DE THEORETISCHE WAARHEID
De porno-industrie, enorm ‘geboost’ door de komst van het internet, is al van in zijn kinderschoenen een mannenwereld. Zowel in productie als in content, is er een dominante hetero ‘male gaze’ waarin uit het oogpunt van de man gekeken wordt en mannelijk genot centraal staat, wat gepaard gaat met een onevenwichtig representatie van het vrouwelijk lichaam op een objectiverende en degraderende manier. Volgens recent onderzoek bevat 88% van de scènes in pornofilms daden van fysieke agressie en 49% van de scènes bevat verbale agressie. Overigens, daar 70% van de adolescente jongens en 40% van de meisjes blootgesteld worden aan seksueel expliciete media, heeft onderzoek al meermaals een significante impact aangetoond op het zelfbeeld en beeld over seks van pornokijkers, meer bepaald (vrouwelijke) jongeren, die volop hun seksualiteit aan het ontdekken zijn.
Zoals eerder vermeld bestaat het porno-publiek uiteraard niet enkel uit mannen en de laatste jaren zijn er meer en meer vrouwen die durven uitkomen voor hun porno-gebruik. Parallel aan die trend kwam uit feministische hoek meer en meer kritiek op de representatie van vrouwen in porno, wat zich uitte in een eigen genre genaamd ‘porna’. Porna staat gekend voor ‘zachtere’ thema’s, meer aandacht voor de representatie van realistische vrouwelijke seksuele verlangens en meer respect voor het vrouwelijk lichaam en de rol van de vrouw tijdens seks.
Desalniettemin valt wat vrouwen zoeken in- en verwachten van porno niet zo eenvoudig te reduceren tot enkel porna. Bovendien werkt het label ‘porna’ stereotypen en de stigmatisering van de vrouwelijke seksualiteit in de hand. Vrouwen hebben namelijk heel uiteenlopende verlangens, gewoontes en gebruiken bij het kijken van porno en zijn niet altijd tevreden met het genre zogenaamd bedoeld voor vrouwen. Daarom is het belangrijk om te peilen naar wat jonge vrouwen zoeken in porno, hoe ze de representatie van de vrouw beleven en welke invloeden ze hiervan ervaren op hun eigen leven. Op die manier draagt deze scriptie door middel van kwalitatief onderzoek bij jonge vrouwen bij aan het doorbreken van de taboe rond porno en aan de normalisering van vrouwelijk pornogebruik. Daarenboven wordt er kritisch gereflecteerd over porna en wordt haar potentieel voor de reguliere en dominante porno-industrie in kaart gebracht.
Bijgevolg, met porna als een 'morele richtingsaanwijzer', zou porno kunnen bijdragen aan het doorbreken van de taboe en het openen van het debat rond het gebruik van porno door vrouwen, het minimaliseren van de ethische ambivalentie van vrouwen bij het kijken naar porno en aan een algemene perceptie van vrouwelijke seksualiteit als onafhankelijk van patriarchale behoeften en verlangens, terwijl de constructie en het behoud van mannelijke onderdrukking van vrouwen door hun seksualisering tegengegaan wordt.
DE BELEEFDE WAARHEID
Na 20 diepte-interviews met jong volwassen vrouwen kwam er heel wat waardevols en interessants naar de oppervlakte. Uit mijn onderzoek is namelijk gebleken dat vrouwen uiterst actieve consumenten van seksuele inhoud zijn en vinden dat er meer over gepraat moet kunnen worden. Het kijken naar porno is voor elke vrouw bovendien een unieke ervaring en porno is vervolgens ook een complex fenomeen dat hand in hand gaat met veel ambivalentie in ervaringen en betekenissen.
Dit neemt echter niet weg dat porno de gebruikers op een significante manier beïnvloedt. De problemen die veel vrouwen hebben bij het vinden van geschikte inhoud op reguliere pornosites waar ze echt van genieten, toont aan hoe de porno-industrie voornamelijk negeert wat vrouwen verwachten van pornografische inhoud. Als gevolg beïnvloeden de dominante mannelijke blik (‘the male gaze’) in reguliere porno en persoonlijke en contextuele factoren hoe vrouwelijk kijkers de inhoud van de filmpjes ervaren en welke consumptiepraktijken ze toepassen.
Bovendien ondervonden de vrouwen opmerkelijke positieve en negatieve effecten op hun leven. Op dezelfde manier waarop het jongeren veel kan leren over hun eigen seksualiteit en seksuele geaardheid, kan het voor velen angst en sociale druk veroorzaken, omdat ze overtuigd zijn dat seks moet zijn zoals ze in porno zien (overdreven en onrealistisch). Hoewel niet alle vrouwen dezelfde effecten in dezelfde mate waarnemen, waren alle vrouwen het erover eens dat meer vrouwvriendelijke, realistische, transparante en gereguleerde porno zowel voor de industrie als voor haar publiek, vrouwen én mannen, gunstig zou zijn en dat porna kan dienen als een veelbelovend uitgangspunt.
Aangezien steeds meer vrouwen porno kijken en ze soms zelfs soortgelijke porno opwindend vinden als mannen, is het belangrijk om de taboe rond het vrouwelijk gebruik van porno te doorbreken. Desalniettemin zijn ze ervan overtuigd dat porna zowel vrouwelijke als mannelijke erotische verlangens kan bevredigen. Daarom is het belangrijk dat porna niet gestigmatiseerd wordt als ‘een vrouwengenre’.
Vervolgens zou porna ook als een uitstekend voorbeeld kunnen dienen voor de reguliere porno-industrie om vrouwelijk genot in hogere mate te respecteren. Zowel de porno- als de porna-industrie zijn van belang in de maatschappij om aan de behoeften van ieder van ons te voldoen. Toch is er een betere balans nodig tussen de vertegenwoordiging van mannelijk en oprecht vrouwelijk genot in de algemeen beschikbare genres op reguliere pornosites, aangezien vrouwen het net zoveel verdienen als mannen om van porno te genieten.
Moest ik geweten hebben dat porna bestond, al is het maar een romantisch ‘kutplot’, mensen die elkaar duidelijk wat kennen of comfortabel zijn met mekaar en dat er niet ingezoomd wordt op van alles, dat alles vrij schoon getoond wordt ma dat het wel nog altijd prikkelend is, dat zou zo veel geholpen hebben vroeger.” – Elaine
Altman, M. (1992). Everything they always wanted you to know: The ideology of popular sex literature. In G. Vance (Ed.), Pleasure and Danger: Exploring Female Sexuality (pp. 15–30). London: Pandora Press.
Amis, M. (2001, March). A Rough Trade. Retrieved from https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1.
Archer, D., Iritani, B., Kimes, D. D. & Barrios, M. (1983). Face-ism: Five studies of sex differences in facial prominence. Journal of Personality and Social Psychology, 45(4), 725-735.
Assiter, A., & Avedon, C. (1993). Bad girls and dirty pictures: The challenge to reclaim feminism. London: Pluto Press.
Attwood, F. (2005). What do people do with porn? Qualitative research into the consumption, use, and experience of pornography and other sexually explicit media. Sexuality & Culture, 9(2), 65-86.
Attwood, F., & Smith, C. (2014). Porn Studies: an introduction. Porn Studies, 1(1–2), 1–6.
Baarda, D.B., de Goede, M.P.M. & van der Meer-Middelburg, A.G.E. (1996). Open Interviewen. Nederland: Stenfert Kroese.
Baarda, D.B., de Goede, M.P.M. & Teunissen, J. (2005). Basisboek Kwalitatief
Onderzoek. Stenfert Kroese (2e druk)
Bauwens, J., Pauwels, C., Lobet-Maris, C., Poullet, Y., & Walrave, M. (2009). Cyberteens, cyberrisks, cybertools: Tieners en ICT, risico’s en opportuniteiten. Gent: Academia Press.
Belsey, C. (1980). Critical practice. London: Methuen.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analyses in psychology. Qualitative
Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Brown, J. D., & L’Engle, K. L. (2009). X-Rated. Communication Research, 36(1), 129–151.
Bryman, A. (2004). Social research methods. New York: Irwin.
Butler, J. (1997). Excitable speech. New York: Routledge.
Calogero, R. M. (2004). A test of objectification theory: the effect of the male gaze on appearance concerns in college women. Psychology of Women Quarterly, 28, 16–21.
Ciclitira, K. (2002). Researching pornography and sexual bodies. The Psychologist, 15, 191-194.
Ciclitira, K. (2004). Pornography, women and feminism: Between pleasure and politics. Sexualities, 7(3), 281–301.
Cisco, (2012, May). Cisco visual networking index: Forecast and methodology, 2011-2016. Retrieved from file:///C:/Users/Gebruiker/Downloads/ForecastandMethodology20112016.pdf.
Covenant Eyes (2020). Porn Stats. Retrieved from https://www.covenanteyes.com/pornstats/
Cowan, G. & Dunn, K. F. (1994). What themes in pornography lead to perceptions of the degradation of women? Journal of Sex Research, 31(1), 11-21.
De Pelsmacker, P. & Van Kenhove, P. (2006). Marktonderzoek: methoden en toepassingen. Amsterdam: Pearson Education Benelux.
Devereaux, M. (1995). Oppressive texts, resisting readers, and the gendered spectator: The "new" aesthetics. In P. Z. Brand & C. Korsmeyer (Eds.), Feminism and tradition in aesthetics (p. 126). Penn State University Press.
Diamond, N. (1985). Thin is the feminist issue. Feminist Review, 19, pp. 45–64.
Duggan, L. & Hunter, N.D. (2014). Sex wars: Sexual dissent and political culture. New York: Routledge.
Dworkin, A. (1985). Against the male flood: Censorship, pornography, and equality. Harvard Women's Law Journal, 8, 1-30.
Eaton, E.W. (2008). Feminist philosophy of art. Philosophy Compass, 3(5), 873–893.
Eck, B. A. (2003). Men are much harder: gendered viewing of nude images. Gender & Society, 17(5), 691–710.
Foucault, M. (1976). The history of sexuality. New York: Vintage Books.
Freeman-Longo, R. E., & Blanchard, G. T. (1998). Sexual abuse in America: Epidemic of the 21st century. Brandon. VT: Safer Society Press.
Gamman, L. (1989). Watching the detectives: The enigma of the female gaze. In L. Gamman & M. Marshment (Eds.), The female gaze: Women as viewers of popular culture (p. 16). Real Comet Press.
Gill, R. (2008). Commodity Feminism. In W. Donsbach (Ed.), The International Encyclopedia of Communication. John Wiley & Sons.
Goddard, K. (2000). “Looks maketh the man”: The female gaze and the construction of masculinity. The Journal of Men’s Studies, 9(1), 23-39.
Gray, K., Knobe, J., Sheskin, M., Bloom, P., & Barrett, L. F. (2011). More than a body: Mind perception and the nature of objectification. Journal of Personality and Social Psychology, 101(6), 1207–1220.
Juffer, J. (1998). At home with pornography: Women, sex and everyday life. New York and London: New York University Press.
Kendrick, W. (1997). The secret museum: Pornography in modern culture. New York: Viking.
Kant, I. (1780). The metaphysical elements of ethics. Fairford, England: Echo Library.
Labovitz, C., Lekel-Johnson, S., McPherson, D., Oberheide, J. & Jahanian, F. (2010, August). Internet inter-domaintraffic. Paper presented in the Proceedings of the ACM 2010 Conference. https://doi.org/10.1145/1851182.1851194
Langman, L. (2008). Punk, porn and resistance carnivalization and the body in popular culture. Current Sociology, 56(4), 657–677.
Laumann, E., Gagnon, J., Michael, R. & Michaels, S. (1994). The social organization of sexuality: sexual practices in the United States. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Li, X. (2020). How powerful is the female gaze? The implication of using male celebrities for promoting female cosmetics in China. Global Media and China, 5(1), 55–68.
MacKinnon, C. & Dworkin, A. (1988). Pornography and civil rights: A new day for women’s equality.
Minneapolis, MN: Organizing Against Pornography.
MacKinnon, C. & Dworkin, A. (1997). In harm’s way: The pornography civil rights hearings. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Marks, L. U. (1996). Straight women, gay porn and the scene of erotic looking. Jump Cut, 40, 127-135.
Maule, R. (2017). Digital platforms and feminist film discourse: Women’s cinema 2.0. Cham, Switzerland: Palgrave Macmillan.
McElroy, W. (2004). A feminist defense of pornography. Free Inquiry magazine, 17(4).
McNair, B. (1996). Mediated sex: Pornography and postmodern culture. London: Arnold.
Morris, P. (1994). The Bakhtin reader: Selected writings of Bakhtin, Medvedev and Voloshinov. London: Edward Arnold.
Morrow, S. L. (2005). Quality and trustworthiness in qualitative research in counseling psychology. Journal of Counseling Psychology, 52(2), 250–260.
Mulvey, L. (1989). Visual and other pleasures. London: Macmillan.
Neville, L. (2015). Male gays in the female gaze: women who watch m/m pornography. Porn Studies, (2)2-3, 192-207.
Nussbaum, M. (1995). Objectification. Philosophy & Public Affairs, 24(4), 249-291.
Nuttall, P., Shankar, A., Beverland, M.B. & Hooper, C.S. (2011). Mapping the unarticulated potential of qualitative research stepping out from the shadow of quantitative study. Journal of Advertising Research, 51(1), 153-166.
Oxford University Press (2006). Pornography. Oxford English Dictionary (3rd ed.). Retrieved May 12, 2020, from https://www.oed.com/view/Entry/148012?redirectedFrom=pornography#eid.
Parvez, Z. F. (2006). The labor of pleasure. Gender and Society, 20(5), 605–631.
Peter, J., & Valkenburg, P. M. (2006). Adolescents’ exposure to sexually explicit material on the internet. Communication Research, 33(2), 178–204.
Ravesloot, J. (1997). Seksualiteit in de jeugdfase vroeger en nu: ouders en jongeren aan het woord. Amsterdam, Nederland: Het Spinhuis.
Schauer, T. (2005). Women’s porno: the heterosexual female gaze in porn sites for women. Sexuality & Culture, Spring 2005, 9(2), 42-64.
Shaw, S.M. (1999). Men’s leisure and women’s lives: the impact of pornography on women. Leisure Studies, 18(3), 197–212.
Silverman, D. (2001). Interpreting Qualitative Data: Methods for Analysing Talk, Text and Interaction (2nd Ed.). London: Thousand Oaks.
Skelton, C. (2002). Constructing dominant masculinity and negotiating the 'male gaze'. International Journal of Inclusive Education, 6(1), 17-31.
Sloniowski, L. (2012). This is not a love story: Libraries and feminist porn. The Magazine of the Ontario Library Association, 18(2), 14–17.
Smith, J.A. (1995). Semi-structured interviewing and qualitative analysis. Rethinking
Methods in Psychology, 9-27. Thousand Oaks, California: Sage Publications Inc.
Sonnet, E. (1999). Southampton Institute ‘Erotic fiction by women for women’: The pleasures of post-feminist heterosexuality. Sexualities, 2(2), 167–187.
Tyson, G., Elkhatib, Y., Sastry, N. & Uhlig, S. (2013). Demystifying porn 2.0: A look into a major adult video streaming website. Paper presented in the Proceedings of the 2013 Internet Measurement Conference (pp 17–426). New York: ACM.
Van Bauwel, S. (2017). Invisible golden girls? Post-feminist discourses and female ageing bodies in contemporary television fiction. Feminist Media Studies, 18(1), 21–33.
Walters, S. D. (1995). Visual pressures: on gender and looking. In S. D. Walters (Ed.), Material Girls: Making Sense of Feminist Cultural Theory. University of California Press.
Wengraf, T. (2001). Qualitative research interviewing: Biographic narrative and semi structured methods. London: Sage Publications.
Williams, L. (1990). Hard core: Power, pleasure and the ‘Frenzy of the visible’. London: Pandora.