Pampers helpen gebouwen

Rens
De Coensel

Pampers helpen gebouwen

Rens De Coensel

UGent | Labo Magnel voor Betononderzoek | Kim Van Tittelboom, Didier Snoeck & Jolien Van Der Putten

Babybillen

Pampers houden dagelijks de billen droog van honderdduizenden baby’s. Dat doen ze door gebruik te maken van superabsorberende polymeren. Deze polymeren kunnen tot wel duizendmaal hun eigen massa in water opnemen. Wanneer ze worden toegevoegd aan beton, maken ze die in veel gevallen duurzamer en in sommige gevallen zelfs sterker.

image-20191006204620-1

image-20191006204620-2

Microscopisch beeld van een droog (boven) en gezwollen (onder) superabsorberend polymeer deeltje

Superabsorberende watte?!

Superabsorberende polymeren zijn lange kettingen van een of meer kenmerkende moleculen en hebben een veelvoud aan vertakkingen en aaneenschakelingen. Zo lijken ze, wat hun structuur betreft, op sponzen. Aan de binnenkant van die structuur heerst een aantrekkingskracht die watermoleculen aanzuigt. De polymeren zwellen op tot wanneer hun maximale volume bereikt is. Dat is afhankelijk van het elastisch vermogen van de molecule die net als een elastiekje de uitrekking probeert tegen te gaan.

Beton krimpt

Beton wordt wel eens vloeibare steen genoemd. Het is niet meer weg te denken uit de moderne bouwnijverheid. Het mengsel van cement, zand, kiezels en water heeft veranderende eigenschappen in de tijd, die het net zo aantrekkelijk maken. In verse, onverharde toestand kan beton gebruikt worden voor het vullen van mallen met een alternatieve vorm. Het water zal na verloop van tijd reageren met de cementdeeltjes om hechte bindingen te vormen. Al na enkele uren kan het beton draagkrachtig zijn.

De chemische reactie met water leidt tot een verharde structuur met een kleiner volume. Daarnaast kan ongebonden water verloren gaan aan de omgeving door luchtverplaatsing over het betonoppervlak of door een te hoge buitentemperatuur. Dit alles zorgt ervoor dat het beton krimpt.

So what?

Wanneer beton niet vrij kan vervormen onder invloed van krimp, bij voorbeeld doordat het vastgehecht is aan een aangrenzende structuur, kunnen scheuren optreden. Die scheuren hebben natuurlijk een vernietigend effect op de sterkte van het beton. Ook de duurzaamheid zal hieronder lijden aangezien scheuren de toegang bieden tot mogelijks aantastende stoffen van buitenaf.

Pampers to the rescue!

Door superabsorberende polymeren toe te voegen aan het betonmengsel kan krimp voor een groot deel tegengewerkt worden. De polymeren vormen als het ware opslagplaatsen voor water verspreid over het betonvolume. Ze zijn in staat het opgeslagen water geleidelijk aan af te geven aan het naburige verhardende beton, dat water nodig heeft bij de chemische reactie of het verliest aan de omgeving. 

“Superabsorberende polymeren vormen opslagplaatsen van water in het betonvolume.”

image-20191006204620-3

Lineaire verlenging van een mengsel met superabsorberende polymeren (G025-1, -2 en -3, blauw)

versus verkorting van een referentiemengsel zonder superabsorberende polymeren (REF-1, -2 en -3, zwart)

3D printen van gebouwen

Additieve productie van voorwerpen, waarvan 3D printen de bekendste methode vormt, is ín. Het verhoogt de vrijheid in vormgeving en zorgt voor een vermindering in menselijke tussenkomst, wat het bouwproces goedkoper maakt dan de traditionele tegenhangers. Reeds talrijke voorbeelden van in beton 3D geprinte modules en zelfs gebouwen zijn te vinden over de hele wereld.

“Het betonmengsel moet dus vloeibaar zijn maar ook niet te vloeibaar. Het moet traag verharden maar ook niet te traag.”

Tegengestelde eisen

Om beton te kunnen 3D printen, zijn tegengestelde materiaaleigenschappen vereist. Zo dient het betonmengsel aanvankelijk goed vloeibaar en van een degelijke samenhang te zijn om de verpompbaarheid in de machine te garanderen. Eenmaal het mengsel uit de printer komt, mag het geen grote onnauwkeurigheden bevatten aan het buitenopper-vlak. Bovendien mag de geprinte laag niet meer van vorm veranderen. Het betonmengsel moet dus vloeibaar zijn maar ook niet te vloeibaar.

Wanneer een volgende laag wordt geprint op een voorgaande, dient het mengsel nog steeds even vloeibaar te zijn. Echter, de tijd tussen het printen van opeenvolgende lagen moet ook voldoende zijn om de voorgaande laag genoeg draagkracht te geven. Het betonmengsel moet dus traag verharden maar ook niet te traag.

image-20191006204620-4

Marcus Vitruvius Pollio, Romeins ingenieur en architect

Deze tegengestelde eisen aan materiaaleigenschappen bemoeilijken het ontwerp van de samenstelling evenals de volgorde van het proces.

Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel

De binding tussen twee opeenvolgende geprinte lagen is van cruciaal belang voor de sterkte van het geheel. In het bijzonder gaat het hier over de treksterkte van de binding en niet over de druksterkte. Onder druk worden de lagen immers bij elkaar gehouden, in trek is dat niet het geval.

Eén van de invloed hebbende parameters is de vochtigheid van het tussenoppervlak, of anders gezegd: de versheid van het contactvlak tussen twee lagen. Door superabsorberende polymeren toe te voegen aan het betonmengsel, blijft dat langer vers en bijgevolg is er een groter tijdsraam waarin beide lagen optimaal kunnen binden. Wanneer twee lagen meteen na elkaar geprint worden, blijft het voordelig effect van de superabsorberende polymeren echter uit.

Daarnaast is ook de kwaliteit van het buitenopper-vlak van de geprinte lagen van belang. Wanneer dat te ruw is bij voorbeeld, kan dat leiden tot luchtbellen gevangen aan het contactvlak. Die verminderen de treksterkte aanzienlijk maar de druksterkte niet zo uitgesproken.

image-20191006204620-5

image-20191006204620-6

Druksterkte (boven) en treksterkte (onder)

van twee lagen geprint met

een referentiemengsel zonder superabsorberende polymeren (REF)

en twee mengsels met superabsorberende polymeren (A015 en A017)

T0, T15 en T30 betekenen respectievelijk een tijd van 0, 15 en 30 minuten tussen het printen van de twee lagen

Liquido corrupta

Water is een essentieel bestanddeel van het beton-mengsel maar een teveel aan water doet de sterkte afnemen. Dit werd reeds opgemerkt door de beroemde Romeinse ingenieur en architect Vitruvius in zijn ‘De Architectura.’ Aan de andere kant zorgt te weinig water voor een moeilijk te verwerken specie. Superabsorberende polymeren maken het mogelijk extra water toe te voegen dat de sterkte niet ten koste komt. Ze houden het water immers zelf vast en geven het maar geleidelijk af. Hun controlerende werking op de interne vochtigheid van de betonmassa belooft veel goeds voor de toekomst van 3D geprinte betonelementen.

Meer weten?

De Coensel, R. (2019). Printability and early age shrinkage of cementitious materials with superabsorbent polymers. Master’s thesis.

Te raadplegen via: https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/785/810/RUG01-002785810_2019_0001_AC.pdf

 

 

 

Bibliografie

References

  1. ASTM F42, Standard Terminology for Additive Manufacturing Technologies, American Society for Testing and Materials, Pennsylvania, United States, 2015.
  2. Lloret E., Shahab A. R., Linus M., Flatt R. J., Gramazio F., Kohler M., Langenberg S. (2015). Complex concrete structures: merging existing casting techniques with digital fabrication. Comput-Aided Des 60, 40–49.
  3. Rouhana C. M., Aoun M. S., Faek F. S., Eljazzar M. S., Hamzeh F. R. (2014). The reduction of construction duration by implementing contour crafting (3D printing), in: Proceedings of the 22nd Annual Conference of the International Group for Lean Construction: Understanding and Improving Project Based Production (IGLC). The International Group for Lean Construction Oslo, Norway, pp. 1031–1042.
  4. Nematollahi B., Xia M., Sanjayan J. (2017). Current progress of 3D concrete printing technologies. Proceedings of 34th International Symposium on Automation and Robotics in Construction, Taiwan, pp. 260–267.
  5. Sanjayan, J. G., Nematollahi, B., Xia, M., & Marchment, T. (2018). Effect of surface moisture on inter-layer strength of 3D printed concrete. Construction and Building Materials.
  6. Marchment, T., Xia, M., Dodd, E., Sanjayan, J., & Nematollahi, B. (2017). Effect of delay time on the mechanical properties of extrusion-based 3D printed concrete. In International Symposium on Automation and Robotics in Construction.
  7. Le, T. T., Austin, S. A., Lim, S., Buswell, R. A., Gibb, A. G. F., & Thorpe, T. (2012). Mix design and fresh properties for high-performance printing concrete. Materials and Structures/Materiaux et Constructions.
  8. Jolin, M., Burns, D., Bissonnette, B., Gagnon, F., Bolduc, L. S. (2009. Understanding the pumpability of concrete. Proceedings: Shotcrete for Underground Support XI, Engineering Conferences International.
  9. Beaupré, D. (1994). Rheology of High Performance Shotcrete. Civil Engineering Department, University of British Columbia, Canada. Ph.D. Thesis.
  10. Roussel, N. (2018). Rheological requirements for printable concretes. Cement and Concrete Research.
  11. Chapdelaine, F. (2007). Étude fondamentale et pratique sur le pompage du béton. Ph.D. Thesis, Laval University, Quebec, Canada.
  12. Kuder, K. G., & Shah, S. P. (2007). Rheology of extruded cement-based materials. ACI Materials Journal.
  13. Bos, F., Wolfs, R., Ahmed, Z., & Salet, T. (2016). Additive manufacturing of concrete in construction: potentials and challenges of 3D concrete printing. Virtual and Physical Prototyping.
  14. Miller, E., & Rothstein, J. P. (2004). Control of the sharkskin instability in the extrusion of polymer melts using induced temperature gradients. Rheologica Acta.
  15. Mettler, L. K., Wittel, F. K., Flatt, R. J., & Herrmann, H. J. (2016). Evolution of strength and failure of SCC during early hydration. Cement and Concrete Research.
  16. Mewis, J., & Wagner, N. J. (2009). Thixotropy. Advances in Colloid and Interface Science, 147–148, 214–227.
  17. Buswell, R. A., Leal de Silva, W. R., Jones, S. Z., & Dirrenberger, J. (2018). 3D printing using concrete extrusion: A roadmap for research. Cement and Concrete Research.
  18. Ma, G., Li, Z., & Wang, L. (2018). Printable properties of cementitious material containing copper tailings for extrusion based 3D printing. Construction and Building Materials.
  19. Papachristoforou, M., Mitsopoulos, V., & Stefanidou, M. (2018). Evaluation of workability parameters in 3D printing concrete. Procedia Structural Integrity.
  20. Li, Z., Wang, L., & Ma, G. (2018). Method for the Enhancement of Buildability and Bending Resistance of 3D Printable Tailing Mortar. International Journal of Concrete Structures and Materials.
  21. Roussel, N., Ovarlez, G., Garrault, S., & Brumaud, C. (2012). The origins of thixotropy of fresh cement pastes. Cement and Concrete Research.
  22. Perrot, A., Rangeard, D., & Pierre, A. (2016). Structural built-up of cement-based materials used for 3D-printing extrusion techniques. Materials and Structures/Materiaux et Constructions.
  23. Le, T. T., Austin, S. A., Lim, S., Buswell, R. A., Law, R., Gibb, A. G. F., & Thorpe, T. (2012). Hardened properties of high-performance printing concrete. Cement and Concrete Research.
  24. Paul, S. C., Tay, Y. W. D., Panda, B., & Tan, M. J. (2018). Fresh and hardened properties of 3D printable cementitious materials for building and construction. Archives of Civil and Mechanical Engineering.
  25. Panda, B., Chandra Paul, S., & Jen Tan, M. (2017). Anisotropic mechanical performance of 3D printed fiber reinforced sustainable construction material. Materials Letters.
  26. Roussel, N., & Cussigh, F. (2008). Distinct-layer casting of SCC: The mechanical consequences of thixotropy. Cement and Concrete Research.
  27. Roussel, N. (2006). A thixotropy model for fresh fluid concretes: Theory, validation and applications. Cement and Concrete Research.
  28. Panda, B., Paul, S. C., Mohamed, N. A. N., Tay, Y. W. D., & Tan, M. J. (2018). Measurement of tensile bond strength of 3D printed geopolymer mortar. Measurement: Journal of the International Measurement Confederation.
  29. Zareiyan, B., & Khoshnevis, B. (2017). Interlayer adhesion and strength of structures in Contour Crafting - Effects of aggregate size, extrusion rate, and layer thickness. Automation in Construction.
  30. ACI Committee 308. (2001). Guide to Curing Concrete. American Concrete Institute, ACI Special Publication.
  31. Mechtcherine, V., & Dudziak, L. (2012). Effects of superabsorbent polymers on shrinkage of concrete: Plastic, autogenous, drying. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  32. Slowik, V., Schmidt, M., & Fritzsch, R. (2008). Capillary pressure in fresh cement-based materials and identification of the air entry value. Cement and Concrete Composites.
  33. Jensen, O. M., & Hansen, P. F. (2001). Autogenous deformation and RH-change in perspective. Cement and Concrete Research.
  34. Li, J., & Yao, Y. (2001). A study on creep and drying shrinkage of high performance concrete. Cement and Concrete Research.
  35. Barcelo, L., Moranville, M., & Clavaud, B. (2005). Autogenous shrinkage of concrete: A balance between autogenous swelling and self-desiccation. Cement and Concrete Research.
  36. Houst, B. F. (1997). Carbonation shrinkage of hydrated cement paste. In Fourth CANMET/ACI International Conference on Durability of Concrete, Sydney.
  37. Šavija, B., & Luković, M. (2016). Carbonation of cement paste: Understanding, challenges, and opportunities. Construction and Building Materials.
  38. Snoeck, D., Jensen, O. M., & De Belie, N. (2015). The influence of superabsorbent polymers on the autogenous shrinkage properties of cement pastes with supplementary cementitious materials. Cement and Concrete Research.
  39. Mechtcherine, V. (2012). Introduction. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  40. Reinhardt, H. W., Cusson, D., Mechtcherine, V. (2012). Terminology. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  41. Friedrich, S. (2012). Superabsorbent polymers (SAP). In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  42. Snoeck, D. (2016). Self-Healing and Microstructure of Cementitious Materials with Microfibres and Superabsorbent Polymers. Civil Engineering Department, Ghent University, Belgium. Ph.D. Thesis.
  43. Lura, P., Friedemann, K., Stallmach, F., Mönnig, S., Wyrzykowski, M., Esteves, L. P. (2012). Kinetics of Water Migration in Cement-Based Systems Containing Superabsorbent Polymers. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  44. Toledo Filho, R. D., Silva, E. F., Lopes, A. N. M., Mechtcherine, V., & Dudziak, L. (2012). Effect of Superabsorbent Polymers on the Workability of Concrete and Mortar. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  45. Kovler, K. (2012). Effect of Superabsorbent Polymers on the Mechanical Properties of Concrete. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  46. Reinhardt, H. W., Assmann, A. (2012). Effect of Superabsorbent Polymers on Durability of Concrete. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  47. Cusson, D., Mechtcherine, V. & Lura, P. (2012). Practical Applications of Superabsorbent Polymers in Concrete and Other Building Materials. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  48. Imran, A. B. & Takeoka, Y. (2014). The development of novel “stimuli-sensitive” hydrogels for various applications. In Nature Communications (electronic version).
  49. Mönnig, S. (2009). Superabsorbing additions in concrete – applications, modelling and comparison of different internal water sources. Fakultät Bau- und Umweltingenieurwissenschaften, Universität Stuttgart, Germany. Ph.D. Thesis.
  50. Ye, G., van Breugel, K., Lura, P. & Mechtcherine, V. (2012). Effect of Superabsorbent Polymers on Hardening Process of Binder Paste and Microstructure Development. In Application of Super Absorbent Polymers (SAP) in Concrete Construction: State-of-the-Art Report Prepared by Technical Committee 225-SAP.
  51. Jensen, O. M. (2008). Use of superabsorbent polymers in construction materials. In 1st International Conference on Microstructure Related Durability of Cementitious Composites 13-15 October.
  52. Li, J., Zhang, K., Zhang, M., Fang, Y., Chu, X., & Xu, L. (2018). Fabrication of a fast-swelling superabsorbent resin by inverse suspension polymerization. Journal of Applied Polymer Science.
  53. Jensen, O. M., & Hansen, P. F. (2001). Water-entrained cement-based materials - I. Principles and theoretical background. Cement and Concrete Research.
  54. Nerella, V. N., Krause, M., Näther, M., & Mechtcherine, V. (2016). Studying printability of fresh concrete for formwork free Concrete on-site 3D Printing technology technology (CONPrint3D). Rheologische Messungen an Baustoffen, (March), 236–246.
  55. Feng, P., Meng, X., Chen, J. F., & Ye, L. (2015). Mechanical properties of structures 3D printed with cementitious powders. Construction and Building Materials, 93, 486–497.
  56. Snoeck, D., Pel, L., & De Belie, N. (2018). Superabsorbent polymers to mitigate plastic drying shrinkage in a cement paste as studied by NMR. Cement and Concrete Composites, 93, 54–62.
  57. Snoeck, D., Pel, L., & De Belie, N. (2017). The water kinetics of superabsorbent polymers during cement hydration and internal curing visualized and studied by NMR. Scientific Reports, 7(1), 9514.
  58. Audenaert, K. (2006). Transportmechanismen in zelfverdichtend beton en relatie met carbonatatie en chloridepenetratie. Civil Engineering Department, Ghent University, Belgium. Ph.D. Thesis.
  59. Snoeck, D., Van Tittelboom, K., De Belie, N., Steuperaert, S., & Dubruel, P. (2012). The use of superabsorbent polymers as a crack sealing and crack healing mechanism in cementitious materials. 3rd International Conference on Concrete Repair, Rehabilitation and Retrofitting, ICCRRR 2012, September 3, 2012 - September 5, (December 2013), 152–157.
  60. Mignon, A., Snoeck, D., Dubruel, P., Vlierberghe, S. Van, & De Belie, N. (2017). Crack mitigation in concrete: Superabsorbent polymers as key to success? Materials. MDPI AG.
  61. Buchholz, F., & L.; Peppas, N. A., E. (1994). Superabsorbent Polymer. Science and Technology. American Chemical Society: Washington, DC, 16, 193–202.
  62. Jin, Z. F., Asako, Y., Yamaguchi, Y., & Yoshida, H. (2000). Thermal and water storage characteristics of super-absorbent polymer gel which absorbed aqueous solution of calcium chloride. International Journal of Heat and Mass Transfer, 43(18), 3407–3415.
  63. Vandenhaute, M., Snoeck, D., Vanderleyden, E., De Belie, N., Van Vlierberghe, S., & Dubruel, P. (2017). Stability of Pluronic® F127 bismethacrylate hydrogels: Reality or utopia? Polymer Degradation and Stability, 146, 201–211.
  64. Snoeck, D., Schröfl, C., Mechtcherine, V. (2018). Recommendation of RILEM TC 260-RC: testing sorption by superabsorbent polymers (SAP) prior to implementation in cement-based materials. Materials and Structures, 51(116), 1-7.
  65. Esteves, L. P. (2011). Superabsorbent polymers: On their interaction with water and pore fluid. Cement and Concrete Composites, 33(7), 717–724.
  66. Snoeck, D., Velasco, L. F., Mignon, A., Van Vlierberghe, S., Dubruel, P., Lodewyckx, P., & De Belie, N. (2015). The effects of superabsorbent polymers on the microstructure of cementitious materials studied by means of sorption experiments. Cement and Concrete Research.
  67. Snoeck, D., Schaubroeck, D., Dubruel, P. & De Belie, N. (2014). Effect of high amounts of superabsorbent polymers and additional water on the workability, microstructure and strength of mortars with a water-to-cement ratio of 0.50. Cement and Concrete Research.
  68. Baroghel-Bouny, V., Mounanga, P., Khelidj, A., Loukili, A., & Rafaï, N. (2006). Autogenous deformations of cement pastes: Part II. W/C effects, micro-macro correlations, and threshold values. Cement and Concrete Research, 36(1), 123–136.
  69. Charron, J.P., Marchand, J. Bissonette, B. (2003). EARLY-AGE DEFORMATIONS OF HYDRATING CEMENT SYSTEMS: COMPARISON OF LINEAR AND VOLUMETRIC SHRINKAGE MEASUREMENTS. In A. Kovler, K; Bentur (Ed.), International RILEM Conference on Early Age Cracking in Cementitious Systems (pp. 245–256). RILEM Publications SARL.
  70. Boivin, S. (1999). Retrait au jeune âge du béton – Développement d’une méthode expérimentale et contribution à l’analyse physique du retrait endogène. Doctoral thesis of École Nationale des Ponts et Chaussées, Paris, 1999.
  71. Mounanga, P., Baroghel-Bouny, V., Loukili, A., & Khelidj, A. (2006). Autogenous deformations of cement pastes: Part I. Temperature effects at early age and micro-macro correlations. Cement and Concrete Research, 36(1), 110–122.
  72. Omidian, H., Hashemi, S.A., Sammes, P.G., Meldrum, I. (1998). A model for the swelling of superabsorbent polymers. In Polymer, Volume 39, Issue 26, 1998, Pages 6697-6704.
  73. Khalil, N., et al. (2017). Use of calcium sulfoaluminate cements for setting control of 3D-printing mortars. Construction and Building Materials, 157: p. 382-391.
  74. Boel, V. (2007). Microstructuur van zelfverdichtend beton in relatie met gaspermeabiliteit en duurzaamheidsaspecten. Civil Engineering Department, Ghent University, Belgium. Ph.D. Thesis.
  75. Huang, H. Ye, G. (2017). Examining the “time-zero” of autogenous shrinkage in high/ultra-high performance cement pastes. Cement and Concrete Research, 97 (2017), 107-114.
  76. Hamad, A.J. (2017). Size and shape effect of specimen on the compressive strength of HPLWFC reinforced with glass fibres. Journal of King Saud University - Engineering Sciences, Volume 29, Issue 4, 2017, Pages 373-380.
  77. Bentz, D.P., Garboczi, E.J., Haecker, C.J., Jensen, O.M. (1999). Effects of cement particle size distribution on performance properties of Portland cement-based materials. Cement and Concrete Research, October 1999.
  78. Taerwe, L., De Schutter, G. (2006). Betontechnologie. Vakgroep Bouwkundige Constructies. Laboratorium Magnel voor Betononderzoek. Cursustekst.
  79. Trtik, P., Münch, B., Weiss, W.J., Kaestner, A., Jerjen, I., Josic, L., Lehmann, E., & Lura, P. (2011). Release of internal curing water from lightweight aggregates in cement paste investigated by neutron and X-ray tomography. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A, 651(1), 244-249.
  80. Taerwe, L., (2016). Concrete structures: prestressed concrete and slabs. Department of Structural Engineering. Magnel Laboratory for Cocrete Research. Course notes.
  81. Quikpoint (2019). Quikpoint™ Mortar Gun (w/ Black & Decker, 5.2 Amps). [online] www.quikpoint.com. Available at: https://www.quikpoint.com/Quikpoint-Mortar-Gun-p/3600.htm [Accessed 13 May. 2019].
  82. Justs, J., Wyrzykowski, M., Bajare, D., Lura, P. (2015). Internal curing by superabsorbent polymers in ultra-high performance concrete. Cement and Concrete Research. Volume 76, 2015, Pages 82-90.
  83. Dudziak, L., Mechtcherine, V. (2010). Enhancing early-age resistance to cracking in high strength cement-based materials by means of internal curing using Super Absorbent Polymers. International Rilem Conference On Material Science. 3. 129-139.

Slowik, V., Schmidt, M., Fritzsch, R. (2008). Capillary pressure in fresh cement-based materials and identification of the air entry value. Cement and Concrete Composites. Volume 30, Issue 7, 2008, Pages 557-565.

Download scriptie (6.69 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2019
Promotor(en)
Kim Van Tittelboom; Didier Snoeck; Jolien Van Der Putten
Thema('s)
Bouw
Kernwoorden
betontechnologie,
superabsorberende polymeren,
3D printen van beton,
krimp op jonge leeftijd,
mechanische eigenschappen van beton