Kun je je voorstellen dat je gebit niet de aandacht krijgt die het verdient terwijl je je oude dag doorbrengt in een woonzorgcentrum? Helaas is dit de realiteit voor vele kwetsbare ouderen.
Gerodent, een mobiel tandheelkundig team dat inzet op zowel preventie als zorg, slaagt erin de mondhygiëne bij ouderen die verblijven in een woonzorgcentrum te verbeteren.
De impact van slechte mondhygiëne
Het is niet goed gesteld met de mondhygiëne en mondgezondheid van kwetsbare ouderen die verblijven in een woonzorgcentrum.
Een gebrekkige mondhygiëne leidt tot een opeenstapeling van plak die tandbederf en ontstekingen van het tandvlees en kaakbot veroorzaakt. Daarnaast heeft een slechte mondhygiëne ook een negatieve impact op de algemene gezondheid. Zo bemoeilijkt het onder andere de controle van de bloedsuikerspiegel bij diabetespatiënten en beïnvloedt het het voorkomen van longproblemen negatief.
Ook de kwaliteit van leven van woonzorgcentrumbewoners lijdt hieronder. Zou jij genieten van een restaurantbezoek met je familie wanneer je je schaamt over je mond of vol zelfvertrouwen kunnen lachen voor een foto?
Daarenboven vinden bewoners van een woonzorgcentrum moeilijk de weg naar de tandarts door onder andere mobiliteit- en/of cognitieve beperkingen waardoor de problemen blijven bestaan.
Gerodent: mobiele tandheelkundige zorg en preventie
Omwille van deze problematiek werd Gerodent in 2010 opgericht door het Universitair ziekenhuis in Gent. Gerodent is een project dat uit 2 belangrijke onderdelen bestaat. Enerzijds is er een mobiele tandartspraktijk bemand door tandartsen, mondhygiënisten en tandartsassistenten die 6-maandelijks woonzorgcentra in Oost- en West-Vlaanderen bezoekt.
Anderzijds wordt ook preventief advies gegeven aan de bewoners en het verzorgend personeel om de mondzorg te verbeteren.
Kortom, Gerodent draagt bij tot het creëren van een gezonde mond bij ouderen.
Maakt Gerodent echt een verschil?
Om de effectiviteit van Gerodent te evalueren, werd een vergelijkend onderzoek uitgevoerd tussen woonzorgcentra waar Gerodent actief is en woonzorgcentra waar dit niet het geval is. De mondhygiëne werd onderzocht door de aanwezige plak op natuurlijke tanden en gebitsprotheses in kaart te brengen. Daarnaast werd ook gekeken of de bewoners in het bezit waren van het correcte poetsmateriaal.
“Minder plak en meer geschikt poetsmateriaal dankzij Gerodent!"
De resultaten tonen aan dat ouderen die verblijven in een woonzorgcentrum waar Gerodent actief is, opvallend minder plak hebben op hun natuurlijke tanden en gebitsprothese. Ook de aanwezigheid van tandpasta, tandenborstels en gebitsprotheseborstels was hoger in de Gerodent woonzorgcentra.
Vooruitgang, maar uitdaging blijft
Woonzorgcentra die samenwerken met Gerodent scoren beter op het vlak van mondhygiëne dan de woonzorgcentra waarmee vergeleken werd. De ondersteuning die tandartsen en mondhygiënisten bieden aan de bewoners en het verplegend personeel van woonzorgcentra speelt hierin een cruciale rol. Samen kunnen ze een werkzaam team vormen om het gebit en de mond de verzorging te geven die ze verdienen en zo een glimlach te toveren op het gezicht van de bewoners. Ondanks het feit dat het de goede kant op gaat, is er nog veel werk aan de winkel.
Ook andere initiatieven zetten zich in voor een gezonde mond bij kwetsbare groepen zoals de Mondzorglijn en Ieders Mond Gezond. Wil je hierover meer weten? Neem dan zeker eens een kijkje op de volgende website: https://gezondemond.be.
1. Communicatie D-g. De gevolgen van de demografische veranderingen in Europa 2024. Available from: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/new-push-european-democracy/impact-demographic-change-europe_nl#.
2. De Vlaamse Minister van Welzijn VeG. Residentiële ouderenzorg, een échte thuis voor kwetsbare personen. Vlaamse Regering; 2018.
3. Gezondheid AZe. Overzicht aanbod ouderenzorg: Zorg en Gezondheid; 2022. Available from: https://zorg-en-gezondheid.be/overzicht-aanbod-ouderenzorg.
4. Vlaanderen S. Zorg en ondersteuning voor ouderen: Vlaamse Statistische Autoriteit; 2022 27 februari 2023]. Available from: https://www.vlaanderen.be/statistiek-vlaanderen/zorg/zorg-en-ondersteuning-voor-ouderen.
5. Vlaanderen S. Bevolking: omvang en groei: Vlaamse Statistische Autoriteit; 2022 27 februari 2023]. Available from: https://www.vlaanderen.be/statistiek-vlaanderen/bevolking/bevolking-omvang-en-groei.
6. Mutualiteiten NVvS. Cijfer van de maand. Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten; 2020.
7. Heidi Cloots HS. Zorgzwaarte in de ouderenzorg. In: Zorgberoepen AIe, editor.: Agentschap Zorg en Gezondheid; 2018.
8. Janssens B, Petrovic M, Jacquet W, Schols J, Vanobbergen J, De Visschere L. Medication Use and Its Potential Impact on the Oral Health Status of Nursing Home Residents in Flanders (Belgium). Journal of the American Medical Directors Association. 2017;18(9):809 e1- e8.
9. De Visschere LM, Grooten L, Theuniers G, Vanobbergen JN. Oral hygiene of elderly people in long-term care institutions--a cross-sectional study. Gerodontology. 2006;23(4):195-204.
10. Petelin M, Cotic J, Perkic K, Pavlic A. Oral health of the elderly living in residential homes in Slovenia. Gerodontology. 2012;29(2):e447-57.
11. Gil-Montoya JA, Sanchez-Lara I, Carnero-Pardo C, Fornieles-Rubio F, Montes J, Barrios R, et al. Oral Hygiene in the Elderly with Different Degrees of Cognitive Impairment and Dementia. Journal of the American Geriatrics Society. 2017;65(3):642-7.
12. Delwel S, Binnekade TT, Perez R, Hertogh C, Scherder EJA, Lobbezoo F. Oral hygiene and oral health in older people with dementia: a comprehensive review with focus on oral soft tissues. Clinical oral investigations. 2018;22(1):93-108.
13. De Visschere L, Janssens B, De Reu G, Duyck J, Vanobbergen J. An oral health survey of vulnerable older people in Belgium. Clinical oral investigations. 2016;20(8):1903-12.
14. Miremadi SR, Cosyn J, Janssens B, De Bruyn H, Vanobbergen J, De Visschere L. A pilot assessment tool of the need for oral health care and cost prediction in institutionalized elderly people. International journal of dental hygiene. 2017;15(4):306-12.
15. Murray PE, Ede-Nichols D, Garcia-Godoy F. Oral health in Florida nursing homes. International journal of dental hygiene. 2006;4(4):198-203.
16. Hopcraft MS, Morgan MV, Satur JG, Wright FA, Darby IB. Oral hygiene and periodontal disease in Victorian nursing homes. Gerodontology. 2012;29(2):e220-8.
17. Hoeksema AR, Peters LL, Raghoebar GM, Meijer HJA, Vissink A, Visser A. Oral health status and need for oral care of care-dependent indwelling elderly: from admission to death. Clinical oral investigations. 2017;21(7):2189-96.
18. Chen X, Clark JJ, Naorungroj S. Oral health in nursing home residents with different cognitive statuses. Gerodontology. 2013;30(1):49-60.
19. Bellander L, Andersson P, Nordvall D, Hagglin C. Oral health among older adults in nursing homes: A survey in a national quality register, the Senior Alert. Nursing open. 2021;8(3):1262-74.
20. Zenthofer A, Baumgart D, Cabrera T, Rammelsberg P, Schroder J, Corcodel N, Hassel AJ. Poor dental hygiene and periodontal health in nursing home residents with dementia: an observational study. Odontology. 2017;105(2):208-13.
21. Saarela RKT, Hiltunen K, Kautiainen H, Roitto HM, Mantyla P, Pitkala KH. Oral hygiene and health-related quality of life in institutionalized older people. Eur Geriatr Med. 2022;13(1):213-20.
22. Karki AJ, Monaghan N, Morgan M. Oral health status of older people living in care homes in Wales. Brit Dent J. 2015;219(7):331-4.
23. van der Putten GJ, De Visschere L, van der Maarel-Wierink C, Vanobbergen J, Schols J. The importance of oral health in (frail) elderly people - a review. Eur Geriatr Med. 2013;4(5):339-44.
24. Khadka S, Khan S, King A, Goldberg LR, Crocombe L, Bettiol S. Poor oral hygiene, oral microorganisms and aspiration pneumonia risk in older people in residential aged care: a systematic review. Age and ageing. 2021;50(1):81-7.
25. Lertpimonchai A, Rattanasiri S, Arj-Ong Vallibhakara S, Attia J, Thakkinstian A. The association between oral hygiene and periodontitis: a systematic review and meta-analysis. Int Dent J. 2017;67(6):332-43.
26. Preshaw PM, Bissett SM. Periodontitis and diabetes. Brit Dent J. 2019;227(7):577-84.
27. Herrera D, Sanz M, Shapira L, Brotons C, Chapple I, Frese T, et al. Association between periodontal diseases and cardiovascular diseases, diabetes and respiratory diseases: Consensus report of the Joint Workshop by the European Federation of Periodontology (EFP) and the European arm of the World Organization of Family Doctors (WONCA Europe). Journal of clinical periodontology. 2023;50(6):819-41.
28. Organization WH. Oral Health 2023. Available from: https://www.who.int/health-topics/oral-health#tab=tab_1.
29. van de Rijt LJM, Stoop CC, Weijenberg RAF, de Vries R, Feast AR, Sampson EL, Lobbezoo F. The Influence of Oral Health Factors on the Quality of Life in Older People: A Systematic Review. The Gerontologist. 2020;60(5):e378-e94.
30. Janto M, Iurcov R, Daina CM, Neculoiu DC, Venter AC, Badau D, et al. Oral Health among Elderly, Impact on Life Quality, Access of Elderly Patients to Oral Health Services and Methods to Improve Oral Health: A Narrative Review. J Pers Med. 2022;12(3).
31. Gil-Montoya JA, de Mello AL, Barrios R, Gonzalez-Moles MA, Bravo M. Oral health in the elderly patient and its impact on general well-being: a nonsystematic review. Clinical interventions in aging. 2015;10:461-7.
32. Donnelly LR, Clarke LH, Phinney A, MacEntee MI. The impact of oral health on body image and social interactions among elders in long-term care. Gerodontology. 2016;33(4):480-9.
33. Janssens B, Janssens L, de Witte N, Visser A. [Oral health in older adults, a challenge? Determinants of oral health in older adults.]. Nederlands tijdschrift voor tandheelkunde. 2019;126(12):657-64.
34. Vanobbergen JN, De Visschere LM. Factors contributing to the variation in oral hygiene practices and facilities in long-term care institutions for the elderly. Community dental health. 2005;22(4):260-5.
35. Gronbeck Linden I, Hagglin C, Gahnberg L, Andersson P. Factors Affecting Older Persons' Ability to Manage Oral Hygiene: A Qualitative Study. JDR clinical and translational research. 2017;2(3):223-32.
36. Niesten D, Witter D, Bronkhorst E, Creugers N. Oral health-related quality of life and associated factors in a care-dependent and a care-independent older population. Journal of dentistry. 2016;55:33-9.
37. Cho MJ, Jung EK, Jung YS, Shin HE, Kim EK, Kim HC, et al. Relationship between the activities of daily living, oral health-related quality of life and dementia. Geriatr Gerontol Int. 2018;18(6):943-9.
38. Preshaw PM, Walls AW, Jakubovics NS, Moynihan PJ, Jepson NJ, Loewy Z. Association of removable partial denture use with oral and systemic health. Journal of dentistry. 2011;39(11):711-9.
39. Tada S, Ikebe K, Matsuda K, Maeda Y. Multifactorial risk assessment for survival of abutments of removable partial dentures based on practice-based longitudinal study. Journal of dentistry. 2013;41(12):1175-80.
40. Niesten D, van Mourik K, van der Sanden W. The impact of frailty on oral care behavior of older people: a qualitative study. BMC oral health. 2013;13:61.