Geen enkele van de 147 onderzochte gebouwen blijkt volledig toegankelijk na uitvoering
De toegankelijkheid van onze gebouwde leefomgeving blijft een enorm probleem in Vlaanderen. Om deze problematiek aan te pakken, werd aan de Universiteit van Gent een online tool ontwikkeld om bouwprojecten automatisch te kunnen toetsen aan de verordening.
EMMA NUYTS − 2 oktober 2022
Inter, het Vlaamse expertisecentrum voor toegankelijkheid en Universal Design, voerde in 2019 een grootschalig onderzoek naar de toegankelijkheid van onze gebouwde leefomgeving. Hieruit bleek dat zowel het ontwerp van architecten als de controle door de stedenbouwkundige dienst veel te wensen overlaat. Slechts 44 van de 147 gebouwen werden correct geclassificeerd door het controlerend orgaan, maar hiervan waren er slechts 9 ontworpen in regel met de Vlaamse toegankelijkheidsverordening. Na uitvoering bleek dat er zelfs geen enkele van deze 9 volgens de plannen was uitgevoerd, waardoor 0 van de 147 onderzochte bouwprojecten effectief toegankelijk zijn.
De oorzaak van het probleem is tweeledig: enerzijds is de wetgeving moeilijk geschreven, anderzijds is er een tijdsgebrek bij zowel architecten als de stedenbouwkundige dienst. Ook het wij/zij denken speelt een grote rol. Toegankelijkheid wordt regelmatig als iets bijkomend aanschouwd door personen die hiermee niet te maken krijgen in hun dagelijks leven, terwijl er doorgaans meer aandacht wordt besteed aan andere bouwvoorschriften zoals energetisch comfort en brandveiligheid.
In het merendeel van de architecturale bureaus gebeurt het controleproces bovendien nog handmatig, terwijl wel alle nodige informatie ergens op de computer opgeslagen is. Daardoor is het efficiënter om het controleproces automatisch te laten gebeuren. Hierdoor vermindert ook de kans op fouten aanzienlijk, en is er geen ruimte voor interpretatie van de wetgeving mogelijk.
Een ander voordeel is dat de kostprijs van de veranderingen ook lager ligt in het begin van het ontwerpproces, aangezien de impact dan nog hoog is, terwijl de kost lager is dan bij dezelfde aanpassingen in een definitief ontwerp.
De ontwikkelde methode maakt gebruik van Building Information Modeling (BIM) en Linked Data. Hiermee werd een rulebook met voorwaarden op de gebouwdata opgesteld. In de bijhorende masterproef staan deze eisen ook lijn per lijn uitgelegd, zodat dit als een soort handboek kan fungeren voor verdere implementaties.
Hierdoor kan het makkelijk uitgebreid worden voor de controle van andere bouwnormen, zoals brandveiligheid. De methode resulteerde in een online tool. Hier werd onder andere aandacht besteed aan de modulariteit: gebruikers kunnen mits enige computerkennis zelf regels definiëren. Ook de neutraliteit van de tool is belangrijk: ongeacht in welk programma het gebouwmodel is gecreëerd, kan de toegankelijkheid van het project gecontroleerd worden.
Ook integrale toegankelijkheid krijgt aandacht in het onderzoek, door op ieder gebouwelement feedback te geven, en dus het toepassingsgebied van de verordening achterwege te laten. Rolstoelgebruikers zouden namelijk dezelfde of minstens een gelijkaardige (architecturale) beleving moeten hebben, in plaats van slechts enkele delen te kunnen bezoeken.
Hoewel de ontwikkelde methode veelbelovend is, blijkt er ook nog wat werk aan de winkel. Zo kunnen momenteel enkel prescriptieve bouwnormen gecontroleerd worden, waardoor bijvoorbeeld de thermische performantie van een element niet berekend kan worden. Ook binnen de toegankelijkheidsverordening kunnen geometrische voorwaarden zoals draaicirkels nog niet gecontroleerd worden.
Toch is de auteur enthousiast over verder onderzoek op dit thema, en hoopt ze van harte dat ze haar steentje heeft kunnen bijdragen aan een toegankelijke(re) gebouwde omgeving. Er wordt vandaag de dag namelijk steeds meer ingezet op de duurzaamheid van gebouwen, maar een niet-integraal toegankelijk gebouw kan zelfs met de beste materiaalkeuzes niet duurzaam genoemd worden.
Bibliografie
Amor, R., & Dimyadi, J. (2021, March). The promise of automated compliance checking. Developments in the Built Environment, 5. doi: https://doi.org/10.1016/j.dibe.2020.100039
Beach, T. H., Hippolyte, J.-L., & Rezgui, Y. (2020, October). Towards the adoption of automated regulatory compliance checking in the built environment. Automation in Construction. doi: https://doi.org/10.1016/j.autcon.2020.103285
Bonduel, M., Oraskari, J., Pauwels, P., Vergauwen, M., & Klein, R. (2018). The IFC to Linked Building Data Converter - Current Status. Proceedings of the 6th Linked Data in Architecture and Construction Workshop, (pp. 34-43). London, United Kingdom.
Cimmino, A., Fernández-Izquierdo, A., & García-Castro, R. (2020). Astrea: Automatic generation of SHACL shapes from ontologies. European Semantic Web Conference (pp. 497-513). Heraklion, Greece: Springer. doi: https://doi.org/10.1007/978-3-030-49461-2_29
Corman, J., Reutter, J. L., & Savkovic, O. (2018). Semantics and validation of recursive SHACL. International Semantic Web Conference (pp. 318-336). Monterey: Springer. doi: https://doi.org/10.1007/9783-030-00671-6_19
Curtotti, M., & McCreath, E. (2013). A right to access implies a right to know: an open online platform for research on the readability of law. Open Access to Law, 1.
Dimyadi, J., & Amor, R. (2013, May). Automated building code compliance checking - where is it at? 19th International CIB World Building Congress. doi: http://dx.doi.org/10.13140/2.1.4920.4161
Dimyadi, J., Governatori, G., & Amor, R. (2017). Evaluating LegalDocML and LegalRuleML as a Standard for Sharing Normative Information in the AEC/FM Domain. Proceedings of the Joint Conference on Computing in Construction (JC3), 1. Heraklion, Greece. doi:http://dx.doi.org/10.24928/JC32017/0012
Dimyadi, J., Pauwels, P., & Amor, R. (2016, November). Modelling and accessing regulatory knowledge for computer-assisted compliance audit. Journal of Information Technology in Construction, 317-336. Retrieved from https://www.itcon.org/2016/21
Greenwood, D., Lockley, S., Malsane, S., & Matthews, J. (2010). Automated compliance checking using Building Information Models. The construction, building and real estate research conference of the Royal institution of Chartered Surveyors. Paris, France: RICS.
Guo, D., Onstein, E., & La Rosa, A. D. (2017, August). A semantic approach for automated rule compliance checking in construction industry. IEEE Access. doi: http://dx.doi.org/10.1109/ACCESS.2021.3108226
Hjelseth, E., & Nisbet, N. (2011). Capturing normative constraints by use of the semantic mark-up RASE methodology. Proceedings of the CIB W78-W102. Sophia Antipolis, France.
Hogan, A. (2020). The Web of Data. Springer. doi: https://doi.org/10.1007/978-3-030-51580-5
Hu, S., Wang, J., Hoare, C., Li, Y., Pauwels, P., & O'Donnell, J. (2021, April). Building energy performance assessment using Linked Data and cross-domain semantic reasoning. Automation in Construction, 124. doi: https://doi.org/10.1016/j.autcon.2021.103580
Inter. (2019). Evaluatieonderzoek Vlaamse toegankelijkheidsverordening.
Knublauch, H. (2017, August 17). SHACL and OWL compared. Retrieved from https://spinrdf.org/shacl-and-owl.html
Labra Gayo, J. E., Prud'hommeaux, E., Solbrig, H., & Boneva, I. (2016). ShEx vs SHACL.
Oraskari, J., Senthilvel, M., & Beetz, J. (2021). SHACL is for LBD what mvdXML is for IFC. Proceedings of the Conference CIB W78, (pp. 693-702). Esch-sur-Alzette, Luxembourg.
Pauwels, P., & Petrova, E. (2020). Information in Construction.
Pauwels, P., & Roxin, A. (2016). SimpleBIM: From full ifcOWL graphs to simplified building graphs. European Conference on Product and Process Modelling. Limasol, Cyprus.
Pauwels, P., & Zhang, S. (2015). Semantic rule-checking for regulation compliance checking: an overview of strategies and approaches. Proceedings of the 32nd CIB W78 Conference, (pp. 619-628). Eindhoven, Netherlands.
Pauwels, P., Zhang, S., & Lee, Y.-C. (2017, January). Semantic web technologies in AEC industry: a literature overview. Automation in Construction, 73, 145-165. doi: https://doi.org/10.1016/j.autcon.2016.10.003
Preidel, C., & Borrmann, A. (2015). Automated code compliance checking based on a visual language and Building Information Modeling. International Symposium on Automation and Robotics in Construction and Mining. Oulu, Finland. doi:http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.1.1542.2805
Rasmussen, M. H., Lefrançois, M., Bonduel, M., Hviid, C. A., & Karlshoj, J. (2018). OPM: an ontology for describing properties that evolve over time. Proceedings of the 6th Linked Data in Architecture and Construction Workshop. 2159, pp. 24-33. London, United Kingdom: CEUR Workshop Proceedings.
Rasmussen, M. H., Lefrançois, M., Schneider, G. F., & Pauwels, P. (2020, November). BOT: the Building Topology Ontology of the W3C Linked Building Data Group. Semantic Web Journal. doi: http://dx.doi.org/10.3233/SW-200385
RIBA. (2012). BIM Overlay to the RIBA Outline Plan of Work. London, United Kingdom: RIBA Publishing.
Royal Decree of December 7. (2016, December 7). 30.
Rudman, R., & Bruwer, R. (2016, February). Defining Web 3.0: opportunities and challenges. The Electronic Library, 132-154. doi: http://dx.doi.org/10.1108/EL-08-2014-0140
Vaes, S., Votquenne, D., Baert, D., & Arnoudt, R. (2022, may 19). Hoe (on)toegankelijk is Vlaanderen? "Terzake" rijdt mee met twee rolstoelgebruikers. Retrieved may 22, 2022, from VRT NWS: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/19/toegankelijkheid-terzake/
Van Breedam, V. (2017). Onderzoek naar automatisering van de evaluatie van brandnormering in een BIM model. Universiteit Gent.
Vande Reyde, M., Saeys, F., Van Cauter, C., De Vroe, G., Van Volcem, M., & Ongena, T. (2020). Conceptnota voor nieuwe regelgeving.
Wagner, A., Bonduel, M., Pauwels, P., & Rüppel, U. (2020, July). Representing construction-related geometry in a Semantic Web context: a review of approaches. Automation in Construction, 115. doi: https://doi.org/10.1016/j.autcon.2020.103130
Werbrouck, J., Senthilvel, M., Beetz, J., & Pauwels, P. (2019). A checking approach for distributed building data. Forum Bauinformatik, (pp. 173-181). Berlin, Germany. doi: https://doi.org/10.14279/depositonce-8763
Xu, X., & Cai, H. (2020, January). Semantic approach to compliance checking of underground utilities. Automation in Construction, 109. doi: https://doi.org/10.1016/j.autcon.2019.103006
Xue, P., Poteet, S., Kao, A., Mott, D., & Braines, D. (2013). Constructing controlled English for both human usage and machine processing. Proceedings of the 7th International Rule Challenge, the HLT and the DC at RuleML2013, (pp. 175-189). Seattle, United States of America.
Zhang, J., & El-Gohary, N. M. (2017, January). Integrating semantic NLP and logic reasoning into a unified system for fully-automated code checking. Automation in Construction, 73, 45-57. doi:https://doi.org/10.1016/j.autcon.2016.08.027
Zhang, S., Teizer, J., Lee, J.-K., Eastman, C. M., & Venugopal, M. (2013, January). Building Information Modeling (BIM) and safety: automatic safety checking of construction models and schedules. Automation in Construction, 29, 183-195. doi:https://doi.org/10.1016/j.autcon.2012.05.006
