Studenten Hogeschool VIVES Kortrijk integreren de herstelgerichte visie binnen VBS De Wijzer

Studenten Hogeschool VIVES Kortrijk integreren de herstelgerichte visie binnen VBS De Wijzer 

Kanegem/regio

Je herkent het waarschijnlijk nog, je doet iets fout op school en het eerste wat je krijgt is een straf. Je leert er eigenlijk niet veel uit en blijft hetzelfde gedrag aanhouden. Wat als we nu op een andere manier zouden te werk gaan met conflicten en nadenken hoe we deze kunnen voorkomen? Wij nemen jullie graag mee in de herstelgerichte visie die we geïntegreerd hebben binnen basisschool VBS De Wijzer Kanegem. Dit was namelijk de opdracht voor onze bachelorproef, die we met acht studenten uit verscheidene opleidingen binnen SAW in Vives Kortrijk gerealiseerd hebben. 

De vraag is eerst en vooral wat is herstelgericht werken? 

Herstelgericht werken legt zijn focus op het relationele en de verbinding tussen mensen. Je gaat hierbij niet enkel relaties herstellen als er zich een conflict voordoet, maar je geeft ook aandacht voor het opbouwen en onderhouden van het welbevinden van elk individu en hun ontplooiingskansen. 

Vanuit de school kregen wij dan ook de opdracht om het herstelgericht werken binnen hun afdeling in Kanegem te integreren. Hoe begin je daar nu in hemelsnaam aan? Als eerst zijn we dieper ingegaan op de beginsituatie van Kanegem. Hiervoor hebben we een onderzoek gedaan waar we literatuur hebben doorgenomen, interviews hebben afgenomen en enquêtes hebben doorgestuurd naar de leerkrachten van de school. Van hieruit kwamen verschillende vragen die ons duidelijkheid hebben geboden over de beginsituatie zoals: “Hebben ze daar al herstelgerichtgerichte acties?” “In hoeverre worden deze al gebruikt” en “op welke manier wordt deze visie al gedragen?”

Dit onderzoek heeft ervoor gezorgd dat we nog enthousiaster zijn geworden om ons creatief brein te gebruiken om de school op een innovatieve manier aan te passen en zo hopelijk te verbeteren en herstelgericht te maken. Door dit artikel willen wij, als bachelorproefgroep, jullie met veel enthousiasme een paar van onze acties voorstellen. Acties waar we zelf heel trots op zijn!

Om jullie een duidelijker beeld te geven over onze acties hebben wij deze opgedeeld in  kleuteronderwijs en lager onderwijs. We hebben de acties namelijk ontwikkeld aan de hand van het ontwikkelingsniveau van de kinderen.

Lager onderwijs 

Eerst en vooral willen wij het welzijn van de kinderen bevorderen. We vinden het belangrijk dat de kinderen zich op een goede manier kunnen ontplooien en plezier halen uit het naar school gaan. Hoe kunnen we dit doen? We kwamen erachter dat de kinderen het belangrijk vinden om veel kleur te hebben binnen de school door tekeningen, tekstjes, muurschilderingen, maar ook door gebruik te maken van planten. 

Daarom vonden wij het leuk om verschillende muurschilderingen uit te werken die te maken hebben met de herstelgerichte visie. Deze visie zegt namelijk dat het belangrijk is om conflict te kunnen voorkomen door rekening te h

ouden met de omgeving waarin kinderen zich bevinden. Als deze opgefleurd zou worden, zou het welbevinden op een positieve manier bevorderd worden. 

Het is belangrijk om rekening te houden met herstelgericht werken binnen de schoolmuren, maar binnen de klasmuren is dit even belangrijk. Preventief werken is hierbij cruciaal. Cirkelen met de klas is één van de methodieken die gebruikt kan worden bij preventief werken. Maar wat houdt dit cirkelen nu in? Cirkelen is een gesprek met meerdere deelnemers, geleid door een moderator. Deze cirkel wordt proactief ingezet, vooraleer er problemen zijn of er moeilijke onderwerpen dienen besproken te worden. De leerlingen zitten in een cirkel, waarbij ieder een gelijkwaardige positie heeft en gelijke aandacht en tijd krijgt. Om de leerkrachten te ondersteunen in het uitwerken van verschillende cirkels hebben wij check-in en check-out kaartjes uitgewerkt. Een check-in vraag zorgt voor een focus op het onderwerp van de kring. Een check-out vraag zorgt voor het afsluiten van de cirkel. 

Vroeger was er in de klas weinig tot geen plaats en/of tijd om emoties te uiten of te verwerken in de klas. Vroeger moest je sterk zijn en je emoties tonen was meestal niet toegelaten. 

We zijn nu gelukkig in een andere tijd beland. Daarom ontwikkelden wij de emotiekubus. Elke leerling heeft zijn eigen kubus waarop alle zijdes gekoppeld zijn aan een bepaalde emotie. De leerlingen kunnen op die manier de zijde die het best past bij hun gemoedstoestand naar boven zetten, zodat de leerkracht dit ziet en hierop kan inspelen.

Kleuteronderwijs

Hierboven zeiden we al dat emoties echt een plaats moeten krijgen binnen de klaswerking en dit liefst al van jongs af aan. Net daarom ontwikkelden we ook voor de kleuters een tool om met emoties om te gaan. 

We ontwikkelden een ‘emotiemeter’ met de kleurenmonstertjes. Alle monsters staan voor een bepaalde emotie. De leerlingen kunnen dan hun eigen klasfiguurtje hangen bij het monstertje die past bij hoe zij zich voelen. Op die manier leren kinderen al vanaf 3 jaar dat gevoelens oké zijn, en leren ze die ook al (h)erkennen en ermee omgaan. 

Als laatst is er nog de win-win tafel. Dit is een methodiek die de kinderen kunnen gebruiken om zelf problemen op te lossen. De kleuters krijgen een stappenplan, waardoor de betrokken kleuters in een conflict, goed weten wat ze stap voor stap moeten doen om het weer goed te maken. Ook dit is weer gelinkt aan emoties, aan de kleurenmonsters die we hierboven beschreven. Door zelf ruzies te leren oplossen, en hierbij hun emoties te gebruiken en benoemen worden kinderen weerbaarder. Ze leren wat ze zelf voelen en wat de ander kan voelen bij een conflict.  Ze leren hiermee omgaan en nemen dit mee naar een nieuwe situatie. Op een constructieve manier leren ze een conflict/ruzie oplossen. 

Via al deze acties hopen we een aangenaam, herstelgericht leer- en leefklimaat te ontwikkelen op de school, waar emoties en herstel centraal staan. 

Om het beknopt te houden hebben we hier niet al onze acties in geplaatst, maar kan je terugvinden in ons onderzoeksrapport. 

Deze bachelorproef heeft ons de kans gegeven om op een andere manier om te gaan met conflicten en hebben ons laten stilstaan bij het belang van verbinding en welbevinden. Het is een visie die we met veel enthousiasme hebben kunnen en mogen uitwerken. 

Wij hopen dat alle lezers dit met veel plezier gelezen hebben en hier iets uitgehaald hebben die een meerwaarde zou kunnen bieden in hun leven of op het werk. 

Tot later! 

Bachelorproefgroep VBS De Wijzer