Is de verkeerseducatie van basisschoolkinderen eigenlijk wel de verantwoordelijkheid van scholen, of toch die van de ouders?
Is de verkeerseducatie van basisschoolkinderen eigenlijk wel de verantwoordelijkheid van scholen, of toch die van de ouders?
Minimaal 58 % van de basisschoolkinderen kijkt niet correct naar links en naar rechts bij het oversteken van de straat. Dit ontbrekende kijkgedrag is ook bij volwassen voetgangers de belangrijkste oorzaak van ongevallen. Het blijkt dat dit kijkgedrag zeer moeilijk aan te leren is met een eenmalige verkeersles. Wat kunnen we dan wel doen om de kinderen te helpen met hun verkeerskundige opvoeding?
Wat is het probleem?
Al enkele decennia klagen ouders, docenten, buurtbewoners en gemeenten over de ‘chaos aan de schoolpoort’. De oorzaak hiervan ligt grotendeels in het feit dat Vlaanderen wordt gekenmerkt door een verspreide bebouwing (lintbebouwing). Hierdoor zijn er grote verschillen in afstanden van het huis van de kinderen tot aan de school. Vooral de kinderen die verder weg wonen komen met de auto naar school. Maar de aanwezigheid van de auto in schoolzones geeft andere ouders weer een onveilig gevoel waardoor ook deze ouders hun kinderen met de auto naar school gaan brengen. Dit vormt dan ook een vicieuze cirkel doordat steeds meer ouders hun kinderen met de auto naar school brengen.
Hier kleven een aantal nadelen aan. Ten eerste hebben de kinderen die nog wel te voet of met de fiets naar school komen, een nog groter risico om betrokken te raken bij ongevallen. Daarnaast krijgen kinderen steeds minder de kans om met een ouder op een veilige manier ervaring op te doen in het verkeer. Kinderen bewegen dan ook steeds minder, waardoor er steeds meer overgewicht en achterstanden in de motoriek van kinderen is.
Om deze vicieuze cirkel te doorbreken heb ik een wetenschappelijk onderzoek gedaan naar ‘veilige schoolomgevingen’. In eerste instantie zijn tien observaties gehouden aan drie Vlaamse basisscholen. Hierbij is op het zebrapad voor de schoolpoort het gedrag van enerzijds de auto’s en anderzijds de zwakke weggebruikers geobserveerd. Dit zijn de voetgangers, fietsers of kinderen met bijvoorbeeld een step of skates.
Welke resultaten komen uit dit onderzoek
Uit deze observaties blijkt dat ouders de auto slordig op straat parkeren om hun kinderen uit te laten stappen. De kinderen zijn daarentegen niet actief genoeg met het verkeer bezig. De snelheid van het oversteken van de straat is vaak te hoog doordat kinderen niet afstappen van de fiets of de step. Verder is de onoplettendheid van de kinderen vastgesteld. Het blijkt dat van de 219 kinderen, 58% van de basisschoolkinderen niet correct naar het gemotoriseerde verkeer kijkt, vooraleer ze de weg oversteken. De aanwezigheid van een gemachtigd opzichter lijkt het kijkgedrag van de kinderen wel te verbeteren.
“58% van de kinderen kijkt niet correct voordat ze de straat oversteken”
Om het correcte kijkgedrag bij kinderen aan te leren is een korte verkeersles gemaakt. Basisschoolkinderen uit klas drie tot en met zes kregen een korte video te zien waarin er vanuit het perspectief van een voetganger wordt overgestoken op een zebrapad. Hierbij draait de camera van links naar rechts. De kinderen moeten opnoemen wat ze hebben gezien. Zoals het type voertuig, de kleur van het voertuig en of ze het voertuig aan de linker- of rechterkant hebben gezien. Na de verkeersles zijn opnieuw observaties gehouden om te bepalen of het kijkgedrag van de basisschoolkinderen is verbeterd. Ondanks dat de gehele verkeersles is gebaseerd op wetenschappelijk bewezen onderwijsmethoden, blijken de kinderen niet meteen beter te gaan kijken bij het oversteken. Het kijkgedrag van de kinderen lijkt dan ook moeilijk aan te leren met een eenmalige korte verkeersles.
De ongevallengegevens van de Politie liegen er niet om. Daaruit blijkt dat het ontbrekende kijkgedrag van voetgangers de aanleiding is in 60% van de voetgangersongevallen binnen de bebouwde kom. Dit geldt voor alle leeftijden van de voetgangers en dus niet alleen voor kinderen. Verder blijkt dat zebrapaden zonder verkeerslichten de gevaarlijkste locaties zijn voor voetgangers om betrokken te raken bij een ongeval. Het subjectieve verkeersveiligheidsgevoel is in België dan ook zeer slecht ten opzichte van andere Europese landen.
Wat kunnen we dan wel doen voor veiligere schoolzones?
Wat betreft het ontbrekende kijkgedrag van de basisschoolkinderen, blijken de fysieke eigenschappen nog sterk onderontwikkeld te zijn. Tot ongeveer het achtste levensjaar is het kijkgedrag nog niet volgroeid en ook het risicobewustzijn begint zich pas vanaf tien à twaalf jaar te ontplooien. Begeleide blootstelling en ervaring met het verkeer kunnen dit proces wel sterk versnellen en verbeteren.
Er moet dus steeds meer belang komen aan ‘informele educatie’ waarbij ouders een cruciale rol hebben met betrekking tot de verkeersopvoeding van hun kinderen. Duurzame woon-schoolverplaatsingen – zoals te voet of met de fiets – vormen hierbij de ideaal oplossing. Kinderen krijgen op deze manier de kans om op een veilige manier kennis te maken met het verkeer. En anderzijds kunnen we samen een steentje bijdragen aan het milieu door de negatieve effecten van de auto te vermijden.
Ligt de focus van verkeerslessen op lagere scholen voornamelijk op kinderen, of toch op het betrekken van de ouders?
Kinderen leren tot ongeveer twaalf jaar vooral uit de praktijk. Verkeerslessen moeten dan ook vooral buiten, in het ‘echte verkeer’ worden gedaan. Aangezien de lagere scholen weinig tijd over hebben, is de verkeerskundige opvoeding voor een groot deel de verantwoordelijkheid van de ouders. Om een goed begin te geven, kunnen ouders – maar ook grootouders, de oppas of leraren – de verkeersles gratis op YouTube bekijken met de basisschoolkinderen. De video duurt slechts tien minuten en is te bekijken via de volgende link: ‘https://youtu.be/deUxVUujB0g’, of via de zoekterm: “De Oversteek-Game, Zie jij alles?!”.
Conclusie
Het kijkgedrag van voetgangers in het verkeer blijkt problematisch, ongeacht de leeftijd van de voetganger. Dit onderzoek heeft aangetoond dat de video na eenmalig gebruik weinig effect heeft. De conclusie uit dit onderzoek luidt dan ook dat ouders na de verkeerslessen, veel meer hun kinderen moeten begeleiden in het verkeer. Pak de fiets, step, skates of ga te voet en geef onderweg tips aan de kinderen. Alleen zo kunnen we het verkeer samen veiliger maken. Jong geleerd is oud gedaan!
Bibliografie
Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs, Kwalificaties en Studietoelagen. (2022). Basisonderwijs. Opgehaald van Onderwijsdoelen: https://onderwijsdoelen.be
Agentschap Wegen en Verkeer. (2019). Algemene omzendbrief nopens de wegsignalisatie, Deel III Wegmarkeringen. Brussel: AGENTSCHAP WEGEN EN VERKEER AFDELING VERKEER, WEGSYSTEMEN EN TELEMATICA.
Agentschap Wegen en Verkeer. (2019). Criteria voor de aanleg van een gevleugelde voetgangersoversteek t.h.v. schoolomgevingen, Ontwerprichtlijn.
Alexomanolaki, M., Loveday, C., & Kennett, C. (2007). Music and Memory in Advertising: Music as a Device of Implicit Learning and Recall. Music, sound and the moving image, 51-71.
AllesOverMarktonderzoek. (z.d.). AOM Steekproefcalculator. Opgeroepen op 2022, van Alles over marktonderzoek: https://allesovermarktonderzoek.nl/steekproef-algemeen/steekproefcalcul…
Alsaleh, N., & Alnanih, R. (2020). Gamification-based Behavioral Change in Children with Diabetes Mellitus. Procedia Computer Science, 442-449.
Aya. (2022). Opgeroepen op 2022, van Aya: https://aya.be/video
Baarda, B., Bakker, E., Van Der Hulst, M., Fischer, T., Julsing, M., Van Vianen, R., & De Goede, M. (2014). Basisboek Methoden en Technieken. In Kwantitatief praktijkgericht onderzoek op wetenschappelijke basis(pp. 61-324). Groningen/Houten: Nordhoff uitgevers.
Baert, D. (2021). 3 weken kerstvakantie in basisonderwijs in strijd tegen corona: is onderwijs wel of niet de motor van de pandemie? Opgehaald van VRT Nieuws: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/12/03/onderwijs-als-motor-van-de-pand…
Bartholomew, L., Parcel, G., Kok, G., & Gottleib, N. (2006, 2016). Planning health promotion programs, An Intervention Mapping Approach. Jossey-Bass.
Bouhouras, E., & Basbas, S. (2021). Passenger Car Equivalent Value for Commercial Vehicles: A New Approach. Periodica Polytechnica. Transportation Engineering, 354.
Brijs, K., Ruiter, R., & Brijs, T. (2009). Naar een evidence-based en doelgroep-specifieke verkeerseducatie. Jaarboek Verkeersveiligheid 2009, 92-100.
Brijs, T. (2015). Resultaten ‘Zeppe & Zikki-verkeersonderzoek’ zijn bekend. Opgehaald van Zeppe en Zikki: https://zeppezikki.be/nl/artikel/resultaten-‘zeppe-zikki-verkeersonderzoek’-zijn-bekend
Bureau voor publicaties van de Europese Unie. (2021, November 17). Official Journal of the European Union, L 409, 17 November 2021. Opgehaald van EUR-Lex, Acces to European Union law: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:L:2021:409:TOC
Burlov, V., & Gomazov, F. (2018). Method of mathematical justification for using 3D zebra crossing. Transportation Research Procedia, 95-102.
Carpentier, A., Nuyttens, N., Schoeters, A., Populer, M., Declercq, K., & Hermans, E. (2014). Verkeersveiligheid van voetgangers in Vlaanderen, pijnpunten en oplossingen. Diepenbeek: Steunpunt Verkeersveiligheid & Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid.
Choi, Y., Lee, S. M., & Li, H. (2013). Audio and Visual Distractions and Implicit Brand Memory: A Study of Video Game Players. Journal of Advertising, 219-227.
Colborne, H. (1970). Two experiments on methods of training children in road safety. Crowthorne: Transport and Road Research Laboratory, Report LR 403.
Cornet, L., Den Besten, A., & Van Gelder, J. (2019). VIRTUAL REALITY EN AUGMENTED REALITY IN JUSTITIËLE CONTEXT. Twente: Universiteit Twente.
Craps, H., & VSV. (2019). Voetgangersbrevet brons. Mechelen: Jan Peumans.
Craps, H., & VSV. (2019). Voetgangersbrevet zilver. Mechelen: Jan Peumans.
Cross, R., & Mehegan, J. (1988). Young children`s conception of speed: possible implications for pedestrians safety. International Journal of Science Education, 3-265.
Crowne, D., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 109.
DaCoTa. (2012). Children in road traffic, Deliverable 4.8c of the EC FP7 project DaCoTA. DaCoTa.
Dataloep-Publiek.Vlaanderen. (z.d.). Inschrijvingen gewoon kleuter- en lager onderwijs. Opgeroepen op 04 2021, van Qlikview: https://dataloep-publiek.vlaanderen.be/QvAJAXZfc/notoolbar.htm?document…
De Ceunynck, T. (2017). Defining and applying surrogate safety measures and behavioural indicators through site-based observations. Lund: Department of Technology and Society, Lund University.
De Ceunynck, T., Pelssers, B., & Daniels, S. (2021). Gevleugelde oversteekplaatsen op 2x2 wegen, Evaluatiestudie aan de hand van gedrags- en conflictobservatie. Brussel: Vias institute – Kenniscentrum Verkeersveiligheid.
De Ceunynck, T., Pelssers, B., Daniels, S., Temmerman, P., & Martensen, H. (2020). 3D voetgangersoversteekplaatsen Evaluatiestudie aan de hand van gedrags- en conflictobservatie en snelheidsmetingen. Brussel: Vias institute – Kenniscentrum Verkeersveiligheid.
De Ceunynck, T., Wijlhuizen, G., Fyhri, A., Gerike, R., Köhler, D., Ciccone, A., . . . Bakker, M. (2019). Determinants and barriers of walking, cycling and using Personal e- Transporters: a survey in nine European cities. ISAAC - Stimulating safe walking and cycling within a multimodal transport environment.
De-Marcos, L., Domínquez, A., Saenz-de-Navarrete, J., & Pagés, C. (2014). An empirical study comparing gamification and social networking on e-learning. Computers & Education, 82-91.
Departement Mobiliteit & Openbare Werken. (z.d.). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen (2019-2020) Analyserapport. Opgehaald van Vlaanderen.be: https://assets.vlaanderen.be/image/upload/v1606421216/OVG_5.5_-_Samenva…
Departement Mobiliteit en Openbare Werken. (2013). Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen. Brussel.
Deterding, S., Dixon, D., Khaled, R., & Nacke, L. (2011). From game design elements to gamefulness: defining "gamification". Proceedings of the 15th International Academic MindTrek Conference on Envisioning Future Media Environments, 9-15.
Devisch, O., Veestraeten, D., & Thewissen, L. (2016). Rekenen met linten: Een rekenmodel als aanzet voor een debat rond lintbebouwing. Ruimte & Maatschappij, 28-45.
Diependaele, K. (2015). Respect voor verkeerslichten bij voetgangers: Een nationale gedragsmeting in Belgie.Brussel: Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid – Kenniscentrum.
Dragutinovic, N., & Twisk, D. (2006). The effectiveness of road safety education. Leidschendam: SWOV Institute for Road Safety Research, The Netherlands.
Duke, C. R., & Carlson, L. (1994). Applying implicit memory measures: word fragment completion in advertising tests. Journal of current issues and research in advertising, 29-30. Opgehaald van https://web-p-ebscohost-com.bib-proxy.uhasselt.be/ehost/pdfviewer/pdfvi…
Duperrex, O., Bunn, F., & Roberts, I. (2002). Safety education of pedestrians for injury prevention: a systematic review of randomised controlled trials. British Medical Journal, 1129-1131.
Elvik, R., Vadeby, A., Hels, T., & Van Schagen, I. (2019). Updated estimates of the relationship between speed and road safety at the aggregate and individual levels. Accident Analysis & Prevention, 114-122.
ETSC. (2018). Reducing Child Deaths on European Roads. PIN Flash Report 34. Brussels.
EURIB. (2020). Elaboration Likelihood Model of attitude change. Opgehaald van EURIB: https://www.eurib.net/elaboration-likelihood-model/
Fadhli, M., Brick, B., Setyosari, P., Ulfa, S., & Kuswandi, D. (2020). A Meta-Analysis of Selected Studies on the Effectiveness of Gamification Method for Children. International Journal of Instruction, 845-854.
Fandom. (z.d.). Hedgehogs (THINK!). Opgeroepen op 2022, van Admascots: https://admascots.fandom.com/wiki/Hedgehogs_(THINK!)?fbclid=IwAR3Z_CjYW…
Fendler, R. (2019). Desire Paths: A Reflection With Preservice Students in the Eventful Space of Learning. Studies in art education, 275-286.
Fransen, J., & Woolfitt, Z. (2018). Handreiking voor het didactisch inzetten van video. Den Haag: Hogeschool Inholland.
Google. (2022, January 22). Google maps. Opgehaald van https://www.google.nl/maps/@51.1658544,4.845886,11z
Google. (2022). Veelgestelde vragen over vindbaarheid en prestaties. Opgehaald van Support.Google, Youtube Help: https://support.google.com/youtube/answer/141805?hl=nl
Grotenhuis, M., Walraven, A., & Mortel, N. (2016). Living examples: the positive effect of instructional videos on physics tests in Dutch pre-university classes. Mens en Maatschappij, 77-92.
Hartkamp, G. (2007). Actuele ontwikkelingen rond het primair muziekonderwijs. Utrecht: Universtiteit Utrecht.
Hecke, S. (2022). EEN BEELD ZEGT MEER DAN DUIZEND WOORDEN. Opgehaald van Houthoff: https://www.houthoff.com/-/media/Houthoff/Publications/svanhecke/blogpo…
Henson, R., Echstein, D., Waszak, F., Frings, C., & Horner, A. (2014). Stimulus–response bindings in priming. Trends in cognitive sciences.
Hoekstra, A., & Twisk, D. (2010). De rol van ouders in het informele leerproces van kinderen van 4 tot 12 jaar.Leidschendam: Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV.
Hufnagel, C. (2020). Impact of Gamification on Individual’s Motivation and Behavior. ProQuest Dissertations Publishing, 243.
Hut, G., Prinsen, L., & Schotanus, T. (z.d.). Instrumenten voor het automatisch berekenen van ontruimingstijden. Opgehaald van Verkeerskunde: https://www.verkeerskunde.nl/Uploads/2010/10/B6--Instrumenten-voor-het-…
Janssens, D., Paul, R., & Wets, G. (2020). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 5.5 (2019-2020).Diepenbeek: Vlaamse Overheid.
Jud, H. (1992). Arbeitsgemeinschaft Recht für Fußgänger ARF, Fußwege im Siedlungsbereich. Zürich: Richtlinien für bessere Fußgängeranlagen.
Knowles, J., Smith, L., Cuerden, R., & Delmonte, E. (2012). Analysis of police collision files for pedestrian fatalities in London, 2006–10. London: Transport Research Laboratory.
Kop, M. (2021, February 21). Auteursrechten Muziek. Opgehaald van MuziekenRecht.nl: https://www.muziekenrecht.nl/artiestennaam-registreren
Lehtonen, E., Sahlberg, H., Rovamo, E., & Summala, H. (2017). Learning game for training child bicyclists’ situation awareness. Accident Analysis & Prevention, 72-83.
Lemmens, L. (2018, October 12). 'Schoolstraat' voortaan opgenomen in Wegcode. Opgehaald van Wolters Kluwer: https://polinfo.kluwer.be/NewsView.aspx?id=VS300646695&contentdomains=P…
Limbourg, M. (1997). Kind und Verkehr – alles verkehrt? Kinderspezifische Mechanismen und Verhaltensmuster als Auslöser für Unfälle im Verkehr, Bericht über die 3. Saarbrücken: Saarländische Ökopädiatrie-Tagung „Wohin geht die Fahrt?
Lunenburg, F. (2011). Goal-Setting Theory of Motivation. INTERNATIONAL JOURNAL OF MANAGEMENT, BUSINESS, AND ADMINISTRATION, 1-6.
Ma, X., Yuan, Y., Van Oort, N., & Hoogendoorn, S. (2020). Bike-sharing systems’ impact on modal shift: A case study in Delft, the Netherlands. Journal of Cleaner Production, 2.
Mayer, R. (2017). Using multimedia for e-learning. Journal of computer assisted learning, 403-423.
Mimura, Y., Ando, R., Higuchi, K., & Yang, J. (2020). Recognition on trigger condition of autonomous emergency braking system. Journal of Safety Research, 239-247.
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. (2003). Vademecum voetgangersvoorzieningen. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, afdeling verkeerskunde.
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. (2004). Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Mobiel21. (2022, January). Aya. Opgehaald van Mobiel21 zet mensen in beweging: https://www.mobiel21.be/campagnes-en-projecten/aya-voor-de-allerkleinst…
Mobiel21. (z.d.). Sam de verkeersslang. Opgeroepen op 04 19, 2021, van Samscholen: https://verkeersslang.be/samscholen/?schoolyear=2020-2021
Molinero, A., Perandones, J., Hermitte, T., Grimaldi, A., Gwehengerber, J., Daschner, D., . . . et al. (2009). TRACE Project. Deliverable 1.2. Road users and accident causation. Part 2: In-depth accident causation analysis. TRACE (Traffic Accident Causation in Europe), 154-157.
Nelson, D., Reed, U., & Walling, J. (1976). Pictorial superiority effect. Journal of Experimental Psychology: Human Learning & Memory, 523-528.
Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw. (2019). Steekkaart 17 SRT – Meting van de stroefheid met de Skid Resistance Tester (SRT-slinger). In Instrumenten voor wegbeheerders (pp. 1-12). Brussel: Annick De Swaef.
Otte, D., Jänsch, M., & Haasper, C. (2012). Injury protection and accident causation parameters for vulnerable road users based on German In-Depth Accident Study GIDAS. Accident Analysis & Prevention, 149-153.
Otte, D., Jänsch, M., & Haasper, C. (2012). Injury protection and accident causation parameters for vulnerable road users based on German In-Depth Accident Study GIDAS. Accident Analysis & Prevention, 149-153.
Overmars, S. W., & Poels, K. (2013). Singlemedium- versus multimediacampagnes: Invloed op impliciet versus expliciet geheugen, merkattitude en aankoopintentie. Tijdschrift Voor Communicatiewetenschap, 41, 104-121.
Parkin, A. (1987). Memory and Amnesia. Oxford: Basil Blackwell.
Pelssers, B. (2019). Voetgangers, Themadossier Verkeersveiligheid nr. 7. Brussel: Vias institute – Kenniscentrum Verkeersveiligheid.
Pelssers, B. (2020). Hoe verplaatsen we ons het veiligst? Onderzoek naar de wijze waarop we ons verplaatsen en verkeersveiligheid. Brussel: Vias Institute - Kenniscentrum Verkeersveiligheid.
Pelssers, B., & De Vos, N. (2020, August 31). Kerncijfers verkeersveiligheid 2020. Opgeroepen op 01 29, 2021, van Vias Institute: https://www.vias.be/publications/Kerncijfers%20verkeersveiligheid%20202…
Peters, P. F. (2005). Exchanging Travel Speed: Time Politics in Mobility Practices. Configurations, 395-419.
Prochaska, J., DiClemente, C., & Norcross, J. (1992). In search of how people change. Applications to addictive behaviors. Am Psychol., 1102-1114.
Riaz, M., Cuenen, A., Janssens, D., Brijs, K., & Wets, G. (2019). Evaluation of a gamified e-learning platform to improve traffic safety among elementary school pupils in Belgium. Personal and Ubiquitous Computing, 931–941.
Rosenbloom, T., Mandel, R., Rosner, Y., & Eldror, E. (2015). Hazard perception test for pedestrians. Accident Analysis & Prevention, 160-169.
Roynard, M., Schoeters, A., & Wénin, M. (2015). Veilig naar school, Analyse van verkeersongevallen met kinderen in de buurt van basisscholen. Brussel: Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid – Kenniscentrum Verkeersveiligheid.
Ryan, R., Hosking, J., Wilkinson-Meyers, L., & Ameratunga, S. (2018). Children's perceptions of a ‘self-explaining road’ intervention to improve neighbourhood safety. Journal of paediatrics and child health, 365–369.
Sandels, S. (1975). Children in traffic. London: Paul Elek.
Schieber, R., & Thompson, N. (1996). Developmental risk factors for childhood pedestrian injuries. Injury Prevention 1996, 228-236.
Schinckus, L., Meesmann, U., Delannoy, S., Wardenier, N., & Torfs, K. (2021). Hoe kijken weggebruikers naar verkeersveilig- heid? Resultaten van de zesde nationale attitudemeting (2018). Brussel: Vias institute – Kenniscentrum verkeersveiligheid.
Schoeters, A. (2018). Kinderen, Themadossier Verkeersveiligheid nr. 17. Brussel: Vias institute – Knowledge Centre Road Safety.
Sedgwick, P., & Greenwood, N. (2015). Understanding the hawthorne effect. BMJ, 351.
Segers, E. (2016). Meer leren van beeld en geluid. Opgehaald van Kennisplatvorm voor het onderwijs: https://wij-leren.nl/multimedia-beeld-geluid-audio.php
Seporaitis, M., Vorobjovas, V., & Vaitkus, A. (2020, September). Evaluation of Horizontal Curve Radius Effect on Driving Speed in Two Lane Rural Road. Pilot Study. The Baltic Journal of Road and Bridge Engineering, 254.
Sieben, I., & Linssen, L. (2009). Logistische regressie analyse: een handleiding. Nijmegen: RTOG: Research Technische Ondersteuningsgroep, Radboud Universiteit.
Slootmans, F. (2020). Statistisch rapport 2020, Verkeersongevallen 2019. Brussel: Vias institute – Kenniscentrum Verkeersveiligheid.
Slootmans, F. (2021). Statistisch rapport 2021, Verkeersongevallen 2020. Brussel: VIAS Institute.
Slootmans, F., Delannoy, S., & Van Den Berghe, W. (2021). Status van de verkeersveiligheid in België, Achtergrondinformatie bij de Staten-Generaal Verkeersveiligheid 2021. Brussel: Vias Institute.
Statistiek Vlaanderen. (z.d.). Schoolbevolking basis- en secundair onderwijs. Opgeroepen op 04 2021, van https://www.statistiekvlaanderen.be/nl/schoolbevolking-basis-en-secunda…
Stroombergen, K., De Bruyn, D., Vandenberghen, J., Theys, K., & Frederix, M. (2011). Autovrije schooldagen Veilig en milieuvriendelijk naar school. Leuven: Mobiel21 vzw.
Stroombergen, K., Lambert, L., & Frederix, M. (2010). Fietspoolen, voetpoolen, carpoolen, Veilig en milieuvriendelijk naar school. Leuven: Mobiel21 vzw.
Swanson, A. (z.d.). Transtheoretical model. Opgehaald van http://www.aaronswansonpt.com/wp-content/uploads/2015/11/TRANSTHEORETIC…
SWOV. (2017). Verkeerseducatie. SWOV-factsheet, december 2017. Den Haag: SWOV.
Thomson, J., Tolmie, A., Foot, H., & McLaren, B. (1996). Child development and the aims of road safety education.Funder: Department for Transport.
Ton, P. (1940-1945). Bezettingsjaren in Nederland en Nederlands-Indië. Opgeroepen op 01 2022, van Museon: https://www.europeana.eu/nl/item/2021657/resource_document_museon_10145…
Toroyan, T., & Peden, M. (2007). Youth and Road Safety. Geneva: World Health Organization.
TrafficSupply. (2022, February 02). Webshop verkeers-, tekst en informatieborden. Opgehaald van Verkeersbord.be: https://www.verkeersbord.be/p/6791/belgische-verkeersborden/f-serie-aan…
Ungvarai, A. (2019). Modal Split - Different Approaches to a Common Term. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1-7.
Van Daele, E., & Van de Voorde, J. (2017). Vrijwilligers in een politiezone, Het geheim van een goed huwelijk.Maklu-Uitgevers.
Van Dale. (2022, January 29). Betekenis Segregatie. Opgehaald van Gratis Woordenboek: https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/segregat…
Van Garsse, S., Keunen, S., Loncke, E., De Gendt, T., Goris, J., Bodvin, C., . . . Vaes, S. (2016). Handboek bestuursrecht. In S. v. Garsse, & et al., Handboek bestuursrecht (p. 56). Brussel: ASP nv.
Verstraeten, S., & Frederix, M. (z.d.). De Sam verkeersslang, zet je school in beweging! Leuven: Mobiel21 vzw.
Vias Institute. (2017). Nationale verkeersonveiligheidsenquête 2017. Brussel: Vias Institute.
Vias Institute. (2022). Briefing dodehoekongevallen. Brussel: Vias Institute.
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (2022). Onderwijsdoelen. Opgeroepen op 2022, van Onderwijs.Vlaanderen: https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/onderwijspersoneel/van-basis-tot-vol…
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (2022). STRUCTUUR EN ORGANISATIE VAN HET ONDERWIJSSYSTEEM. Opgehaald van Onderwijs.Vlaanderen: https://data-onderwijs.vlaanderen.be/documenten/bestand.ashx?nr=8138
Vlaamse Overheid. (2010). Werkboek Schoolomgevingen, samen werken aan een duurzame en verkeersveilige schoolomgeving. Brussel: Agentschap Wegen en Verkeer.
Vlaamse Overheid. (2011). De hiaattijd is de tijdsduur (s) tussen het afmelden van het vorige voertuig en het aanmelden van het volgende voertuig op een detectielus”. Brussel: Agentschap Wegen en Verkeer.
Vlaamse Stichting Verkeerskunde. (2020, January). Jaarverslag 2019. Opgeroepen op 04 2021, van https://www.vsvjaarverslag.be
Vlaamse Stichting Verkeerskunde. (z.d.-a). Bereken je stopafstand. Opgeroepen op 05 2021, van https://www.veiligverkeer.be/inhoud/bereken-je-stopafstand/
Vlaamse Stichting Verkeerskunde. (z.d.-b). Verkeer op school. Opgeroepen op 04 2021, van https://www.verkeeropschool.be
Vlaanderen is onderwijs & vorming. (z.d.). Onderwijsstatistieken van de Vlaamse overheid. Opgeroepen op 04 18, 2021, van Dataloep.publiek-vlaanderen: https://dataloep-publiek.vlaanderen.be/QvAJAXZfc/notoolbar.htm?document…
Vlakveld, W., Goldenbeld, C., & Twisk, D. (2008). Beleving van verkeersonveiligheid, Een probleemverkenning over subjectieve veiligheid. Leidschendam: Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV.
VSV. (2022, February 21). Wat doen ze? Opgehaald van Verkeersouders: https://www.verkeersouders.be/word-verkeersouder/zoek-verkeersouders/
VTM. (2022). TV-Gids. Opgeroepen op 2022, van VTM.
Wang, X., & Zhang, R. (2021). Carpool services for ride-sharing platforms: Price and welfare implications. Naval research logistics, 2.
Wegcode & Vias institute. (2022). Verkeersreglement. Opgehaald van Wegcode.be: https://wegcode.be
WHO. (2013). Pedestrian safety: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva: World Health Organisation.
Wittenberg, R. (2019). Procesevaluatie naar de tevredenheid van de lespakketten van de VSV voor het lager onderwijs in Vlaanderen (BE). Diepenbeek: Universiteit Hasselt.
YouTube. (2022, February 21). Communityrichtlijnen. Opgehaald van RICHTLIJNEN EN BELEID: https://www.youtube.com/howyoutubeworks/policies/community-guidelines/#…
Youtube. (2022). Youtube-Praktijkgids. Opgehaald van Google Support: https://support.google.com/youtube/answer/3070500?hl=nl&ref_topic=60842…
YouTube Family & Learning en YouTube Spaces. (2022). Video's maken voor Youtube Kids, Praktijkgids. Opgehaald van Youtube Kids: https://static.googleusercontent.com/media/www.youtube.com/en//intl/nl/…
YouTube Help. (2022, January 21). Beleid voor kindveiligheid. Opgehaald van YouTube-beleid: https://support.google.com/youtube/answer/2801999?hl=nl
Zeppe & Zikki. (z.d.). Zeppe & Zikki, gezichten voor meer verkeersveiligheid. Opgeroepen op 04 29, 2021, van https://zeppezikki.be/nl/informatie
Zeuwts, L., Cardon, G., Deconinck, F., & Lenoir, M. (2018). The efficacy of a brief hazard perception interventional program for child bicyclists to improve perceptive standards. Accident Analysis & Prevention, 449-456.
Zeuwts, L., Vansteenkiste, P., Deconinck, F., Cardon, G., & Lenoir, M. (2017). Hazard perception in young cyclists and adult cyclists. Accident Analysis & Prevention, 64-71.
Zwahlen, H. (1975). Distance judgement capabilities’ of children and adults in a pedestrian situation. Zeitschrift für Verkehrssicherheit, 2-114.
