Lierke plezierke, kom(t) terug!
Bent u ooit al eens in de stad Lier geweest? Het is nochtans de 
moeite, of dit is het toch altijd geweest. Deze gezellige stad, gelegen in de provincie Antwerpen, kreeg de laatste jaren nogal veel klappen. De leegstandsproblematiek, vooral op vlak van detailhandel, nam de bovenhand. Het brak de stad geleidelijk aan af wat resulteerde in een verminderd bezoekersaantal, wat gepaard ging aan het verzwakken van zijn bruisende energie. Maar, geef de hoop niet op want als je goed kijkt, zie je een lichtpuntje in deze stad.
Problematiek
De Stad Lier, mijn geboortestad en de woonplaats van meer dan 37 000 mensen, krijgt te kampen met diverse problemen. Leegstand is hierbij de grootste boosdoener en is een gekend probleem bij diverse steden. Het plezier en de gezelligheid, waarvoor Lier altijd bekend stond, nam stilletjes aan af. Vooral op vlak van detailhandel daalde het succes. De winkels duiken even snel op dan dat ze verdwijnen en er lijkt geen vooruitgang te zijn. Daarom geven vaak de toekomstige ondernemers, die de stad nieuw leven kunnen inblazen, Lier geen kans. Dit is zeer negatief aangezien winkels de geschiedenis en de identiteit van een stad tonen. Retail is dus duidelijk een cruciaal onderdeel in een stad, maar ook een onmisbaar punt voor de beleving.
Er zijn meerdere oorzaken van deze leegstandsproblematiek op 
vlak van detailhandel. Onder andere door de opkomst van het online shoppen waar de corona crisis nog een schep bovenop heeft gedaan. Ook de hogere huurprijzen creëren een groot probleem in het centrum waardoor de panden leeg blijven staan. De stad zelf probeert hierdoor te compenseren door een starterspremie voor handelaars aan te bieden die zich willen vestigen in het kernwinkelgebied, de belangrijkste commerciële zone in het centrum van Lier. Toch is dit niet genoeg, want reeds 20% van het aantal commerciële panden in het kernwinkelgebied staat leeg. Natuurlijk trekken de grote en makkelijk bereikbare baanwinkels de bezoekers net weg uit het centrum.
Leegstand zelf zorgt ook voor een aanwakkering van volgende problemen, zoals verloedering van panden, een slecht imago en ook een verminderd bezoekersaantal. Deze vermindering van bezoekers zijn daarbij potentiële verloren klanten voor de overige winkels. Hierdoor verlieten vele ondernemers de stad Lier, wat zorgde voor meer leegstand en geen nieuwe mogelijkheden om deze panden in te vullen. Dit hele proces is een vicieuze cirkel van problemen waar geen oplossing voor geboden wordt. De vraag was: “Hoe wordt dit opgelost? Hoe wordt Lier opnieuw een bruisende stad?”.
Bezoekers versus de stad
De gemiddelde klant van de stad Lier blijkt een 45 tot 65 jarige levensgenieter te zijn. Ze gaan vooral doelgericht shoppen en spenderen meer aan producten desbetreffende in -en omwoning. Dit zijn bijvoorbeeld alle dingen om van je huis een thuis te maken. Bovendien zijn de niet-inwoners van Lier ook een belangrijke doelgroep aangezien ze meer dan 50% van het totaal aantal kopers in Lier bedragen. Deze niet-inwoners komen vooral uit de grensgemeentes van Lier. Echter komen er wel mensen uit verdere steden naar Lier voor producten van in -en omwoning. Dit is dus duidelijk een belangrijke branche.
Hoe belangrijk winkels zijn in een stad, wordt weer duidelijk bij enkele informatie van bezoekers. Als Vlaamse toeristen op daguitstap gaan, besteden ze het meeste tijd aan (fun)shoppen. Detailhandel speelt dus wederom een belangrijke rol in de heropleving van de stad.
De heropleving van de stad Lier
Enkele literatuurstudie, observaties en interviews later, werd er ook gekeken naar casestudies. Specifiek enkele steden die hun leegstand drastisch hebben verminderd, hun bezoekersaantal hebben doen stijgen en waarbij de heropleving van hun winkelgebied (en daarbij ook de hele stad) een succes waren. Dit was Genk met de Vennestraat en de Molenstraat, Mechelen met de Hoogstraat en de Korenmarkt, en Amsterdam met zijn bekende ‘negen straatjes’.
Met al deze informatie in het achterhoofd, werd er verder gebrainstormd naar een oplossing voor de verloederde stad Lier. Aangezien het kernwinkelgebied de belangrijkste commerciële zone is van de stad, werd dit gebied ook verder aangepakt als onderdeel van de heropleving. Detailhandel speelt duidelijk een belangrijke rol in een stad aangezien maar liefst 29% tijdens hun bezoek van een stad gaat shoppen, 45% hiervan doet dit met de auto. Dit is een belangrijke troef wat kan dienen als trekker voor de stadskern. Om dit te bereiken werd er als oplossing een commerciële zone in de stad afgebakend, namelijk een deel van de Antwerpsestraat, waardoor er gerichter te werk kon worden gegaan op vlak van het winkelaanbod en communicatie naar de klant toe. Aangezien Lier voornamelijk bekend stond voor zijn plezier en gezelligheid, waar de bijnaam Lierke Plezierke van kwam, besliste ik dit opnieuw te laten terugkomen. De zone kreeg hierdoor een gloednieuwe naam en concept, namelijk ‘De Pallieter Weg’, verwijst naar levensgenieter ‘Pallieter’ in de boeken van de Lierse schrijver Felix Timmermans. De zone kreeg bepaalde merkkleuren en een bijpassend logo dat op elke communicatie kan worden getoond. Hier hoort uiteraard ook een gepaste winkelmix bij.
In één van de 13 leegstaande panden in ‘De Pallieter Weg’, werd er een winkel (fictief) zelf ontworpen voor de masterproef interieurarchitectuur met specialisatie Retail Design. Het bestaat uit een winkel invulling wat bezoekers opnieuw massaal gaat aantrekken, ontworpen volgens de informatie verkregen door de scriptie. Het is een nieuw ontwikkeld concept, genaamd ‘Tafel&’, waar men alles omtrent het tafelen kan vinden en waar gezelligheid centraal staat. De winkel is onderdeel van de branche in -en omwoning, wat een onmisbare troef is voor het centrum en bovendien ook mensen kan samenbrengen. Het ontwerp en de sfeer brengt je niet enkel dichterbij de verkochte producten, maar ook dichterbij de stad.
Het ontwerp sluit mede aan bij het thema van ‘De Pallieter Weg’ en bij de boodschap van de stad Lier zelf: ‘Hier maak je plezier, hier komt iedereen samen, hier ben je welkom.’ En laat deze heropleving van de stad nu net het doel zijn van de gehele studie. Zo, al overtuigd van uw bezoek?
Bibliografie
AlSadaty, A. (2020). Port Said historic markets: a tool for urban revitalization. ArchNet-IJAR
: International Journal of Architectural Research, 14(3), 543–557.
Beukeleirs, J., Economische studie over de stad Lier, (onuitgegeven licentiaatverhandeling
universiteit Leuven), 1960, (promotor: de Jonghe), p.92-118
Colle, J. (2021, 9 augustus). Vergrijzing, dé uitdaging van de 21e eeuw? Vief
VZW - Seniorenknooppunt. Geraadpleegd op 15 maart 2022, van https://
www.vief.be/vief-nationaal/acties/vergrijzing-d%C3%A9-uitdaging-van-de-…%
7E:text=Gevolgen%20van%20de%20vergrijzing&text=De%20vergrijzing%20
zal%20de%20nood,groep%20uit%20de%20arbeidsmarkt%20verdwijnt.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2017, 17 maart). 65-plusser besteedt naar verhouding
groot deel inkomen. Geraadpleegd op 15 maart 2022, van https://www.cbs.nl/nl-nl/
nieuws/2017/11/65-plusser-besteedt-naar-verhouding-groot-deel-inkomen
Coppens, T., Sterkens, D., & Van Acker, M. (2013, december). Leegstand en
herbestemming. Universiteit Antwerpen. https://www.kenniscentrumvlaamsesteden.be/
overhetkenniscentrum/documents/jaarverslag2013/eindrapport.onderzoek.leegstand. en.herbestemming.pdf
Crommert, D. R. (2016, 28 januari). Winkels Amsterdam sterk in de lift. Telegraaf.
Geraadpleegd op 7 april 2022, van https://www.telegraaf.nl/nieuws/448406/winkelsamsterdam-
sterk-in-de-lift
De Cnodder, K. (2019, 25 januari). Antwerpsestraat gaat weer twee winkels verliezen. hln.
be. Geraadpleegd op 15 maart 2022, van https://www.hln.be/lier/antwerpsestraat-gaatweer-
twee-winkels-verliezen~aad6b421/
Deltares, 2DVW, Generation.Energy, PosadMaxwan, ve-r. (2019, september). Bouwmeester
scan Lier. Bouwmeesterscan. Geraadpleegd op 9 april 2022, van https://www.
vlaamsbouwmeester.be/sites/default/files/uploads/191009_rapport_Lier_web.pdf
De 9 straatjes Amsterdam. (z.d.). De 9 straatjes Amsterdam. Geraadpleegd op 7 april
2022, van https://de9straatjes.nl/nl/home
De Weerd, M. (2018, december 24). Begijnhof in Lier krijgt grondige renovatie. De
Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20181224_04061057
Durnez, G. Felix Timmermans. Een biografie, Tielt, Lannoo, 2000, p.16.
Fisp, F. S. (2021, 16 december). C&A sluit in februari winkel in de Antwerpsestraat in Lier.
Het Nieuwsblad. Geraadpleegd op 14 maart 2022, van https://www.nieuwsblad.be/cnt/
dmf20211216_95606631
Gemeente Amsterdam. (z.d.). Hoeveel toeristen komen er naar Amsterdam en regio? |
Website Onderzoek en Statistiek. Geraadpleegd op 7 april 2022, van https://onderzoek.
amsterdam.nl/interactief/toerisme-in-amsterdam
Gemeente Lier. (2019). Troeven voor winkel -en horecavestigingen in Lier.
Gemeentelijke feitenfiches detailhandel Lier, 2015, Vlaamse provincies, www.
detailhandelvlaanderen.be
Gemeentelijke feitenfiches detailhandel Lier, 2017, Vlaamse provincies, www.
detailhandelvlaanderen.be
Gemeentelijke feitenfiches detailhandel Genk, 2017, Vlaamse provincies, www.
detailhandelvlaanderen.be
Grommen, S. (2020, 15 december). “De grootste crisis sinds WO II”: hoe kunnen we er weer
bovenop komen? En wie gaat dat allemaal betalen? vrtnws.be. Geraadpleegd op 15 maart
2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/12/09/economische-impact-coronacrisis/
Houben, H. (2021, 21 april). Van coronacrisis naar economische crisis | Lava. Lava Media.
Geraadpleegd op 15 maart 2022, van https://lavamedia.be/van-coronacrisis-naareconomische-
crisis/
Infographic. (2020). Troeven voor winkel -en horecavestigingen Lier. Rick Verwaest.
Klaver, L. (2015, juli). De invloed van retail gentrification op de sociale cohesie (Nr. 4101294).
Universiteit Utrecht. https://studenttheses.uu.nl/bitstream/handle/20.500.12932/24923/
De%20invloed%20van%20retail%20gentrification%20op%20de%20sociale%20
cohesie%2c%20Lisa%20Klaver.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Laureys, E. (2005) Meesters van het diamant. De Belgische diamantsector tijdens het
nazibewind. Lannoo, Tielt, p.54
Leegstandsbelasting. (z.d.). Stad Lier. Geraadpleegd op 14 maart 2022, van https://www.
lier.be/wonen-en-leven/wonen-en-huisvesting/leegstandsbelasting
Lefevere, F. (2020, 15 december). Wie zijn de grootste verliezers van de economische
crisis veroorzaakt door het coronavirus? vrtnws.be. Geraadpleegd op 15 maart 2022, van
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/12/14/wie-is-de-grootste-dupe-van-de-…
Lens, A. Ontstaan en evolutie van een kleine stad, Gent, stichting mens en cultuur, 1993, p.
70-73
Locatus. (2017). Overzicht van winkelgebieden en hun aantrekkingskracht op
de consument. https://locatus.com/wp-content/uploads/2020/04/Beschrijving-
Verzorgingsgebieden-Verkenner-NL.pdf
Provincie Antwerpen. (2018). Baanbrekend winkelen [Video]. MP4. https://dms.oostvlaanderen.
be/download/c5bc884d-8848-4898-b7a8-19d4ef842115/Baanbrekend%20
winkelen.mp4
Provincie Antwerpen. (2019). Nieuwe feitenfiches detailhandel | Vlaamse Provincies.
Vereniging Vlaamse Provincies. Geraadpleegd op 18 februari 2022, van https://www.
vlaamseprovincies.be/news/nieuwe-feitenfiches-detailhandel
Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ),
provincies.incijfers.be
Rijksregister Mechelen. (2020, 31 januari). Mechelen. Vlaanderen.be. Geraadpleegd op 7
april 2022, van https://www.vlaanderen.be/gemeenten-en-provincies/provincie-antwerpen/
mechelen
Siffer, B. (2019, 16 januari). Toeristische sector doet het goed in Mechelen. Made in.
Geraadpleegd op 7 april 2022, van https://www.made-in.be/mechelen/toeristischesector-
doet-het-goed-in-mechelen/#:%7E+:text=In%202017%20werden%20in%20
Mechelen,en%20de%20kwaliteit%20van%20logies.
Soet, J., & Tellinger, H. (2022, 30 juli). Hoe maak je van je winkel of winkelcentrum een
succes? RetailTrends. Geraadpleegd op 9 april 2022, van https://retailtrends.nl/item/43830/
hoe-maak-je-van-je-winkel-of-winkelcentrum-een-succes
Stad Lier. (2007, mei). Aanvraag erkenning toeristisch centrum.
Timmermans, F. (1925). Schoon Lier. (tweede druk). P.N. van Kampen & Zoon Amsterdam.
Toerisme Vlaanderen. (2018, 26 november). Vakantieganger in Vlaamse Regio’s
[Presentatieslides]. PowerPoint. https://sector.tov.be/wp-content/uploads/2018/12/
Onderzoek-Vlaamse-regios-Scheldeland-en-Leiestreek.pdf
Tourism Satellite Account. (2022, 16 februari). Economie en toerisme. Toerisme Vlaanderen.
Geraadpleegd op 25 februari 2022, van https://toerismevlaanderen.be/nl/economie-entoerisme
Underhill, P. (1999). Why we buy. The science of shopping. New York: Simon & Schuster
Van der Linden, L. (2011, 10 maart). Lier zet ‘Plezier op kop’. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd
op 7 april 2022, van https://www.nieuwsblad.be/cnt/dk37be52
Van Der Velden, M., en Adriaansen, P., leven en werken in Lier. Een historisch overzicht
van een klein stadje aan de Nete, (Eindverhandeling ingediend tot het bekomen van een
getuigschrift „streekgids van de Antwerpse kempen‟) Turnhout, 2000, p. 23 - 24.
Van Rompaey, C. (2016, 2 december). Nieuwe handelsvereniging pakt uit met “Magische
Winteravonden”. hln.be. Geraadpleegd op 10 april 2022, van https://www.hln.be/lier/
nieuwe-handelsvereniging-pakt-uit-met-magische-winteravonden~a42461f4/
Van Rompaey, C. (2009, 7 januari). Oude Julie-winkel mag gesloopt worden. Gazet van
Antwerpen. Geraadpleegd op 25 februari 2022, van https://www.gva.be/cnt/aid786401
Van Rompaey, S. (2021, 5 november). Foster Labs helpt retailers zichzelf heruit te vinden.
RetailDetail. Geraadpleegd op 10 april 2022, van https://www.retaildetail.be/nl/news/
algemeen/foster-labs-helpt-retailers-zichzelf-heruit-te-vinden
Verbeeck, A. (2016, 16 februari). Het Laatste Nieuws: Provincies buigen zich over leegstand
| Ludwig Caluwé. Het Laatste Nieuws. https://www.caluwe.be/nl/de-pers/het-laatstenieuws-
provincies-buigen-zich-over-leegstand
Verstreken, F. (1950). Lier, Gids voor de toerist (Zimmertoren-comité ed.). Drukkerij de
Bièvre.
Visit Genk. (z.d.). Stalenstraat, Vallei van Werelden | Visit Genk. Geraadpleegd op 7 april
2022, van https://www.visitgenk.be/nl/de-multiculinaire-volkstraten/stalenstraat/…
stalenstraat-vallei-van-werelden
Visit Lier. (z.d.). Schapenkoppenmonument. Geraadpleegd op 9 januari 2022, van https://
www.visitlier.be/node/112
VTM [Nieuws]. (2022, 5 april). VTM NIEUWS [Video]. Nieuwsbericht. https://vtm.be/vtmgo/
afspelen/ea7bc576c-f75f-4665-a15f-082c16a6d0a4
