‘Gezeik!’, ‘Propaganda!’, ‘Leugens!’: Overspoelen anti-factcheckcomments de Facebookpagina’s van Vlaamse kwaliteitskranten?
Elke dag passeren honderden tweets, Instagramposts en nieuwsberichten de revue. We lezen ze, denken er het onze van, en scrollen verder. Met z’n allen zijn we ons ervan bewust dat in die stroom aan informatie ook desinformatie een plaats krijgt. Factchecking probeert die trend wereldwijd terug te dringen, maar in België zijn we niet mals voor de ‘arbiters van de waarheid’. Komen anti-factcheckcomments veel voor? En welke argumenten staan erin?
Wantrouwen
Sinds de jaren zeventig is het vertrouwen in de media afgenomen. Dat komt door de groeiende sensatiezucht van de media: ze willen niet langer alleen relevante, invloedrijke stukken brengen, maar ook hun clicks de hoogte zien in gaan. Dat dat soms ten koste van hun kwaliteit gaat, nemen ze erbij. Ook zien we de politiek en de media steeds meer als onderdelen van hetzelfde spel. Door zulke veranderingen in het medialandschap, vertrouwen we de mainstreamberichtgeving minder. En ook factchecking als specifiek journalistiek genre ontsnapt niet aan ons wantrouwen.
Sociale media
De laatste decennia onderging het Vlaamse medialandschap enorme veranderingen. De sociale media hebben daar een belangrijke rol in gespeeld en doen dat nog steeds.
Enerzijds heeft de aanwezigheid van Vlaamse mainstreammedia op verschillende socialemediaplatformen ervoor gezorgd dat die platformen al een tijdje deel uitmaken van het nieuwsconsumptiepatroon van de Vlaming. Daar zijn heel wat voordelen aan verbonden, maar toch ook een groot nadeel: het ‘vrije’ karakter van socialemediaplatformen maakt het bijzonder gemakkelijk om desinformatie bijna ongehinderd de wereld in te sturen. Daarom maken onder meer Vlaamse nieuwsmedia nu meer dan ooit gebruik van factchecking.
Anderzijds kunnen nieuwsgebruikers dankzij de sociale media snel en gemakkelijk openlijk kritiek uiten op specifieke factchecks of factchecking in het algemeen. Zo verwijten ze factcheckers onder meer dat hun factchecks niet zouden kloppen en dat ze niet onpartijdig, objectief en/of onafhankelijk zouden berichten.
Doel en corpus
Het doel van het onderzoek was om een beeld te krijgen van het anti-discours dat nieuwsgebruikers gebruiken om over het journalistieke genre factchecking te spreken. Concreet focust het onderzoek zich op wat voor kritiek nieuwsgebruikers in Facebookcomments uiten op de factchecks van Vlaamse kwaliteitskranten en de mate waarin en de manier waarop ze die onderbouwen. Er werd al heel wat onderzoek uitgevoerd naar factchecking, de publieke opinie erover en de kritiek erop, maar eigenlijk zo goed als uitsluitend in bepaalde landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Omdat zulke onderzoeken over de Belgische context nog ontbraken, focust dit onderzoek op de anti-factcheckkritiek van nieuwsconsumenten op de factchecks van Vlaamse kwaliteitskranten.
De basis van het onderzoek is een kwalitatief-kwantitatieve inhoudsanalyse van 347 anti-factcheckcomments onder veertien factchecks van De Morgen en De Standaard.
Resultaten
16,7 procent van de geanalyseerde Facebookcomments onder de veertien factchecks was anti-factcheckgeoriënteerd. Het idee dat zulke comments alleen in de commentaarsecties van stukken van populaire kranten voorkomen, klopt dus niet.
Ten eerste bestudeert het onderzoek wat voor anti-factcheckkritiek nieuwsgebruikers uiten. Op basis van de inhoudsanalyse worden hun anti-factcheckargumenten ondergebracht in zes categorieën. Tot de grootste groep behoren de anti-factcheckreacties die beweren dat er in factchecks leugens, halve waarheden en gedateerde, foute of onbetrouwbare informatie staat. De anti-factcheckreacties die de partijdigheid, onduidelijkheid, irrelevantie, angstzaaierij en sensatiezucht van factcheck(er)s noemen, behoren tot de vijf andere categorieën. Ten tweede wordt op basis van De Hiërarchie van Onenigheid van Paul Graham (2008) nagegaan in welke mate en hoe nieuwsconsumenten hun anti-factcheckargumenten in Facebookreacties onderbouwen. Het vaakst spreken ze aan op toon, maar ook gebruiken ze tegenargumenten, beledigingen, ad hominem-aanvallen en spreken ze tegen.
Relevantie
Inzicht krijgen in hoe nieuwsconsumenten naar factchecking kijken en waarom, kan interessant zijn voor onder andere Vlaamse nieuwsorganisaties. Als ze meer weten over de meningen en de punten van kritiek van nieuwsgebruikers, kunnen ze daaruit leren en daarop inspelen, bijvoorbeeld door hervormingen door te voeren. Die veranderingen zouden de publieke opinie over factchecking kunnen verbeteren en de kritiek erop kunnen verminderen. Dit onderzoek is dus relevant voor het Vlaamse medialandschap van vandaag en morgen.
Bibliografie
Abbasi, A., Zhang, Z., Zimbra, D., Chen, H., & Nunamaker Jr., J. F. (2010). Detecting Fake Websites: The Contribution of Statistical Learning Theory. MIS Quarterly, 34(3), 435-461. doi: 10.2307/25750686
Allcott, H., & Gentzkow, M. (2017). Social Media and Fake News in the 2016 Election. Journal of Economic Perspectives, 31(2), 211-236. doi: 10.1257/jep.31.2.211
Allington, D., Duffy, B., Wessely, S., Dhavan, N., & Rubin, J. (2020). Health-protective behaviour, social media usage and conspiracy belief during the COVID-19 public health emergency. Psychological Medicine, 51(10), 1763-1769. doi: 10.1017/S003329172000224X
Altheide, D. L., & Snow, R. P. (1979). Media Logic. SAGE Publications Inc.
Amazeen, M. A. (2013). Making a Difference: A Critical Assessment of Fact-checking in 2012. New America Foundation. Geraadpleegd op 7 maart 2022, van https://static.newamerica.org/attachments/10215-making-a-difference/Ama…
Amazeen, M. A. (2016). Checking the Fact-Checkers in 2008: Predicting Political Ad Scrutiny and Assessing Consistency. Journal of Political Marketing, 15(4), 433-464. doi: 10.1080/15377857.2014.959691
Amazeen, M. A. (2020). Journalistic interventions: The structural factors affecting the global emergence of fact-checking. Journalism, 21(1), 95-111. doi: 10.1177/1464884917730217
Arpan, L. M., & Raney, A. A. (2003). An Experimental Investigation of News Source and the Hostile Media Effect. Journalism & Mass Communication Quarterly, 80(2), 265-281. doi: 10.1177/107769900308000203
Bakker, P. (2018, 16 mei). Dit zijn de 39 Nederlandse online nieuwsmerken met het grootste bereik. Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Geraadpleegd op 17 maart 2022, van https://www.svdj.nl/nieuws/39-online-nieuwsmerken-bereik/
Bakshy, E., Messing, S., & Adamic, L. A. (2015). Exposure to ideologically diverse news and opinion on Facebook. Science, 348(6239), 1130-1132. doi: 10.1126/science.aaa1160
Barnes, R. (2015). Understanding the affective investment produced through commenting on Australian alternative journalism website New Matilda. New Media & Society, 17(5), 810-826. doi: 10.1177/1461444813511039
Bell, E., Owen, T., Khorana, S., & Henrichsen, J. R. (2017). Journalism After Snowden: The Future of the Free Press in the Surveillance State. Colombia University Press.
Bennett, W. L., & Livingston, S. (2018). The disinformation order: Disruptive communication and the decline of democratic institutions. European Journal of Communication, 33(2), 122-139. doi: 10.1177/0267323118760317
Bergström, A. (2008). The Reluctant Audience: Online Participation in the Swedish Journalistic Context. Westminster Papers in Communication and Culture, 5(2), 60-79. doi: 10.16997/wpcc.67
Bowman, S., & Willis, C. (2003). We Media: How audiences are shaping the future of news and information. The Media Center at The American Press Institute. Geraadpleegd op 24 maart 2022, van https://www.hypergene.net/wemedia/download/we_media.pdf
Brandtzaeg, P. B., & Følstad, A. (2017). Trust and Distrust in Online Fact-Checking Services. Communications of the ACM, 60(9), 65-71. doi: 10.1145/3122803
Brandtzaeg, P. B., Følstad, A., & Domínguez, M. A. C. (2018). How Journalists and Social Media Users Perceive Online Fact-Checking and Verification Services. Journalism Practice, 12(9), 1109-1129. doi: 10.1080/17512786.2017.1363657
Bruns, A. (2019). Are Filter Bubbles Real? Polity Press.
Brunvand, J. H. (1998). American Folklore: An Encyclopedia. Routledge.
Burger, P. [@JPeterBurger]. (z.d.). Tweets [Twitterprofiel]. Twitter. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://twitter.com/JPeterBurger
Cantril, H., Gaudet, H., & Herzog, H. (2005). The Invasion from Mars: A Study in the Psychology of Panic. Taylor & Francis Inc.
Carr, D. J., Barnidge, M., Lee, B. G., & Tsang, S. J. (2014). Cynics and Skeptics: Evaluating the Credibility of Mainstream and Citizen Journalism. Journalism & Mass Communication Quarterly, 91(3), 452-470. doi: 10.1177/1077699014538828
Choi, J., Yang, M., & Chang, J. J. C. (2009). Elaboration of the Hostile Media Phenomenon: The Roles of Involvement, Media Skepticism, Congruency of Perceived Media Influence, and Perceived Opinion Climate. Communication Research, 36(1), 54-75. doi: 10.1177/0093650208326462
Chou, W.-Y. S., Oh, A., & Klein, W. M. P. (2018). Addressing Health-Related Misinformation on Social Media. Journal of the American Medical Association, 320(23), 2417-2418. doi: 10.1001/jama.2018.16865
Chung, C. J., Nam, Y., & Stefanone, M. A. (2012). Exploring Online News Credibility: The Relative Influence of Traditional and Technological Factors. Journal of Computer-Mediated Communication, 17(2), 171-186. doi: 10.1111/j.1083-6101.2011.01565.x
Chung, D. S. (2008). Interactive Features of Online Newspapers: Identifying Patterns and Predicting Use of Engaged Readers. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(3), 658-679. doi: 10.1111/j.1083-6101.2008.00414.x
Chung, D. S., & Yoo, C. Y. (2008). Audience Motivations for Using Interactive Features: Distinguishing Use of Different Types of Interactivity on an Online Newspaper. Mass Communication and Society, 11(4), 357-397. doi: 10.1080/15205430701791048
CNN. (z.d.). Daniel Dale. Geraadpleegd op 5 maart 2022, van https://edition.cnn.com/profiles/daniel-dale#about
Coleman, J. S. (1990). Foundations of Social Theory. Harvard University Press.
Daniller, A., Allen, D., Tallevi, A., & Mutz, D. C. (2017). Measuring Trust in the Press in a Changing Media Environment. Communication Methods and Measures, 11(1), 76-85. doi: 10.1080/19312458.2016.1271113
demorgen.be. (2020, 20 augustus). Factcheck bij de film ‘Dark Waters’: hoe gevaarlijk is uw teflonpan? [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/231742536958/search/?q=hoe%20gevaarlijk%2…
demorgen.be. (2020, 4 november). Factcheck: deze onwaarheden verkondigde Trump in zijn ‘overwinningsspeech’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/231742536958/search/?q=deze%20onwaarheden…
demorgen.be. (2020, 7 november). Is er eigenlijk iéts waar van Trumps claims over verkiezingsfraude? [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/231742536958/search/?q=is%20er%20eigenlij…
demorgen.be. (2021, 18 februari). Waarom alleen kwetsbaren vaccineren niet voldoende is: 6 schadelijke mythes over de vaccins doorgeprikt. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/231742536958/search/?q=waarom%20alleen%20…
demorgen.be. (2022, 24 januari). Op de coronabetoging waren ook linksextremisten aanwezig, en die waren uit op ‘oorlog’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/231742536958/search/?q=op%20de%20coronabe…
Deuze, M. (2008). The Changing Context of News Work: Liquid Journalism and Monitorial Citizenship. International Journal of Communication, 2, 848-865. doi: 1932-8036/2008FEA0848
Diakopoulos, N., & Naaman, M. (2011, 19-23 maart). Towards Quality Discourse in Online News Comments [Paperpresentatie]. Conference on Computer Supported Cooperative Work, Hangzhou, Zhejiang, China. Geraadpleegd op 16 maart 2022, van https://dl-acm-org.kuleuven.e-bronnen.be/doi/pdf/10.1145/1958824.1958844
Dobbs, M. (2012). The Rise of Political Fact-checking. How Reagan Inspired a Journalistic Movement: A Reporter’s Eye View (Nr. 15318). New America Foundation. Geraadpleegd op 25 maart 2022, van https://www.issuelab.org/resources/15318/15318.pdf
Duke Reporters’ Lab. (2014). About the Lab. Geraadpleegd op 9 februari 2022, van https://reporterslab.org/about-the-lab/
Egelhofer, J. L., & Lecheler, S. (2019). Fake news as a two-dimensional phenomenon: a framework and research agenda. Annals of the International Communication Association, 43(2), 97-116. doi: 10.1080/23808985.2019.1602782
EUR-Lex. (2018, 5 december). GEZAMENLIJKE MEDEDELING AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO’S: Actieplan tegen desinformatie. Geraadpleegd op 11 maart 2022, van https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:52018JC0036
FactCheck.org. (z.d.). Our Mission. Geraadpleegd op 14 februari 2022, van https://www.factcheck.org/about/our-mission/
Factcheck.Vlaanderen. (z.d.). Onze werkwijze. Geraadpleegd op 14 februari 2022, van https://factcheck.vlaanderen/werkwijze
Farsetta, D., & Price, D. (2006). Fake TV News: Widespread and Undisclosed: A multimedia report on television newsrooms’ use of material provided by PR firms on behalf of paying clients. Center for Media and Democracy. Geraadpleegd op 19 maart 2022, van https://www.voltairenet.org/IMG/pdf/NFNPDFExt6.pdf
Fletcher, R., & Park, S. (2017). The Impact of Trust in the News Media on Online News Consumption and Participation. Digital Journalism, 5(10), 1281-1299. doi: 10.1080/21670811.2017.1279979
Friemel, T. N., & Dötsch, M. (2015). Online Reader Comments as Indicator for Perceived Public Opinion. In M. Emmer, & C. Strippel (Reds.), Kommunikationspolitik für die digitale Gesellschaft (pp. 151-172). Digital Communication Research. doi: 10.17174/dcr.v1.8
Fukuyama, F. (1995). Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity. Free Press.
Gaozhao, D. (2021). Flagging fake news on social media: An experimental study of media consumers’ identification of fake news. Government Information Quarterly, 38(3), 1-13. doi: 10.1016/j.giq.2021.101591
Giner-Sorolla, R., & Chaiken, S. (1994). The Causes of Hostile Media Judgements. Journal of Experimental Social Psychology, 30(2), 165-180. doi: 10.1006/jesp.1994.1008
Goodman, E. (2013). Online comment moderation: emerging best practices. World Association of Newspapers and News Publishers. Geraadpleegd op 27 maart 2022, van https://netino.fr/wp-content/uploads/2013/10/WAN-IFRA_Online_Commenting…
Graham, P. (2008, maart). How to Disagree. Paul Graham. Geraadpleegd op 3 februari 2022, van http://www.paulgraham.com/disagree.html
Grant, M. (1995). Greek and Roman historians: information and misinformation. Routledge.
Graves, L., & Glaisyer, T. (2012). The Fact-Checking Universe in Spring 2012: An Overview (Nr. 15317). New America Foundation. Geraadpleegd op 7 maart 2022, van https://www.issuelab.org/resources/15317/15317.pdf
Graves, L. (2016). Deciding What’s True: The Rise of Political Fact-checking in American Journalism. Columbia University Press.
Graves, L. (2017). Anatomy of a Fact Check: Objective Practice and the Contested Epistemology of Fact Checking. Communication, Culture & Critique, 10(3), 518-537. doi: 10.1111/cccr.12163
Graves, L. (2018). Boundaries Not Drawn: Mapping the institutional roots of the global fact-checking movement. Journalism Studies, 19(5), 613-631. doi: 10.1080/1461670X.2016.1196602
Grinberg, N., Joseph, K., Friedland, L., Swire-Thompson, B., & Lazer, D. (2019). Fake news on Twitter during the 2016 U.S. presidential election. Science, 363(6425), 374-378. doi: 10.1126/science.aau2706
Guess, A., Nagler, J., & Tucker, J. (2019). Less than you think: Prevalence and predictors of fake news dissemination on Facebook. Science Advances, 5(1), eaau4586-eaau4586. doi: 10.1126/sciadv.aau4586
Gunther, A. C., & Chia, S. C.-Y. (2001). Predicting Pluralistic Ignorance: The Hostile Media Perception and Its Consequences. Journalism & Mass Communication Quarterly, 78(4), 688-701. doi: 10.1177/107769900107800405
Habermas, J. (1992). The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry Into a Category of Bourgeois Society. Polity Press.
Haller, A., & Holt, K. (2016). Paradoxical populism: how PEGIDA relates to mainstream and alternative media. Information, Communication & Society, 22(12), 1665-1680. doi: 10.1080/1369118X.2018.1449882
Hanitzsch, T., Van Dalen, A., & Steindl, N. (2018). Caught in the Nexus: A Comparative and Longitudinal Analysis of Public Trust in the Press. The International Journal of Press/Politics, 23(1), 3-23. doi: 10.1177/1940161217740695
Hassan, N., Zhang, G., Arslan, F., Caraballo, J., Jimenez, D., Gawsane, S., Hasan, S., Joseph, M., Kulkarni, A., Nayak, A. K., Sable, V., Li, C., & Tremayne, M. (2017). ClaimBuster: The First-ever End-to-end Fact-checking System. Proceedings of the VLDB Endowment, 10(12), 1945-1948. doi: 10.14778/3137765.3137815
Heise, N., Loosen, W., Reimer, J., & Schmidt, J.-H. (2014). Including the Audience: Comparing the attitudes and expectations of journalists and users towards participation in German TV news journalism. Journalism Studies, 15(4), 411-430. doi: 10.1080/1461670X.2013.831232
Hirschman, A. O. (1970). Exit, Voice, and Loyalty: Responses to Decline in Firms, Organizations, and States. Harvard University Press.
Hutchby, I. (2001). Technologies, Texts and Affordances. Sociology, 35(2), 441-456. doi: 10.1177/S0038038501000219
Hwang, H., Kim, Y., & Huh, C. U. (2014). Seeing is Believing: Effects of Uncivil Online Debate on Political Polarization and Expectations of Deliberation. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 58(4), 621-633. doi: 10.1080/08838151.2014.966365
Hwang, H., Kim, Y., & Kim, Y. (2018). Influence of Discussion Incivility on Deliberation: An Examination of the Mediating Role of Moral Indignation. Communication Research, 45(2), 213-240. doi: 10.1177/0093650215616861
Jamieson, K. H., & Taussig, D. (2017). Disruption, Demonization, Deliverance, and Norm Destruction: The Rhetorical Signature of Donald J. Trump. Political Science Quarterly, 132(4), 619-650. doi: 10.1002/polq.12699
Johnson, B. T., & Eagly, A. H. (1989). Effects of Involvement on Persuasion: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 106(2), 290-314. doi: 10.1037/0033-2909.106.2.290
Joseph, N. L. (2011). CORRECTING THE RECORD: The impact of the digital news age on the performance of press accountability. Journalism Practice, 5(6), 704-718. doi: 10.1080/17512786.2011.587670
Karlsson, M. (2012). Charting the liquidity of online news: Moving towards a method for content analysis of online news. International Communication Gazette, 74(4), 385-402. doi: 10.1177/1748048512439823
Karlsson, M., Clerwall, C., & Nord, L. (2017). Do Not Stand Corrected: Transparency and Users’ Attitudes to Inaccurate News and Corrections in Online Journalism. Journalism & Mass Communication Quarterly, 94(1), 148-167. doi: 10.1177/1077699016654680
Kaun, A. (2014). ‘I really don’t like them!’ – Exploring citizens’ media criticism. European Journal of Cultural Studies, 17(5), 489-506. doi: 10.1177/1367549413515259
Kim, Y., & Hwang, H. (2019). When partisans see media coverage as hostile: The effect of uncivil online comments on hostile media effect. Media Psychology, 22(6), 845-866. doi: 10.1080/15213269.2018.1554492
Köcher, R. (2016, 8 november). Vertrauenskrise der Medien? [Powerpoint-slides]. Institut für Demoskopie Allensbach. Geraadpleegd op 23 maart 2022, van https://publishers-summit.de/fileadmin/ps/user_upload/downloads/vortrae…
Kovach, B., & Rosenstiel, T. (2011). Blur: How to Know What’s True in the Age of Information Overload. Bloomsbury Publishing.
Ksiazek, T. B. (2015). Civil Interactivity: How News Organizations’ Commenting Policies Explain Civility and Hostility in User Comments. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 59(4), 556-573. doi: 10.1080/08838151.2015.1093487
Ksiazek, T. B. (2018). Commenting on the News: Explaining the degree and quality of user comments on news websites. Journalism Studies, 19(5), 650-673. doi: 10.1080/1461670X.2016.1209977
Ksiazek, T. B., & Springer, N. (2018). User Comments in Digital Journalism: Current research and future directions. In S. A. Eldridge II, & B. Franklin (Reds.), The Routledge Handbook of Developments in Digital Journalism Studies (pp. 475-486). Routledge. doi: 10.4324/9781315270449-37
Kümpel, A. S., & Springer, N. (2016). Commenting quality. Studies in Communication, Media, 5(3), 353-366. doi: 10.5771/2192-4007-2016-3-353
Larsson, A. O. (2011). Interactive to me – interactive to you? A study of use and appreciation of interactivity on Swedish newspaper websites. New Media & Society, 13(7), 1180-1197. doi: 10.1177/1461444811401254
Lee, E.-J. (2012). That’s Not the Way It Is: How User-Generated Comments on the News Affect Perceived Media Bias. Journal of Computer-Mediated Communication, 18(1), 32-45. doi: 10.1111/j.1083-6101.2012.01597.x
Lewandowsky, S., Ecker, U. K. H., Seifert, C. M., Schwarz, N., & Cook, J. (2012). Misinformation and Its Correction: Continued Influence and Successful Debiasing. Psychological Science in the Public Interest, 13(3), 106-131. doi: 10.1177/1529100612451018
Liebes, T. (2000). Inside a News Item: A Dispute Over Framing. Political Communication, 17(3), 295-305. doi: 10.1080/105846000414296
Lowrey, W. (2017). The Emergence and Development of News Fact-checking Sites: Institutional logics and population ecology. Journalism Studies, 18(3), 376-394. doi: 10.1080/1461670X.2015.1052537
Marcus, J. (1993). Mesoamerican Writing Systems: Propaganda, Myth, and History in Four Ancient Civilizations. Princeton University Press.
Medders, R. B., & Metzger, M. J. (2018). The Role of News Brands and Leads in Exposure to Political Information on the Internet. Digital Journalism, 6(5), 599-618. doi: 10.1080/21670811.2017.1320770
Mediawijs. (z.d.). Digital News Report. Geraadpleegd op 9 maart 2022, van https://www.mediawijs.be/nl/onderzoek/digital-news-report
Mellon, J., & Prosser, C. (2017). Twitter and Facebook are not representative of the general population: Political attitudes and demographics of British social media users. Research and Politics, 4(3), 1-9. doi: 10.1177/2053168017720008
Metzger, M. J., Flanagin, A. J., Eyal, K., Lemus, D. R., & Mccann, R. M. (2003). Credibility for the 21st Century: Integrating Perspectives on Source, Message, and Media Credibility in the Contemporary Media Environment. Annals of the International Communication Association, 27(1), 293-335. doi: 10.1080/23808985.2003.11679029
Meyer, H. K., & Carey, M. C. (2014). In Moderation: Examining how journalists’ attitudes toward online comments affect the creation of community. Journalism Practice, 8(2), 213-228. doi: 10.1080/17512786.2013.859838
Mosseri, A. (2017, 7 april). Working to Stop Misinformation and False News. Meta. Geraadpleegd op 17 februari 2022, van https://www.facebook.com/formedia/blog/working-to-stop-misinformation-a…
Mudde, C. (2004). The Populist Zeitgeist. Government and Opposition, 39(4), 541-563. doi: 10.1111/j.1477-7053.2004.00135.x
Nekmat, E. (2020). Nudge Effect of Fact-Check Alerts: Source Influence and Media Skepticism on Sharing of News Misinformation in Social Media. Social Media + Society, 6(1), 1-14. doi: 10.1177/2056305119897322
Newman, N., Fletcher, R., Schulz, A., Andı, S., Robertson, C. T., & Nielsen, R. K. (2021). Reuters Institute Digital News Report 2021. Reuters Institute. Geraadpleegd op 17 maart 2022, van https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2021-06/…
Newman, N., Levy, D. A. L., & Nielsen, R. K. (2015). Reuters Institute Digital News Report 2015: Tracking the Future of News. Reuters Institute for the Study of Journalism. Geraadpleegd op 17 maart 2022, van https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/research…
Nieminen, S., & Rapeli, L. (2019). Fighting Misperceptions and Doubting Journalists’ Objectivity: A Review of Fact-checking Literature. Political Studies Review, 17(3), 296-309. doi: 10.1177/1478929918786852
Nieuwscheckers. [@nieuwscheckers]. (z.d.). Tweets [Twitterprofiel]. Twitter. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://twitter.com/nieuwscheckers
Nyhan, B., & Reifler, J. (2015). The Effect of Fact-Checking on Elites: A Field Experiment on U.S. State Legislators. American Journal of Political Science, 59(3), 628-640. doi: 10.1111/ajps.12162
Oh, O., Gupta, P., Agrawal, M., & Rao, H. R. (2018). ICT mediated rumor beliefs and resulting user actions during a community crisis. Government Information Quarterly, 35(2), 243-258. doi: 10.1016/j.giq.2018.03.006
Park, S., Park, J. Y., Kang, J.-h., & Cha, M. (2021). The presence of unexpected biases in online fact-checking. Harvard Kennedy School Misinformation Review, 2(1). doi: 10.37016/mr-2020-53
Patterson, T. E. (2013). Informing the News: The Need for Knowledge-based Journalism. Vintage Books.
Pavleska, T., Školkay, A., Zankova, B., Ribeiro, N., & Bechmann, A. (2018). Performance analysis of fact-checking organizations and initiatives in Europe: A critical overview of online platforms fighting fake news. COMPACT – Social Media and Convergence. Geraadpleegd op 27 februari 2022, van http://www.skamba.info/wp-content/uploads/2018/02/Performance-assessmen…
Pickard, V. (2016). Media Failures in the Age of Trump. The Political Economy of Communication, 4(2), 118-122.
Poynter. (2022, 1 juni). About. Geraadpleegd op 1 maart 2022 van https://www.poynter.org/about/
Poynter. (2022, 1 juni). IFCN. Geraadpleegd op 1 maart 2022 van https://www.poynter.org/ifcn/
Prochazka, F., Weber, P., & Schweiger, W. (2018). Effects of Civility and Reasoning in User Comments on Perceived Journalistic Quality. Journalism Studies, 19(1), 62-78. doi: 10.1080/1461670X.2016.1161497
Radio 1. (z.d.). De Nieuwe Feitenchecker. Geraadpleegd op 26 februari 2022, van https://radio1.be/de-nieuwe-feitenchecker
Rich, T. S., Milden, I., & Wagner, M. T. (2020). Research note: Does the public support fact-checking social media? It depends who and how you ask. Harvard Kennedy School Misinformation Review, 1(8), 1-10. doi: 10.37016/mr-2020-46
Richardson, J. E., & Stanyer, J. (2011). Reader opinion in the digital age: Tabloid and broadsheet newspaper websites and the exercise of political voice. Journalism, 12(8), 983-1003. doi: 10.1177/1464884911415974
Robertson, C. T., Mourão, R. R., & Thorson, E. (2020). Who Uses Fact-Checking Sites? The Impact of Demographics, Political Antecedents, and Media Use on Fact-Checking Site Awareness, Attitudes, and Behavior. The International Journal of Press/Politics, 25(2), 217-237. doi: 10.1177/1940161219898055
Robinson, S., & Deshano, C. (2011). CITIZEN JOURNALISTS AND THEIR THIRD PLACES: What makes people exchange information online (or not)? Journalism Studies, 12(5), 642-657. doi: 10.1080/1461670X.2011.557559
Roth, Y., & Pickles, N. (2020, 11 mei). Updating our approach to misleading information. Twitter Blog. Geraadpleegd op 17 februari 2022, van https://blog.twitter.com/en_us/topics/product/2020/updating-our-approac…
Rotter, J. B. (1967). A new scale for the measurement of interpersonal trust. Journal of Personality, 35(4), 651-665. doi: 10.1111/j.1467-6494.1967.tb01454.x
Rousseau, D. M., Sitkin, S. B., Burt, R. S., & Camerer, C. (1998). Not so Different after All: A Cross-Discipline View of Trust. Academy of Management Review, 23(3), 393-404. doi: 10.5465/AMR.1998.926617
Rubin, V. L., Chen, Y., & Conroy, N. K. (2015). Deception Detection for News: Three Types of Fakes. Proceedings of the Association for Information Science and Technology, 52(1), 1-4. doi: 10.1002/pra2.2015.145052010083
Salmon, C. T. (1986). Perspective on involvement in consumer and communication research. Progress in communication sciences, 7, 243-268.
Schoorman, F. D., Mayer, R. C., & Davis, J. H. (2007). An Integrative Model of Organizational Trust: Past, Present, and Future. Academy of Management Review, 32(2), 344-354. doi: 10.5465/AMR.2007.24348410
Schumacher-Matos, E. (2012, 28 oktober). Election 1: Fact Checking The NPR Fact Checkers. NPR. Geraadpleegd op 12 februari 2022, van https://www.npr.org/sections/publiceditor/2012/10/28/161839145/election…
Seligman, A. B. (1997). The Problem of Trust. Princeton University Research.
Sevenhant, R., Stragier, J., De Marez, L., & Schuurman, D. (2021). imec.digimeter 2021: Digitale trends in Vlaanderen. Imec. Geraadpleegd op 20 maart 2022, van https://www.imec.be/sites/default/files/2022-05/IMEC-Digimeter-2021.pdf
Shin, J., & Thorson, K. (2017). Partisan Selective Sharing: The Biased Diffusion of Fact-Checking Messages on Social Media. Journal of Communication, 67(2), 233-255. doi: 10.1111/jcom.12284
Silverman, C. (2015). Lies, Damn Lies, and Viral Content. Tow Centre for Digital Journalism.
Silverman, C. (2016, 16 november). This Analysis Shows How Viral Fake Election News Stories Outperformed Real News On Facebook. BuzzFeed News. Geraadpleegd op 19 maart 2022, van https://www.buzzfeednews.com/article/craigsilverman/viral-fake-election…
Springer, N. (2014). Beschmutzte Öffentlichkeit? Warum Menschen die Kommentarfunktion auf Online-Nachrichtenseiten als öffentliche Toilettenwand benutzen, warum Besucher ihre Hinterlassenschaften trotzdem lesen, und wie die Wände im Anschluss aussehen. LIT Verlag Münster.
Springer, N., Engelmann, I., & Pfaffinger, C. (2015). User comments: motives and inhibitors to write and read. Information, Communication & Society, 18(7), 798-815. doi: 10.1080/1369118X.2014.997268
standaard.be. (2020, 8 mei). ‘België staat aan de Europese top met aantal tests’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=%E2%80%98Belgi%C3%AB…
standaard.be. (2020, 7 juli). ‘De laatste veroordeelde politieke terrorist was kabinetslid voor Groen’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=%E2%80%98De%20laatst…
standaard.be. (2020, 9 september). Factcheck: ‘Vlamingen betalen 70 procent van de belastingen’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=Factcheck%3A%20%E2%8…
standaard.be. (2020, 27 oktober). Factcheck | Zijn chirurgische mondmaskers beter tegen de verspreiding van het virus? [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=Factcheck%20%7C%20Zi…
standaard.be. (2020, 6 november). Wat klopt er van Trumps claims over fraude? Zeven uitspraken gecheckt. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=wat%20klopt%20er%20v…
standaard.be. (2021, 5 februari). ‘Een 30-jarige hiv-patiënt kan veel beter tegen covid dan een gezonde 50-jarige’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=%E2%80%98Een%2030-ja…
standaard.be. (2021, 3 mei). ‘Maak je dagelijkse koffie plantaardig! Zo bespaar je jaarlijks evenveel CO2 als 6 uur filerijden op de Antwerpse Ring’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=%E2%80%98Maak%20je%2…
standaard.be. (2021, 9 juni). Factcheck: ‘Hogere minimumlonen = hogere werkloosheid’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=Factcheck%3A%20%E2%8…
standaard.be. (2022, 10 januari). ‘Een gevaccineerde die besmet is, heeft negen à tien keer minder kans om het virus over te dragen’. [Facebook status update]. Geraadpleegd op 22 februari 2022, van https://www.facebook.com/page/7133374462/search/?q=een%20gevaccineerde%…
Stanley, B. (2008). The thin ideology of populism. Journal of Political Ideologies, 13(1), 95-110. doi: 10.1080/13569310701822289
Stencel, M., & Luther, J. (2021, 2 juni). Fact-checking census shows slower growth. Duke Reporters’ Lab. Geraadpleegd op 6 februari 2022, van https://reporterslab.org/fact-checking-census-shows-slower-growth/
Strömbäck, J., & Esser, F. (2014). Introduction: Making sense of the mediatization of politics. Journalism Studies, 15(3), 243-255. doi: 10.1080/1461670X.2014.897412
Stroud, N. J., Van Duyn, E., & Peacock, C. (2016). News Commenters and News Comment Readers. Center for Media Engagement. Geraadpleegd op 15 maart 2022, van https://mediaengagement.org/wp-content/uploads/2016/03/ENP-News-Comment…
Tandoc Jr., E. C., Lim, Z. W., & Ling, R. (2018). Defining “Fake News”: A typology of scholarly definitions. Digital Journalism, 6(2), 137-153. doi: 10.1080/21670811.2017.1360143
Tapia, A. (2020, 12 december). What Is an Op-Ed Article? The Balance Small Business. Geraadpleegd op 28 februari 2022, van https://www.thebalancesmb.com/oped-what-is-it-and-how-to-write-it-13607…
Texas State University. (z.d.). Ad Hominem. Geraadpleegd op 20 maart 2022, van https://www.txstate.edu/philosophy/resources/fallacy-definitions/Ad-Hom…
The Washington Post. (z.d.). Fact Checker. Geraadpleegd op 7 april 2022, van https://www.washingtonpost.com/news/fact-checker/
Thorson, E. (2008). Changing Patterns of News Consumption and Participation: News recommendations engines. Information, Communication & Society, 11(4), 473-489. doi: 10.1080/13691180801999027
Tonkiss, F., Passey, A., Fenton, N., & Hems, L. (2000). Trust and Civil Society. Palgrave Macmillan.
Toronto Star. [@TorontoStar]. (z.d.). Tweet [Twitterprofiel]. Twitter. Geraadpleegd op 8 maart 2022, van https://twitter.com/TorontoStar
Tsfati, Y. (2003a). Does Audience Skepticism of the Media Matter in Agenda Setting? Journal of Broadcasting & Electronic Media, 47(2), 157-176. doi: 10.1207/s15506878jobem4702_1
Tsfati, Y. (2003b). Media Skepticism and Climate of Opinion Perception. International Journal of Public Opinion Research, 15(1), 65-82. doi: 10.1093/ijpor/15.1.65
Tsfati, Y. (2010). Online News Exposure and Trust in the Mainstream Media: Exploring Possible Associations. American Behavioral Scientist, 54(1), 22-42. doi: 10.1177/0002764210376309
Tsfati, Y., & Ariely, G. (2014). Individual and Contextual Correlates of Trust in Media Across 44 Countries. Communication Research, 41(6), 760-782. doi: 10.1177/0093650213485972
Tsfati, Y., Boomgaarden, H. G., Strömbäck, J., Vliegenthart, R., Damstra, A., & Lindgren, E. (2020). Causes and consequences of mainstream media dissemination of fake news: literature review and synthesis. Annals of the International Communication Association, 44(2), 157-173. doi: 10.1080/23808985.2020.1759443
Tsfati, Y., & Cappella, J. N. (2003). Do People Watch What They Do Not Trust? Exploring the Association Between News Media Skepticism and Exposure. Communication Research, 30(5), 504-529. doi: 10.1177/0093650203253371
Tsfati, Y., & Cohen, J. (2013). Perceptions of Media and Media Effects: The Third Person Effect, Trust in Media, and Hostile Media Perceptions. The International Encyclopedia of Media Studies: Media Effects/Media Psychology, 128-146. doi: 10.1002/9781444361506.wbiems995
Vallone, R. P., Ross, L., & Lepper, M. R. (1985). The Hostile Media Phenomenon: Biased Perception and Perceptions of Media Bias in Coverage of the Beirut Massacre. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 577-585. doi: 10.1037//0022-3514.49.3.577
Van Dale. (z.d.). Halo-effect. In Dikke Van Dale. Geraadpleegd op 22 maart 2022, van https://vowb-vandale-nl.kuleuven.e-bronnen.be/zoeken/zoeken.do
Vande Berg, L. R., Wenner, L. A., & Gronbeck, B. E. (2004). Media Literacy and Television Criticism: Enabling an Informed and Engaged Citizenry. American Behavior Scientist, 48(2), 219-228. doi: 10.1177/0002764204267266
Van Gorp, B. (2018). Verdraaid! Het nieuws anders bekeken. Pelckmans Pro.
Verhagen, L. (2022, 5 maart). Wat bezielt de onvermoeibare factchecker? ‘Een deel van mijn familie is vermoord door mensen die waanzinnige theorieën aanhingen’. De Volkskrant. Geraadpleegd op 15 maart 2022, van https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wat-bezielt-de-onvermoeiba…
von Sikorski, C., & Hänelt, M. (2016). Scandal 2.0: How Valenced Reader Comments Affect Recipients’ Perception of Scandalized Individuals and the Journalistic Quality of Online News. Journalism & Mass Communication Quarterly, 93(3), 551-571. doi: 10.1177/1077699016628822
Walter, N., Cohen, J., Holbert, R. L., & Morag, Y. (2020). Fact-Checking: A Meta-Analysis of What Works and for Whom. Political Communication, 37(3), 350-375. doi: 10.1080/10584609.2019.1668894
Weber, P. (2014). Discussions in the comments section: Factors influencing participation and interactivity in online newspapers’ reader comments. New Media & Society, 16(6), 941-957. doi: 10.1177/1461444813495165
Welbers, K., & Opgenhaffen, M. (2018). Social media gatekeeping: An analysis of the gatekeeping influence of newspapers’ public Facebook pages. New Media & Society, 20(12), 4728-4747. doi: 10.1177/1461444818784302
Wendling, M. (2018, 22 januari). The (almost) complete history of ‘fake news’. BBC. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.bbc.com/news/blogs-trending-42724320
West, M. D. (1994). Validating a Scale for the Measurement of Credibility: A Covariance Structure Modeling Approach. Journalism Quarterly, 71(1), 159-168. doi: 10.1177/107769909407100115
Winter, S., Brückner, C., & Krämer, N. C. (2015). They Came, They Liked, They Commented: Social Influence on Facebook News Channels. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 18(8), 431-436. doi: 10.1089/cyber.2015.0005
Yamamoto, M., Hyerim, J., & Ran, W. (2021). Anti-media expression by citizens: conservative summary sites, hostile media perceptions, and media trust in Japan. Information, Communication & Society, 1-17. doi: 10.1080/1369118X.2021.1907436
Yoo, C. Y. (2011). Modeling Audience Interactivity as the Gratification-Seeking Process in Online Newspapers. Communication Theory, 21(1), 67-89. doi: 10.1111/j.1468-2885.2010.01376.x
Zhang, J., Featherstone, J. D., Calabrese, C., & Wojcieszak, M. (2021). Effects of fact-checking social media vaccine misinformation on attitudes toward vaccines. Preventive Medicine, 145, 106408-106408. doi: 10.1016/j.ypmed.2020.106408
Ziegele, M., Johnen, M., Bickler, A., Jakobs, I., Setzer, T., & Schnauber, A. (2013). Männlich, rüstig, kommentiert? Einflussfaktoren auf die Aktivität kommentierender Nutzer von Online-Nachrichtenseiten. Studies in Communication, Media, 2(1), 67-114. doi: 10.5771/2192-4007-2013-1-67
Ziegele, M., Breiner, T., & Quiring, O. (2014). What Creates Interactivity in Online News Discussions? An Exploratory Analysis of Discussion Factors in User Comments on News Items. Journal of Communication, 64(6), 1111-1138. doi: 10.1111/jcom.12123
Ziegele, M. (2016). Nutzerkommentare als Anschlusskommunikation: Theorie und qualitative Analyse des Diskussionswerts von Online-Nachrichten. Springer.
