Computa... Wat?!

Lotte
Stuer

Computationeel denken het is iets waar men misschien nog niet zoveel over gehoord heeft, maar iedereen heeft de kernconcepten ervan zeker al eens toegepast. Denk maar aan het in elkaar steken van een kast of het volgen van een recept.

Weer iets nieuws

Het onderwijslandschap is voortdurend in beweging, wat voor extra druk zorgt bij leerkrachten. Doordat beslissingen in verband met de onderwijsvernieuwingen laat gevallen zijn, was ook het nieuwe lesmateriaal van de uitgeverijen zeer laat beschikbaar. Daarenboven is dit materiaal ook vaak niet op maat van de klassituatie en voorkeur van de leerkracht. Dit was ook het geval wanneer de nieuwe eindtermen rond computationeel denken van start gingen in september 2021. Met mijn bachelorproef heb ik als student van de lerarenopleiding druk weggenomen van het wiskunde-team en hoop ik dit in de toekomst nog te doen bij andere teams.

Computationeel denken

Logo Python

Computationeel denken betekent letterlijk ‘denken als een computer’. Dit wordt aangeleerd met behulp van programmeren in een programmeertaal. Een van de meest gebruikte programmeertalen ter wereld is Python. Het is een zeer eenvoudige programmeertaal die als syntax de Engelse taal gebruikt. Hierdoor kan iemand die weinig kennis heeft van programmeren vrij snel een programma begrijpen wanneer men het van links naar rechts en van boven naar onder leest. Python wordt dan ook door de meeste scholen gekozen als middel om computationeel denken te aan te leren. In het eindproduct van deze bachelorproef wordt ook Python gebruikt als programmeertaal. Om een programma uit te voeren heeft men ook een omgeving nodig die het geschreven programma kan vertalen en uitvoeren. In het lessenpakket wordt er gebruikgemaakt van de app Thonny. Toch is het schrijven van code niet hetzelfde als computationeel denken. Hierbij gaat het om het instaat zijn om complexe problemen in deelproblemen op te splitsen en deze te vertalen in een zo eenvoudig mogelijk en ondubbelzinnig algoritme. Een algoritme gebruiken is één van de kernconcepten van computationeel denken. Het is een verzameling of reeks instructies die stapsgewijs worden uitgevoerd om een doel te bereiken, zoals het bereiden van een taart

Leer leerlingen denken als een computer. 



(Klasse, 2020)

Waarom kiezen voor dit lessenpakket?

Voor het maken van het lessenpakket computationeel denken werd inspiratie gehaald uit reeds bestaand lesmateriaal en bijscholingen. De rode draad doorheen het lessenpakket is het programmeren van een rekenmachine. Hiermee bouwen de leerlingen stap voor stap hun eigen rekenmachine op aan de hand van de nieuwe theorie die ze dan onmiddellijk toepassen. Ze zien hierdoor hun eigen evolutie en kunnen trots zijn op hun vooruitgang.

In het lessenpakket ligt er een grotere focus op denkvragen dan in het materiaal dat voorhanden is. Dit om het denken als een computer zo goed mogelijk in te oefenen.

Bovendien biedt het lessenpakket voldoende differentiatiemogelijkheden zodat leerlingen de juiste uitdagingen kunnen aangaan op basis van hun individuele mogelijkheden. Differentiatie is zowel mogelijk binnen het theoretische gedeelte als bij het maken van oefeningen. Daarenboven biedt het lessenpakket ook enkele praktische voordelen. Een eerste voordeel is het efficiënte tijdsgebruik en onmiddellijke inzetbaarheid van het lessenpakket. Het heeft alle te behalen doelen gekoppeld in een lessenpakket van een tiental lesuren waardoor het onmiddellijk inzetbaar is voor leerkrachten die de leerstof beheersen. Een tweede voordeel is de lage kostprijs vermits deze enkel bestaan uit de printkosten van de school indien gekozen wordt voor een papierenversie. Dit komt goed van pas in tijden waar er aan de scholen gevraagd wordt om de kosten voor leerlingen te beperken.

 

Voorblad lessenpakket

Uittesten voor de klas

Het lesmateriaal werd volledig uitgetest in het derde en vierde jaar biotechnische wetenschappen van de doorstroomfinaliteit van de Broederschool Biotechnische en Sport te Sint-Niklaas. Op basis van de feedback en ervaringen werden kleine aanpassingen doorgevoerd om het materiaal beter te laten aansluiten bij de behoeften van de leerkrachten. De wiskundeleerkrachten hebben besloten om het lessenpakket ook de komende jaren te blijven gebruiken. Zij vinden het een waardevolle aanvulling op het bestaande materiaal.

Lotte Stuer

Bibliografie

Bastiaensen , B., & De Craemer, J. (sd). Zo denkt een computer. Programmeren en computationeel denken in het onderwijs. Vlaamse Overheid. Bogaert et al. (2021). Computationeel denken met Python. In VBTL 3/4 Logica | computationeel denken [D-finaliteit] (pp. 53 - 85). Die Keure. CNO. (2022). Wiskunde en Computationeel denken? Een perfecte match [Bijscholing]. Op 22 november 22. Universiteit Antwerpen. Frederix, S. (2020). Nieuwe eindtermen: leer je leerlingen denken als een computer. Klasse. Geraadpleegd op 10 mei 2023, van https://www.klasse.be/213656/kunnen-jouwleerlingen-al-computationeel-denken/ GO! (z.d.). Leerplannen 2de graad SO. Geraadpleegd op 2 december 2022, van https://pro.go.be/pedagogische-begeleiding-leerplannen-nascholing/leerplannen/leerplannenso/leerplannen-2de-graad Hex et al. (2021). Module Python. In Delta 3 - 5u - Leerboek [module pyhton]. Plantyn. Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (z.d.-a). Aanpak. Geraadpleegd op 10 mei 2023, van https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/computationeel-denken/aanpak Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (z.d.-b). Computationeel denken. Geraadpleegd op 2 december 2022, van https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/computationeeldenken/waarom-hoe-wat Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (z.d.-c). Leerplannen. Geraadpleegd op 2 december 2022, van Llinkid: https://llinkid.katholiekonderwijs.vlaanderen/#!/home/leerplan KU Leuven. (2022). Leerlijnen. Geraadpleegd op 28 mei 2023, van https://www.kuleuven.be/onderwijs/werken_opl/leerlijnen/wat Leerlijn. (r.d.). Geraadpleegd op 10 mei 2023, van https://www.stemcomputer.be/leerlijn Nederlandse encyclopedie. (z.d.). Geraadpleegd op 2 december 2022, van https://www.encyclo.nl/begrip/debuggen Rombaut, E., Molein, I., & Van Severen, T. (2020). De herziene taxonomie van Bloom in de klas. Pelckmans Pro. Van de Staey, Z., & Verlinde, T. (2018). Co-De: een digitaal leerplatform voor computationeel denken. KU Leuven. Vlaamse overheid. (z.d.-a). Onderwijsdoelen. Geraadpleegd op 2 december 2022, van https://onderwijsdoelen.be/modernisering Vlaamse Overheid. (z.d.-b). Onderwijsdoelen. Geraadpleegd op 25 mei 2023, van https://onderwijsdoelen.be/ Vlaamse overheid. (z.d.-c). Onderwijsdoelen en leerplannen in het secundair onderwijs. Geraadpleegd op 25 mei 2023, van https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/lerenen-evalueren/wat-leert-mijn-kind/onderwijsdoelen-en-leerplannen-in-het-secundaironderwijs 31/42 Vlaamse Overheid. (z.d.-d). Secundair onderwijs - 2de graad - na modernisering. Geraadpleegd op 2 december 2022 , van https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=SO_2DE_GRAAD&v… V2_0&filters=onderwijsniveau%255B0%255D%255Bid%255D%3D0767c5a44ffdc8a056 97bbe5b2021167fb49cf6e%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Btitel%255D%3DSe cundair%2520onderwijs%26onderwijsn Vlaamse overheid. (z.d.-e). Zestien sleutelcompetenties. Geraadpleegd op 2 december 2022, van https://www.kwalificatiesencurriculum.be/zestien-sleutelcompetenties

Universiteit of Hogeschool
Odisee
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Nele De Schepper
Thema('s)