De interactieve film is dood, lang leve de interactieve film

12 mei 2025, de sterfdatum van de interactieve film. Netflix kielhaalden ook de laatste 3 overlevenden van hun grote interactieve media-moord. Het bekendste gezicht: Black Mirror: Bandersnatch, het grote startschot waar Netflix ooit hun interactieve filmcampagne met veel bombarie mee begon. Door de geschiedenis heen is Interactieve film iets wat blijft terugkomen, maar is het nu echt de laatste keer geweest of zit er misschien toch nog toekomst in?

De eerste poging
Op de wereldexpo van 1967 is een van de grootste smaakmakers op de beurs een film genaamd Kinoautomat, een Tsjechoslowaakse film uit 1967 gemaakt door Radúz Činčera. In Montreal stond een kleine cinema waarbij alle 127 stoelen uitgerust waren met twee knoppen, een rode en een groene. Na een bepaald moment in de film krijgen we een eerste keuze: moet meneer Novak een vrouw, die is buitengesloten uit haar appartement en alleen gekleed in een handdoek, binnenlaten vlak voordat zijn vrouw thuiskomt?

De knoppen gaven twee keuzes, groen is ja en rood is nee. De bezoekers kiezen op een democratische manier de volgende scène totdat het scherm groen of rood gloeit en de keuze van het bioscooppubliek wordt weergegeven. The New Yorker noemde het destijds: “Een gegarandeerde hit van de wereld expo, de Tsjechen zouden er goed aan doen een standbeeld te maken van Radúz Činčera.”

Ook Hollywood komt kijken en wil deze technologie graag gebruiken. Helaas voor hen was Tsjecho-Slowakije een communistisch land en waren zowel de film als de technologie eigendom van de staat, waardoor het de transitie naar Hollywood nooit heeft gemaakt. Poging 1 was, dankzij factoren die buiten de film zelf lagen, geen succes. Door de geschiedenis heen worden er meerdere pogingen gedaan om het success te recreëren maar voor een lange tijd kwam niks dichtbij de kwaliteit van Kinoautomat.

De Netflix poging

Een grote nieuwe poging was van Netflix. Met Black Mirror: Bandersnatch was er een nieuwe kans gearriveerd. Het doel was een geheel nieuwe push te maken naar het grootste deel van de entertainmentindustrie: Gaming.

Hoewel Bandersnatch het eerste grote product was kwamen er al vrij snel meer interactieve programma’s aan, twee andere grote voorbeelden zijn bijvoorbeeld “You vs Wild” van Bear Grylls, Quiz programma’s, tekenfilms en Films zoals Unbreakable Kimmy Schmidt: Kimmy vs the Reverend. Na Bandersnatch blijkt eigenlijk wel al dat het meeste van deze interactieve programma’s niet aanslaan waardoor Netflix in 2023 zijn vizier wijzigt en mobiele games direct beschikbaar stelt via de Netflix-app.

Veel interactieve programma’s werden begin 2025 al verwijderd met de exceptie van Bandersnatch en Kimmy Schmidt, die volgde helaas in mei 2025. De technologie die aan deze producten gebonden zat is met de verwijdering van de films ook verdwenen.Maar is er dan misschien een andere weg voor dit medium?

De gaming poging

Het is begin jaren 90, de game-industrie is steeds meer aan het groeien naar iets mainstreams en steeds meer nieuwe bedrijven beginnen zich in de game-sector te mengen. De eerste twee consoles die cd’s afspelen staan op het punt te verschijnen: de Sega-CD en de Philips CD-I. Veel bedrijven zien hiermee een kans, een cd kan namelijk veel meer data opslaan dan dat oude spelcassetten deden, waardoor het mogelijk was om videobeelden af te spelen via deze spelconsoles. Interactieve film voor een gameconsole was het grote idee.

Productiehuizen zagen hierin dus een kans om voor een laag budget een mogelijke volledige ‘realistisch’ uitziende game te kunnen maken via videobeelden. Het gevolg was dat je bij een aankoop van een Sega-CD eigenlijk altijd een matige interactieve film erbij. Op een gegeven moment werd het bekend onder zijn eigen genre met de naam FMV (Full Motion Video) games. Ongeveer 28% van de Sega-CD games zijn FMV-games.

Toen er met de Sega-CD dus eindelijk een manier was om hogere kwaliteit video via een cd-rom af te spelen op een console in je huis waren er veel bedrijven die hier hun hand aan gebrand hebben. De verwachting is dat de Sega-CD library ongeveer voor 28 % bestaat uit FMV-games. Helaas voor producenten was een overvloed van de spellen kwalitatief ondermaats en kreeg het genre FMV een ongelofelijke slechte naam.

Wat ook niet hielp was de toenmalige discussie over geweld in videogames. Door het opkomende percentage van geweld met vuurwapens in Amerika was er een grote klacht van ouders over het geweld in film, televisie en dus ook games. In 1993 - 1994 spannen Twee politici in Amerika, Joe Liebermann en Herb Kohl, een hoorzitting van het Congres aan tegen de video game markt. Bij de spellen die waren uitgelicht waren Mortal Kombat, Doom en de FMV-game Night Trap.

Het einde van de hoorzaak leidde tot de invoering van het ESRB-rating systeem. Een rating die spellen een ‘age rating’ geeft    die rangeert van ‘E for Everyone’ tot ‘M for mature’ (In Europa 3+ tot 18+)

De rechtszaak zorgde voor ongelofelijk slechte reclame voor FMV-games. Dat een van deze spellen zo hard werd uitgelicht zorgde dat veel ouders de spellen compleet negeerde. Voor een heel lange tijd was dit het einde voor FMV-games tot 2015


De toekomstige (?) poging

Toekomst? Niet echt. Het grote keerpunt en wederopstanding van de FMV-game was namelijk ‘Her Story’ uit 2015 van Sam Barlow, voor Bandersnatch dus. Her Story werd een enorm succes. Het opende de poorten voor zo wel nieuwe als oude FMV games die de markt op komen, Zelfs het eerdergenoemde controversiële ‘Night Trap’ werd opnieuw uitgebracht. Er was een bepaalde nostalgie voor deze spellen die nu weer boven komt drijven waardoor er meer keuze op de markt is dan ooit.

De huidige interactieve film markt is gezonder dan ooit, alleen is het doelpubliek dus veranderd. De poging van Netflix om het “game” publiek naar hun te krijgen was misplaatst en kwam vooral te laat. In plaats daar van zijn er nu talloze FMV-games beschikbaar op verschillende game platformen. Bedrijven zoals Wales Interactive focussen zich totaal op de FMV / Interactieve film markt. De interactieve film die in 1967 ooit begon leeft nog steeds, alleen op een andere markt.