Het leven als school of school aan huis?
De meesten onder ons koppelen het woord « onderwijs » al meteen met « school ». Het klinkt als vanzelfsprekend dat je op school kennis opdoet en dingen aanleert door les te krijgen van één of meerdere leerkrachten. Leerlingen van ongeveer dezelfde leeftijd zitten samen in een klas, ze weten op welk moment een bepaald vak aan bod komt en krijgen regelmatig taken en toetsen. Het jaar is voor hen dan ook ingedeeld in lesdagen, weekends en vakanties. Toch bestaan er in onze Belgische samenleving jongeren die een heel ander levensritme hebben. Samen met hun ouders hebben zij er bewust en vrijwillig voor gekozen om niet naar school te gaan. Deze jongeren volgen thuisonderwijs en studeren dus op hun eigen ritme. Maar waarom zou je als gezin voor thuisonderwijs kiezen? Wat zijn de voor- en nadelen? En hoe wordt het thuisonderwijs aangepakt? Via individuele interviews werd dieper ingegaan op de ervaring van ouders die de rol van huisonderwijzer hebben opgenomen om al deze vragen te beantwoorden.
Thuisonderwijs als groeiend fenomeen
Thuisonderwijs is voor velen een onbekend concept. Of het was een onbekend concept. Door de lockdown werden alle ouders gedwongen om op één of andere manier aan thuisonderwijs te doen en deze onderwijsvorm werd plots de norm. Wat betreft de « echte » huisonderwijzers, zij hebben aan het begin van het schooljaar een officieel document moeten invullen om aan te geven dat hun jongeren niet naar school zullen gaan om te leren. Elk jaar zijn er zowel in België als in het buitenland steeds meer jongeren die niet aan de schoolbanken gaan zitten en daarvoor geven zij verschillende argumenten.
Heel wat redenen en voordelen …
Sommige ouders kiezen voor thuisonderwijs, omdat ze een leven met minder stress willen hebben:
« Snel, snel, sta op, eet vlug, we gaan te laat zijn! » Herken je dit? Andere ouders willen meer tijd nemen om na te gaan wat hun kinderen echt nodig hebben en zoeken actief naar oplossingen om beter in te spelen op hun behoeften. Er zijn ook ouders die ervan uitgaan dat thuisonderwijs meer mogelijkheden biedt om aandacht te besteden aan wat hun kinderen interesseert en hechten belang aan hun talenten. In andere gevallen vinden huisonderwijzers dat het schoolleven te gestructureerd is en vinden het belangrijk om op een meer vrije manier hun gezinsleven te leiden. Een huisonderwijzer beschreef deze flexibelere thuisonderwijsvorm zelfs als « georganiseerde chaos ». Er zijn ook ouders die hun kinderen willen opvoeden volgens diverse waarden en die de kwaliteit van leven van hun hele gezin continu proberen te verbeteren.
… maar ook moeilijke momenten
Er is wel een keerzijde van de medaille: het is niet altijd even gemakkelijk voor ouders om thuisonderwijs te geven. Huisonderwijzers besteden meestal veel tijd aan het onderwijs van hun jongeren. Soms is het zo dat ze hun eigen belangen en activiteiten opzij zetten ten voordele van de persoonlijke ontwikkeling van hun kinderen, bijvoorbeeld door de leerstof van een bepaald vak te bestuderen om nadien zelf les te kunnen geven. Een aantal ouders deelden ook mee dat het financieel moeilijk kan worden, aangezien jongeren die niet ingeschreven zijn in een school geen recht hebben op een schooltoelage. Hier en dan krijgen ze bovendien te maken met vooroordelen vanuit hun eigen omgeving of van andere mensen die niet bekend zijn met het concept van thuisonderwijs.
Zoeken naar evenwicht
Huisonderwijzers laten zich echter niet zomaar ontmoedigen. Wanneer zij overtuigd zijn van de voordelen van het thuisonderwijs, gaan zij op allerlei wijzen een krachtige leeromgeving voor hun jongeren tot stand proberen te brengen. Zij gaan op zoek naar gepaste hulpbronnen en bespreken met hun kinderen welke activiteiten bij hun interesses passen. Deze ouders bieden hen ondersteuning door hen te begeleiden naar meer autonomie en helpen hen bij het ontwikkelen en versterken van competenties. Deze ouders proberen ook betrokkenheid te tonen door zich open te stellen voor hun gevoelens en interesses. Huisonderwijzers zoeken dus voortdurend naar evenwicht en maken gebruik van hun creativiteit om dag op dag diverse uitdagingen aan te gaan. Maar hoe pakken ze dit eigenlijk concreet aan?
Bibliografie
AGODI. (2018). Huisonderwijs jaarrapport 2015-2016 en 2016-2017. Retrieved from http://www.agodi.be/sites/default/files/atoms/files/AGODI_Huisonderwijs… AGODI. (2019). Jaarverslag 2018. Retrieved from https://www.agodi.be/sites/default/files/atoms/files/AGODI%20JV%202018%… Anthony, K. V., & Burroughs, S. (2010). Making the transition from traditional to home schooling: Home school family motivations. Current Issues in Education, 13(4). Aunola, K., Stattin, H., & Nurmi, J. E. (2000). Parenting styles and adolescents' achievement strategies. Journal of adolescence, 23(2), 205-222. Baarda, B. (2014). Dit is onderzoek. Handleiding voor kwantitatief en kwalitatief onderzoek, 157-163. Blok, H., & Karsten, S. (2011). Inspection of home education in European countries. European Journal of Education, 46(1), 138-152. Blok, H., & Sperling, J. (2012). Thuisonderwijs in Nederland en Vlaanderen: een review. Pedagogiek, 32(3), 235-250. Bloom, B. S., & Sosniak, L. A. (1981). Talent development vs. schooling. Educational Leadership, 39(2), 86-94. Bourgeois, E. (2006). La motivation à apprendre. Apprendre et faire apprendre, 229-244. Bourgeois, E., & Chapelle, G. (2011). Apprendre et faire apprendre. Presses universitaires de France. Brysbaert, M. (2006). Psychologie. Academia Press. Cambridge Advanced Learner’s Dictionary & Thesaurus. (2019). Meaning of self-determination in English. Retrieved from https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/self-determination Collom, E. (2005). The ins and outs of homeschooling: The determinants of parental motivations and student achievement. Education and Urban Society, 37(3), 307-335. Cook, K. B., Bennett, K. E., Lane, J. D., & Mataras, T. K. (2013). Beyond the brick walls: Homeschooling students with special needs. Physical Disabilities: Education and Related Services, 32(2), 98-111. Cordova, D. I., & Lepper, M. R. (1996). Intrinsic motivation and the process of learning: Beneficial effects of contextualization, personalization, and choice. Journal of educational psychology, 88(4), 715.
Deci, E. L. (86). 8: Ryan, RM (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York and London: Plenum. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1994). Promoting self‐determined education. Scandinavian journal of educational research, 38(1), 3-14. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Facilitating optimal motivation and psychological well-being across life's domains. Canadian psychology/Psychologie canadienne, 49(1), 14. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 182. Deci, E. L., Eghrari, H., Patrick, B. C., & Leone, D. R. (1994). Facilitating internalization: The self‐determination theory perspective. Journal of personality, 62(1), 119-142. Deci, E. L., Koestner, R., & Ryan, R. M. (2001). Extrinsic rewards and intrinsic motivation in education: Reconsidered once again. Review of educational research, 71(1), 1-27. Deci, E. L., Olafsen, A. H., & Ryan, R. M. (2017). Self-determination theory in work organizations: The state of a science. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4, 19-43. Deci, E. L., Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., & Ryan, R. M. (1991). Motivation and education: The self-determination perspective. Educational psychologist, 26(3-4), 325-346. Emerson, L., Fear, J., Fox, S., & Sanders, E. (2012). Parental engagement in learning and schooling: Lessons from research. A report by the Australian Research Alliance for Children and Youth (ARACY) for the Family–School and Community Partnerships Bureau: Canberra.
Enseignement. (2019). Dossier de presse de la rentrée 2019-2020. Retrieved from http://www.enseignement.be/index.php?page=28031&navi=4512 Evers, J. (2015). Kwalitatief interviewen: kunst én kunde. Boom Lemma uitgevers. Field, S., Martin, J., Miller, R., Ward, M., & Wehmeyer, M. (1998). A Practical Guide for Teaching Self-Determination. Council for Exceptional Children, CEC Publications, 1920 Association Dr., Dept. K0032, Reston. Flick, U. (2009). An introduction to qualitative research. Sage. Froiland, J. M. (2011). Parental autonomy support and student learning goals: A preliminary examination of an intrinsic motivation intervention Gaither, M. (Ed.). (2016). The Wiley handbook of home education. John Wiley & Sons. Gonzalez-DeHass, A. R. (2019). Parent Involvement for Motivated Learners: Encouraging Self-Directed and Resilient Students (pp.84-88). Routledge.
Gray, P., & Riley, G. (2013). The challenges and benefits of unschooling, according to 232 families who have chosen that route. Journal of Unschooling & Alternative Learning, 7(14). Greenwalt, K. (2019). Homeschooling in the United States. In Oxford Research Encyclopedia of Education. Grolnick, W. S., & Ryan, R. M. (1987). Autonomy in children's learning: An experimental and individual difference investigation. Journal of personality and social psychology, 52(5), 890. Grolnick, W. S., & Ryan, R. M. (1989). Parent styles associated with children's self-regulation and competence in school. Journal of educational psychology, 81(2), 143. Guay, F., Ratelle, C. F., & Chanal, J. (2008). Optimal learning in optimal contexts: The role of self-determination in education. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 233. Guterman, O., & Neuman, A. (2017). Personality, socio-economic status and education: factors that contribute to the degree of structure in homeschooling. Social Psychology of Education, 21(1), 75-90. Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of educational research, 77(1), 81-112. Heuer, W., & Donovan, W. (2017). Homeschooling: The Ultimate School Choice. White Paper No. 170. Pioneer Institute for Public Policy Research. Hui, E. K., & Tsang, S. K. (2012). Self-determination as a psychological and positive youth development construct. The Scientific World Journal, 2012. Jeynes, W. (2012). The rise of homeschooling as a modern educational phenomenon in American protestant education. In International handbook of protestant education (pp. 85-86). Springer, Dordrecht. Jeynes, W. H. (2016). Homeschooling: The ultimate personalized environment. Handbook on, 108. Johnson, B., & Christensen, L. (2012). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Sage. Joussemet, M., Landry, R., & Koestner, R. (2008). A self-determination theory perspective on parenting. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 194. Kauffman, C. (2006). Positive psychology: The science at the heart of coaching. Evidence based coaching handbook: Putting best practices to work for your clients, 219, 223-231. Kunzman, R., & Gaither, M. (2013). Homeschooling: A comprehensive survey of the research. Other Education, 2(1), 4-59. Leonard, H. C. (1943). Principles of Behavior: An introduction to behavior theory. New York: D. Appleton-Century Company. Lesage, H. & Pelleriaux, K. (2017). Onderwijs, een open boek. België: Plantyn Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370. Matsumoto, D. E. (2009). The Cambridge dictionary of psychology. Cambridge University Press.
Medlin, R. G., & Butler, J. L. (2018). Thinking skills, academic intrinsic motivation, academic self-concept, and academic independence in homeschooled children. Journal of Unschooling and Alternative Learning, 12(24), 62-90. Mortelmans, D. (2007). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Acco. Purwaningsih, N., & Fauziah, P. Y. (2020, February). Homeschooling: An Alternative Education Based on Potential of Children. In International Conference on Educational Research and Innovation (ICERI 2019) (pp. 191-196). Atlantis Press. Rahma, R. A., Lestari, G. D., & Nugroho, R. (2018). The Social Emotional Development of Homeschooling Children. Journal of Nonformal Education, 4(2), 151-160. Ratelle, C. F., Guay, F., Vallerand, R. J., Larose, S., & Senécal, C. (2007). Autonomous, controlled, and amotivated types of academic motivation: A person-oriented analysis. Journal of educational psychology, 99(4), 734. Riley, G. (2015). Differences in competence, autonomy, and relatedness between home educated and traditionally educated young adults. International Social Science Review, 90(2), 2. Riley, G. (2016). The role of self-determination theory and cognitive evaluation theory in home education. Cogent education, 3(1), 1163651. Riley, G. (2018). Unschooling: a direct educational application of deci and ryan’s (1985) self-determination theory and cognitive evaluation theory. European Journal of Alternative Education Studies. Rolstad, K., & Kesson, K. (2013). Unschooling, then and now. Journal of Unschooling and Alternative Learning, 7(14), 28-71. Romanowski, M. H. (2001). Common arguments about the strengths and limitations of home schooling. The Clearing House, 75(2), 79-83. Rudner, L. M. (1999). Scholastic achievement and demographic characteristics of home school students in 1998. education policy analysis archives, 7(8), n8. Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American psychologist, 55(1), 68.
Soenens, B. Deci, E. L., & Vansteenkiste, M. (2017). How parents contribute to children’s psychological health: The critical role of psychological need support. In L. Wehmeyer, T. D.
Little, S. J. Lopez, K. A. Shogren, & R. Ryan (Eds.), Development of self-determination through the life-course (pp. 171-187). New York: Springer.
Steen. (2018). Advies Raad van State. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/nbwa-news-message-document/document/090135578…
Suldo, S. M., & Fefer, S. A. (2013). Parent-child relationships and well-being. In Research, Applications, and Interventions for Children and Adolescents (pp. 131-147). Springer, Dordrecht. Takeuchi, M. M., & Takeuchi, S. A. (2008). Authoritarian versus authoritative parenting styles: Application of the cost equalization principle. Marriage & Family Review, 44(4), 489-510. Thomas, J. (2016). Instructional Motivations: What Can We Learn from Homeschooling Families?. The Qualitative Report, 21(11), 2073-2086. Tilman, A., & Mangez, E. (2017). L'enseignement à domicile en Belgique francophone: Exploration des motivations parentales (No. UCL-Université Catholique de Louvain). Van Galen, J. (1991). Ideologues and pedagogues: Parents who teach their children at home. Home schooling: Political, historical, and pedagogical perspectives, 63-76. Van Petegem, S., Zimmer-Gembeck, M. J., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Brenning, K., Mabbe, E., Vanhalst, J. & Zimmermann, G. (2017). Does general parenting context modify adolescents' appraisals and coping with a situation of parental regulation? The case of autonomy-supportive parenting. Journal of child and family studies, 26(9), 2623-2639. Vansteenkiste, M., & Ryan, R. M. (2013). On psychological growth and vulnerability: basic psychological need satisfaction and need frustration as a unifying principle. Journal of psychotherapy integration, 23(3), 263. Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2017). Vitamines voor groei: ontwikkeling voeden vanuit de Zelf-Determinatie Theorie. Acco. Vansteenkiste, M., Sierens, E., Soenens, B., Luyckx, K., & Lens, W. (2009). Motivational profiles from a self-determination perspective: The quality of motivation matters. Journal of educational psychology, 101(3), 671. Virban, K. A. (2017). The Challenges, Tensions and Possibilities of Homeschooling: An Autoethnography of One Educator’s Homeschooled Journey. Vlaanderen. (n.d.). Naar een begeleidingsdecreet voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Retrieved from https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/naar-een-begeleidingsdecreet-voor-le…
Vlaanderen. (n.d.). Huisonderwijs: wat en voor wie? Retrieved from https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/huisonderwijs-wat-en-voor-wie Wininger, S. R. (2010). Assessing Coverage of Maslow's Theory in Educational Psychology Textbooks: A Content Analysis. Teaching Educational Psychology, 6(1), 33-48.
