Aanbod schiet te kort bij eenzame jongvolwassenen
Stel, je bent een jongvolwassene en je voelt je al een tijd eenzaam. De lokale kroeg of de sportclub schrikken je af. Je zoekt online naar initiatieven die voor jou veilig aanvoelen om terug contact te hebben met anderen. Deze vind je ook, maar ze zijn enkel voor jongeren, ouderen of psychisch kwetsbaren! Wat nu? Dat is de kern van deze scriptie.
Jongvolwassenen zijn ook eenzaam
Als er gepraat wordt over eenzaamheid, denkt iedereen vooral aan ouderen. Er zijn ook andere leeftijdsgroepen die met eenzaamheid kampen. Lieven Annemans, gezondheidseconoom aan UGent, heeft dit voor het Nationale Geluksonderzoek van 2018 onderzocht. Uit dat onderzoek blijkt dat de helft van de jongvolwassenen (20 jaar tot 34 jaar) een vorm van eenzaamheid voelen in vergelijking met een derde van de ouderen boven de 70 jaar. Door deze cijfers is het beperkte aanbod tegen eenzaamheid nog opmerkelijker.
Wat is eenzaamheid precies?
Eenzaamheid is vergelijkbaar met honger. Als je honger hebt, zegt je lichaam dat je moet eten. Dit geeft je de motivatie om eten klaar te maken of eten uit de koelkast te halen. Als er niets is, krijg je de motivatie om naar de supermarkt te gaan. Eenzaamheid werkt op dezelfde manier. Het is een gevoel dat aangeeft dat je weinig sociale contacten ervaart. Dat gevoel zet je, net zoals honger, aan tot het leggen van contacten. Zo gemakkelijk is het echter niet. Wie eenzaam is zal neutrale opmerkingen van anderen sneller als negatief ervaren en deze persoonlijk nemen. Daaruit volgt dat de persoon zich zal terugtrekken. Daarom is het belangrijk dat iemand in eenzaamheid terecht kan in een veilige omgeving. Daarin kan hij gewoon worden aan sociale interacties en daar adequaat op reageren.
Een kleine test
Eenzaamheid is een term waarop moeilijk grip valt te krijgen. Het is een gevoel dat verband houdt met verschillende andere gevoelens. Hieronder staan zes stellingen die te maken hebben met deze andere gevoelens.
1. Ik ervaar een leegte om mij heen.
2. Er zijn weinig of geen mensen om mij heen op wie ik kan terugvallen in geval van narigheid
3. Ik heb weinig of geen mensen op wie ik volledig kan vertrouwen.
4. Er zijn weinig of geen mensen met wie ik mij nauw verbonden voel.
5. Ik mis mensen om me heen.
6. Ik voel me vaak in de steek gelaten.
Als er minstens twee stellingen toepasbaar zijn, spreken we over enigszins eenzaam. Vanaf vijf is dit sterk eenzaam.
We vragen het aan de jongvolwassenen
Er moet een aanbod komen op maat van jongvolwassenen. Jongvolwassenen in eenzaamheid daarbij betrekken is daarom een must. Via interviews bij jongvolwassenen die sterk eenzaam zijn, proberen we te achterhalen wat ze precies nodig hebben. De jongvolwassenen denken daarbij creatief mee aan methoden die hen kunnen helpen om hun noden in te lossen. Het onderzoek leverde zes noden op en 13 concepten.
Ten eerste hebben jongvolwassenen in eenzaamheid nood aan aangepaste hulpverlening. Daarnaast hebben jongvolwassenen nood aan gesprekken waarbij zij hun gevoelens en ervaringen kunnen delen met anderen die niet zoals zij zijn. Een derde nood is een positieve omgeving waarin de jongvolwassene zich veilig en welkom voelt en hen mee op sleeptouw neemt. Ten vierde hebben jongvolwassenen nood aan een groep waar zij zich deel van voelen. Op deze groep kunnen de jongvolwassenen rekenen in goede en kwade tijden. Verder is er een nood aan activiteiten die gericht zijn naar het interesseveld van de jongvolwassenen. Zo kunnen zij ervaren dat zij niet de enigen zijn met deze interesse en leggen zo gemakkelijker contacten. Tenslotte hebben de jongvolwassenen nood aan een hechte band met iemand die hen het gevoel geven geliefd te zijn en waarmee ze de wereld kunnen verkennen.
Conceptenbundel voor iedereen
Alle 13 concepten die inspelen op de noden, zijn gebundeld in een elektronisch document. Dat document speelt in op de maatschappelijke domeinen waarin de concepten kunnen worden gerealiseerd. Allerhande hulpverleningsorganisaties krijgen het document overhandigd. Een van deze organisaties is het kabinet van Vlaams minister van welzijn Wouter Beke. Daarnaast staat het PDF document publiekelijk ter beschikking op de volgende website: conceptentegeneenzaamheid.wordpress.com.
Hoe kan ik bijdragen aan het aanbod?
Niet alleen het beleidsmakers en hulpverleningsorganisaties kunnen met de PDF aan de slag. Jij kunt dit ook. Zo kan je een praatje slaan met een vreemde. Als het klikt en jullie hebben tijd, ga iets samen drinken. Organiseer een evenement waarin je uitleg geeft over je hobby. Glimlach naar iemand. Hang een leuke, plezierige poster aan je raam. Het hoeft niet veel te zijn om mee te helpen aan een warmere omgeving, een omgeving waarin jongvolwassenen in eenzaamheid zich veilig genoeg voelt om opnieuw contacten aan te gaan.
Bibliografie
(sd). Opgehaald van Route 36: https://www.route36.be/
1 toit 2 âges. (sd). Opgehaald van 1 toit 2 âges: https://www.1toit2ages.be/
Actievelink.be. (sd). Opgehaald van Actievelink.be: http://actievelink.be/
Activiteitencentrum De Gempersteeg. (sd). Opgehaald van Covias: https://www.covias.be/activiteitencentrum-de-gempersteeg/
Adler, P. S., & Kwon, S. (2002, Januari). Social Capital: Prospects for A New Concept. The Academy of Management Review, 27(1), 17-40. doi:DOI: 10.5465/AMR.2002.5922314
Afifi, T. D., Harrison, K., Zamanzadeh, N., & Acevedo Callejas, M. (2020). Testing the theory of resilience and relational load in dual career families: relationship maintenance as stress management. Journal of Applied Communication Research., 18(1), 5-25. doi:10.1080/00909882.2019.1706097
Allo? Allo! (2018, Maart 29). Opgehaald van Sociaal Brussel: https://sociaal.brussels/organisation/18071
Allotments. (sd). Opgehaald van Blyth town council: https://www.blythtowncouncil.org.uk/allotments.php
Alspach, J. G. (2013). Loneliness and Social Isolation: Risk Factors Long Overdue for Surveillance. Critical Care Nurse, 33(6), 8-13. doi:10.4037/ccn2013377
Ardéfoo kunstatelier. (sd). Opgehaald van Ardéfoo kunstatelier: http://ardefoo.brugseverenigingen.be/Ardefoo
Aydoğan, S., Aşçıoğlu, M., & Çomu, F. M. (2009). Deformability., Consequences of Social Isolation in Rats on Their Antioxidant Defense System and Erythrocyte. Erciyes Medical Journal, 31(1), 9-14.
Baarda, B. (2014). Dit is onderzoek! Groningen: Noordhoff Uitgevers bv.
Barth, J., Scheider, S., & von Känel, R. (2010). Lack of social support in the etiology and the prognosis of coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis. Psychosommatic medicine, 72(3), 229-238. doi:10.1097/PSY.0b013e3181d01611
Barzeva, S. A., Meeuws, W. H., & Oldehinkel, A. J. (2018, November 27). Social Withdrawal in Adolescence and Early Adulthood: Measurement Issues, Normative Development, and Distinct Trajectories. Journal of Abnormal Child Psychology, 1-15. doi:10.1007/s10802-018-0497-4
Baumeister, R. F., Twenge, J. M., & Nuss, C. K. (2002, Oktober). Effects of social exclusion on cognitive processes: anticipated aloneness reduces intelligent thought. 83(4), 817-827. doi:10.1037/0022-3514.83.4.817
Bosmans, V. (2002). UCL: Utrechtse Copinglijst. Opgehaald van Ugent: http://www.bsw.ugent.be/VVGP/UCL.pdf
Bouwen aan vriendschap. (sd). Opgehaald van PRH: https://www.prh.be/cursus/bouwen-aan-vriendschap?v=organisaties
Brenning, M. (2019). Basistraject ervaringswerker in de geestelijke gezondheidszorg. Opgehaald van VIVES: https://www.vives.be/nl/opleidingen/sociaal-agogisch-werk/bijscholingsc…
Brug, J., Van Assema, P., & Lechner, L. (2017). Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Assen: Van Gorcum.
Brunton, P. J., & Russell, J. A. (2015). Chapter 44 - Maternal Brain Adaptations in Pregnancy. In T. M. Plant, & A. J. Zeleznik, Knobil and Neill's Physiology of Reproduction (p. 2684). London: Academin Press. doi:https://doi.org/10.1016/B978-0-12-397175-3.00044-2
Buddy & Mind. (sd). Opgehaald van Howest: https://www.howest.be/nl/studeren/student-life/healthy-howest/buddy-and…
Buddywerking. (2019). Opgehaald van Buddywerking: https://www.buddywerking.be/
Buurtgerichte preventie. (sd). Opgehaald van Brugge: https://www.brugge.be/buurtgerichte-preventie
Buurtsport - Vereniging Brugge. (sd). Opgehaald van SPOOR Brugge: https://www.spoorbrugge.be/buurtsport-brugge
Cacioppo, J. T., & Hawkley, L. C. (2009). Perceived social isolation and cognition. Trends in Cognitive Science, 13(10), 447-454. doi:https://doi.org/10.1016/j.tics.2009.06.005
Cacioppo, J. T., Hawkley, L. C., Ernst, J. M., Burleson, M., Brentson, G. G., Nouriani, B., & Spiegel, D. (2006). Loneliness within a nomological net: An evolutionary perspective. Journal of Research in Personality, 40(6), 1054-1085. doi:10.1016/j.jrp.2005.11.007
Caduto, K. D., Lee-won, R. J., & Baek, Y. M. (2019, Juli 3). Swiping for trouble: Problematic dating application use among psychosocially distraught individuals and the paths to negative outcomes. Journal of Social and Personal Relationships, 37(1), 212-232. doi:https://doi.org/10.1177/0265407519861153
Campus ministry. (sd). Opgehaald van Chestnut Hill College: https://www.chc.edu/Mission_and_Ministry/Campus_Ministry
CAW Noord West-Vlaanderen - LOGiN. (sd). Opgehaald van De Sociale Kaart: https://www.desocialekaart.be/caw-noord-west-vlaanderen-login-514706
Clubs & organizations. (sd). Opgehaald van Chestnut Hill College: https://www.chc.edu/student-life/undergraduate/clubs-organizations
Cohen, S., Doyle, W. J., Skoner, D. P., Rabin, B. S., & Gwaltney, J. J. (1997). Social ties and susceptibility to the common cold. JAMA, 277(24), 1940-1944.
Coplan, R. J., Ooi, L. L., Xiao, B., & Rose-Krasnor, L. (2018). Assessment and implications of social withdrawal in early childhood: A first look at social avoidance. Social Development, 27(1), 125-139. doi:10.1111/sode.12258
Coronaire hartziekten. (2019). Opgehaald van Volksgezondheidenzorg: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/coronaire-hartziekten/…
Coussée, F., Deduytsche, J., Neirynck, B., & Demeere, S. (2012). Maatschappelijk kwetsbare jongeren in Brugge: Waar staan we? Waar willen we naartoe?'. Opgehaald van Brugge(n) voor jongeren: http://images.bruggenvoorjongeren.be/2015624125848999-rapportbruggevoor…
Coyle, C. E., & Dugan, E. (2012, December). Social Isolation, Loneliness and Health Among Older Adults. Journal of Aging & Health, 24(8), 1346-13663. doi:10.1177/0898264312460275
Craeynest, P. (2013). Psychologie van de levensloop. Leuven: Acco.
Craeynest, P. (2016). Sociale psychologie. Leuven: ACCO.
Cruwys, T., Wakefield, J. R., Sani, F., Dingle, G. A., & Jetten, J. (2018, September 13). Social Isolation Predicts Frequent Attendance in Primary Care. Annals of Behavioral Medicine, 52(10), 817-829. doi:https://doi.org/10.1093/abm/kax054
De Brugse Buurcheques. (sd). Opgehaald van Brugge: https://www.brugge.be/brugsebuurtcheques-2
de Jong, P., & Berg, I. K. (2018). De kracht van de oplossing. Amsterdam: Pearson.
Dunbar, R., & Spoors, M. (1995, September). Social networks, support cliques, and kinship. Human Nature, 6(3), 273-290. doi:10.1007/BF02734142
Eenzaamheid: doelgerichte maatregelen om een complex probleem aan te pakken. (2019, Februari 25). Opgehaald van CD&V: https://www.cdenv.be/wie-zijn-we/cdenv-als-politieke-partij/vlaams-parl…
Eenzaamheidsschaal. (2000). Opgehaald van COTAN documentatie: https://www.cotandocumentatie.nl/beoordelingen/b/14516/eenzaamheidsscha…
Egberink, I., de Leng, W., & Vermeulen, C. (2000). Eenzaamheidsschaal. Opgehaald van COTAN Documentatie: https://www.cotandocumentatie.nl/beoordelingen/b/14516/eenzaamheidsscha…
Finlay, J., Esposito, M., Kim, M., Gomez-Lopez, I., & Clarke, P. (2019). Closure of 'third places'? Exploring potential consequences for collective health and wellbeing. Health & Place., 60. doi:10.1016/j.healthplace.2019.102225
Fujiki, M., Brinton, B., Hart, C. H., Olsen, J., & Coombs, M. (2019, April). Using measurements invariance to study social withdrawal in children with developmental language disorder. Language, speech & hearing services in schools, 50(2), 253-266. doi:10.1044/2018_LSHSS-18-0071
Gaschler, M. M., & Stockwell, B. R. (2017). Lipid peroxidation in cell death. Biochemical and Biophysical Research Communications, 428, 419-425. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.bbrc.2016.10.086
Goegebeur, A. (2018, Juli 5). Jongeren zijn veel eenzamer dan senioren. Gazet van Antwerpen, p. 7.
Grant, N., Hamer, M., & Steptoe, A. (2009). Social isolation and stress-related cardiovascular, lipid, and cortisol responses. Annals of Behavioral Medicine, 37(1), 29-37. doi:10.1007/s12160-009-9081-z.
Griffin, J. (2010). The Lonely Society. London: The Mental Health Foundation.
Het netwerk vrijetijdsparticipatie. (sd). Opgehaald van Brugge: https://www.brugge.be/folder-netwerk-2019-06pdf
Heylen, L., Pasteels, I., & Mortelmans, D. (2013). eenzaamheid over de generaties heen? Eenzaamheid van kinderen na de scheiding van hun ouders. Relaties en Nieuwe Gezinnen, 3(6).
Hof van watervliet. (sd). Opgehaald van Hof van watervliet: http://www.hofvanwatervliet.be/index.asp
Holt-Lunstad, J., Smith, T. B., Baker, M., Harris, T., & Stephenson, D. (2015). Loneliness and Social Isolation as Risk Factors for Mortality: A Meta-Analytic Review. Perspectives on Psychological Science, 10(2), 227-237. doi:https://doi.org/10.1177/1745691614568352
Hopes, K., McKnight, J., & Lawrence, H. (2015, mei). Assett Based Neighborhood Organizing: The Method of the Abundant Community Initiative in Edmonton, Canada. Opgehaald van DePaul University: https://resources.depaul.edu/abcd-institute/publications/publications-b…
Hospitawonen. (sd). Opgehaald van Stad Gent: https://stad.gent/nl/wonen-verbouwen/alternatieve-woonvormen/hospitawon…
Hou, Y. C., Janczuk, A., & Wang, P. G. (1999). Current trends in the development of nitric oxide donors. Current Pharmaceutical Design, 5(6), 417-441. doi:PMID: 10390607
In good company. (sd). Opgehaald van Norfolk County Council: https://www.norfolk.gov.uk/what-we-do-and-how-we-work/campaigns/in-good…
Je staat niet alleen. (sd). Opgehaald van Kortenaken: https://www.kortenaken.be/welzijn-ocmw/ocmw/projecten/je-staat-niet-all…
Jorna, T. (2012). Mag een mens eenzaam zijn. Amsterdam: SWP.
Kaufman, L., & Ploegmakers, J. (2018). Het geheim van de trainer. Amsterdan: Pearson.
Klinenberg, E. (2016). Social Isolation, Loneliness, and Living Alone: Identifying the Risks for Public Health. American Journal of Public Health, 106(5), 786-787. doi:10.2105/AJPH.2016.303166
Lo, J. (2019). Exploring the buffer effect of receiving social support on lonely and emotionally unstable social networking users. Computers in Human Behavior., 90, 103-116. doi:10.1016/j.chb.2018.08.052
Ma, T.-L., Chow, C., & Chen, W.-T. (2018). The moderation of culturally normative coping strategies on Taiwanese adolescent peer victimization and psychological distress. Journal of School Psychology., 70, 89-104. doi:10.1016/j.jsp.2018.08.002
Maes, M., Danneel, S., Van den Noortgate, W., Nelemans, S. A., Fernández-Castilla, B., Goossens, L., & Vanhalst, J. (2019). Loneliness and Social Anxiety Across Childhood and Adolescence: Multilevel Meta-Analyses of Cross-Sectional and Longitudinal Associations. Developmental Psychology, 55(7), 1548-1565. doi:10.1037/dev0000719
Maes, M., Qualter, P., Vanhalst, J., Wim, V., Goossens, L., & Christian, K. (2019). Gender Differences in Loneliness Across the Lifespan: A Meta‐Analysis. European Journal of Personality, 33(6), 642-654. doi:10.1002/per.2220
Maes, M., Vanhalst, J., Van den Noortgate, W., & Goossens, L. (2017, Augustus). Intimate and Relational Loneliness in Adolescence. Journal of Child & Family Studies, 26(8), 2059-2069. doi:10.1007/s10826-017-0722-8
Mariën, M. (2019, Juni 6). ‘Vierkante langste tafel’ tegen eenzaamheid lokt heel wat nieuwsgierigen naar Brugs station. Opgehaald van HLN: https://www.hln.be/in-de-buurt/brugge/-vierkante-langste-tafel-tegen-ee…
Masi, C. M., Chen, H.-Y., Hawkley, L. C., & Cacioppo, J. T. (2010). A Meta-Analysis of Interventions to Reduce Loneliness. Personality and social psychology review, 15(3), 219-266. doi:https://doi.org/10.1177%2F1088868310377394
Matthews, T., Danese, A., Wertz, J., Ambler, A., Kelly, M., Diver, A., . . . Arseneault, L. (2015). Social Isolation and Mental Health at Primary and Secondary School Entry: A Longitudinal Cohort Study. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 54, 225-232. doi:10.1016/j.jaac.2014.12.008
Matthews, T., Danese, A., Wertz, J., Odgers, C. L., Ambler, A., Moffitt, T. E., & Arseneault, L. (2016). Social isolation, loneliness and depression in young adulthood: a behavioural genetic analysis. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 51(3), 339-348. doi:10.1007/s00127-016-1178-7
Meldpunt serioren in nood. (sd). Opgehaald van Oostende: https://www.oostende.be/meldpuntsenioreninnood
Modtronic. (sd). Opgehaald van Wat is een verstopte kransslagader?: https://www.medtronic.com/nl-nl/patienten/aandoeningen/kransslagader-aa…
Moore, D., & Schultz, N. R. (1983, april). loneliness at adolescense: Correlates, attributions and coping. Journal of Youth and Adolescence, 12(2), 95-100.
Mortelmans, D., & Craeynest, M. (2018). Praktijkgericht kwalitatief onderzoek. Leuven: Acco.
Nevid, J. S., Rathus, S. A., & Greene, B. (2017). Psychiatrie een inleiding. Benelux: Pearson.
Nicholson, J., & Nicholas, R. (2009). Social isolation in older adults: an evolutionary concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 65(6), 1342-1352. doi:10.1111/j.1365-2648.2008.04959.x
Nieuw in Gent: Buitenspeelclub voor volwassenen (26+). (sd). Opgehaald van VRT: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/03/27/nieuw_in_gent_buitenspeelclubvo…
Nood aan een actieplan tegen eenzaamheid. (2019, Februari 25). Opgehaald van Open Vlaamse Liberalen en Democraten: https://www2.openvld.be/nood-aan-een-actieplan-tegen-eenzaamheid/
Norgerg, M. M., Crone, C., Kwok, C., & Grisham, J. R. (2018). Anxious attachment and excessive acquisition: The mediating roles of anthropomorphism and distress intolerance. Journal of Behavioral Addictions , 7(1), 171-180. doi:DOI: 10.1556/2006.7.2018.08
N-VA wil eenzaamheid en sociaal isolement vanop lokale niveau aanpakken. (2018, April 16). Opgehaald van Nieuw-Vlaamse Alliantie: https://www.n-va.be/persbericht/n-va-wil-eenzaamheid-en-sociaal-isoleme…
O'Connell, B. H., & Killeen-Byrt, M. (2018). Psychosocial health mediates the gratitude-physical health link. (1150, Red.) Psychology, Health & Medicine., 23(9), 1145. doi:10.1080/13548506.2018.1469782
Olivares-Olivares, P. J., Ortiz-González, P. F., & Olivares, J. (2019). Role of social skills training in adolescents with social anxiety disorder. International Journal of Clinical Health & Psychology, 19(1), 41-48. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2018.11.002
Ontmoeting in Inloophuis 't Sas. (sd). Opgehaald van OCMW Brugge: https://www.ocmw-brugge.be/ontmoeting-in-inloophuis-t-sas
Ontvlam: Authentiek daten. (2019). Opgehaald van Ontvlam: Authentiek daten: https://www.ontvlam.be/
Orientation. (sd). Opgehaald van Chestnut Hill College: https://www.chc.edu/student-life/orientation
Over. (sd). Opgehaald van Covias: https://www.covias.be/over/
Over ons. (sd). Opgehaald van SPOOR Brugge: https://www.spoorbrugge.be/over-ons
Parys, L., Persyn, P., van der Vloet, T., Sleurs, E., Godderis-T'Jonck, D., & Anseeuw, B. (2019). Conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende de aanpak van eenzaamheid in Vlaanderen. Opgehaald van Vlaams Parlement: http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1392742
Passie als cement tussen mensen. (sd). Opgehaald van Hecht Arendonk: https://www.hechtarendonk.be/passies-als-cement-tussen-mensen/
Patekar, D., Kheur, S., Bagul, N., Kulkarni, M., Mahalle, A., Ingle, Y., & Dhas, V. (2013). Antioxidant defence system. Oral Maxillofacial Pathology Journal, 4(1), 309-315.
Primack, B. A., Shensa, A., Sidani, J. E., Whaite, E. O., Lin, L., Rosen, D., . . . Miller, E. (2017, Juli). Social Media Use and Perceived Social Isolation Among Young Adults in the U.S. American Journal of Preventive Medicine, 53(1), 1-8. doi:https://doi.org/10.1016/j.amepre.2017.01.010
Project 85 plus. (sd). Opgehaald van Brugge: https://www.brugge.be/project-85-plus
Qualter, P., Vanhalst, J., Harris, R., Van Roekel, E., Lodder, G., Bangee, M., . . . Verhagen, M. (2015, Maart). Loneliness Across the Life Span. Perspectives on Psychological Science, 10(2), 250-264. doi:10.1177/1745691615568999
Rajecki, D. W. (1977). Effects of social isolation and social separation in domestic chicks. Developmental Psychology, 13(2), 143-155.
Rubin, K. H., Coplan, R. J., & Bowker, J. C. (2009). Social Withdrawal in Childhood. Annual Review of Psychology, 60, 141-171. doi:10.1146/annurev.psych.60.110707.163642
Russo, F. (2018, Januari). The Toxic Well of Loneliness. Scientific American, 318(1), 64-69.
Saeys, F., & Beke, W. (2019, november 19). Schriftelijke vraag. Opgehaald van Vlaams Parlement: http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1512131
School & vrije tijd - CAW. (sd). Opgehaald van CAW: https://www.caw.be/jac/zoek-antwoorden/school-en-vrije-tijd/
Siemens, J. (2018). Pak eenzaamheid en sociaal isolement aan.
Spitzer, M. (2019). Eenzaamheid : de impact van sociaal isolement. Amsterdam: Atlas Contact.
Steptoe, A., Shankar, A., Demakakos, P., & Wardle, J. (2013, 9 4). Social isolation, loneliness, and all-cause mortality in older men and women. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America., 110(15), 5797-5801. doi:10.1073/pnas.1219686110
Sundström, M., Edberg, A.-K., Rämgård, M., & Blomqvist, K. (2018). Encountering existential loneliness among older people: perspectives of health care professionals. INTERNATIONAL JOURNAL OF QUALITATIVE STUDIES ON HEALTH AND WELL-BEING, 13(1), 1-1. doi:https://doi.org/10.1080/17482631.2018.1474673
The de Jong Gierveld Loneliness Scale used with Norwegian clubhouse members: Psychometric properties and associated factors. (2018). International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 22(2), 88-100.
The great Wirral door knock. (sd). Opgehaald van Wirral: https://democracy.wirral.gov.uk/documents/s50041902/Enc.%202%20for%20CO…
Travers, J., & Milgram, S. (1969). An Experimental Study of the Small World Problem. Sociometry, 32(4), 425-433.
Twenge, J. M., Campbell, K. W., & Gentile, B. (2012, July). Increases in Individualistic Words and Phrases in American Books, 1960-2008. PLoS ONE, 7(7), 1-5. doi:10.1371/journal.pone.0040181
Van Accom, K. (2018, April 17). N-VA wil via lokale afdelingen eenzaamheid aanpakken. Metro, p. 2.
Van Alphen, M. (2016). Inleiding in de counselling. Amsterdam: Boom.
van der Does, W. (2017). Zo ben ik nu eenmaal! Schiedam : Scriptum.
van Tilburg, T., & de Jong-Gierveld, J. (2007). Zicht op eenzaamheid : achtergronden, oorzaken en aanpak. Assen: Van Gorcum.
Victor, C. R., & Yang, K. (2012). The prevalence of loneliness among adults: a case study of the United Kingdom. The journal of psychology, 146(1-2), 85-104. doi:10.1080/00223980.2011.613875
Vierkant tegen eenzaamheid. (sd). Opgehaald van Brugge: https://www.brugge.be/vierkanttegeneenzaamheid
vzw Wieder. (sd). Opgehaald van vzw Wieder: http://www.vzwwieder.brugseverenigingen.be/
Waar kan je terecht? (sd). Opgehaald van Geestelijke gezondheid Vlaanderen: https://www.geestelijkgezondvlaanderen.be/centrum-voor-algemeen-welzijn…
Wat is da... (sd). Opgehaald van Jongerenwerking 't Salon: http://www.jongerenwerkingtsalon.be/
Weekkalender R36. (sd). Opgehaald van Route 36: https://drive.google.com/file/d/1aMNDe1cqD7IkcmUGSOKMUtVm31zXCHFu/view?…
Weiss, R. S. (1974). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation. Boston: MIT Press.
Zemeckis, R. (Regisseur). (2000). Cast Away [Film].
