaddoumi I, Bass JK, Wu S, Chiang J, Boop F, et al. Profound hearing loss following surgery in pediatric patients with posterior fossa low-grade glioma. Neurooncol Pract. 2018;5(2):96-103.

41. Aberdeen L, Fereiro D. Communicating with assistive listening devices and age-related hearing loss: Perceptions of older Australians. Contemp Nurse. 2014;47(1-2):119-31.

42. Fouladi M, Chintagumpala M, Ashley D, Kellie S, Gururangan S, Hassall T, et al. Amifostine protects against cisplatin-induced ototoxicity in children with average-risk medulloblastoma. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2008;26(22):3749-55.

43. Teitz T, Fang J, Goktug AN, Bonga JD, Diao S, Hazlitt RA, et al. CDK2 inhibitors as candidate therapeutics for cisplatin- and noise-induced hearing loss. J Exp Med. 2018;215(4):1187-203. 

Universiteit of Hogeschool
Master of medicine in de geneeskunde
Publicatiejaar
2019
Promotor(en)
Prof. Dr. Ingeborg Dhooge, Prof. Dr. Catharina Dhooge, Prof. Dr. Hannah Keppler
Kernwoorden
Share this on: