Een eetstoornis... meer dan alleen een effect op de algemene gezondheid

Dat een eetstoornis negatieve effecten heeft op de algemene gezondheid van een persoon, is bij de doorsnee bevolking bekend. Denk namelijk maar aan maag- en darmklachten, hartproblemen, … Echter blijft het daar niet bij. Een eetstoornis oefent evenzeer een belangrijk, maar minder bekend effect uit op een specifiek deel van het menselijk lichaam, namelijk… De mondgezondheid!

Ik hoor u al denken: Wat is nu juist het verband tussen een eetstoornis en de gezondheid van de mond?

Maar eerst: wat wordt verstaan onder een eetstoornis?

Een eetstoornis is een ernstige en ingewikkelde psychiatrische ziekte die wordt gekenmerkt door de enorm grote angst om dik te worden en door het verstoorde eetgedrag. Deze aandoening kan door verscheidene factoren ontstaan, zoals aanleg, omgeving, ingrijpende gebeurtenissen en persoonlijke eigenschappen. Het probleem kan zich voordoen in de hoeveelheid voeding die iemand inneemt (te veel of te weinig), in eetbuien, in het uitbraken van voeding, in voedselweigering, enzoverder.

Er bestaan verschillende soorten eetstoornissen, maar de drie meest voorkomende zijn Anorexia Nervosa, Boulimia Nervosa en Binge Eating Disorder waarbij men bij Anorexia Nervosa een verstoord lichaamsbeeld heeft wat uit in extreem lijnen. Personen die lijden aan Boulimia Nervosa hebben last van eetbuien en inadequaat compensatiegedrag en om gewichtstoename te voorkomen, braken ze het voedsel opnieuw uit. Tot slot hebben personen met het Binge Eating Disorder ook last van eetbuien, maar zonder het inadequate compensatiegedrag waardoor zij vaak overgewicht hebben, in tegenstelling tot Boulimia Nervosa.

Net zoals andere aandoeningen gaat een eetstoornis niet zonder gevolgen gepaard. Als gevolg hiervan kan het lichaam en leven van de betreffende persoon enorm beïnvloedt worden. Zowel psychologisch, sociaal, alsook lichamelijk. Men raakt bijvoorbeeld sneller geïrriteerd, men zondert zich af van de omgeving wat resulteert in eenzaamheid en tot slot kan men last hebben van maag- en darmklachten.

En dan nu… de mondgezondheid!

Uit onderzoek blijkt dat eetstoornissen ook een grote impact hebben op de mondgezondheid. Na een verkenning van de literatuur bleek dat er veel onderzoek is gedaan naar de impact op de algemene gezondheid, maar dat de informatie over de mondgezondheid eerder beperkt blijft. Om deze reden werd het doel van dit onderzoek om deze impact op de mondgezondheid na te gaan. De bijhorende onderzoeksvraag kwam tot stand: “Wat is de impact van een eetstoornis op de mondgezondheid bij deze patiënten?” en meer specifiek bij de drie meest voorkomende eetstoornissen.

Hoe het antwoord tot stand kwam

Het antwoord op de bovenstaande vraag werd gezocht aan de hand van een literatuuronderzoek. Gedurende de periode van oktober 2021 tot en met december 2021 werd gebruik gemaakt van de zoekmachine PubMed die de databank Medline onderzoekt. Op basis van een systematische zoekstrategie werd er geprobeerd om een zo duidelijk en correct mogelijk antwoord te verkrijgen op de onderzoeksvraag.

Allereerst werd er grondig nagedacht over relevante inclusie- en exclusiecriteria, zoals bijvoorbeeld het jaartal van publicatie. De artikelen ouder dan tien jaar werden verwijderd waardoor dit onderzoek gebaseerd is op actuele bevindingen wat voor een betrouwbaarder antwoord op de onderzoeksvraag zorgt. Daarna ondergingen de geselecteerde artikelen eerst een kwaliteitsbeoordeling alvorens de antwoorden van de onderzoeksvraag werden onderzocht in de desbetreffende publicaties.

Het antwoord op de vraag: eenzijdig?

Uit de resultaten van deze studie blijkt dat een eetstoornis wel degelijk een veelzijdige impact heeft op de mondgezondheid en er hierbij een onderscheid kan gemaakt worden tussen de impact op de harde tandweefsels zoals het tandglazuur, de zachte tandweefsels zoals het tandvlees, alsook de parodontale status waarin een overzicht wordt gemaakt van de conditie van het tandvlees en de omliggende steunweefsels. Tot slot heeft een eetstoornis ook invloed op het speeksel.

De meest voorkomende bevinding was de aanwezigheid van tanderosie. Het maagzuur dat deze patiënten veelvuldig uitbraken, zorgt voor een erosieve aantasting van de tandoppervlakken. Door het oplossen van het tandglazuur ontstaat er slijtage (zie Figuur 1). Verder was er ook een veelvuldige aanwezigheid van cariës of met andere woorden tandbederf (zie Figuur 2). Dit is een aantasting van het tandglazuur. Na het eten of drinken van iets suikerrijk worden deze suikers omgezet in zuren en na verloop van tijd tast het zuur de tand aan. Tot slot werd er een verminderde speekselklierfunctie waargenomen. Dit laatste veroorzaakt een droge mond en dat zorgt dan weer voor een hoger risico op tandbederf.

Deze bovengenoemde mondproblematieken kwamen allemaal voor bij de drie soorten eetstoornissen. De verschillende eetstoornissen werden met elkaar vergeleken. In functie van tandbederf werd er geen verschil gevonden. Verder kwam tanderosie meer voor bij patiënten met Boulimia Nervosa. Bloedend tandvlees kwam meer voor bij Anorexia Nervosa en met betrekking tot het speeksel werd er geen onderscheid gemaakt tussen het type eetstoornis.

Figuur 1: Tanderosie

Figuur 2: Cariës of tandbederf

Naast de eetstoornissen Anorexia Nervosa en Boulimia Nervosa werd het Binge Eating Disorder ook opgenomen in dit onderzoek. Na het doorlezen van de verscheidene publicaties bleek dat geen enkele hiervan deze laatste problematiek specifiek beschreef in de onderzoeken. Om deze reden is de impact van Boulimia Nervosa op de mondgezondheid onbekend.

Belang van de resultaten: een optimaal samenwerkingsverband

Met de huidige kennis omtrent de invloed van een eetstoornis kan geconcludeerd worden dat een goede samenwerking tussen een tandarts, een mondhygiënist(e) en medische hulpverleners van essentieel belang is om de gezondheid van de patiënt ten goede te komen.

Als mondzorgprofessional zou men de eerste kunnen zijn die een mogelijke eetstoornis kan opmerken aan de hand van de toestand van het gebit en de weke weefsels. Zorgverleners op het psychisch gebied moeten daarentegen alert zijn op de tandheelkundige consequenties van een eetstoornis, vooral in combinatie met zelfopgewekt braken.