Een glanzende rode appel met een rotte kern: Is de Vlaamse dansscène zo divers als ze lijkt?
Sinds de jaren 1980 wordt Vlaanderen - vooral de hoofdstad Brussel - beschouwd als een centraal knooppunt van de hedendaagse dans in Europa. Dansers van over de hele wereld komen naar de Vlaamse regio en dus wordt de levendige dansscène vaak geprezen als divers en multicultureel. Dekoloniale denkers waarschuwen ons echter voor dingen die lijken te gaan over inclusie en dialoog, maar dat niet zijn. Feministisch auteur Sarah Ahmed gebruikt vaak de metafoor van diversiteit als een glanzende rode appel met een rotte kern: “Het ziet er allemaal prachtig uit, maar de ongelijkheden worden niet aangepakt.”
In haar thesis “De rol van Latijns-Amerikaanse dansmakers in het Vlaamse danslandschap” onderzoekt Paulina Rosa hoe, ondanks de grote aanwezigheid van buitenlandse dansers, het leiderschap van dansinstellingen en gezelschappen in Vlaanderen overwegend wit en Europees blijft. Dit gebrek aan evenwicht doet vragen rijzen over de machtsverdeling in de danswereld en suggereert dat de beloften van diversiteit en inclusie niet altijd worden nagekomen. Rosa gaat dieper in op deze kwesties en biedt een dekoloniale analyse van het Vlaamse danslandschap via het concept van cultureel extractivisme.
Het verborgen probleem van ‘cultureel extractivisme’
Rosa introduceert het begrip ‘cultureel extractivisme’ om uit te leggen wat er aan de hand is. De term komt oorspronkelijk uit de economische wereld, waar het verwijst naar de exploitatie van natuurlijke bronnen uit het Globale Zuiden om de rijkdom van het Globale Noorden op te bouwen. Maar Rosa baseert zich op meerdere dekoloniale auteurs om te beargumenteren dat dit concept ook van toepassing kan zijn op culturele productie.
Haar masterproef toont aan dat het concept van ‘(cultureel) extractivisme’ relevant is voor een dekoloniale analyse van het Vlaamse danslandschap. Het draagt bij tot het begrijpen van niet alleen de koloniale oorsprong van de materiële rijkdommen die fundamenteel waren voor het ontstaan van deze culturele scène, maar ook de hedendaagse dynamieken met betrekking tot: culturele toe-eigening en exotisering op het vlak van dans; overbrenging van mensen van het Globale Zuiden naar Vlaanderen (vooral naar de hoofdstad Brussel); en ongelijke uitwisseling van ideeën waarbij die uit het Globale Noorden als superieur worden beschouwd.
De verkenning van de identiteit van de danser is één van de voornaamste stokpaardjes binnen de hedendaagse dans in Vlaanderen. Aangezien de overgrote meerderheid van de dansers die in Vlaanderen actief zijn zelf geen Vlamingen zijn, stelt Rosa dat deze identiteiten functioneren als middelen die aan andere culturen worden onttrokken. Het probleem is volgens Rosa dat dat verschil alleen welkom is op de Vlaamse podia als het als exotisch kan worden gezien en/of als het kan worden gefetisjiseerd.
Uit haar onderzoek blijkt dat deze dynamiek weinig gekend is in de Vlaamse dansscène, omdat het officiële discours voornamelijk geproduceerd is door bevooroordeelde Vlaamse auteurs: de meeste bronnen nemen de internationaliteit en culturele diversiteit van deze context als haar definiërende kenmerken en putten hier trots uit, maar zonder de ongelijkheden die ze met zich meebrengen onder ogen te zien. Terwijl dansers met een migratieachtergrond uitgenodigd worden om hun unieke stijlen en verhalen bij te dragen, wordt er niet ingegaan op de diepere strijd waarmee ze geconfronteerd worden. Hun verschil wordt gevierd als het in een bepaald stramien past, maar genegeerd of afgewezen als het de status quo uitdaagt.
Echte verhalen, echte gevolgen
Niet alleen komen deze thema's veelvuldig aan bod in de dansvoorstellingen die in Vlaanderen geprogrammeerd en door Rosa besproken worden, haar onderzoek brengt ook voorbeelden uit de echte wereld naar voren die deze situaties benadrukken.
De laatste jaren wordt de dansscène in Vlaanderen en Brussel geplaagd door gevallen die aantonen dat er een wanhopige behoefte is aan verandering in beleidsvorming en cultureel management. Sleutelfiguren van de Vlaamse Golf zoals Anne Teresa de Keersmaeker of Jan Fabre, die ooit alom bewonderd werden, worden nu onder de loep genomen vanwege beschuldigingen van seksueel en emotioneel misbruik in hun gezelschappen. Deze wanpraktijken worden al langer aangekaart. Om een paar voorbeelden te geven: in 2019 creëerde de Ecuadoraanse danser Fabián Barba een voorstelling om aan te tonen hoe niet-westerse vormen van hedendaagse dans van de Belgische podia werden geweerd. In 2020 uitte Mapuche-activiste Moira Millán haar verontwaardiging over de culturele toe-eigening van het erfgoed van haar volk tijdens het KunstenFestivalDesArts van 2017. In 2022 hekelde de Zuid-Afrikaanse performer Moya Michael in haar keynote speech voor Het TheaterFestival “State of the Union” het structurele racisme dat nog steeds alom aanwezig is in de Vlaamse culturele sector. In 2023 werd de samenwerking met de Zuid-Afrikaanse dramaturg Kopano Maroga stopgezet bij VierNulVier nadat die zich had uitgesproken over racisme en pesterijen, waardoor hun visum geannuleerd werd en die België moest verlaten.
Deze gevallen zijn geen geïsoleerde incidenten, maar maken deel uit van een breder structureel probleem. Ze tonen aan hoe diepgewortelde ongelijkheden veelvoorkomend blijven in het Vlaamse danslandschap, en hoeveel ruimte er nog is voor verbetering. De studie van Rosa laat zien hoe de combinatie van meerdere gemarginaliseerde identiteiten dansmakers met een migratieachtergrond in een bijzonder kwetsbare positie plaatst in het Vlaamse danslandschap, en wat er gedaan kan worden om hun situatie te verbeteren.
Wat moet er veranderen?
De masterproef van Rosa wijst niet alleen op problemen, maar stelt ook oplossingen voor. Om de Vlaamse dansscène inclusiever te maken, stelt Rosa positieve gewoontes voor, zoals: een beleid tegen racisme en toe-eigening in culturele instellingen; eerlijke en respectvolle artistieke samenwerkingen tussen choreografen en inheemse volkeren; een oprecht engagement voor multiculturalisme – niet alleen op het podium, maar ook bij het personeel en de leiding van culturele instellingen; en Vlaamse auteurs en denkers die vragen stellen in plaats van antwoorden aan te nemen als het gaat om een scène die ze zelf definiëren als gekenmerkt door haar internationale instroom.
Uiteindelijk wil dit onderzoeksproject bestaande narratieven in vraag stellen. Het wil een groter gesprek op gang brengen over de rol van kunst in dekolonisatie en sociale rechtvaardigheid. Het gaat er niet alleen om de danswereld diverser te maken: het gaat erom deze echt eerlijk en inclusief te maken.
Bibliografie
Acosta, Alberto. “Extractivism and neoextractivism: two sides of the same curse.” In Beyond Development: Alternative visions from Latin America, edited by Miriam Lang and Dunia Mokrani, 61-86. Amsterdam: Transnational Institute, 2013.
Adichie, Chimamanda Ngozi. Americanah. New York: Alfred A. Knopf, 2013.
Adichie, Chimamanda Ngozi. “The danger of a single story.” TED Talks. July 2009. Video, 00:18:32. https://www.ted.com/talks/chimamanda_ngozi_adichie_the_danger_of_a_sing….
Ahmed, Sara. “A phenomenology of whiteness.” Feminist Theory 8, nr. (2007): 149-168. https://doi.org/10.1177/1464700107078139.
Ahmed, Sara. “Embodying diversity: problems and paradoxes for Black feminists.”
Race Ethnicity and Education Vol. 12, No. 1 (2009): 41–52. https://doi.org/10.1080/13613320802650931.
Artists4Palestine. “Laat die witte vlaggen maar hangen.” Rekto:Verso. 2024.
https://www.rektoverso.be/artikel/laat-die-witte-vlaggen-maar-hangen.&n…;
Astragales. “Michèle Anne De Mey: Biography.” Astragales. 2024. https://www.astragales.be/en/astragales/michele-anne-de-mey/.
Bala, Sruti. “Decolonising Theatre and Performance Studies. Tales from the classroom.” Tijdschrift voor Genderstudies 20, nr. 3 (2017): 333-345. https://doi.org/10.5117/TVGN2017.3.BALA.
Barba (dance maker and researcher), Fabián. Interviewed by Paulina Rosa (Ghent
University student), February 2023.
Barba, Fabián. “Impure Transmissions: Traditions of Modern Dance Across Historical and Geographical Boundaries.” In Transmissions in Dance: Contemporary Staging Practices, edited by Lesley Main. London: Palgrave Macmillan, 2017: 37-59.
Barba, Fabián. “Modernity’s Imaginary.” Lecture at Kaaistudios, Brussels, April 21, 2023.
Barba, Fabián. “Research into Corporeality.” Dance Research Journal Vol. 54, Issue 1 (2022): 82-89. https://doi.org/10.5406/danceresearchj.43.1.0083.77
Barba, Fabián. “The Local Prejudice of Contemporary Dance.” Documenta 34.2 (2016): 46-63. https://doi.org/10.21825/doc.v34i2.16385.
Barba, Fabián and Cecilia Lisa Eliceche. “Dancing diaspora: Opening up European Contemporary Dance.” Symposium at OPEK Kleine Zaal, Leuven, April 24, 2023.
Ben Yakoub, Joachim. “Dancing with a deer, a jaguar or a snake.” Etcetera. Tijdschrift voor podiumkunsten #159 (2020). https://e-tcetera.be/dancing-with-a-deer-a-jaguar-or-a-snake/.
Bertoia, Luciana. “La misión de Victoria Villarruel: convertir a los genocidas en víctimas.” Página 12. November 10, 2023. https://www.pagina12.com.ar/614779-la-mision-de-victoria-villarruel-con… -los-genocidas-e.
Borger, Julian. “Civilians make up 61% of Gaza deaths from airstrikes, Israeli study finds,” The Guardian. December 9, 2023. https://www.theguardian.com/world/2023/dec/09/civilian-toll-israeli-air…- gaza-unprecedented-killing-study.
Brennan, Timothy. (2012). “Re-imagining postcolonial studies: a discussion of Neil Lazarus’s The Postcolonial Unconscious.” Race & Class 54(2) (2012): 100-107. https://doi.org/10.1177/0306396812454979.
Burt, Ramsay. “About.” Ramsay Burt Wordpress. 2020. https://ramsayburt.wordpress.com/about/.
Burt, Ramsay. Ungoverning Dance. New York: Oxford University Press, 2017.
Burt, Ramsay and Michael Huxley. Dance, Modernism, and Modernity. Abingdon:
Routledge, 2020.
Cacciatori, Mauro. “La identidad como proceso.” Revista Loïe. 2020.
https://loie.com.ar/articulos/criticas/la-identidad-como-proceso/.
Carlés, Ana Abad. Historia del ballet y de la danza moderna. Madrid: Alianza
Editorial, 2004.
Casier, Matilde. “De veelkleurige ogen van de jaguar.” Rekto:Verso Nr. 98 (2023).
https://www.rektoverso.be/artikel/de-veelkleurige-ogen-van-de-jaguar.&n…;
Chatterjea, Ananya. “On the Value of Mistranslations and Contaminations: The Category of ‘Contemporary Choreography’ in Asian Dance.” Dance Research
Journal Vol. 45, Issue 1 (2013): 7-21. https://doi.org/10.1017/S0149767712000320.
Chaves, Paula. “Gazing from behind the jaguar’s eyes: On the performance The Jaguar and the Snake,” in The School of the Jaguar - Endangered Human Movements Vol. 3, edited by Amanda Piña. Vienna: Bundesministerium für Bewegungsangelegenheiten, 2019: 35-46.
Chiappa, Claudia. “Belgian PM calls Israel’s actions in Gaza ‘no longer proportionate’.” Politico, November 6, 2023. https://www.politico.eu/article/belgiums-pm-says-israels-actions-in-gaz… o-longer-proportionate/.
Coussens, Evelyn. “‘Thisisbeauty’: dans de menopauze van de orka.” DeMorgen. 2022. https://www.demorgen.be/tv-cultuur/thisisbeauty-dans-de-menopauze-van-d e-orka~b8e33f3e/.
Cusicanqui, Silvia Rivera. Ch’ixinakax utxiwa: Una reflexión sobre prácticas y discursos descolonizadores. Buenos Aires: Tinta Limón, 2010.
Dabashi, Hamid. “Thanks to Gaza, European philosophy has been exposed as ethically bankrupt,” Middle East Eye, January 18, 2024. https://www.middleeasteye.net/opinion/war-gaza-european-philosophy-ethi… lly-bankrupt-exposed.
De Laet, Timmy. “Giving Sense to the Past: Historical D(ist)ance and the Chiasmatic Interlacing of Affect and Knowledge.” In The Oxford Handbook of Dance and Reenactment, edited by Mark Franko. Oxford: Oxford University Press, 2017.
De Somviele, Charlotte. “Contemporary dance from Flanders and Brussels (2018).” Flanders Arts Institute. 2022. https://www.kunsten.be/en/now-in-the-arts/hedendaagse-dans-uit-vlaandere n-en-brussel-anno-2018/.
Decré, Hanne. “Rector UGent: "Geen plaats meer voor Dries Van Langenhove aan onze universiteit".” VRT NWS. September 6, 2018. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/09/06/ugent/.
Deitelhoff, Nicole, Rainer Forst, Klaus Günther and Jürgen Habermas, “Grundsätze der Solidarität. Eine Stellungnahme.” Das Forschungszentrum „Normative Ordnungen“ der Goethe-Universität Frankfurt am Main. 2023. https://www.normativeorders.net/2023/grundsatze-der-solidaritat/.
Demerson, Rainy. “Sensing the Stage: Decolonial Readings of African Contemporary Dance,” in African Somaesthetics: Cultures, Feminisms, Politics, edited by Catherine F. Botha. Leiden: Brill, 2021: 95-119.
DeSingel. “Fabián Barba.” DeSingel. 2010. https://desingel.be/nl/programma/dans/fabian-barba-a-mary-wigman-dance-e vening-3.
Elías, Silvel. “Epistemic violence against indigenous peoples.” Debates Indígenas. 2020. https://debatesindigenas.org/ENG/ns/59-epistemic-violence.html.
Estarás (dance maker), Lisi. Interviewed by Paulina Rosa (Ghent University student), February 2023.
Estarás, Lisi. #THISISBEAUTY. Dance performance, Solo. 21 april 2022. Mechelen: KC Nona.
Euro-Mediterranean Human Rights Monitor. “Over 10,000 infants and children killed in Israel’s Gaza genocide, hundreds of whom are trapped beneath debris.” Euro-Med Monitor. 2023. https://euromedmonitor.org/en/article/6020/Over-10,000-infants-and-chil…- killed-in-Israel%E2%80%99s-Gaza-genocide,-hundreds-of-whom-are-trapped- beneath-debris.
Falcoff, Laura. “Lisi Estarás, una coreógrafa en busca de la identidad.” Clarín. September 16, 2019. https://www.clarin.com/espectaculos/lisi-coreografa-busca-identidad_0_3….
Fortinsky, Sarah. “Trump congratulates Javier Milei on win in Argentina presidential
race.” The Hill. November 20, 2023. https://thehill.com/policy/international/4318471-trump-javier-milei-arg… residential-race/.
Galeano, Eduardo. Las venas abiertas de América Latina. México D.F.: Siglo Veintiuno Editores, 2004.
Ghent University. “Conflict Israel - Hamas: Ghent University statement.” Ghent University. 2023. https://www.ugent.be/en/news-events/conflict-israel-hamas-statement-ghe…- university.
Ghent University. “Decolonisation MUST begin at the university.” Dare to Think. 2021. https://www.durfdenken.be/en/research-and-society/decolonisation-must-b… n-university.
Ghent University. “Statement Russia Platform on the war in Ukraine.” Ghent University. 2022. https://www.ugent.be/eureastplatform/en/partners/overview_on_ukraine.htm.
Green, Jesse, Isabelia Herrera, Carina del Valle Schorske, Matthew López and Misha Berson, “The Great ‘West Side Story’ Debate,” The New York Times. December 1, 2021. https://www.nytimes.com/2021/12/01/theater/west-side-story-steven-spiel…- movie.html.
Hernández Sampieri, Roberto. Metodología de la Investigación. Mexico D.F.: Mc Graw-Hill/Interamericana Editores, 2014.
Hetzel, Julian and Ntando Cele. SPAfrica. Solo performance. 24 november 2023. Gent: CAMPO Nieuwpoort.
Kwan, SanSan. “When is contemporary dance?” Dance Research Journal Vol. 49, Issue 3 (2017): 38-52. https://doi.org/10.1017/S0149767717000341.
Laermans, Rudi. “Impure Gestures Towards ‘Choreography in General’: Re/Presenting Flemish Contemporary Dance, 1982–2010.” Contemporary Theatre Review Vol. 20(4) (2010). https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10486801.2010.505764.
Lazarus, Neil. The Postcolonial Unconscious. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
Lems, Marijn. “Groepsidentiteit als toevluchtsoord en slagschip.” Theaterkrant. 2018. https://www.theaterkrant.nl/recensie/the-jewish-connection-project/lisi… -ido-batash/.
Lepecki, André. “Skin, Body, and Presence in Contemporary European Choreography.” TDR (1988-) 43, no. 4 (1999). http://www.jstor.org/stable/1146801.
Loomba, Ania. Colonialism/Postcolonialism. London: Routledge, 2015.
Loomba, Ania, Suvir Kaul, Matti Bunzl, Antoinette Burton and Jed Etsy, eds. Postcolonial Studies and Beyond. Duke University Press, 2005. https://doi.org/10.2307/j.ctv1134gnk.
Lorde, Audre. The Master’s Tools Will Never Dismantle the Master’s House. London: Penguin, 2018.
Lysaght, Helena. “The ICJ's interim ruling in South Africa’s genocide case against Israel: what now?” Universiteit Leiden. 2024. https://www.universiteitleiden.nl/en/news/2024/01/icj-delivers-interim-… -south-africas-genocide-case-against-israel.
Mantilla, Julissa, Rosalina Tuyuc Velásquez, Gerardo Salinas and Luke Moffet, “When victims fight for justice: A conversation between arts, activism, academia and institutions.” Keynote lecture at Saint Peter’s Abbey, Ghent, March 13, 2024. See video online: Justice Visions, 02:05:30. https://www.youtube.com/watch?v=PgXS9zlAbBE&t=4432s.
Maroga, Kopano. “God is alive, magic is afoot.” Etcetera. Tijdschrift voor podiumkunsten #173 (2023). https://e-tcetera.be/god-is-alive-magic-is-afoot/.
Maroga, Kopano. “Jesus Thesis and Other Critical Fabulations: Poems by Kopano Maroga.” Google Books. 2020. https://books.google.be/books/about/Jesus_Thesis_and_Other_Critical_Fab… i.html?id=vekKzgEACAAJ&source=kp_author_description&redir_esc=y.
Maroga, Kopano. (@kopano.maroga). “Statement.” Instagram, December 6, 2023. https://www.instagram.com/kopano.maroga/?hl=en.
Maroga, Kopano. (@kopano.maroga). “Statement on disposability.” Instagram, December 28, 2023. https://www.instagram.com/kopano.maroga/?hl=en.
Maroga, Kopano. (@kopano.maroga). “Statement on my situation.” Instagram,
January 28, 2024. https://www.instagram.com/kopano.maroga/?hl=en.
Maroga, Kopano. (@kopano.maroga). “Statement on Queer March Ghent.” Instagram,
February 28, 2024. https://www.instagram.com/kopano.maroga/?hl=en.
Maroga, Kopano. (@kopano.maroga). “Statement on the white flags.” Instagram,
December 26, 2023. https://www.instagram.com/kopano.maroga/?hl=en.
Marshall, Andrew. “An Overview of the Civilian Casualty Ratio.” Boot Camp and Military Fitness Institute. 2023.
https://bootcampmilitaryfitnessinstitute.com/2023/05/16/an-overview-of-….
Michael, Moya. “State of the Union.” Het TheaterFestival. 2022.
https://www.theaterfestival.be/23373/.
Michael, Moya and Joachim Ben Yakoub. “Revisiting the ‘State of the Union’.”
Research seminar at OPEK, Leuven, April 25, 2023.
Mignolo, Walter. “Delinking: The Rhetoric of modernity, the logic of coloniality and
the grammar of de-coloniality.” Cultural Studies 21, Issue 2 (2007): 449-514,
https://doi.org/10.1080/09502380601162647.
Mignolo, Walter. The Darker Side of Western Modernity. Durham: Duke University
Press, 2011.
Millán, Moira. “Nación Mapuche. Moira Millán: “El extractivismo cultural es la sustracción de un saber o arte ancestral para destruirlo”.” Resumen Latinoamericano. 2020. https://www.resumenlatinoamericano.org/2020/02/24/nacion-mapuche-moira -millan-el-extractivismo-cultural-es-la-sustraccion-de-un-saber-o-arte-ancestr al-para-destruirlo/.
Museo Reina Sofía. “Fabián Barba.” Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía. 2018. https://www.museoreinasofia.es/en/activities/fabian-barba.
Nadaproductions. “Endangered Human Movements.” Nadaproductions. 2023. https://nadaproductions.at/projects/endangered-human-movements.
Nadaproductions. “EXOTICA – On the brown history of European dance.” Nadaproductions. 2024. https://nadaproductions.at/performance/exotica.
Nadaproductions. “The Jaguar and the Snake.” Nadaproductions. 2022.
https://nadaproductions.at/performance/the-jaguar-and-the-snake.
Okun, Tema. “White Supremacy Culture.” Dismantling Racism Works. 1999. https://www.whitesupremacyculture.info/uploads/4/3/5/7/43579015/okun_-_….
Parolin, Ayelen. “Ayelen Parolin: About.” Ruda. 2024. https://ayelenparolin.be/en/about. P.A.R.T.S. 2007. B 1 2 3 aanbod en studiebelasting. Provided by P.A.R.T.S. coordinator Steven De Belder.
P.A.R.T.S. 2022. Study Guide: BA Training cycle 2022-2025.
https://www.parts.be/study-guide.
Peoples Dispatch. “Workers’ Party urges the Belgian government to impose a strict military embargo on Israel.” Peoples Dispatch. 2023. https://peoplesdispatch.org/2023/11/23/workers-party-urges-the-belgian-… nment-to-impose-a-strict-military-embargo-on-israel/.
Piña, Amanda. EXÓTICA: Endangered Human Movements Vol. 2. Dance performance. 2 december 2023. Waregem: CC De Schakel.
Piña, Amanda, ed., The School of the Jaguar. Endangered Human Movements Vol. 3. Vienna: Bundesministerium für Bewegungsangelegenheiten, 2019.
Piña, Amanda, “The School of the Jaguar. Rehearsing an Ecology of Knowledge.” In The School of the Jaguar. Endangered Human Movements. Vol. 3, edited by Amanda Piña. Vienna: Bundesministerium für Bewegungsangelegenheiten, 2019.
Poveda Yánez, Jorge, Beatriz Herrera Corado, and María Mendizábal. “Forced Secularization and Postmodern Discourses within Contemporary Performance : Weaponizing Multicultural Rhetoric to Ratify Asymmetries among Dance Practitioners.” Dance Chronicle 45 no. 1 (2022): 79–100. doi:10.1080/01472526.2022.2025738.
Quijano, Aníbal. “Coloniality and Modernity/Rationality.” Cultural Studies 21, Issue 2 (2007): 168-178. https://doi.org/10.1080/09502380601164353.
Reason, Matthew and Dee Reynolds. “Kinesthesia, Empathy, and Related Pleasures: An Inquiry into Audience Experiences of Watching Dance.” Dance Research Journal Vol. 42, Issue 2 (2010): 49–75. http://www.jstor.org/stable/23266898.
Rodeyns, Julie. “mary wigman fabian barba.” iDans Blog. 2010. https://idansblog.org/2010/10/19/mary-wigman-fabian-barba/.
Rolnik, Suely. “Archive Mania / Archivmanie.” Hatje Cantz dOCUMENTA (13) no. 22 (2011): 4-35. https://www.hatjecantz.com/products/16656-suely-rolnik.
Rosa, Paulina. “The role of Latin American dance makers in the Flemish dance landscape.” Bachelor’s dissertation, Ghent University, 2023.
Sarr, Felwine. Afrotopia. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2019.
Schillewaert, Nils. “UGent neemt veroordeelde Reuzegommer aan als onderzoeker.” VRT NWS. August 29, 2023.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/08/29/ugent-neemt-reuzegommer-aan/.&n…;
Segal, Raz. “A Textbook Case of Genocide.” Jewish Currents. 2023.
https://jewishcurrents.org/a-textbook-case-of-genocide.
Serafini, Paula. “Cultural Production Beyond Extraction? A First Approach to Extractivism and the Cultural and Creative Industries in Argentina.” In Cultural Industries and the Environmental Crisis: New Approaches for Policy, edited by Kate Oakley and Mark Bank, 51-64. Cham: Springer, 2021.
Slagmuylder, Christophe and others. “Brochure KFDA 2017.” KunstenFestivalDesArts. 2017. https://kfda.be/site/assets/files/3092/brochure_2017.pdf.
Spivak, Gayatri Chakravorty. “Can the Subaltern Speak?” In Marxism and the Interpretation of Culture, edited by Joshua Chakawa and Rudolf Nyandoro. Chicago: University of Illinois Press, 1988.
Stalpaert, Christel. “Reenacting Modernity: Fabian Barba’s ‘A Mary Wigman Dance Evening’ (2009).” Dance Research Journal 43, no. 1 (2011). http://www.jstor.org/stable/23266828.
Stalpaert, Christel. “Werkcollege 05: Nagesprek The School of the Jaguar.” A001490 Repertoire Study of Theater. Class lecture, Ghent University, Ghent, 27 October 2022.
STUK. “Nadaproductions / Amanda Piña: The Jaguar and the Snake.” STUK. 2019. https://www.stuk.be/nl/programma/the-jaguar-and-the-snake.
Swinnen, Nienke. “Exploration of whiteness and decolonization in the arts sector: Case-study VIERNULVIER.” Master’s dissertation, Ghent University, 2022.
Taylor, Diana. The Archive and the Repertoire. Performing Cultural Memory in the
Americas. Durham: Duke University Press, 2003.
Templeton, Melissa. “Walking with the Self: Zab Maboungou’s Interventions Against Eurocentrism Through Contemporary African Dance.” Dance Research
Journal Vol. 49, Issue 2 (2017): 44–61. https://www.jstor.org/stable/48633600.
T’Jonck, Pieter. “Contemporary Dance from Flanders (1980-2016).” Flanders Arts Institute, 2016.
https://dossiers.kunsten.be/dance/contemporary-dance-flanders-1980-2016.
T’Jonck, Pieter. “Repertoire als bron van experiment.” DeMorgen. 2010. https://www.demorgen.be/nieuws/repertoire-als-bron-van-experiment~bed8c 2e5/.
Ultrecht, Luuk. Van hofballet tot postmoderne dans. Zutphen: Walburg Pers, 1988.
United Nations. “US vetoes resolution on Gaza which called for ‘immediate humanitarian ceasefire’.” UN. 2023.
https://www.un.org/unispal/document/us-vetoes-resolution-on-gaza-which-….
Van Assche, Annelies. “Coloured Swan: Moya Michael’s Prowess in the Face of
Fetishization in European Dance.” Dance Research Journal Vol. 54 Issue 1
(2022): 92-111. https://doi.org/10.1017/S0149767722000134.
Van Assche, Annelies. Dancing Precarity: A transdisciplinary study of the working
and living conditions in the contemporary dance scenes of Brussels and
Berlin. Ghent: Ghent University, 2018.
Van Assche, Annelies and Kareth Schaffer. “Flexible Performativity: What
Contemporary Dancers Do When They Do What They Do.” TDR: The Drama
Review Vol. 67, No. 1 (2023): 203–222. https://muse.jhu.edu/article/885095.
Van Der Putt, Fransien. “Absurde tranenvanger laadt de toeschouwer met ernstige verantwoordelijkheid.” Theaterkrant. 2023.
https://www.theaterkrant.nl/recensie/spafrica/ntando-cele-julian-hetzel…;
Vasquez, Sócrates and Avexnim Cojtí. “Cultural Appropriation: Another Form of Extractivism of Indigenous Communities.” Cultural Survival. 2020.
https://www.culturalsurvival.org/news/cultural-appropriation-another-fo….
Vázquez, Rolando. “Notes on Animality, the Body and the Decolonial.” In The School of the Jaguar - Endangered Human Movements Vol. 3, edited by Amanda
Piña. Vienna: Bundesministerium für Bewegungsangelegenheiten, 2019. Vázquez, Rolando. “Translation as Erasure: Thoughts on Modernity’s Epistemic Violence.” Journal of Historical Sociology Vol. 24, No. 1 (2011): 27-44.
https://doi.org/10.1111/j.1467-6443.2011.01387.x.
Vázquez, Rolando. Vistas of Modernity: Decolonial Aesthesis and the End of the
Contemporary. Amsterdam: Modriaan Fund, 2020.
Verstraete, Judit. “Proces tegen theatermaker Jan Fabre begonnen: beschuldigd van pesterijen, geweld en aanranding.” VRT NWS. March 25, 2022.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/03/24/start-proces-jan-fabre/.
VierNulVier. “Working towards an anti discrimination policy at viernulvier.”
VierNulVier. 2024. https://www.viernulvier.gent/en/pQoYWfw/working-towards-an-anti-discrim… ation-policy-at-viernulvier.
Watson, Jini Kim, and Gary Wilder, eds. The Postcolonial Contemporary: Political Imaginaries for the Global Present. 1st ed. Fordham University Press, 2018. https://doi.org/10.2307/j.ctv19x53v.
