Executieve functies inzetten om welbevinden van leerlingen in het buitengewoon onderwijs te verhogen
Wijchmaal, 4 april 2023 - Nina Vermeulen, studente Banaba Buitengewoon Onderwijs aan de Vives Hogeschool van Kortrijk, voert een praktijkonderzoek uit in de Sint-Elisabethschool in Wijchmaal waar ze tewerkgesteld is als leerkracht algemene- en sociale vorming (ASV). Het onderzoek richt zich op het welbevinden van leerlingen in het buitengewoon onderwijs type basisaanbod en toont aan dat het werken aan de executieve functies emotieregulatie en reactie-inhibitie bijdraagt aan een beter welbevinden van de leerlingen.
Het onderzoek van Vermeulen wordt uitgevoerd in samenwerking met de leraren en begeleiders van de Sint-Elisabethschool. Het onderzoek richt zich op leerlingen uit een klas type basisaanbod waar kinderen met een specifieke leerproblematiek les volgen. De leerlingen krijgen gedurende zes weken intensief les over de executieve functie emotieregulatie en reactie-inhibitie. Tijdens deze lessen leren de kinderen hun gevoelens te benoemen en op gepaste wijze te uiten en leren ze zichzelf te beheersen. Dit doen ze op een speelse manier zodat de motivatie van de leerlingen hoog blijft. De figuren Effi en Furon uit de methode Breinhelden worden hiervoor gebruikt.
Uit het onderzoek blijkt dat de leerlingen zich na afloop beter voelen in de klas en er minder ruzies zijn. "Ik ben enorm trots op het resultaat en ben ervan overtuigd dat het welbevinden van de leerlingen in het buitengewoon onderwijs type basisaanbod enorm vergroot kan worden wanneer er gedurende een langere periode ingezet wordt op de executieve functies emotieregulatie en reactie-inhibitie", zegt Vermeulen. De Sint-Elisabethschool zal deze bevindingen meenemen op schoolniveau en het inzetten op executieve functies van de leerlingen verder uitbreiden.
Benieuwd naar het hele praktijkonderzoek. Neem een kijkje op https://sites.google.com/st-elisabethschool.be/executievefuncties of neem contact op via n.vermeulen@t-elisabethschool.be.
Bibliografie
Baseler, M., & van Beers, A. (2012). Lekker in-je-vel spel: EQ-coaching kaartjes. Dubbelzes uitgeverij.
Boland, J. H. G., Aerden, I., Van de Weghe, J., & Vancraeyveldt, C. (2022). De kracht van spel: waar leerkrachten en jonge kinderen elkaar ontmoeten. SWP.
Cooper-Kahn, J., & Foster, M. (2014). Executieve functies versterken op school: een praktische gids voor leerkrachten. Hogrefe.
Dawson, P., & Guare, R. (2016). Coachen van kinderen en adolescenten met zwakke executieve functies. Hogrefe.
Dawson, P., & Guare, R. (2022). Executieve functies bij kinderen en adolescenten: Een praktische gids voor diagnostiek en interventie. Hogrefe.
Dawson, P., & Guare, R. (2017). Slim maar...: help kinderen hun talenten benutten door het executieve functies te versterken. (9de dr.). Hogrefe.
De Psycholoog. (2019). Interpersoonlijke vaardigheden. Opgeroepen op 30 december 2022, van De Psycholoog: https://www.depsycholoog.nl/interpersoonlijke-vaardigheden/
Feldman, R. (2020). Ontwikkelingspsychologie. Pearson Benelux.
Herrewijn, B., & Monfils, E. (2021). Breinhelden 5/6. Bazalt.
Hogrefe. (2022). BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies voor 5- tot en met 18-jarigen. Opgeroepen op 30 december 2022, van Hogrefe: https://www.hogrefe.com/nl/shop/vragenlijst-executieve-functies-voor-5-…
Houtman, M., Losekoot, M., van der Waals, T., & Waringa, M. (2017). Wijzer in executieve functies: 35 spelletjes om executieve functies bij leerlingen te trainen en te versterken. Handleiding en kaarten voor groep 5 t/m 8. Pica.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (2018). Zin in ler(v)en. Opgeroepen op 30 december 2022, van Zin in ler(v)en: https://zill-selector.katholiekonderwijs.vlaanderen/#/
Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (s.d.). Sociale vaardigheden. Opgeroepen op 30 december 2022, van Katholiek Onderwijs Vlaanderen: https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/sociale-vaardigheden/de-krach…
Kind & Gezin. (2013). Handleiding ZiKo. Opgeroepen op 3 januari 2023, van ZiKo: https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/11975
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. (s.d.). Zenuwcellen. Opgeroepen op 30 april 2023, van Nederlands Herseninstituut: https://herseninstituut.nl/over-het-brein/zenuwcellen/
Leukste Kinderliedjes. (2016, 23 april). Leren tellen - Tellen Tot 100 honderd - cijfers leren voor Peuters & Kleuters [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4gVrAsUEEFY
Mickey Mouse. (2013). “Bridge” by Ting Chian Tey: Disney Favorite [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=_X_AfRk9F9w
Mischel, W. (2015). The Marshmallow Test. Transworld Publishers.
Pameijer, N., Denys, A., Timbremont, B., & Van de Veire, H. (2020). Handelingsgericht werken. Acco.
Peters-Leijten, M. (2019). De kracht van spel: gericht op versterken van executieve vaardigheden (Herziene eerste druk, februari 2019). Spel & Brein.
Pijpers, R. (2017). Alles wat u moet weten over 21e eeuwse vaardigheden. Opgeroepen op 19 maart 2023, van Kennisnet: https://www.kennisnet.nl/artikel/6648/alles-wat-u-moet-weten-over-21e-e…
Rots & Water Instituut. (2022). Het Rots en Water programma. Opgeroepen op 30 december 2022, van Gadaku Institute - Rots en Water Instituut: https://www.rotsenwater.nl/algemeen/wat-is-het-rots-en-water-programma/
SLO. (2019). Executieve functies. Opgeroepen op 30 december 2022, van SLO: https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/executieve-functies/
Smidts, D. (2018). Zelfsturing in de klas: over aandacht, executieve functies en rust. Nieuwezijds.
Smidts, D., & Huizinga, M. (2020). Gedrag in uitvoering: over executieve functies bij kinderen en pubers. Uitgeverij Nieuwezijds.
