Moet de overheid van strategie veranderen om te communiceren over gokken met haar burgers?
Overheidsorganisaties kiezen voor een niet-persoonlijke communicatiestrategie wanneer ze communiceren over kansspelen met burgers. Dat vond Katho Jacobs, masterproefonderzoeker aan KU Leuven, aan de hand van verschillende interviews met overheidsorganisaties. Best een opmerkelijke bevinding, zeker wanneer het over preventiecommunicatie gaat.
Gokken en haar gevaren
Gokken is de laatste jaren steeds meer in opmars. In 2021 waren er dubbel zoveel burgers actief op online gokplatformen dan in 2018. Dat uit zich ook in de cijfers van verslavingen: in 2018 hadden 54.000 Vlamingen een verhoogd risico op een gokverslaving. Wereldwijd liggen die cijfers tussen de 0.5% en 8%. Deze cijfers zijn slechts een indicatie en mogelijk een onderschatting aangezien een gokverslaving lang onder de radar kan blijven bestaan. Eenmaal een gokverslaving zich uit is dat te merken aan financiële, familiale en psychosociale problemen. Vaak vormen die gevolgen een nieuwe motivatie voor gokkers om verder te spelen bijvoorbeeld omdat ze denken hun financiële problemen te kunnen oplossen wanneer ze zouden winnen. Echter belanden ze in een straatje zonder einde.
Deze cijfers zijn slechts een indicatie en mogelijk een onderschatting aangezien een gokverslaving lang onder de radar kan blijven bestaan.
Overheidscommunicatie rond kansspelen
Om uit dat straatje te geraken, speelt de overheid een cruciale rol. De Vlaamse en federale overheden subsidiëren en financieren verschillende onafhankelijke organisaties die zich inzetten voor de preventie en verzorging van gokverslavingen. Tot voor kort was er nog weinig geweten over de communicatie van overheden ter preventie van gokgedrag. Daarom focuste de studie van KU Leuven zich voornamelijk op preventieorganisaties. Dat zijn organisaties die de deelname aan gokspelen willen vermijden door initiatieven op te zetten die bewust een probleem voorkomen. Het doel van de studie bestond eruit in kaart te brengen hoe de overheidscommunicatie rond kansspelen verloopt. Meer specifiek keek masterproefstudent Katho naar de communicatiepartners, -inhouden, -kanalen en -strategieën van de geïnterviewde organisaties.
De onderzoeker nam interviews af met de belangrijkste federale, Vlaamse en gemeentelijke organisaties die zich inzetten voor kansspelpreventie. Daaruit bleek dat de overheidsorganisaties zich voornamelijk richten tot burgers en intermediairs. Die laatsten zijn middenveldorganisaties die focussen op welzijn. Overheden kozen er voornamelijk voor om op een niet-persoonlijke manier te communiceren met burgers. Dat wil zeggen dat de communicatie-inhouden voornamelijk naar een algemeen en breed publiek verspreid werden, bijvoorbeeld via socialemediakanalen. Daarnaast bevatten de verspreidde communicatie-inhouden ook regelmatig een stigmatiserende boodschap waarbij de verantwoordelijkheid op het individu werd geprojecteerd. Hoewel organisaties zich bewust zijn van stigma’s stelden ze niet steeds alles in zijn werk om deze te vermijden.
Overheid en burger staan niet op gelijke voet in de preventiecommunicatie.
Op weg naar een nieuwe communicatiestrategie?
Door een groot gebrek aan tijd en middelen bij zowat elke geïnterviewde organisatie schatten ze zichzelf niet in staat om burgers op een persoonlijke manier te bereiken om te voorkomen dat ze gokken. Een andere verklaring die de onderzoekers suggereerden is dat het mogelijk niet gewenst is om burgers op een persoonlijke manier te benaderen wanneer het over een gevoelig thema zoals gokken gaat. Die verklaring kan enkel getest worden wanneer overheden aan de slag gaan met de aanbevelingen van deze studie.
De aanbevelingen steunen op drie kernprincipes. Die kernprincipes vormen ook de basis van een ideaaltypisch communicatiemodel, ontworpen door de onderzoekers als leidraad of draaiboek voor overheidsorganisaties.
Wij zijn heel beperkt in budget voor communicatie en campagnes. Als je dat plaats tegenover het budget vanuit de gokindustrie, zij hebben veel meer middelen om te communiceren naar elke mogelijke doelgroep. Volgens een geïnterviewde organisatie.
Het eerste kernprincipe heeft betrekking op het uitbreiden van overheidssteun in tijd en middelen aangezien organisaties met een minimum aan subsidies een maximum aan preventie moeten bereiken. Dat is niet langer houdbaar voor preventieorganisaties. Het tweede principe steunt op samenwerking en feedback. Hiermee suggereren de onderzoekers dat organisaties op verschillende overheidsniveaus en externe partners nauwer met elkaar moeten samenwerken. In een ideale situatie maximaliseren ze de interactie tussen alle partners in het voordeel van informatie-uitwisseling. Zo moet de ene organisatie het warm water niet langer uitvinden wanneer het in een andere organisatie reeds aan het koken is. Een laatste aanbeveling of kernprincipe heeft betrekking op de nood van concreet afgebakende communicatieverantwoordelijkheden. De onderzoekers raden aan om per werkingsgebied (federaal, Vlaams of gemeentelijk) na te gaan waar burgers nood aan hebben en op basis daarvan communicatieverantwoordelijkheden te formuleren. Zo kan het bijvoorbeeld meer gewenst zijn voor een gemeentelijke organisatie om burgers op een persoonlijke manier te benaderen in vergelijking met organisaties die verder van de burger staan, of net omgekeerd zodat burgers een bepaalde anonimiteit bewaren.
Het doel van dit model is om de overheidscommunicatie rond kansspelen verder te professionaliseren en te inspireren. De onderzoekers hopen met deze studie bij te dragen aan een beter begrip van het kansspeldiscours dat de overheden voeren.
Bibliografie
Adolphsen, M. (2014). Communication strategies of governments and NGOs. Springer Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-658-05504-2
Agentschap Zorg en Gezondheid. (2018, 31 oktober). Lokaal preventief gezondheidsbeleid. Zorg en Gezondheid. Geraadpleegd op 5 december 2022, van https://www.departementwvg.be/lokaal-preventief-gezondheidsbeleid
Agentschap Zorg en Gezondheid. (z.d.). Partnerorganisaties. Zorg en Gezondheid. Geraadpleegd op 5 december 2022, van https://www.zorg-en- gezondheid.be/partnerorganisaties
Blaszczynski, A., Collins, P., Fong, D., Ladouceur, R., Nower, L., Shaffer, H., . . . Venisse, J. (2011). Responsible Gambling: General Principles and Minimal Requirements. Journal of Gambling Studies, 27(4), 565-573. https://doi.org/10.1007/s10899-010-9214-0
Blaszczynski, A., Ladouceur, R., & Shaffer, H. J. (2004). A science-based framework for responsible gambling: The reno model. Journal of Gambling Studies, 20(3), 301–317. https://doi.org/10.1023/b:jogs.0000040281.49444.e2
Canel, M. J., & Sanders, K. (2013). Government communication: Cases and challenges. Bloomsbury Academic. https://doi.org/10.5040/9781472544629.ch-001
De Bock, M., Defillet, T., Melis, S., & Wijgaerts, F. (2016). Dossier gokken. Brussel: VAD. https://www.vad.be/assets/dossier-gokken-1
de Bruin, D.E. (2015). Kansspelverslaving, risico’s en preventie. Literatuuronderzoek naar de risico’s van kansspelen en de aard en effectiviteit van preventieve maatregelen. Utrecht: CVO – Research & Consultancy.
De Donder, E. (2020). Factsheetgokken. Brussel: VAD. https://www.vad.be/assets/ factsheet-gokken
De Rynck, P., & De Bock, M. (2015, november). Drugs abc: Gokken. Brussel: VAD. https://www.vad.be/assets/drugs-abc-gokken
DePaula, N., Dincelli, E., & Harrison, T. M. (2018). Toward a typology of government social media communication: Democratic goals, symbolic acts and self-presentation. Government Information Quarterly, 35(1), 98–108. https://doi.org/10.1016/j.giq.2017.10.003
Dickson-Gillespie, L., Rugle, L., Rosenthal, R. & Fong, T. (2008). Preventing the Incidence and Harm of Gambling Problems. The Journal of Primary Prevention, 29(1), 37–55. https://doi.org/10.1007/s10935-008-0126-z
Digitaal Vlaanderen. (2021, 14 oktober). Is uw organisatie een vlaamse bestuursinstantie? Vlaanderen Intern. Geraadpleegd op 4 februari 2022, van https://overheid.vlaanderen.be/digitale-overheid/is-uw-organisatie-een-…- bestuursinstantie#lokale-overheden
Druglijn. (2022, 26 september). Vergok je sportplezier niet. Vergok je sportplezier niet. Geraadpleegd op 5 december 2022, van https://vergokjesportplezierniet.be
Gainsbury, S. M., Delfabbro, P., King, D. L., & Hing, N. (2015). An exploratory study of gambling operators’ use of social media and the latent messages conveyed. Journal of Gambling Studies, 32(1), 125–141. https://doi.org/10.1007/s10899-015-9525-2
Gainsbury, S. M., King, D. L., Hing, N., & Delfabbro, P. (2015a). Social media marketing and gambling: An interview study of gambling operators in australia. International Gambling Studies, 15(3), 377–393. https://doi.org/10.1080/14459795.2015.1058409
Gambling Commission. (2021, februari). Gambling Commission starts two-wayconversation with consumers. https://www.gamblingcommission.gov.uk/news/article/gambling- commission-starts-two-way-conversation-with-consumers
Garnett, J. L. (1992). Communicating for Results in Government. Jossey-Bass Publishers: San Francisco.
Garnett, J. L. (1997). Administrative communication: domain, threats, and legitimacy. In J. L. Garnett & A. Kouzmin (reds.), Handbook of Public Administration (p. 7-20). Marcel Dekker, Inc.: New York.
Gelders, De Cock, R., Neijens, P., & Roe, K. (2007). Government communication about policy intentions: Unwanted propaganda or democratic inevitability? Surveys among government communication professionals and journalists in Belgium and the Netherlands. Communications: The European Journal of Communication Research , 32(3). https://doi.org/10.1515/COMMUN.2007.021
Goubin, E. (2004). Overheidscommunicatie vandaag: Een late puberteit. In D. Coninckx (Red.), Overheidscommunicatie in België (pp. 27–37). Garant.
Graham, M. W. (2014). Government communication in the digital age: Social media’s effect on local government public relations. Public Relations Inquiry, 3(3), 361–376. https://doi.org/10.1177/2046147x14545371
Grunig, J. E., & Grunig, L. A. (2000). Public relations in strategic management and strategic management of public relations: Theory and evidence from the IABC excellence project. JournalismStudies, 1(2), 303–321. https://doi.org/10.1080/ 14616700050028271
Grunig, J. E., & Grunig, L. A. (2008). Excellence theory in public relations: Past, present, and future. In A. Zerfass, B. Van Ruler, & K. Sriramesh (Reds.), Public Relations Research (2008ste editie, pp. 327–347). Springer Publishing. https://doi.org/ 10.1007/978-3-531-90918-9_22
Grunig, J. E., Grunig, L. A., & Dozier, D. M. (2006). The excellence theory. In C. H. Botan & V. Hazleton (Reds.), Public Relations Theory II (pp. 19–54). Lawrence Erlbaum Associates.
Guest, G., Bunce, A. & Johnson, L. (2006b). How many interviews are enough? Field Methods, 18(1), 59–82. https://doi.org/10.1177/1525822x05279903
Hancock, L., & Smith, G. (2017). Critiquing the reno model I-IV international influence on regulators and governments (2004–2015)— The distorted reality of “Responsible gambling”. International Journal of Mental Health and Addiction, 15(6), 1151–1176. https://doi.org/10.1007/s11469-017-9746-y
Het Agentschap Binnenlands Bestuur. (z.d.). Praktisch handboek voor samenwerking gemeente en OCMW. Lokaalbestuur.vlaanderen.be. Geraadpleegd op 27 november 2022, van https://lokaalbestuur.vlaanderen.be/verzelfstandiging-en- samenwerking/praktisch-handboek-voor-samenwerking-gemeente-en-ocmw
Hiroux, D. & Maerevoet, E. (2022, 9 mei).MinistervanQuickenbornewilgokreclamebijna volledigverbieden, Kansspelcommissiepleitvoordoelgroepenbeleid. vrtnws.be. Geraadpleegd op 13 mei 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/09/gokreclame-verboden/
Hoge Gezondheidsraad. (2019, 20 maart). Gokstoornis in belgië. FPS Public Health. Geraadpleegd op 10 februari 2022, van https://www.health.belgium.be/en/ node/32788
Kansspelcommissie. (2021, juli). Rapport: EURO 2020. https://gamingcommission.paddlecms.net/sites/default/files/2021-08/2021…
Kansspelcommissie. (2021a). Gokfolder voor probleemspelers [Brochure]. Clavie. Geraadpleegd op 5. December 2022, van https://www.gamingcommission.be/nl/bescherming-van-de-spelers/gokfolder
Kansspelcommissie. (2022). Jaarverslag 2021. Geraadpleegd van https://www.gamingcommission.be/sites/default/files/2022- 05/KSC_Jaarverslag%202021.pdf
Kansspelcommissie (2022a). De kansspelinrichtingen-vergunningen. Brussel: Kanspelcommissie. Geraadpleegd van https://www.gamingcommission.be/nl/ operatoren/vergunningen
Kansspelcommissie. (2022b, 26 september). New prevention campaign “Illusion of Control”: You cannever control chance! Gaming Commission. Geraadpleegd op 5 december 2022, van https://www.gamingcommission.be/en/new-prevention-campaign- illusion-of-control-you-can-never-control-chance
Kansspelcommissie. (z.d.). Maakt de Nationale Loterij deel uit van de Kansspelcommissie? Gaming Commission. Geraadpleegd op 11 oktober 2022, van https://gamingcommission.be/nl/maakt-de-nationale-loterij-deel-uit-van-…- kansspelcommissie
Kansspelcommissie. (z.d.-a). Kansspelwet 7 mei 1999. Gaming Commission. Geraadpleegd op 8 april 2022, van https://www.gamingcommission.be/nl/wetgeving/kansspelwet-7- mei-1999
Kansspelwet 1999. (1999, 7 mei). Geraadpleegd van http://www.ejustice.just.fgov.be/ eli/wet/1999/05/07/1999010222/justel
Kim, D. K. D., & Kreps, G. L. (2020). An analysis of government communication in the United States during the COVID-19 pandemic: Recommendations for effective government health risk communication. World Medical & Health Policy, 12(4), 398–412. https://doi.org/10.1002/wmh3.363
Koninklijk Besluit 25 oktober 2018 (2018, 25 oktober). Geraadpleegd van https://www.ejustice.just.fgov.be/eli/besluit/2018/10/25/2018014587/staatsblad
Koninklijk Besluit 14 januari 2021 (2021, 14 januari). Geraadpleegd van https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article_body.pl?language=nl
Ladouceur, R., Shaffer, P., Blaszczynski, A., & Shaffer, H. J. (2017). Responsible gambling: A synthesis of theempirical evidence. Addiction Research & Theory, 25(3), 225–235. https://doi.org/10.1080/16066359.2016.1245294
Laenens, W., Van den Broeck, W., & Mariën, I. (2018). Channel choice determinants of (digital) government communication: A case study of spatial planning in flanders. Media and Communication, 6(4), 140–152. https://doi.org/10.17645/ mac.v6i4.1652
Laudens, F., Cluydts, V., Cambré, C., Broux, W. (2015). Tabak, acohol en andere drugs in Belgie: De effecten, de risico’s en de wet. Brussel: VAD. https://www.vad.be/assets/tabak-alcohol-en-andere-drugs-in-belgie-de-effecten-de- risicos-en-de-wet-nl
Leung, T. C. H. (2019). Legitimacy-seeking strategies in the gambling industry: The case of responsible gambling. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 10(1), 97–125. https://doi.org/10.1108/sampj-04-2018-0121
Marko, Thomas, S. L., Robinson, K., & Daube, M. (2022). Gamblers’ perceptions of responsibility for gambling harm: a critical qualitative inquiry. BMC Public Health, 22(1), 725–725. https://doi.org/10.1186/s12889-022-13109-9
Marmurek, H. H. C., Switzer, J., & D’Alvise, J. (2014). A comparison of university student and community gamblers: Motivations, impulsivity, and gambling cognitions. Journal of Behavioral Addictions, 3(1), 54–64. https://doi.org/10.1556/jba.3.2014.007
Miller, H. E., & Thomas, S. L. (2017). The problem with ‘Responsible gambling’: Impact of government and industry discourses on feelings of felt and enacted stigma in people whoexperienceproblemswithgambling. AddictionResearch & Theory, 26(2), 85–94. https://doi.org/10.1080/16066359.2017.1332182
Miller, H. E., Thomas, S. L., Smith, K. M., & Robinson, P. (2015). Surveillance, responsibility and control: An analysis of government and industry discourses about “Problem” and “Responsible” gambling. Addiction Research & Theory, 24(2), 163– 176. https://doi.org/10.3109/16066359.2015.1094060
Muyldermans, I., Moernaut, J., & Wijgaerts, F. (2019). Wat zegt de wet over gokken. Brussel: VAD. https://www.vad.be/artikels/detail/wat-zegt-de-wet-over-gokken
Parke, A., & Parke, J. (2019). Transformation of sports betting into a rapid and continuous gambling activity: A Grounded Theoretical Investigation of Problem Sports Betting in Online Settings. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(6), 1340– 1359. https://doi.org/10.1007/s11469-018-0049-8
Pătruţ, & Pătruţ, M. (2014). Social media in politics: Case studies on the political power of social media (Pătruţ & M. Pătruţ, Eds.; 1st ed. 2014.). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-04666-2
Quick, B. L., & Bates, B. R. (2010). The use of gain- or loss-frame messages and efficacy appeals to dissuade excessive alcohol consumption among college students: A test of psychological reactance theory. Journal of Health Communication, 15(6), 603–628. https://doi.org/10.1080/10810730.2010.499593
Ricijas, N., Dodig Hundric, D., & Huic, A. (2016). Predictors of adverse gambling related consequences among adolescent boys. Children and Youth Services Review, 67, 168– 176. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2016.06.008
Rolando, S., Scavarda, A., Jarre, P. & Beccaria, F. (2020). The social debate about gambling regulation in Italy: an analysis of stakeholders’ arguments. International Gambling Studies, 20(2), 296–314. https://doi.org/10.1080/14459795.2020.1737722
Saldana, J. (2016). The coding manual for qualitative researchers (3rd edition). SAGE Publications Ltd.
Savin-Baden, M. & Major, C. H. (2013). Qualitative Research: The Essential Guide to Theory and Practice. Routledge.
Sirola, A., Savela, N., Savolainen, I., Kaakinen, M., & Oksanen, A. (2020). The role of virtual communities in gambling and gaming behaviors: A systematic review. Journal of Gambling Studies, 37(1), 165–187. https://doi.org/10.1007/s10899-020-09946-1
SolutionS. (2019, 27 augustus). Gokverslaving. SolutionS Belgium. Geraadpleegd op 4 april 2022, van https://solutions-belgium.be/verslavingen/gokverslaving/
Statistiek Vlaanderen. (2021, 20 mei). Vertrouwen in de overheid. www.vlaanderen.be. Geraadpleegd op 23 april 2022, van https://www.vlaanderen.be/statistiek- vlaanderen/sociale-samenhang/vertrouwen-in-de-overheid
Sulkunen, P., Babor, T. F., Cisneros ÖRnberg, J., Egerer, M., Hellman, M., Livingstone, C., Marionneau, V., Nikkinen, J., Orford, J., Room, R., & Rossow, I. (2020). Setting limits: Gambling, science and public policy—summary of results. Addiction, 116(1), 32–40. https://doi.org/10.1111/add.15241
The two-way symmetricalmodel of communication. (2013, 8 oktober). James Grunig: Excellence Theory. Geraadpleegd op 04 februari 2022, van https://excellencetheory.wordpress.com/2013/09/27/the-two-way-symmetric…- model-of-communication/
Thomas, S. (2022, 10 februari). Voorbeeld van convenant voor wedkantoren beschikbaar. Geraadpleegd op 13 september 2022, van https://www.vvsg.be/nieuws/voorbeeld- van-convenant-voor-wedkantoren-beschikbaar
Thomas, S. (2022a, februari). Webinar: Nieuwe regels kansspelen in dagbladhandelaars. VVSG. Geraadpleegd op 27 september 2022, van https://www.vvsg.be/activiteiten/webinar-nieuwe-regels-kansspelen-in- dagbladhandelaars?query=webinar%20nieuwe%20regels
Thomas, S. L., Lewis, S., & Westberg, K. (2012). ‘You just change the channel if you don’t like what you’re going to hear’: Gamblers’ attitudes towards, and interactions with, social marketing campaigns. Health Expectations, 18(1), 124–136. https://doi.org/10.1111/hex.12018
Tilburg University. (2022, februari). Nieuw field lab: Communiceren met data over toezicht op legaal kansspel aanbod – citizen friendly data communication. https://citizenfriendlydatacommunication.nl/nieuw-field-lab-communicere…- toezicht-op-legaal-kansspel-aanbod/
Tong, A., Sainsbury, P., & Craig, J. (2007). Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): a 32-item checklist for interviews and focus groups. International Journal for Quality in Health Care. 19(6), pp. 349 –357.
Trachet, D. (2015, maart). 'Het taboe rond gokverslaving is nog veel te groot’. gokhulp.be. https://gokhulp.be/uploads/gokhulp/17-03-2015_Primo_Dominique-Trachet- GOKKEN-e.pdf
VAD (2009). Krachtlijnen voor preventie en behandeling. Brussel: VAD. http://www.vad.be/assets/1339
VAD. (z.d.). Doorverwijsgids. Geraadpleegd op 25 april 2022, van https://www.vad.be/doorverwijsgids
Vlaams Parlement. (2021, 9 juni). Meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media. https://www.vlaamsparlement.be/en/parlementair- werk/commissies/commissievergaderingen/1527066
Volksgezondheid België. (2016). Gokken: Synthesenota [white paper]. Geraadpleegd op 10 februari 2022, van https://overlegorganen.gezondheid.belgie.be/sites/default/files/ documents/24102016_imcvgdrugs_cimspdrogue_nota_gokken.pdf
VVSG. (2021, 21 april). Geïntegreerd Breed Onthaal. https://www.vvsg.be/kennisitem/vvsg/geintegreerd-breed-onthaal
Wet op de Nationale Loterij. (2002, 19 april). Geraadpleegd van http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/wet/1999/05/07/1999010222/justel
