HOE KIES IK DE MEEST GESCHIKTE URBAN NATURE-BASED SOLUTION VOOR MIJN STEDELIJK PROJECT?
- SaloméOliveira Loureiro
Twee studenten Burgerlijk Ingenieur Architect van de Ecole Polytechnique (VUB/ULB) maakten een gebruikersvriendelijke catalogus met Urban Nature-Based Solutions voor de stad Brussel. Ze creëerden een allereerste zoektool die gebruikers begeleidt doorheen de vele Urban Nature-Based Solutions om zo het zoek- en keuzeproces te vergemakkelijken.
Beleidsmakers zijn reeds overtuigd van het nut van Urban Nature-Based Solutions. Dit zijn op de natuur gebaseerde oplossingen die onze steden leefbaarder en gezonder maken. Waarom worden deze oplossingen vandaag dan slechts mondjesmaat toegepast, ondanks het grote aanbod? Dat blijkt niet uit onwil te zijn. Urban Nature-Based Solutions worden gewoonweg op een zeer onvriendelijke manier gepresenteerd aan gebruikers. Er wordt geen rekening gehouden met wie ze raadpleegt. Ook zijn er geen eenduidige parameters waardoor de vele oplossingen heel moeilijk met elkaar te vergelijken zijn.
Klimaatverandering en demografische groei confronteren onze steden met tal van uitdagingen
Steden worden drukker. Vandaag wonen er voor het eerst in de geschiedenis zelfs meer mensen in de stad dan op het platteland. Gecombineerd met de klimaatverandering komt het stadsbestuur van deze overbevolkte steden voor tal van uitdagingen te staan. De woningtoename vermindert de waterdoorlaatbaarheid van het grondoppervlak met overstromingen in de straten tot gevolg. ‘s Zomers stijgt het kwik in diezelfde straten soms tot onmenselijke hoogtes. De luchtkwaliteit holt achteruit. Alleen al in Brussel sterven er jaarlijks meer dan 600 mensen door het inademen van slechte stadslucht. Slechts een op drie Brusselaars woont in een omgeving met voldoende toegang tot kwaliteitsvolle groene ruimten. Deze problemen wegen niet alleen op het welzijn van de stadsbewoners, maar hebben ook een enorme economische impact.
Urban Nature-Based Solutions zijn ‘the way to go’
Groene oplossingen voor stadsproblemen die ontstaan door demografische groei en klimaatverandering kennen we allemaal. Denk aan het plaatsen van bomen op een pleintje om de luchtkwaliteit te verbeteren. Waar velen niet aan denken is dat het veel creatiever en breder toegepast kan worden, zoals bijvoorbeeld een tuin op het dak van een kantoorgebouw. Dit verhelpt niet alleen riooloverstromingen - het regenwater wordt opgevangen door de hooggelegen tuin en herleid naar een watertank die het water filtert voor hergebruik - maar verlaagt tegelijkertijd ook de kantoorfactuur voor water. Het kantoorpersoneel kan op het groene dak haar boterhammen opeten. De stadsbiodiversiteit wordt gestimuleerd en de zomerse hitte meer in toom gehouden dan met een zwart geasfalteerd dak het geval zou zijn. Urban Nature-Based Solutions bieden overduidelijk vele voordelen voor milieu, economie, welzijn en gezondheid. Het groene dak is maar één voorbeeld uit de honderden mogelijkheden. Het is dan ook verwonderlijk dat dit soort oplossingen niet vaker worden toegepast.
Van een ellenlange lijst naar een gepersonaliseerde selectie
Hier wringt het schoentje. Het probleem ligt niet in het feit dat beslissingsnemers niet overtuigd zijn van de voordelen van Urban Nature-Based Solutions voor hun stad noch dat er geen oplossingen zijn. De handicap is dat alle oplossingen op een hoop liggen zonder rekening te houden met wie er gebruik van wil maken. Daarnaast bestaat er geen uniforme index met elementen op basis waarvan je snel kan zien waarin de ene oplossing verschilt van de ander. Hoe komt dat?
Enerzijds doordat deze nieuwe maar populaire term geplakt wordt op zeer uiteenlopende types van oplossingen. Een duidelijke definitie en afbakening ontbreken. Daarnaast is het een ‘moving target’: de lijst met mogelijke oplossingen wordt elke maand langer. Dit bemoeilijkt de zoektocht naar de juiste Urban Nature-Based Solution. Wat echter nog belangrijker blijkt, is dat er geen rekening wordt gehouden met de diversiteit aan gebruikersprofielen. Dat is vreemd aangezien een architect die een villa ontwerpt andere uitdagingen ondervindt dan een planoloog die toepassingen zoekt voor een bestaande stadswijk. Een landschapsarchitect heeft weer andere behoeften dan een schepen van ruimtelijke ordening. Om een gebruikersvriendelijke catalogus voor Brussel te creëren, werd dan ook gestart met het bepalen van de gebruikersprofielen. Deze profielen of doelgroepen zijn in detail uitgewerkt tot een zogenaamde persona, een semi-fictieve vertegenwoordiger van een bepaalde doelgroep. Aan de hand van die persona’s kunnen de belangrijkste zoek- en keuzecriteria gedefinieerd worden. Zo is het nu mogelijk om een zoektool op de Brusselse catalogus met Urban Nature-Based Solutions los te laten. In plaats van te bladeren door ellenlange lijsten, krijgt de gebruiker een gepersonaliseerde selectie voorgeschoteld die past bij wie hij is en wat hij zoekt voor zijn project.
Van gepersonaliseerde selectie naar de juiste keuze
Om de oplossingen uit de voorgeschotelde selectie met elkaar te kunnen vergelijken, werden alle Urban Nature-Based Solutions voorzien van uniforme parameters. Deze parameters zijn schaalgrootte, uitdaging(en), voordelen, financiële aspecten en andere eigenschappen. Op die manier kan de gebruiker elke oplossing op dezelfde onderdelen met elkaar vergelijken. Welke biedt de meeste voordelen? Wat is de vereiste schaalgrootte? Enzovoort. Door elke Urban Nature-Based Solution te structureren volgens die vijf parameters, inclusief het invullen ervan, kan de gebruiker zijn voorgeschotelde oplossingen sneller met elkaar vergelijken en er zo de oplossing die het meest voldoet uit kiezen.
Conclusie
Door de creatie van een catalogus inclusief zoektool wordt het makkelijker om uit de grote hoeveelheid Urban Nature-Based Solutions een eerste selectie tevoorschijn te halen en hieruit vervolgens de Urban Nature-Based Solution te kiezen die het best past bij het stedelijk project. De twee studenten van de VUB/ULB hopen zo dat er meer gebruik zal worden gemaakt van de natuur en zijn ecosysteemdiensten als antwoord op de stedelijke uitdagingen in Brussel en elders.
Bibliografie
About | BIGH Farms. (n.d.). BIGH Farms. Retrieved 23 May 2020, from https://bigh.farm/about/
About | bma. (n.d.). bma.brussels. Retrieved 11 May 2020, from http://bma.brussels/en/homepage/about-en/
About | Bûûmplanters. (n.d.). Bûûmplanters. Retrieved 3 March 2020, from http://www.buumplanters.be/about/
Anker, P. (2002). The Context of Ecosystem Theory. Ecosystems, 5, 611–613. https://doi.org/10.1007/s10021-002-0106-8
Bartolacci, G. (2020, March 14). Target Market vs. Buyer Persona: What’s the Difference? New Breed. https://www.newbreedmarketing.com/blog/target-market-vs.-buyer-persona-…
Beckers, S. (2019). Aquaponics: A positive impact circular economy approach TO feeding cities. Field Actions Science Reports, Urban Agriculture: Another Way to Feed Cities(Special Issue 20), 78–84.
Bouwmeester maître architecte (BMA). (2019, June 18). [ESPACE · PUBLIEK]. //bma.brussels/fr/2019/06/18/espace-%c2%b7-publiek/
Cabral, I., Costa, S., Weiland, U., & Bonn, A. (2017). Urban Gardens as Multifunctional Nature-Based Solutions for Societal Goals in a Changing Climate. In N. Kabisch, H. Korn, J. Stadler, & A. Bonn (Eds.), Nature-Based Solutions to Climate Change Adaptation in Urban Areas: Linkages between Science, Policy and Practice (pp. 237–253). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-56091-5_14
Calliari, E., Staccione, A., & Mysiak, J. (2019). An assessment framework for climate-proof nature-based solutions. Science of The Total Environment, 656, 691–700. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.11.341
CAR, SGR, ACC, CFT, UOL, DEM, EGE, IZT, LEI, PMI, & SPI. (2018). URBAN GreenUP : D1.1 NBS Catalogue. URBAN GreenUP. https://www.urbangreenup.eu/insights/deliverables/d1-1---nbs-catalogue…
CAR, SGR et al. (2018). URBAN GreenUP - NBS Catalogue.
Case studies | Oppla. (n.d.). Oppla. Retrieved 22 May 2020, from https://oppla.eu/case-study-finder
Challenges | URBAN GreenUP. (n.d.). URBAN GreenUP. Retrieved 23 May 2020, from https://www.urbangreenup.eu/challenges/
Cohen-Shacham, E., Walters, G., Janzen, C., & Maginnis, S. (Eds.). (2016). Nature-based Solutions to address global societal challenges. IUCN (International Union for Conservation of Nature). http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.CH.2016.13.en
Collins Online Dictionary | Definitions, Thesaurus and Translations. (n.d.). Collins Dictionary. Retrieved 22 May 2020, from https://www.collinsdictionary.com/
De Bondt, K., & Claeys, P. (2010). Flooding Risk in Brussels, Water retention capacity of geological units. In M. Wynants (Ed.), We can change the weather, 100 cases of changeability (p. 223). Brussels: VUB Press.
De Bruyne, J., & de Harven, J.-S. (n.d.). Tour&Taxis Park par le Bureau Bas Smets | Recto Verso. Recto Verso. Retrieved 21 May 2020, from http://rectoversomagazine.com/tourtaxis-park-par-bureau-bas-smets/
Depietri, Y., & McPhearson, T. (2017). Integrating the Grey, Green, and Blue in Cities: Nature-Based Solutions for Climate Change Adaptation and Risk Reduction. In N. Kabisch, H. Korn, J. Stadler,
168
& A. Bonn (Eds.), Nature-Based Solutions to Climate Change Adaptation in Urban Areas: Linkages between Science, Policy and Practice (pp. 91–109). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-56091-5_6
Edwards-Schachter, M. (2018). The nature and variety of innovation. International Journal of Innovation Studies, 2, 65–79. https://doi.org/10.1016/j.ijis.2018.08.004
About | Eklipse Mechanism. (n.d.). Eklipse Mechanism. Retrieved 18 May 2020, from http://www.eklipse-mechanism.eu/about_eklipse
Elmqvist, T, Setälä, H., Handel, S., van der Ploeg, S., Aronson, J., Blignaut, J., Gómez-Baggethun, E., Nowak, D. J., Kronenberg, J., & de Groot, R. (2015). Benefits of restoring ecosystem services in urban areas. Current Opinion in Environmental Sustainability, 14, 101–108. https://doi.org/10.1016/j.cosust.2015.05.001
Engström, R., Howells, M., Mörtberg, U., & Destouni, G. (2018). Multi-functionality of nature-based and other urban sustainability solutions: New York City study. Land Degradation & Development, 29(10), 3653–3662. https://doi.org/10.1002/ldr.3113
LIFE Climate Action | European Commission. (2016, November 23). European Commission. https://ec.europa.eu/clima/policies/budget/life_en
Green Infrastructure | European Commission. (2019, August 7). European Commission. https://ec.europa.eu/environment/nature/ecosystems/benefits/index_en.htm
Faivre, N., Fritz, M., Freitas, T., de Boissezon, B., & Vandewoestijne, S. (2017). Nature-Based Solutions in the EU: Innovating with nature to address social, economic and environmental challenges. Environmental Research, 159, 509–518. https://doi.org/10.1016/j.envres.2017.08.032
Bevolkingsvooruitzichten 2019-2070 | Federaal Planbureau. (2019, January 1). Federaal Planbureau. https://www.plan.be/databases/data-35-nl-bevolkingsvooruitzichten+2018+…
Giacomello, E., & Valagussa, M. (2015). Vertical Greenery: Evaluating the High-Rise Vegetation of the Bosco Verticale, Milan. Council on Tall Buildings and Urban Habitat: Chicago.
Giordano, R., Pluchinotta, I., Pagano, A., Scrieciu, A., & Nanu, F. (2020). Enhancing nature-based solutions acceptance through stakeholders’ engagement in co-benefits identification and trade-offs analysis. Science of The Total Environment, 713, 136552. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.136552
Gómez-Baggethun, E., Gren, Å., Barton, D. N., Langemeyer, J., McPhearson, T., O’Farrell, P., Andersson, E., Hamstead, Z., & Kremer, P. (2013). Urban Ecosystem Services. In Thomas Elmqvist, M. Fragkias, J. Goodness, B. Güneralp, P. J. Marcotullio, R. I. McDonald, S. Parnell, M. Schewenius, M. Sendstad, K. C. Seto, & C. Wilkinson (Eds.), Urbanization, Biodiversity and Ecosystem Services: Challenges and Opportunities: A Global Assessment (pp. 175–251). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-94-007-7088-1_11
Pleidooi om het ecologisch potentieel van het kanaal in Brussel te ontwikkelen | Kanaal ecologische corridor. (2020, January). Zennekanaal. https://www.zennekanaal.be/nl/index.php
Groen Brussel. (n.d.). Groen Brussel. Retrieved 17 May 2020, from https://www.groenbrussel.be/
Green measures | Groentool. (n.d.). Groentool of Antwerp. Retrieved 20 May 2020, from https://groentool.antwerpen.be/greenMeasures.xhtml
Home | Groentool. (n.d.). Groentool of Antwerp. Retrieved 18 May 2020, from https://groentool.antwerpen.be/home.xhtml
Hamdi, R., Vyver, H. V. de, Troch, R. D., & Termonia, P. (2014). Assessment of three dynamical urban climate downscaling methods: Brussels’s future urban heat island under an A1B emission scenario. International Journal of Climatology, 34, 978–999. https://doi.org/10.1002/joc.3734
Home | Apis Bruoc Sella. (n.d.). Apis Bruoc Sella. Retrieved 27 May 2020, from http://www.apisbruocsella.be/
Home | BeeOdiversity. (n.d.). BeeOdiversity. Retrieved 27 May 2020, from https://beeodiversity.com/en/
Home | CO-NATURE. (2019). CO-NATURE. https://www.co-nature.org
Horizon 2020 Expert Group. (2015). Towards an EU research and innovation policy agenda for nature-based solutions & re-naturing cities: Final report of the Horizon 2020 expert group on ’Nature-based solutions and re-naturing cities’ : (full version). European Commission. https://op.europa.eu:443/en/publication-detail/-/publication/fb117980-d…
Ignatieva, M. E., & Berg, P. (2014, February 12). Hammarby Sjöstad—A New Generation of Sustainable Urban Eco-Districts. The Nature of Cities. https://www.thenatureofcities.com/2014/02/12/hammarby-sjostad-a-new-gen…
Kabisch, N., Korn, H., Stadler, J., & Bonn, A. (2017). Nature-Based Solutions to Climate Change Adaptation in Urban Areas—Linkages Between Science, Policy and Practice. In N. Kabisch, H. Korn, J. Stadler, & A. Bonn (Eds.), Nature-Based Solutions to Climate Change Adaptation in Urban Areas: Linkages between Science, Policy and Practice (pp. 1–11). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-56091-5_1
Kawa, M.-C. (2020). Urban environmental quality: Exploring and Analysing Nature-based Urban Design Solutions for Brussels. Proposal for a Common Typological Classification. Brussels Faculty of Engineering.
Partners | Klima 2050. (n.d.). Klima 2050. Retrieved 13 April 2020, from http://www.klima2050.no/partners-private
La Ferme du Chant des Cailles – Un projet d’agriculture urbaine, participative et écologique à Watermael-Boitsfort. (n.d.). Chant des Cailles. Retrieved 20 May 2020, from http://www.chantdescailles.be/
Lafortezza, R., & Sanesi, G. (2019). Nature-based solutions: Settling the issue of sustainable urbanization. Environmental Research, 172, 394–398. https://doi.org/10.1016/j.envres.2018.12.063
NATUURPLAN. Gewestelijk Natuurplan 2016-2020 voor het Brussels Gewest. (2016). [by P. ALAIME, T. BARMAN, O. BECK, R. BOCQUET, M. BONDUELLE, A. DEMONTY, S. DUTRIEUX, C. DIVIVIER, M. ENGELBEEN, M.-C. GODIN, M. GRYSEELS, J.-C. PRIGNON, J. MERLIN, R. KEUNINGS, S. KEMPENEERS, J. KARAPETIAN, F. RADERMAKER, G. ROTSAERT, A. SPITAELS, … F. VERMOESEN]. https://leefmilieu.brussels/sites/default/files/user_files/prog_2016041…
Natuurplan | Leefmilieu Brussel. (2017, February 22). Leefmilieu Brussel. https://leefmilieu.brussels/natuurplan
Les incitants financiers en Région de Bruxelles-Capitale | Financiële incentives in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. (n.d.). Homegrade. Retrieved 17 May 2020, from https://homegrade.brussels/particuliers/primes/
170
Les primes | Administration communale—Etterbeek. (n.d.). Administration communale - Etterbeek. Retrieved 18 May 2020, from https://www.etterbeek.be/vos-demarches/je-vis-a-etterbeek/les-primes-a-…
Les primes | Jette. (n.d.). Jette. Retrieved 18 May 2020, from http://www.jette.irisnet.be/fr/a-votre-service/construire-et-renover/le…
Les primes | Molenbeek. (n.d.). Molenbeek. Retrieved 18 May 2020, from http://www.molenbeek.irisnet.be/fr/je-vis/logement-urbanisme/informatio…
Les primes environnementales communales | Commune d’Uccle. (n.d.). Commune d’Uccle. Retrieved 18 May 2020, from https://uccleadm.irisnet.be/fr/administration/environnement/energie/les…
Liquete, C., Udias, A., Conte, G., Grizzetti, B., & Masi, F. (2016). Integrated valuation of a nature-based solution for water pollution control. Highlighting hidden benefits. Ecosystem Services, 22, 392–401. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2016.09.011
Logement | Ixelles. (n.d.). Ixelles. Retrieved 18 May 2020, from http://www.ixelles.be/site/125-Logement
Millennium Ecosystem Assessment. (2003). Ecosystems and Human Well-being: A Framework for Assessment. (pp. 49–70). https://www.millenniumassessment.org/en/Framework.html
Millennium Ecosystem Assessment. (2005). Ecosystems and Human Well-being: Synthesis. https://www.millenniumassessment.org/en/Framework.html
Natural capital • Ecosystem services • Nature-based solutions | Oppla. (n.d.). Oppla. Retrieved 28 March 2020, from https://oppla.eu/
Home | Nature4Cities. (n.d.). Nature4Cities. Retrieved 18 May 2020, from https://www.nature4cities.eu
Discover the project | Nature4Cities. (n.d.). Nature4Cities. Retrieved 18 May 2020, from https://www.nature4cities.eu/the-n4c-project
Hammarby Sjöstad. (2017a, June 5). NATURVATION. https://naturvation.eu/nbs/stockholm/hammarby-sjostad
Educational nature trail. (2017b, July 12). NATURVATION. https://naturvation.eu/nbs/munster/educational-nature-trail
About | NATURVATION. (2017, March 3). NATURVATION. https://naturvation.eu/about
NATURVATION | Home. (n.d.). [Text]. NATURVATION. Retrieved 18 May 2020, from https://naturvation.eu/
NBS Selection Tool | URBAN GreenUP. (n.d.). URBAN GreenUP. Retrieved 22 May 2020, from https://www.urbangreenup.eu/resources/nbs-selection-tool/nbs-selection-…
Nevens, F., Frantzeskaki, N., Gorissen, L., & Loorbach, D. (2013). Urban Transition Labs: Co-creating transformative action for sustainable cities. Journal of Cleaner Production, 50, 111–122. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.12.001
Parc Tour & Taxis | Opalis. (n.d.). Opalis. Retrieved 21 May 2020, from https://opalis.eu/fr/projets/parc-tour-taxis
Food Processing Center and Markets, Brussels | ORG Architecture. (n.d.). ORG Architecture. Retrieved 20 May 2020, from http://architecture.orgpermod.com/projects/abattoir-foodmet/
Pauleit, S., Zölch, T., Hansen, R., Randrup, T. B., & Konijnendijk van den Bosch, C. (2017). Nature-Based Solutions and Climate Change – Four Shades of Green. In N. Kabisch, H. Korn, J. Stadler, & A. Bonn (Eds.), Nature-Based Solutions to Climate Change Adaptation in Urban Areas: Linkages between Science, Policy and Practice (pp. 29–49). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-56091-5_3
Contrat École | perspective.brussels. (n.d.-a). Perspective.Brussels. Retrieved 21 May 2020, from http://perspective.brussels/fr/projets/contrat-ecole
Over ons | perspective.brussels. (n.d.-b). Perspective.Brussels. Retrieved 17 May 2020, from https://perspective.brussels/nl/over-ons/over-ons
Plan canal: Des ambitions, une méthode, une équipe. (n.d.). Canal.Brussels. Retrieved 11 May 2020, from https://canal.brussels/en
Poleto, C., & Tassi, R. (2012). Sustainable Urban Drainage Systems. In M. S. Javaid (Ed.), Drainage Systems (IntechOpen). https://doi.org/10.5772/34491
Politecnico di Milano. (2018). Guidance on co-creating nature-based solutions. PART I: Defining the co-creation framework and stakeholder engagement. CLEVER Cities. https://clevercities.eu/fileadmin/user_upload/Resources/D1.1_Theme_5_Co…
Politecnico di Milano. (2019). Catalogue of Nature-Based Solutions for Urban Regeneration. CLEVER Cities.
Primes | Berchem-Sainte-Agathe. (n.d.). Berchem-Sainte-Agathe. Retrieved 18 May 2020, from https://berchem.brussels/fr/vous-citoyen/habiter-et-vivre/environnement…
Primes | Forest. (n.d.). Forest. Retrieved 18 May 2020, from http://www.forest.irisnet.be/fr/services-communaux/urbanisme-environnem…
Primes | Koekelberg. (n.d.). Koekelberg. Retrieved 18 May 2020, from https://www.koekelberg.be/p4w/index.php?cont=206&lgn=1
Primes | Saint-Gilles. (n.d.). Saint Gilles. Retrieved 18 May 2020, from https://stgilles.brussels/services/primes/prime-communale-a-lachat-dune…
Primes | Schaerbeek. (n.d.). Schaerbeek 1030 Schaarbeek. Retrieved 18 May 2020, from https://www.1030.be/fr/cadre-de-vie-environnement/urbanisme-logement/lo…
Primes 2020—Synthèse des incitants financiers à l’achat et à la rénovation de logements en Région de Bruxelles-Capitale. (2020). http://homegrade.brussels/wp-content/uploads/Publications_internes/Home…
Primes communales | Jette. (n.d.). Jette. Retrieved 18 May 2020, from http://www.jette.irisnet.be/fr/ma-commune/primes-communales
Primes Energie et Rénovation | Woluwe Saint Pierre. (n.d.). Woluwe Saint Pierre. Retrieved 18 May 2020, from https://www.woluwe1150.be/services-communaux/urbanisme/primes-energie-e…
Primes environnementales | Schaerbeek. (n.d.). Schaerbeek 1030 Schaarbeek. Retrieved 18 May 2020, from https://www.1030.be/fr/primes-vertes
Primes et logement | Commune d’Uccle. (n.d.). Commune d’Uccle. Retrieved 18 May 2020, from https://uccleadm.irisnet.be/fr/administration/logement/primes-et-logeme…
Primes et soutien | Anderlecht. (n.d.). Anderlecht. Retrieved 18 May 2020, from https://www.anderlecht.be/fr/primes-et-soutien
172
Primes vertes | Bruxelles.be. (n.d.). Bruxelles.be. Retrieved 18 May 2020, from https://www.bruxelles.be/primes-vertes
Primes vertes octroyées par la commune | Woluwe-Saint-Lambert. (n.d.). Woluwe-Saint-Lambert. Retrieved 18 May 2020, from https://fr.woluwe1200.be/primes-vertes-octroyees-par-la-commune
Raymond, C. M., Berry, P., Breil, M., Nita, M. R., Kabisch, N., de Bel, M., Enzi, V., Frantzeskaki, N., Geneletti, D., Cardinaletti, M., Lovinger, L., Basnou, C., Monteiro, A., Robrecht, H., Sgrigna, G., Munari, L., & Calfapietra, C. (2017). An impact evaluation framework to support planning and evaluation of nature-based solutions projects—An EKLIPSE Expert Working Group report. Centre for Ecology & Hydrology, Wallingford, United Kingdom.
Raymond, C. M., Frantzeskaki, N., Kabisch, N., Berry, P., Breil, M., Nita, M. R., Geneletti, D., & Calfapietra, C. (2017). A framework for assessing and implementing the co-benefits of nature-based solutions in urban areas. Environmental Science & Policy, 77, 15–24. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2017.07.008
Ritchie, H., & Roser, M. (2018). Urbanization. Our World in Data. https://ourworldindata.org/urbanization
Service Environnement | Watermael-Boitsfort—Watermaal-Bosvoorde. (n.d.). Watermael-Boitsfort - Watermaal-Bosvoorde. Retrieved 18 May 2020, from https://www.watermael-boitsfort.be/fr/vivre-a-watermael-boitsfort/envir…
TOUR & TAXIS PARK. (n.d.). Bureau Bas Smets. Retrieved 21 May 2020, from http://www.bassmets.be/projects-selection/
Somarakis, Giorgos, Stagakis, S., & Chrysoulakis, N. (2019). Nature-based solutions Handbook. Thinknature. https://platform.think-nature.eu/system/files/thinknature_handbook_fina…
Loop van de bevolking. (2019, June 17). STATBEL. België in cijfers. https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/loop-van-de-bevolking#figur…
Stessens, P. (2018). Towards an ecological approach for sustainable urban planning: The case of the Brussels-Capital Region. Université Libre de Bruxelles & Vrije Universiteit Brussel.
Sturiale, L., & Scuderi, A. (2019). The role of green infrastructures in urban planning for climate change adaption. 24.
Technical Handbook of Nature-based Solutions | UNaLab. (n.d.). UNaLab. Retrieved 14 May 2020, from https://unalab.eu/documents/unalab-technical-handbook-nature-based-solu…
Tecnalia Research and Innovation (Ed.). (2017). Nature-based solutions for local climate adaptation in the Basque Country. Klima 2050.
About | ThinkNature. (n.d.). ThinkNature. Retrieved 28 March 2020, from https://www.think-nature.eu/about/
Platform for Nature-Based Solutions | ThinkNature. (n.d.). ThinkNature. Retrieved 24 March 2020, from https://www.think-nature.eu/
University of Stuttgart. (2019). Nature based Solutions—Technical Handbook. UNaLab. https://unalab.eu/documents/unalab-technical-handbook-nature-based-solu…
About Us | UNaLab. (n.d.). UNaLab. Retrieved 14 May 2020, from https://unalab.eu/about-us
Home | UNaLab. (n.d.). UNaLab. Retrieved 14 May 2020, from https://unalab.eu/
University of Leeds. (n.d.). Air Pollution Garden: Leeds Ecosystem, Atmosphere & Forest (LEAF) Centre. University of Leeds. Retrieved 13 May 2020, from https://leaf.leeds.ac.uk/projects/air-pollution-garden/
Urban bees | EESC. (2018, April 27). European Economic and Social Committee. https://www.eesc.europa.eu/en/urban-bees
Urban ecology trail. (n.d.). Lehrpfad.Bamberg.De. Retrieved 13 May 2020, from http://lehrpfad.bamberg.de/tafel0/index.html
Pépinière citoyenne | Urban Ecology. (n.d.). Urban Ecology. Retrieved 3 March 2020, from https://urban-ecology.be/pepiniere-citoyenne
Urban GreenUP. (2019, November 13). URBANGreenUP. https://www.urbangreenup.eu/
Urban Nature Atlas. (n.d.). NATURVATION. Retrieved 26 February 2020, from https://naturvation.eu/atlas
About | Urban Species. (n.d.). Urban Species. Retrieved 17 May 2020, from https://urbanspecies.org/nl/node/12
Urbanisme | Auderghem. (n.d.). Auderghem. Retrieved 18 May 2020, from https://www.auderghem.be/urbanisme
Urbanisme | Ganshoren. (n.d.). Ganshoren. Retrieved 18 May 2020, from https://www.ganshoren.be/urbanisme/
Urbanisme & environnement | Evere. (n.d.). Evere. Retrieved 18 May 2020, from https://www.evere.be/content/urbanisme-environnement
Urbanisme & Environnement | SJTN. (n.d.). Saint-Josse-ten-Noode. Retrieved 18 May 2020, from http://sjtn.brussels/fr/urbanisme-logement/urbanisme-environnement/guic…
Vacancy for a PhD student in the field of urban ecosystem service assessment. (2018, December 10). Vrije Universiteit Brussel. http://we.vub.ac.be/nl/vacancy-phd-student-field-urban-ecosystem-servic…
Vertical forest. (n.d.). Stefano Boeri Architetti. Retrieved 13 May 2020, from https://www.stefanoboeriarchitetti.net/en/project/vertical-forest/
Vertical ForestING. (n.d.). Stefano Boeri Architetti. Retrieved 29 May 2020, from https://www.stefanoboeriarchitetti.net/en/vertical-foresting/
Loeckx, A., Corijn, E., Persyn, F., Avissar, I., Smets, B., Mabilbe, J., & Vanempten, E. (2016). Metropolitan Landscapes—Open ruimte als basis voor stedelijke ontwikkeling; Espace ouvert, base de développment urbain. https://www.vlaamsbouwmeester.be/sites/default/files/uploads/Metropolit…
Voor een ‘buurt-tuin’ op de middenberm! (2020, April 28). bral.brussels. https://bral.brussels/nl/artikel/voor-een-buurt-tuin-op-de-middenberm
Wat doet BRAL? (2006, March 25). bral.brussels. https://bral.brussels/nl/pagina/wat-doet-bral
Werking | Beliris. (n.d.). Beliris. Retrieved 17 May 2020, from http://www.beliris.be/nl/beliriskort/hoe-werkt-beliris/
Zhang, S., & Muñoz Ramírez, F. (2019). Assessing and mapping ecosystem services to support urban green infrastructure: The case of Barcelona, Spain. Cities, 92, 59–70. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.03.016
