Hoog spel spelen
- MerelTheuninck
- LiesCools
- JarneLiedts
- MyriamQnioun
- WoutRoose
Groen licht voor stad Kortrijk
Stad Kortrijk streeft naar een groenere stad aan de hand van verschillende onthardingsprojecten. Hierbij wordt het Conservatoriumplein tot een park omgevormd. Een deel van dit park wordt een speelruimte voor kinderen en jongeren. Wij keken naar noden van kinderen, jongeren en ouders ten aanzien van een speelruimte. Zo probeerden we een zicht te krijgen op de gewenste speelinfrastructuur, zitmogelijkheden en natuurelementen.
De noden onder de loep genomen
De nood aan meer groene publieke ruimte is groot. Dit merkten we door zestien observaties in de huidige groene ruimtes in Kortrijk te doen en vier stakeholders in de buurt te interviewen. Daarnaast deelden we een enquête, waarop we 222 responsen ontvingen. Als laatste organiseerden we een participatiemoment in de buurt, waaraan 140 mensen aan deelnamen. Dit waren mensen van alle leeftijden, zowel inwoner, passanten als werkers van de buurt rond het Conservatoriumplein.
Kortrijk schommelt
Doorheen ons onderzoek kwam de keuze voor de speelervaring schommelen terug. Opvallend is dat bij elke leeftijdscategorie tussen 0 en 25 jaar deze keuze binnen hun top drie favoriete buitenactiviteiten werd verkozen.
In de uiteindelijke optelling komt de keuze voor schommelen op plaats twee. Met een klein verschil komt ‘rustig zitten & chillen’ op de eerste plaats te staan. Naarmate de bevraagde ouder wordt, is de optie om rustig te zitten meer verkozen. Op de derde plaats verkoos de jeugd ‘balspelen’. Dit werd nauw door ‘slingeren’ en ‘klimmen’ gevolgd.
Een rugleuning om te rusten
In een speelruimte moet er plaats zijn om te zitten. Niet enkel voor de ouders om hun kinderen in het oog te houden, maar ook omdat rustig zitten de populairste buitenactiviteit in ons onderzoek was.
Hiervoor gaat de voorkeur uit naar picknickbanken en speciale banken. Voorbeelden van speciale banken zijn een netbank, een boombank, een schommelbank…
Verder was een zitarena een populaire keuze. Dit is goed nieuws voor Stad Kortrijk, aangezien deze al in de originele plannen was ingebouwd. Een belangrijke opmerking bij de zitmogelijkheden is de nood aan een rugleuning. Vanaf 25 jaar en hoofdzakelijk de 55-plussers geven aan dat een rugleuning onmisbaar is om goed te kunnen zitten en uitrusten.
Na groen ook blauw
De speelruimte is een onderdeel van het park en zal bestaan uit natuurlijke bouwstenen. Zo kozen de bevraagden voor de aanwezigheid van bloemen en (fruit)bomen. Verder was vooral de wens voor een waterelement groot. De keuze voor een waterelement sprong boven de rest uit. Een waterelement kan eveneens als speelelement worden gezien.
Randvoorwaarden van ouders
Een belangrijke voorwaarde voor ouders om een speelruimte te gebruiken en hun kind al dan niet zelfstandig ernaartoe te laten gaan, is de verkeersveiligheid.
Het minder druk is. Veel verkeersdrukte schrikt af.
Veiligheid in het algemeen is een belangrijke voorwaarde voor ouder als het over de speelruimte gaat. Hierbij gaat het over de aanwezigheid van een omheining of toezicht en het imago van de buurt.
Opportuniteiten
Naast de inwoners en de passanten van en rond het Conservatoriumplein hebben ook de stakeholders hun wensen gedeeld. De stakeholders zijn verschillende organisaties, die rond het Conservatoriumplein zijn gevestigd. Volgens hen bieden de plannen nieuwe mogelijkheden voor hun organisaties en voor de buurt, door de opwaardering van de omgeving.
Een stadstuin waar toekomstige evenementen kunnen plaatsvinden. Ik zie er zelf ook een mogelijkheid om mijn organisatie naar buiten te brengen.
Een plaats om te zitten en te spelen
Alle noden en voorkeuren zijn in de uiteindelijke aanbeveling verwerkt. Deze is in een maquette gevisualiseerd, gebaseerd op de originele indeling van de stadsplanners.
De speelervaringen ‘schommelen’, ‘klimmen’ en ‘slingeren’ zijn in de speelinfrastructuur terug te vinden. Dit zijn een vogelnestschommel, een dubbele klassieke schommel, een kabelbaan en een klimpiramide. De wens voor een waterelement hebben we geïntegreerd door middel van een waterpaddenstoel. 
Zo zijn er in totaal vijf speeltoestellen in het ontwerp aanwezig. Voor de speelervaring ‘balspelen’ is er voldoende open ruimte gelaten in het ontwerp, zodat dit mogelijk is.
Bij de zitmogelijkheden zijn er enkele banken, die tevens een speelfunctie hebben. Zo is er voor een schommelbank gekozen, waarin men rustig kan zitten maar ook schommelen. Daarnaast wordt een netbank verkozen, waarin men kan liggen, maar ook klimmen. 
Verder raden we aan om twee picknickbanken en een boombank te integreren in de ruimte. De boombank maakt het ook mogelijk om in de schaduw van de boom te vertoeven. Zowel bij de picknickbanken als de boombank wordt er een rugleuning voorzien, zodat ouderen mensen rustig kunnen zitten. Al deze zitmogelijkheden zorgen ervoor dat de meest verkozen buitenactiviteit namelijk, ‘rustig zitten & chillen’ mogelijk is. In totaal zijn er vijf zitmogelijkheden in het ontwerp opgenomen, naast de zitarena die al vastlag.
We spelen ook in op de gewenste natuurelementen. Zo plaatsten we fruitbomen, bloemen en een waterelement op de maquette.
Met deze aanbeveling hebben wij deze publieke ruimte naar de noden van kinderen, jongeren en hun ouders ingevuld. Wij hebben een uitnodigende en aangename ruimte gecreëerd, op basis van de noden en voorkeuren, die de gebruikers van deze ruimte zelf aangaven.
Bibliografie
Agentschap Binnenlands Bestuur. (2020). Burgerbevraging Gemeente- Stadsmonitor. https://gemeente-stadsmonitor.vlaanderen.be. https://gemeente-stadsmonitor.vlaanderen.be/indicators/voldoende- speelvoorzieningen-en-geschikte-plekken
Arnstein, S. (1969). Participatieladder - Canon Internationale denkers. canonsociaalwerk.eu. https://www.canonsociaalwerk.eu/int/details.php?cps=17&canon_id=183
Bazalt. (2020). Spelontwikkeling. https://bazalt.wend.work/wp-content/uploads/sites/3/2020/07/KIJK0-4jaar…
Berkhout, L. (2021). Spelen serieus nemen: Rijke spelsituaties creëren in groep 1t/m 8. Boom.
Blokland, T. (2008). Oog voor elkaar: Veiligheidsbeleving en sociale controle in de grote stad. Amsterdam University Press. https://library.oapen.org/handle/20.500.12657/35260
BOERplay. (z.d.). Alle speeltoestellen. boerplay.com. https://www.boerplay.com/producten/
Caminada, G., & Leenders, Y. (2012). Buitenspelen in het zonnetje: De speelplaats als krachtige leeromgeving.
Chaudhury, M., Oliver, M. H., Badland, H., Garrett, N., & Witten, K. (2016). Using the Public Open Space Attributable Index tool to assess children’s public open space use and access by independent mobility. Children’s Geographies, 15(2), 193–206. https://doi.org/10.1080/14733285.2016.1214684
Cherian, N. C., & Subasinghe, C. (2022). Sun-Safe Zones: Investigating Integrated Shading Strategies for Children’s Play Areas in Urban Parks. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(1), 114. https://doi.org/10.3390/ijerph20010114
De Visscher, K. (2019). Moeilijk bereikbare groepen bestaan niet. Sociaal.Net. https://sociaal.net/achtergrond/moeilijk-bereikbare-groepen-bestaan-nie…
De Visscher, S. (2019). Kindvriendelijke steden en participatierechten: participatieve planning als gedeeld proces. Tijdschrift voor Jeugd en Kinderrechten, 20(4), 334–344.
Dedding, C. (2010). Participatie, wat is dat eigenlijk? In Bohn Stafleu van Loghum eBooks (pp. 17–27). https://doi.org/10.1007/978-90-313-7848-7_2
Dekeyser, P. (2016). De toekomst is jong. Opgroeien.be. https://www.opgroeien.be/kennis/toolbox/document-de-toekomst-jong
DEMOS. (z.d.). De participatieladder plat gelegd: het participatiecontinuüm. https://demos.be/sites/default/files/01_participatieladder_plat_gelegd…
Eibe. (z.d.). Speeltoestellen. eibe.nl. https://shop.eibe.nl/Speeltoestellen/
Fjørtoft, I., Sudo, T., & Ito, K. (2021). Nature in the Cities: Places for Play and Learning. In Urban Biodiversity and Ecological Design for Sustainable Cities (pp. 125–141). Springer Japan. https://doi.org/10.1007/978-4-431-56856- 8_6
FOD Economie. (2023). Veiligheid van speelterreinen en speeltoestellen. economie.fgov.be. https://economie.fgov.be/nl/themas/kwaliteit- veiligheid/veiligheid-van-goederen-en/specifieke- reglementeringen/vrijetijdsactiviteiten/veiligheid-van-speelterreinen
FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. (2023). Veiligheid van speelterreinen: Veel voorkomende vragen (FAQ). FOD Economie. https://economie.fgov.be/nl/publicaties/veiligheid-van-speelterreinen
Fort,K. (2010). Visietekst ‘Diversiteit in het speelpleinwerk’. https://www.speelplein.net/. https://www.speelplein.net/Download/Visietekst%20Speelplein%20fait%2 0divers.pdf
Gerits, F., & De Keuster, Y. (z.d.). Wat is inclusief spelen? kbtplay.com. https://www.kbtplay.com/nl/nieuws/inclusive-play-1
Google. (2023). Google Maps-kaart van gebied rond Conservatorium van Kortrijk. https://www.google.com/maps/place/Conservatorium+Kortrijk/@50.8273 037,3.25898,16z/data=!4m6!3m5!1s0x47c33bdd31081543:0x63abd0430 b7b2127!8m2!3d50.8251723!4d3.2609756!16s%2Fg%2F11h1kcfkcx?entr y=ttu
Heylen, K. (2018). Meer schaduw om kinderen te beschermen tegen de zon: “Effectiever dan zonnecrème”. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/06/08/meer-schaduw-op-openbare- plaatsen-voor-kinderen/
Hyndman, B., Benson, A., & Telford, A. (2016). Active Play: Exploring the Influences on Children’s School Playground Activities. American Journal of Play, 8(3), 325–344.
Ilvitskaya, S., & Kasper, N. V. (2022). Sensory Garden as a Perspective Type of Space for Habilitation of Young Children. In Architectural, Construction, Environmental and Digital Technologies for Future Cities (Vol. 227, pp. 213– 223). Springer International Publishing AG. https://doi.org/10.1007/978-3- 030-94770-5_16
Jager-Vreugdenhil, M. (2011). Spraakverwarring over participatie. Journal of social intervention: Theory and Practice, 20(1), 76. https://doi.org/10.18352/jsi.251
JDM. (2017). Hoe haalbaar is inclusie op het speelplein? Wtnschp.be. https://www.wtnschp.be/wetenschap/maatschappij/hoe-haalbaar-is- inclusie-op-speelplein/
JES & Yota! (2009). Kinderparticipatie bij de vormgeving van de openbare ruimte. https://www.jes.be/expertisecentrum/downloads/014.pdf
KennisWest. (2021). Kansarmoedeanalyse: gemeentelijke steekkaart Kortrijk 2021. KennisWest.be. https://www.kenniswest.be/publicatie/kansarmoedeanalyse- gemeentelijke-steekkaart-kortrijk-2021/121694
Kianfar, K., & Brischetto, A. (2021). All Play Together: Design Concepts of a Sensory Play Equipment Aimed to an Inclusive Play Experience. Advances in Industrial Design, 435–445. https://doi.org/10.1007/978-3-030-80829- 7_54
Kind & Samenleving. (2017). Pic2School: een inspraaktool om schoolspeelplaatsen te ontwerpen ~ Kind & Samenleving. https://k-s.be/ruimte- omgeving/school-schoolomgeving/pic2school-een-inspraaktool-om- schoolspeelplaatsen-te-ontwerpen-/
Kind & Samenleving. (2021). Visietekst. Loslopend kind. https://www.loslopendkind.org/visietekst
Kind en Gezin. (2021a). Gevaar, ravotten en vuil worden. kindengezin.be. https://www.kindengezin.be/nl/thema/spelen-en- bewegen/buitenspelen/gevaar-ravotten-en-vuil-worden
Kind en Gezin. (2021b). Spelen en bewegen. kindengezin.be. https://www.kindengezin.be/nl/thema/spelen-en-bewegen
Kinderrechtencommissariaat. (2009). Werkmap Oprechte Deelneming. www.vlaanderen.be. https://www.vlaanderen.be/publicaties/werkmap- oprechte-deelneming
Kluck, J., Klok, L., Solcerová, A., Kleerekoper, L., Wilschut, L., Jacobs, C., & Loeve, R. (2020). De hittebestendige stad. Een koele kijk op de inrichting van de buitenruimte. https://www.hva.nl/binaries/content/assets/subsites/kc- techniek/publicaties-klimaatbestendige- stad/hva_2020_hittebestendige_stad_online.pdf
Kompan. (z.d.). 6 stappen speeltuin planning Checklist >> | Hoe uw speeltuin project plannen. https://www.kompan.com/nl/be/speeltuin-fitness- planning/how-to-plan-your-playground-project
Kortrijk in Cijfers. (2018). Verharding (t.o.v. ruimtebeslag) - 2018 - Statistische sectoren. kortrijkincijfers.be. https://kortrijk.incijfers.be/jive?workspace_guid=21d35449-a7d4-40ef- a9c2-371ea7289481
Kortrijk in Cijfers. (2022a). Dashboard Bevolking. kortrijkincijfers.be. https://kortrijk.incijfers.be/dashboard/dashboard/bevolking
Kortrijk in Cijfers. (2022b). Herkomst. kortrijk.incijfers.be. https://kortrijk.incijfers.be/jive?workspace_guid=8a2993d7-080c-497d- 8a77-3f8b5f08514f
Leonard, A. (z.d.). Pimp je speelplaats: Uitdagende speelplaatsen en risico’s. goodplanet.be. https://www.goodplanet.be/pimp-je- speelplaats/docs/2017/12_PJS-uitdagende-speelplaatsen-en-risicos.pdf
Medallia. (2020). Steekproefcalculator. CheckMarket.com. https://nl.checkmarket.com/steekproefcalculator/
Mobiel 21. (2009). Kindvriendelijke publieke ruimte: Naar een duurzame ruimtelijke planning op kindermaat. kenniscentrumvlaamsesteden.be. https://www.kenniscentrumvlaamsesteden.be/kennisbank/Documents/Kin dvriendelijke%20Publieke%20Ruimte[1].pdf
Neckebroeck, C., Vanderstraeten, I., & Verhaeghe, M. (2015). Onderzoeksvaardigheden: Voor onderwijs, zorg en welzijn. Uitgeverij De Boeck.
Nederlands Jeugdinstituut. (z.d.). Wat is belangrijk bij opvoeden? nji.nl. https://www.nji.nl/opvoeden-en-ouderschap/wat-is-belangrijk-bij- opvoeden
Pieters, K. (2022). Gemeentepark krijgt grote opknapbeurt: “Fors gesnoeid zodat er meer sociale controle mogelijk is”. https://www.hln.be/beveren/gemeentepark-krijgt-grote-opknapbeurt-fors- gesnoeid-zodat-er-meer-sociale-controle-mogelijk-is~ac2ca179/
Provincie in Cijfers. (2022). Eengezinswoningen naar bouwwijze - 2022 - Kortrijk. provincies.incijfers.be. https://provincies.incijfers.be/databank?workspace_guid=d03e2d2f-ec6e-4…
Robinia Speeltoestellen. (z.d.). Producten – Robinia speeltoestellen. robiniaspeeltoestellen.com. https://robiniaspeeltoestellen.com/winkel/
Sacré, H., De Haene, J., Lauwers, L., De Visscher, S., Foré, P., De Brauwere, G., Joye, R., & Verschelden, G. (2016). Kids-Gids. Samen met kinderen en tieners de stad van morgen plannen. Garant Uitgevers.
Schneider, S., Bolbos, A., Kadel, P., & Holzwarth, B. (2020). Exposed children, protected parents; shade in playgrounds as a previously unstudied intervention field of cancer prevention. International Journal of Environmental Health Research, 30(1), 26–37. https://doi.org/10.1080/09603123.2019.1572105
Sienaert, H. (2021a). ‘Laat spelende kinderen meer risico’s nemen’. Sociaal.Net. https://sociaal.net/achtergrond/laat-spelende-kinderen-meer-risicos-nem….
Sienaert, H. (2021b). Met blutsen en builen, met lachen en huilen. Groot word je niet zomaar. kindengezin.be. https://www.kindengezin.be/nl/thema/spelen-en- bewegen/buitenspelen/gevaar-ravotten-en-vuil-worden/met-blutsen-en- builen-met
SpelActief. (z.d.). Motorische Ontwikkeling. https://www.spelactief.nl/kennisbank/motorische-ontwikkeling
Stad Kortrijk. (z.d.-a). Beleidsnota Inclusieve speelruimte in Kortrijk [Pdf].
Stad Kortrijk. (z.d.-b). Missie, visie, doelen en acties ifv inclusieve speelruimte in Kortrijk [Pdf].
Stad Kortrijk. (2015a). Casinoplein 1964. beeldbank.kortrijk.be. https://beeldbank.kortrijk.be/erfgoed/index.php/image/watch/1022877a1f 6e4f6095ae98c61bbf4b102d3e6f21d9864b449502890081bdecc861a70958 61234863b7ed9d483a046bc7?s=6408a4939dbd3&c=11
Stad Kortrijk. (2015b). Conservatoriumplein (het vroegere Oud Gevangenisplein) 1970. beeldbank.kortrijk.be. https://beeldbank.kortrijk.be/index.php/image/watch/4f8e21d8a8314845b 8574bd99d05b29f0642dedb846b4a4e8ce2d2d0c99baf6d9f5a972cb3ab4f4 3849d86f1778971ba
Stad Kortrijk. (2016). Conservatorium. beeldbank.kortrijk.be. https://beeldbank.kortrijk.be/index.php/image/watch/9f4ede5f16234de493e… a013f6d9efe3b4b7?s=648c62acbf116&c=12
Stad Kortrijk. (2023a). Jaaractieplan speelruimte 2023 [Pdf].
Stad Kortrijk. (2023b). Toekomst Casino- & Conservatoriumplein. Kortrijk.be. https://www.kortrijk.be/casinoconservatoriumplein
Statbel. (2023). Herkomst: Documentatie. statbel.fgov.be. https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking/…
Steffens, W. (2021). Geef kinderen een stem. Kinderopvang, 31(3), 22–24. https://doi.org/10.1007/s41189-021-1019-2
Unicef NL. (z.d.). Kinderrechten | artikel 12: Mening van kinderen - UNICEF. UNICEF. https://www.unicef.nl/over-unicef/kinderrechten/art-12-luisteren-naar-d…
van den Berg, A. E., Koenis, R., & Berg, M. M. H. E. (2007). Spelen in het groen: effecten van een bezoek aan een natuurspeeltuin op het speelgedrag, de lichamelijke activiteit, de concentratie en de stemming van kinderen. research.wur.nl. https://edepot.wur.nl/25979
Van Der Ploeg, J. (2011). Het sociale ontwikkelingstraject. In De sociale ontwikkeling van het schoolkind (pp. 15–27). https://doi.org/10.1007/978- 90-313-8387-0_1
Van Der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). De verschillende verschijningsvormen van spel: de spelontwikkeling. In Wat je speelt ben je zelf (pp. 36–60). Bohn Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-313-6949-2_3
Van Peteghem, W., Dekeyser, P., & Everaerts, F. (2012). Handboek Veiligheid van speelterreinen (3de editie). FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. https://economie.fgov.be/nl/publicaties/handboek-veiligheid-van
Vlaamse Dienst Speelpleinwerk. (z.d.). Ouders en speelplein. Speelplein.Net. https://www.speelplein.net/beterspelen/externerelaties/ouders
Vlaamse Overheid - Departement Omgeving. (z.d.). Transformatie parkingpleinen naar groenblauwe verblijfruimtes – Kortrijk. omgeving.vlaanderen.be. https://omgeving.vlaanderen.be/nl/realisaties/transformatie- parkingpleinen-naar-groenblauwe-verblijfruimtes-kortrijk
Vos, E. K., Altenburg, T. M., Anselma, M., Caro, E., & Chinapaw, M. J. M. (2017). Van participeren kun je leren. Tsg - Tijdschrift Voor Gezondheidswetenschappen, 95(3), 108–111. https://doi.org/10.1007/s12508-017-0038-5
Wikipedia-bijdragers. (2021). De Kreun. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Kreun
Wikipedia-bijdragers. (2023). Radio2 in West-Vlaanderen. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Radio2_in_West-Vlaanderen#Geschiedenis
Wilde Westen. (z.d.). archief. wildewesten.be. https://www.wildewesten.be/nl/over-wilde-westen/archief
Zaal, A. (2013). Een rijke en boeiende buitenspeelomgeving. hjk-online. https://www.hjk-online.nl
