Welke invloed heeft het afspelen van muziek tijdens de lessen lichamelijke opvoeding op de intrinsieke motivatie van leerlingen secundair onderwijs in de derde graad?

Ulrike De Frère Ulrike De Frère
Persbericht

Meer zin in de les LO

Keek jij er als middelbare scholier vaak tegenop om deel te nemen aan de lessen lichamelijke opvoeding? Kwam je opzettelijk te laat zodat de anderen al naar de sporthal vertrokken waren of fakete je één of andere blessure? Ben jij misschien een leerkracht LO die zich afvraagt waarom de leerlingen liever een taak van wiskunde maken in de studiezaal in plaats van zich uit te sloven voor jouw vak? Dit artikel zou wel eens je problemen kunnen oplossen…

image 547

Wat is het probleem?

Gebrek aan voldoende fysieke activiteit (bij de jeugd in het bijzonder) was altijd al een belangrijk thema in de huidige maatschappij en is tijdens de coronapandemie nog meer naar de voorgrond geschoven. Regelmatige lichaamsbeweging zorgt immers voor een betere algemene gezondheid en verhoogde immuniteit, waardoor het lichaam beter bestand is tegen ziektes. Voldoende en op de juiste manier bewegen is dus een cruciaal onderdeel van de opvoeding van kinderen en jongeren. De schoolomgeving is hierbij de meest comfortabele en veilige (dus ideale) omgeving om een eventueel gebrek aan fysieke activiteit bij te sturen. In deze omgeving kan de bewegingstijd van de jongere gemaximaliseerd worden en kunnen jongeren aan hun bewegingsarmoede werken. Hier stelt zich echter een uitdaging. Een aanzienlijk aantal leerlingen is onvoldoende gemotiveerd om te bewegen tijdens de lessen LO. Onderzoek van Sport Vlaanderen in 2021 naar de invloed van de coronapandemie op het sportgedrag van jongeren tot en met achttien jaar concludeerde dat 75% van hen minder graag (en dus ook minder) sport beoefent dan vóór het circuleren van het virus. Dit triggerde Ulrike De Frère, studente Educatieve Master LO aan de VUB, om in het kader van haar masterproef naar een oplossing te zoeken. Het structureel gebruik van muziek die aansluit bij de leefwereld van de leerlingen tijdens de les zou wel eens een extra motiverende factor kunnen zijn. Tijd dus voor LO-lessen 2.0!

Is er een oplossing?

Met het oog op het levenslang laten bewegen, wat toch een hoofddoel moet zijn van elke leerkracht LO, is het van cruciaal belang dat leerlingen al op jeugdige leeftijd voldoende intrinsiek gemotiveerd zijn tijdens de les. In het onderzoek werd nagegaan of het afspelen van muziek tijdens de les een invloed heeft op de motivatie van leerlingen secundair onderwijs in de derde graad. Er werden (identieke) lessen basketbal georganiseerd voor veertig middelbare scholieren zonder muziek en nadien mét muziek. Daarna werd hun intrinsieke motivatie bevraagd aan de hand van de Intrinsic Motivation Inventory van Ryan en Deci, waarbij vragen werden gesteld binnen vier subcategorieën: interesse of plezier, competentie, druk of spanning en keuze. Op een schaal van één tot zeven konden de leerlingen bijvoorbeeld aangeven of ze de activiteit leuk vonden, of ze druk ondervonden of hoe goed ze zich voelden. In een tweede stap volgde een groepsgesprek om meer inzicht te krijgen in de denkpatronen achter de antwoorden. Tenslotte werd ook naar de mening van de leerkracht gepolst. Op die manier werden de resultaten van de kwantitatieve studie afgetoetst aan de percepties van leerlingen en leerkracht.

De resultaten gaven aan dat het afspelen van muziek tijdens de lessen LO een positieve invloed heeft op de intrinsieke motivatie van leerlingen secundair onderwijs in de derde graad. Zo werden significant betere totale motivatiescores gevonden in de les met muziek dan in de les zonder muziek. Algemeen gaven de leerlingen aan zich enthousiaster te voelen met muziek, waardoor ze meer energie kregen en gemotiveerder deelnamen. De leerkracht gaf ook aan dat de leerlingen veel vrolijker leken en dat er een leuke sfeer heerste, waardoor ze gemotiveerder deelnamen. 

image 552

Uit de studie bleek ook dat leerlingen meer plezier beleefden tijdens de les met muziek. Er werd eerder al bewezen dat muziek de aanmaak van dopamine, een neurotransmitter die zorgt voor plezier, stimuleert. Samen met endorfines zorgt de dopamine voor een meer opgewekte gemoedstoestand, wat dus een verklaring kan zijn voor de resultaten van het onderzoek.

Verder werd er gevonden dat leerlingen zich competenter voelden tijdens de les met muziek dan tijdens de les zonder muziek. Verschillende leerlingen gaven aan dat muziek zorgde voor een stijging van het zelfvertrouwen, waardoor het voelde alsof ze de sportdiscipline beter onder de knie hadden. In vorig onderzoek werd al geconcludeerd dat de beat van de muziek de hersengolven stimuleert, waardoor iemand veel geconcentreerder kan werken en zichzelf dus ook beter en sterker voelt. De leerlingen waren bij het uitvoeren van de studie actiever tijdens de les met muziek. Een leerling gaf tijdens het groepsgesprek bijvoorbeeld aan: “Je staat niet langer stil tussen de verschillende opgelegde oefeningen, maar zingt en danst mee met de liedjes”. Ze oefenden meer en konden daardoor de bewegingen automatisch ook beter uitvoeren. De combinatie van een verhoogde concentratie (met als gevolg een intenser oefenmoment) en een verhoogd zelfvertrouwen zorgt er dus voor dat leerlingen zich competenter voelen met muziek. De invloed van muziek uit zich vooral in een verhoogde plezierbeleving, meer interesse en een groter competentiegevoel. Het afspelen van muziek heeft dan weer geen invloed op de keuzevrijheid van leerlingen of op de druk of spanning die ze voelen tijdens de les LO.

Wat moet er veranderen?

De resultaten van deze studie zouden het gebruik van muziek in de onderwijspraktijk, met name tijdens de les LO, moeten stimuleren. Op klasniveau moet door elke leerkracht individueel afgewogen worden of muziek geïntegreerd kan worden in de les aangezien het positief effect op de motivatie bewezen werd. Daarnaast moet er ook op vakniveau werk gemaakt worden van de implementatie van muziek. Zo zou bijvoorbeeld de vakwerkgroep een belangrijke rol kunnen spelen in het uitwerken van specifieke richtlijnen hierrond voor de lessen LO in de hele school. Tot slot kan de vakgroep LO inzichten delen met andere vakwerkgroepen (schoolniveau) om samen te bekijken of muziek ook in andere vakken nuttig kan zijn en of er misschien in het schoolbeleid ruimte is voor muziekimplementatie.

Bibliografie

Barney, D. C., & Christenson, R. (2009). Physical Education Majors Team Teaching in an Early Field Experience in a Junior High School Setting. Asian Journal of Physical Education & Recreation, 15(2), 16–21. Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=s3h&AN=51533820&site=ehost-live

 

Barney, D. C., & Leavitt, T. (2019). A Qualitative Investigation of PE Teachers’ Perceptions of Introductory/Warm-Up Activities in K-12 PE. Physical Educator, 76(1), 86–97. Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=eric&AN=EJ1205411&site=ehost-live

 

Barney, D. C., & Pleban, F. T. (2018). An Examination of Physical Education Teachers’ Perceptions of Utilizing Contemporary Music in the Classroom Environment: A Qualitative Approach. Physical Educator, 75(2), 195–209. Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=eric&AN=EJ1173448&site=ehost-live

 

Barney, D., Prusak, K. (2015). Effects of Music on Physical Activity Rates of Elementary Physical Education Students. The Physical Educator, [S.l.], v. 72, n. 2, mar. 2015. ISSN 2160-1682. Retrieved from https://js.sagamorepub.com/pe/article/view/6345

 

Brewer, L., Barney, D. & Prusak, K. (2018). The Effects of Music on Student Step Counts and Time in Activity in College Basketball Activity Classes. Faculty Publications. Retrieved from https://scholarsarchive.byu.edu/facpub/2608

 

Brewer, L., Barney, D. C., Prusak, K. A., & Pennington, T. (2016). Effects of Music on Physical Activity Rates of Junior High School Physical Education Students. Physical Educator, 73(4). Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=eric&AN=EJ1142940&site=ehost-live

 

De Frère, U. (2020). Welk effect heeft muziek op de fysieke activiteit van studenten middelbaar onderwijs tijdens de lessen lichamelijke opvoeding? Vrije Universiteit Brussel.

 

Dearn, L. (2013). Young People And Popular Music Culture: The Impact Of Popular Music Within The Everyday Lives Of Children Aged 10–16 (Doctoral dissertation, University of York).

 

Deutsch, J., & Hetland, K. (2012). The impact of music on pacer test performance, enjoyment and workload. Asian Journal of Physical Education & Recreation, 18, (1), 6-14.

 

Digelidis, N., Karageorghis, C. I., Papapavlou, A., & Papaioannou, A. G. (2014). Effects of Asynchronous Music on Students’ Lesson Satisfaction and Motivation at the Situational Level. Journal of Teaching in Physical Education, 33(3), 326–341.

 

Dorrestijn, M. (2013, 5 januari). Coöperatief leren in het primair onderwijs: Welke factoren dragen bij aan het succes van samenwerkend leren? Masterthesis: Universiteit Utrecht. Published. https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/274872/Masterthesis%20Dorrestijn%203339262.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Eliakim, M., Meckel. Y., Nemet, D., & Eliakim, A. (2007). The Effect of music during warm-up on consecutive anaerobic performance in elite adolescent volleyball players. Int J Sports Med., 28(4): 321-5.

 

Engels, R. C. M. E., Poelen, E. A. P., Spijkerman, R., & Ter Bogt, T. (2012). The Effects of Music Genre on Young People’s Alcohol Consumption: An Experimental Observational Study. Substance Use & Misuse, 47(2), 180–188.

 

Gangrade, A. (2012). The effect of music on the production of neurotransmitters, hormones, cytokines, and peptides: A review. Music and Medicine.

 

Haluk, K., Turchian, C., & Adnan, C. (2009). Influence of Music on Wingate Anaerobic Test Performance. Ovidius University Annals, Series Physical Education & Sport/Science, Movement & Health, 9(2), 134–138. Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=s3h&AN=53995236&site=ehost-live

 

Higginson, K., Barney, D., Prusak, K., & Wilkinson, C. (2019). The Effect of Music- and Video-Distraction on High School Physical Education Student Exercise Intensity. Physical Educator, 76(4), 907–925. Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=s3h&AN=139341125&site=ehost-live

 

IBM Corp. Released 2019. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 26.0. Armonk, NY: IBM Corp

 

Konukman, F., Harms, J., & Ryan, S. (2012). Using Music to Enhance Physical Education. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 83(3), 11–56. Retrieved from https://doi.org/10.1080/07303084.2012.10598736

 

McAuley, E., & Tammen, V. V. (1989). The effects of subjective and objective competitive outcomes on intrinsic motivation. Journal of Sport and Exercise Psychology, 11(1), 84-93.

 

McAuley, E., Duncan, T., & Tammen, V. V. (1987). Psychometric properties of the Intrinsic Motivation Inventory in a competitive sport setting: A confirmatory factor analysis. Research Quarterly for Exercise and Sport, 60 (1), 48-58.

 

Milliman, R. E. (1986). The Influence of Background Music on the Behavior of Restaurant Patrons. Journal of Consumer Research, 13(2), 286–289. https://doiorg.myezproxy.vub.ac.be/10.1086/209068

 

Miranda, D. (2013). The role of music in adolescent development: Much more than the same old song. International Journal of Adolescence and Youth, 18(1), 5-22.

 

Papinczak, Z. E., Dingle, G. A., Stoyanov, S. R., Hides, L., & Zelenko, O. (2015). Young people's uses of music for well-being. Journal of Youth Studies, 18(9), 1119-1134.

 

Petruzzellis, L., Chebat, J.-C., & Palumbo, A. (2014). “Hey Dee-Jay Let’s Play that Song and Keep Me Shopping All Day Long”: The Effect of Famous Background Music on Consumer Shopping Behavior. Journal of Marketing Development & Competitiveness, 8(2), 38–49.

 

Plant, R. W., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and the effects of self-consciousness, selfawareness, and ego-involvement: An investigation of internally-controlling styles. Journal of Personality, 53, 435-449.

 

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American psychologist, 55(1), 68.

 

Ryan, R. M., Koestner, R., & Deci, E. L. (1991). Varied forms of persistence: When free-choice behavior is not intrinsically motivated. Motivation and Emotion, 15, 185-205.

 

Sport Vlaanderen. (2021, februari). Vlaamse monitor sport en bewegen. https://www.sport.vlaanderen/kennisplatform/fiche/pub/pub-vlaamse-monitor-sport-en-bewegen/

 

Terry, P.C., Karageorghis, C. (2006). Psychophysical effects of music in sport and exercise: An update on theory, research and application. Proceedings of The Joint Conference of the Australian Psychological Society, Melbourne, 415-419.

 

Tsang Eric C.K. (2011). A Comparison on the Effect of Doing Exercise, Listening to Music and Taking Quiet Rest on Mood Changes. Asian Journal of Physical Education & Recreation, 17(1), 37–44. Retrieved from http://search.ebscohost.com.myezproxy.vub.ac.be/login.aspx?direct=true&db=s3h&AN=65471119&site=ehost-live

 

Tsigilis, N., & Theodosiou, A. (2003). Temporal Stability of the Intrinsic Motivation Inventory. Perceptual and Motor Skills, 97 (27), 271-280. doi: 10.2466/pms.2003.97.1.271

 

Vlaams Instituut Gezond Leven. (2020). Autonome en gecontroleerde motivatie | Gezond Leven. https://www.gezondleven.be/gezond-leven-gezonde-omgeving/motiveren-m%C3%A9t-succes-zet-in-op-het-abc-van-de-zelfdeterminatietheorie/autonome-en-gecontroleerde-motivatie

 

Waddington, I. (2000). Sport and health: A sociological perspective. Handbook of sports studies, 408-421.

 

World Health Organization. (2013). Global action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases 2013-2020. Geraadpleegd van https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/94384/9789241506236_eng.pdf;%20jsessionid=23C2E44D170B999B26AFCB500CDF8E77?sequence=1

 

World Health Organization. (2020, 3 maart). Obesity and overweight. https://www.who.int/en/news-room/factsheets/detail/obesity-and-overweight

 

Universiteit of Hogeschool
Educatieve master in de lichamelijke opvoeding
Publicatiejaar
2021
Promotor(en)
Prof. Dr. Wouter Cools
Kernwoorden
Share this on: