Grond gezocht: De sleutel tot betaalbaar wonen
De krantenkoppen liegen er niet om: Vlaanderen kampt met een structurele wooncrisis die steeds meer mensen raakt. “17 procent minder woningen verkocht in Vlaanderen in 2023 en toch bleven de prijzen stijgen” (VRT nws, 16 januari 2024). “Antwerpse CAW heeft geen slaapzakken meer om uit te delen: ‘Steeds meer daklozen door wooncrisis’ ” (VRT nws, 8 september 2025). “Nooit eerder zo veel mensen op wachtlijst voor sociale woning: vooral Antwerpenaren en singles zijn op zoek” (VRT nws, 10 april 2025).
Nog steeds een baksteen in de maag
Betaalbaar wonen staat regelmatig bovenaan de nieuwsladder, omdat de druk op de woningmarkt blijft toenemen en de betaalbaarheid van onze huisvesting blijft afnemen. Door de structurele focus van het Vlaamse woonbeleid op privaat eigendom, bezitten Vlaanderen en haar gemeenten zeer weinig publieke gronden, en dat terwijl het beschikken over een sterke grondpositie net een van de cruciale succesfactoren is voor een duurzaam woonbeleid.
Onderzoek wijst uit dat betaalbaarheidsproblemen in Vlaanderen zich vooral voordoen op de huurmarkt en bij de laagste inkomensgroepen. Sociale huisvesting kan een belangrijk deel van de oplossing zijn, maar in een beleid dat blijft vasthouden aan de ideologie van de vrijstaande villa, wordt ze structureel naar de marge verdrongen. De zogenaamde ‘baksteen in de maag’ blijft tot op vandaag de dominante bouwsteen van het beleid.
Gent als progressief eiland in een conservatief Vlaanderen
Ook in Gent is de wooncrisis urgent. De vastgoedprijzen zijn er de laatste jaren sterker toegenomen dan in de andere Vlaamse centrumsteden. Meer dan de helft van de huurders spendeert maandelijks meer dan 30% van hun totale inkomen aan wonen, en loopt zo kans op betaalbaarheidsproblemen. In 2021 stonden er ruim 10.800 huishoudens – zo’n 8,4% - op de wachtlijst. Dit aantal groeit jaarlijks aan met 300 huishoudens en de gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning loopt op tot vier jaar.
Nochtans onderscheidt de sociale huurmarkt van Gent zich duidelijk van de rest van Vlaanderen: één op de tien Gentse huishoudens huurt een sociale woning – bijna dubbel zoveel als het Vlaamse gemiddelde. Daarmee heeft de stad het tweede grootste aandeel sociale huurders in Vlaanderen.
De stad erkent de uitdagingen van de wooncrisis en schuift daarbij sociale huisvesting steeds nadrukkelijker naar voren als deel van de oplossing. Tegen 2030 wil Gent het aandeel sociale woningen optrekken tot 15 procent, maar ze botst hierbij frontaal met het beleid van de Vlaamse regering, die privaat eigenaarschap blijft stimuleren en het bijbouwen van sociale woningen niet als een prioriteit beschouwt. Deze discrepantie is ook merkbaar in de financiering. De budgetten die worden vrijgemaakt voor fiscale voordelen ter ondersteuning van eigenaarschap, liggen beduidend hoger dan de investeringen in sociale huisvesting. Hoewel de gemeenten geen enkele verantwoordelijkheid hebben op het vlak van financiering van sociale huisvesting, investeert het Gentse stadsbestuur elk jaar 1 à 2 miljoen euro in sociale woningen op haar grondgebied.
De zoektocht naar grond
Om het sociale woonaanbod in Gent tegen 2030 met 2.500 extra woningen uit te breiden, heeft de stad bijkomende gronden nodig. Maar net dat vormt een van de grootste struikelblokken.
Tegen 2027 zullen de bouwreserves van woonmaatschappij ThuisPunt Gent volledig uitgeput zijn, terwijl de toegang tot nieuwe bouwgrond beperkt is. De beschikbare ruimte is schaars en de concurrentie groot: sociale woningbouw moet opboksen tegen commerciële woonprojecten en de terechte wens om open (groen)ruimte te vrijwaren. Het realiseren van extra sociale woningen wordt bovendien bemoeilijkt door een versnipperd en complex instrumentarium. De instrumenten zijn verspreid over verschillende beleidsniveaus en bureaucratisch in gebruik, wat de slagkracht en de coherentie van het sociale woonbeleid ondermijnt. Daarnaast beschikt Gent slechts over een gering aantal publieke gronden.
Grond(beleid) als hefboom
De zwakke publieke grondpositie in Vlaanderen en haar gemeenten is het gevolg van de structurele oriëntatie van de overheid op private eigendomsverwerving. Ook vandaag laat de overheid de controle over grond(ontwikkelingen) grotendeels over aan de markt en treedt ze enkel regulerend op. Een houding die men omschrijft als een passief grondbeleid.
Een alternatief is een actief grondbeleid, waarbij de overheid zelf gronden aankoopt, beheert en inzet om maatschappelijke doelen te realiseren, zoals betaalbaar wonen. In steden als Wenen of Zürich vormt actief grondbeleid het fundament van succesvolle sociale huisvesting. In Gent is er het laatste decennium een duidelijke verschuiving merkbaar naar een actievere benadering, waarbij de stad en publieke actoren tussenkomen op de grondmarkt om zelf ook gronden te verwerven, te ontwikkelen, te gebruiken en te verkopen.
Wat kan deze verschuiving naar een actief grondbeleid betekenen voor sociale huisvesting in Gent? Door verschillende case studies te bestuderen, wil dit onderzoek de mogelijkheden van een actiever grondbeleid in kaart brengen. Het onderzoek kijkt niet alleen naar hoeveel sociale woningen er gerealiseerd worden, maar ook naar hoe de gebruikte instrumenten kunnen bijdragen aan de kwaliteit van sociale huisvestingsprojecten. Via een mix van theoretische analyse, interviews met stakeholders en persoonlijke observaties en ervaringen, worden de architecturale, ruimtelijke en sociale kwaliteiten van sociale woonprojecten in kaart gebracht.
Meer dan cijfers
Uit het onderzoek in Gent blijkt dat een actief grondbeleid een hefboom is voor sociale huisvesting. Hoewel het aantal sociale woningen dat via actief grondbeleid tot stand komt beperkt blijft door zwakke institutionele inbedding, een versnipperd instrumentarium en beperkte politieke slagkracht, getuigen de gerealiseerde projecten van uitzonderlijke kwaliteit. Het onderzoek maakt duidelijk dat de verwezenlijking van sociale huisvesting niet enkel een technische of financiële kwestie is, maar vooral een zaak van bestuurlijke capaciteit en samenwerking.
Wat staat er op het spel?
De vraag naar betaalbaar wonen is groot en groeit nog elk jaar. Alleen al in Gent moeten er de komende jaren honderden woningen bijkomen. De wachtlijsten zijn geen abstract gegeven, maar een optelsom van gezinnen, alleenstaanden en ouderen die nood hebben aan een degelijk en betaalbaar dak boven hun hoofd. Met het schrijven van deze thesis wordt het snijvlak verkent tussen architecturale kwaliteit en maatschappelijke en ruimtelijke meerwaarde. De sociale huisvestingsector is bij uitstek het domein waar deze aspecten elkaar kunnen kruisen en versterken. Sociaal wonen is immers meer dan een architectonische opgave, het is ook een middel om rechtvaardigheid, toegankelijkheid en leefkwaliteit in en van de stad te versterken.
Bibliografie
Agentschap Wonen in Vlaanderen. Evaluatie recht van voorkoop Vlaamse codex wonen. Brussel: Agentschap Wonen in Vlaanderen, 2021. https://www.vlaamsparlement.be/nl/link?id=14944.
Architectuur Platform Gent. “Melopee School.” Geraadpleegd op 12 juli 2025. https://architectuur.gent/project/612fd319ae4b5/stadsgebouw-melopee.
Architectuur Platform Gent. “Sociaal woongebouw Halvemaanstraat.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://architectuur.gent/project/66fe51c61f952/sociaal-woongebouw-halvemaanstraat .
Architectuur Platform Gent. “Sociaal woongebouw Vierweegse.” Geraadpleegd 10 april. https://architectuur.gent/project/66c31cffb0893/sociaal-woongebouw-vierweegse .
Architectuur Platform Gent. “Woonproject Kaai 24.” Geraadpleegd op 4 augustus 2025. https://architectuur.gent/project/66c31c7e4616e/woonproject-kaai-24.
Atelier Romain en Endeavour. Woonstudie Gent. Gent, 2023. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/52062-1683642574-20230418_WoonstudieGent_printversie_18april-70782b.pdf.
België. Belgische Grondwet. https://www.senate.be/doc/const_nl.html.
Cochez, Luna, Kristof Heylen en Frank Vastmans. Arbeidsmarktpositie sociale huurders. Leuven: Steunpunt Wonen, 2024. https://steunpuntwonen.be/wp-content/uploads/2024/03/Ad-hoc_Arbeidsmarktpositie-sociale-huurders_EIND.pdf.
Debrunner, Gabriela en Thomas Hartmann. "Strategic Use of Land Policy Instruments for Affordable Housing – Coping with Social Challenges under Scarce Land Conditions in Swiss Cities." Land Use Policy 99 (2020) 104993. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104993.
Debruyne, Pascal, Stijn Oosterlynck en Thomas Block. "Sociale innovatie als basis voor stadsontwikkeling? : Grootschalige stadsprojecten versus sociale stadsvernieuwing in Gent." RUIMTE & PLANNING (GENT) 28, nr. 3 (2008) p.18-33. http://hdl.handle.net/1854/LU-603835.
DENC STUDIO. “0968 REDERS.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://www.denc-studio.be/projecten/reders .
DENC-STUDIO. “0930 HEERNIS.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://www.denc-studio.be/projecten/heernis .
Depreatere, Melissa. Beleidsnota Wonen 2024-2029. Brussel: Vlaamse Regering, 2024. https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/70813.
Diependaele, Matthias. Beleidsnota Wonen 2019-2024. Brussel: Vlaamse Regering, 2019. https://www.vlaanderen.be/publicaties/beleidsnota-2019-2024-wonen.
Dockx, Emmanuel en Katleen Van den Broeck, Sien Winters. “Naar een hoger investeringsritme in de bouw en renovatie van sociale woningen in Vlaanderen: analyse en aanbevelingen.” In Armoede & ongelijkheid: jaarboek 2023, ed. Jill Coene et al., p. 133-152. Leuven: Acco, 2023. https://steunpuntwonen.be/wp-content/uploads/2024/04/Dockx-Van-den-Broeck-Winters-Jaarboek-Armoede-2023.pdf.
Dreesen, Stijn en Frank Vastmans. De werking van de Vlaamse woningmarkt. Een synthese van vijf jaar woningmarktonderzoek. Leuven: Steunpunt Wonen, 2021. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2016-2020/Onderzoek_Werkpakketten/WP_5_Werking_van_de_woningmarkt/WP5_10_RAPPORT.
Fikse, Erlend en Manuel B. Aalbers. “The really big contradiction: homeownership discourses in times of financialization.” Housing Studies 36, nr. 10 (2021): p. 1600-1617. https://doi.org/10.1080/02673037.2020.1784395.
Galle, Cathy. “Minister van Wonen Diependaele vindt koerswijziging niet nodig: ‘Iedereen die nog geen woning heeft, wil er een’.” De Morgen, 28 september, 2022. https://www.demorgen.be/het-grote-woonrapport/minister-van-wonen-diependaele-vindt-koerswijziging-niet-nodig-iedereen-die-nog-geen-woning-heeft-wil-er-een~bfd8e2c4/.
Gemeenteraad Stad Gent. Territoriale afbakening recht van voorkoop – Goedkeuring. Gent: Stad Gent 2024. https://ebesluitvorming.gent.be/zittingen/23.1206.3426.9997/agendapunten/24.0715.6648.8038.
Germán, Lourdes en Allison Ehrich Bernstein. Land Value Return: Tools to Finance our Urban Future. Cambridge MA: Lincoln Institute of Land Policy, januari 2020. https://www.lincolninst.edu/app/uploads/legacy-files/pubfiles/land-value-return-policy-brief.pdf.
Granath Hansson, Anna, en Björn Lundgren. 2018. “Defining Social Housing: A Discussion on the Suitable Criteria.” Housing, Theory and Society 36, nr.2 (2019): p. 149–166. https://doi.org/10.1080/14036096.2018.1459826 .
Grondwettelijk Hof. Arrest nr. 92/2023 van 15 juni 2023. Rolnummer: 7774. Brussel: Grondwettelijk hof, 15 juni, 2023. https://nl.const-court.be/public/n/2023/2023-092n.pdf.
Halleux, J.-M., A. Hendricks, B. Nordahl en V. Malienes. Public Value Capture of Increasing Property Values across Europe. Zürich: vdf Hochschulverlag AG an der ETH Zürich, 2023. https://www.hogent.be/sites/hogent/assets/4147_Public-Value-Capture_OA_compressed.pdf.
Hartmann, Thomas, Andreas Hengstermann, Mathias Jehling, Arthur Schindelegger en Fabian Wenner. Land Policies in Europe: Land-Use Planning, Property Rights, and Spatial Development. Berlijn: Springer Nature, 2025. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-031-83725-8.
Haut Conseil de Stabilité Financière . Decision N° D-HCSF-2021-7. Parijs: Haut Conseil de Stabilité Financière, 29 september, 2021. https://www.economie.gouv.fr/files/files/directions_services/hcsf/D-HCSF-2021-7%20sign%C3%A9e.pdf .
Heughebaert, Marc. “Betaalbaar wonen: er ontbreekt een schakel in de Vlaamse woonmarkt.” Oikos 96, nr. 4 (2020), p. 30-47. https://oikos.be/wp-content/uploads/2020/12/oikos.be_joomlatools-files_docman-files_jaargang-2020_oikos-96-4-2020_96-06-Heughebaert-Betaalbaar-wonen.pdf.
Heylen, Kristof en Marietta Hafner. Betaalbaarheid van het wonen in Vlaanderen en Nederland 2005/2006. Leuven: Steunpunt Wonen, 2008. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Publicaties_steunpunt_ruimte_en_wonen_2007-2011/2008/2008-03-betaalbaarheid-korte-termijn-okt07-1.pdf.
Heylen, Kristof en Sien Winters. Betaalbaarheid van wonen in Vlaanderen: de budgetbenadering. Leuven: Steunpunt Wonen, 2009. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Publicaties_steunpunt_ruimte_en_wonen_2007-2011/2009/2009-05-betaalbaarheid-normatieve-benadering--2-.pdf.
Heylen, Kristof. Doelgroepen sociale huur en specifieke segmenten op de woningmarkt. Leuven: Steunpunt Wonen, 2019. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2016-2020/Onderzoek_Werkpakketten/WP_1_Nieuwe_woonsurvey_en_woningschouwing/WP1-4_RAPPORT.
Heylen, Kristof. In en uit de sociale huisvesting. De dynamiek in kaart gebracht. Leuven: Steunpunt Wonen, 2016. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Onderzoek_Werkpakketten/WP8_In_en_uit_de_sociale_huisvesting-_de_dynamiek_in_kaart_gebracht.
Heylen, Kristof. Meten van betaalbaar wonen. Naar een nieuwe aanpak? Leuven: Steunpunt Wonen, 2019. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2016-2020/Onderzoek_Werkpakketten/WP_2_Diepgaandere_analyses_op_basis_van_het_GWO2013/WP2e_RAPPORT.
Heylen, Kristof. Woonbeleid en woningmarkt in Vlaanderen vergeleken met de buurlanden en de Belgische regio’s. Leuven: Steunpunt Wonen, 2023. https://steunpuntwonen.be/wp-content/uploads/2023/02/Ad-hoc_Vergelijking-Vlaanderen-en-buurlanden_EIND.pdf.
Ingram, Gregory K. en Yu-Hung Hong. Value Capture and Land Policies. Cambridge MA: Lincoln Institute of Land Policy, 2012. https://www.lincolninst.edu/publications/books/value-capture-land-policies/.
Kenniscentrum Vlaamse steden. “Instrumenten lokaal woonbeleid Gent”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.kenniscentrumvlaamsesteden.be/kennisbank/instrumentenlokaalwoonbeleid/Paginas/Gent.aspx.
Lincoln Land Policy. “Land Value Capture, Explained”. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=KVMGzkSgGXI.
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Handleiding lokaal woonbeleid. https://www.provincieantwerpen.be/content/dam/provant/dese/economie/wonen/deel6Lokaalwoonoverleg_tcm7-28174.PDF.
OECD en Lincoln Institute of Land Policy. Global Compendium of Land Value Capture Policies. OECD Regional Development Studies. Parijs: OECD Publishing, 21 juni 2022. https://doi.org/10.1787/4f9559ee-en.
OECD. Social Housing: A Key Part of Past and Future Housing Policy. Parijs: OECD Publishing, 15 oktober 2020. https://doi.org/10.1787/5b54f96b-en.
Omgeving Vlaanderen. “ Voorkooprecht algemeen.” Geraadpleegd 10 april, 2025. https://www.omgeving.vlaanderen.be/nl/voorkooprecht-algemeen.
Philippe, Ine. “Ruim 176.000 mensen op de wachtlijst, tegelijk staan 15.000 sociale woningen leeg: hoe kan dat?” vrtnws, 5 maart, 2024. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/04/meer-dan-170-000-mensen-op-de-wachtlijst-1-op-de-10-sociale-won/.
Pisman, Ann. Cursus instrumentarium van de ruimtelijke ordening. Cursusmateriaal, Universiteit Gent, 2024-2025.
Provincie in cijfers. Provincie in cijfers, databank. Vlaamse overheid. https://provincies.incijfers.be/databank
Shahab, Sina Thomas Hartmann en Arend Jonkman. “Strategies of Municipal Land Policies: Housing Development in Germany, Belgium, and Netherlands.” European Planning Studies 29, nr.6 (2020): p. 1132–1150. https://doi.org/10.1080/09654313.2020.1817867.
SoGent. “Betaalbaar wonen”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://sogent.be/betaalbaar-wonen.
SoGent. “De Oude Dokken. Van havengebied tot woongebied.” Geraadpleegd op 8 juli 2025. https://sogent.be/projecten/oude-dokken.
SoGent. “Modest nv”. Laatst bezocht op 27 augustus 2025. https://sogent.be/modest.
SoGent. “Redersplein. 50 woningen aan de kop van Meulestede.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://sogent.be/projecten/redersplein .
SoGent. “Stapelplein. 175 nieuwe woningen en commerciële functies.” Geraadpleegd op 8 juli 2025. https://sogent.be/projecten/stapelplein-oude-dokken.
SoGent. “Woonproject Kleindokkaai. Sociale huurwoningen, budgethuurwoningen en koopwoningen.” Geraadpleegd op 12 juli 2025. https://sogent.be/projecten/woonproject-kleindokkaai.
Stad Gent. “Geschiedenis van Muide-Meulestede-Afrikalaan.” Geraadpleegd op 8 juli 2025. https://stad.gent/nl/muide-meulestede-afrikalaan/geschiedenis-van-muide-meulestede-afrikalaan.
Stad Gent. “Lokale dienstencentra.” Geraadpleegd 10 april, 2025. https://stad.gent/nl/samenleven-welzijn-gezondheid/welzijn/lokale-dienstencentra .
Stad Gent. “Muide - Meulestede – Afrikalaan.” Geraadpleegd op 8 juli 2025. https://hoeveelin.stad.gent/wijken/muide-meulestede-afrikalaan/.
Stad Gent. “Ontwerpers aanstellen met oog op kwaliteit”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://stad.gent/nl/wonen-bouwen/stadsbouwmeester/ontwerpers-aanstellen-met-oog-op-kwaliteit.
Stad Gent. “Principes rond herbestemmen of afstoten van gemeentelijk vastgoed.” Geraadpleegd op 26 augustus 2025. https://ebesluitvorming.gent.be/zittingen/23.0713.3243.9816/agendapunten/24.0425.0301.9524;jsessionid=6FE8F379A25264CD72E14C86A18D7FE1.
Stad Gent. “Project herinrichting Voorhaven.” Geraadpleegd op 25 juli 2025. https://stad.gent/nl/plannen-en-projecten/project-herinrichting-voorhaven.
Stad Gent. “Project Sint-Antonius Abtkerk krijgt nieuw leven als cultuurzaal.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://stad.gent/nl/plannen-en-projecten/project-sint-antonius-abtkerk-krijgt-nieuw-leven-als-cultuurzaal .
Stad Gent. “Stedelijke Woonraad”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://stad.gent/nl/over-gent-stadsbestuur/stadsbestuur/samen-stad-maken/adviesraden/stedelijke-woonraad.
Stad Gent. “Taskforce Wonen en Opvang”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://stad.gent/nl/wonen-bouwen/betaalbaar-wonen/taskforce-wonen-en-opvang.
Stad Gent. “Tijdslijn Oude Dokken.” Geraadpleegd op 8 juli 2025. https://stad.gent/nl/oude-dokken/tijdslijn-oude-dokken.
Stad Gent. “Verhoging variabel kapitaal van WoninGent cvba-so door financiële inbreng van de Stad Gent - Goedkeuring.” Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://ebesluitvorming.gent.be/zittingen/16.0822.1351.0768/agendapunten/17.1123.0734.2820.
Stad Gent. “Wat is Muide Meulestede Morgen?.” Geraadpleegd op 25 juli 2025. https://stad.gent/nl/muide-meulestede-morgen/wat-muide-meulestede-morgen.
Stad Gent. Anders stad bouwen. Visienota mandaat stadsbouwmeester 2024-2029. Gent: Stad Gent, 2024. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/SBMG%20-%20STADSNOTA%20Anders%20Stad%20Bouwen%20binnenwerk_FINAL_LR_0.pdf.
Stad Gent. Beleidsnota Wonen 2020-2025. Gent: Stad Gent, 2021. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/Beleidsnota%20Wonen%202020-2025.pdf.
Stad Gent. Bijzonder Plan van Aanleg nr.23B Meulestede. Gent: Stad Gent, 1999. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/BPA_44021_224_00023_00005_gp.pdf.
Stad Gent. Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan. Nr.135 – Oude Dokken. Gent: Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning, 21 februari 2011. https://www.complexestadsprojecten.be/Documents/Gent_Oude_Dokken/2.4_Oude%20Dokken%20RUP.pdf.
Stad Gent. Gent in cijfers, databank. https://gent.buurtmonitor.be/viewer.
Stad Gent. Inspiratienota woonstad Gent. Gent: Stad Gent, 2018. https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/LOWRES%20181114_SD_woonstudie_brochure_INSPIRATIENOTA%20%282%29_0.pdf.
Stad Gent. Muide-Meulestede, een ruimtelijke toekomstvisie – eindrapport. Gent: Stad Gent, maart 2019. https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/20190329_NO_eindrapport_ruimtelijke%20toekomstvisie%20Muide%20Meulestede_web.pdf.
Stad Gent. Nieuw leven in de Oude Dokken, Wonen aan de Schipperskaai: Selectiedossier tot het verlenen van een opstalrecht te Gent, project Oude Dokken. Gent: Stad Gent, 21 december 2011. https://www.complexestadsprojecten.be/Documents/Gent_Oude_Dokken/2.4_Oude_Dokken_selectiedossier_wonen_aan_de_schipperskaai_def.pdf.
Stad Gent. Op de juiste plaats de juiste woning. Handleiding bij de woningtypetoets Gent. Gent: Stad Gent, 2015. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/20152710_PU_004444_WONINGTYPETOETS_HR_aangepast2021.pdf .
Stad Gent. Panelen – Wonen – DRUKKLAAR. Gent: Stad Gent, z.d. . https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/20241019_AV_DOKALG_Wonen.pdf.
Stad Gent. Programmanota sociaal wonen. Gent: Stad Gent, 2023. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/53885-1705485445-programmanota%20sociaal%20wonen-e5b796.pdf.
Stad Gent. Ruimtelijk Structuurplan Gent. Gent: Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning, 2003. https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/Richtinggevend%20gedeelte.pdf.
Stad Gent. Vasthoudgoed. Gent: Stad Gent, 2023. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/SBMG%20%E2%80%94%C2%A0ESSAY%205%20Vasthoudgoed_A5%20COVER%20en%20%20Binnen_FIN_LR.pdf.
Stadsbouwmeester Gent. Samen Stad Ontwerpen –ontwerppoules. Gent: Stad Gent, 2024. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/20240620_NO_Poules%20tussentijds%20rapport_aanvulling%20%285%29.pdf .
Steunpunt Wonen. “Steunpunt wonen.” Geraadpleegd 23 augustus 2025. https://steunpuntwonen.be/
Stone, Michael E. "What Is Housing Affordability? The Case for the Residual Income Approach." Housing Policy Debate 17, nr. 1 (2006): 151-184. https://doi.org/10.1080/10511482.2006.9521564.
Theirssen, Marc et al. Praktische handleiding: draaiboek gebiedsontwikkeling. Brussel: Departement Kanselarij en Bestuur, 2018. https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/28270 .
ThuisPunt Gent. “11 nieuwe kwaliteitsvolle sociale woningen in de Wijk Brugse Poort – Rooigem.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://thuispuntgent.be/persoverzicht/11-nieuwe-kwaliteitsvolle-sociale-woningen-de-wijk-brugse-poort-rooigem .
ThuisPunt Gent. “21 nieuwe kwaliteitsvolle sociale woningen in de wijk Brugse Poort – Rooigem.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://thuispuntgent.be/persoverzicht/21-nieuwe-kwaliteitsvolle-sociale-woningen-de-wijk-brugse-poort-rooigem .
ThuisPunt Gent. “Aankoop Goede Woning.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://thuispuntgent.be/aankoop-goede-woning.
ThuisPunt Gent. “Constructieve Benadering Overheidsopdrachten.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://thuispuntgent.be/constructieve-benadering-overheidsopdrachten .
ThuisPunt Gent. Jaarverslag 2022. Gent: ThuisPunt Gent, 2023. https://www.thuispuntgent.be/sites/default/files/Jaarverslag%20Thuispunt%20Gent_2022_0.pdf.
ThuisPunt Gent. Jaarverslag 2023. Gent: ThuisPunt Gent, 2024. https://thuispuntgent.be/sites/default/files/TPG_Jaarverslag_2023_WEB_spreads.pdf.
ThuisPunt Gent. Projecten 2024. Gent: ThuisPunt Gent, 2025. https://www.thuispuntgent.be/sites/default/files/Thuispunt%20Gent%20projecten%202024.pdf
ThuisPunt Gent. Projectenboek 2023. Gent : ThuisPunt Gent, 2024. https://thuispuntgent.be/sites/default/files/TPG_Projectenboek_2023_WEB_spreads.pdf.
Van den Bossche, Freya en Philippe Muyters. Omzendbrief RWO/2014/1. Brussel: Vlaanderen, 2014. https://omgeving.vlaanderen.be/sites/default/files/2021-11/20140404_Verankeren_sociaal_wonen_in_RUP.pdf .
Van Oosten, Thomas en Patrick Witte en Thomas Hartmann. “Active Land Policy in Small Municipalities in the Netherlands: ‘We Don’t Do It, Unless...’” Land Use Policy 77 (10 november 2017): 829–836. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.10.029.
Vanderstraeten, Lieve en Jurgen Ceuppens, Michael Ryckewaert, Pascal De Decker, Sien Winters. Evaluatie van de borging van het sociaal woonaanbod en de lastenregeling van het decreet grond- en pandenbeleid. Leuven: Steunpunt Wonen, 2014. https://archief.steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/Onderzoek_Ad-hoc-opdrachten/ad-hoc-9-grond-en-pandenbeleid-eind.pdf .
Vlaams Parlement. “Wonen”. Laatst bezocht op 27 augustus 2025. www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/themas/wonen.
Vlaams Parlement. Ontwerp van decreet houdende wijzigingen van diverse decreten met betrekking tot wonen. Brussel: Vlaams Parlement, 31 mei, 2021. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/parlementaire-initiatieven/1524107.
Vlaams Parlement. Schriftelijke vraag. Bouw sociale woningen - Constructieve benadering overheidsopdrachten (CBO). Brussel: Vlaams Parlement, 2 maart 2023. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijke-vragen/1713518.
Vlaams Parlement. Schriftelijke vraag. Constructieve benadering overheidsopdrachten (CBO) - 13de en 14de oproep. Brussel: Vlaams Parlement, 3 mei 2021. https://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1715267 .
Vlaams Parlement. Schriftelijke vraag. Constructieve Benadering Overheidsopdrachten (CBO)+ 2024 en 2025 - Stand van zaken. Brussel: Vlaams Parlement, 11 februari 2025. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijke-vragen/1867248.
Vlaams Parlement. Schriftelijke vraag. Sociale huisvesting – Realisaties. Brussel: Vlaams Parlement, 2008. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijke-vragen/535394.
Vlaams Parlement. Schriftelijke vraag. Sociale woningbouw - Taskforce FS3-projecten . Brussel: Vlaams Parlement, 13 mei 2022. https://docs.vlaamsparlement.be/files/pfile?id=1853703 .
Vlaams Parlement. Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed. Brussel: Vlaams Parlement, 4 mei 2023. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/commissies/commissievergaderingen/1727426/verslag/1733541.
Vlaams Parlement. Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed. Brussel: Vlaams Parlement, 22 oktober 2020. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/commissies/commissievergaderingen/1430426/verslag/1437104 .
Vlaams Parlement. Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed. Brussel: Vlaams Parlement, 12 mei 2022. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/commissies/commissievergaderingen/1632285/verslag/1635949.
Vlaamse Landmaatschappij. “Recht van voorkoop Vlaamse Codex Wonen.” Geraadpleegd 10 april 2025. https://www.vlm.be/nl/themas/Vlaamsegrondenbank/evoorkooploket/soortenvoorkooprecht/Vlaamsecodexwonen .
Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen. CBO2020 Mededingingsprocedure met onderhandeling en naleving van de Europese bekendmakingsregels bestek. Brussel: Vlaanderen, 2020. https://assets.vlaanderen.be/image/upload/CBO2020_Bestek_ssb3uc.pdf.
Vlaamse maatschappij voor sociaal wonen. Ontwerpleidraad sociale woningbouw 2022. Brussel: Vlaamse overheid, 2022. https://assets.vlaanderen.be/image/upload/v1669096809/SW_-_SW_-_Ontwerpleidraad_Sociale_Woningbouw_rlwi0c.pdf.
Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen. Ontwerpleidraad sociale woningbouw 2022. Brussel: Vlaanderen, 2022. https://assets.vlaanderen.be/image/upload/v1669096809/SW_-_SW_-_Ontwerpleidraad_Sociale_Woningbouw_rlwi0c.pdf.
Vlaamse overheid. “Recht van voorkoop toepassen.” Geraadpleegd 10 april, 2025. https://www.vlaanderen.be/lokaal-woonbeleid/betaalbaar-woonaanbod/recht-van-voorkoop-toepassen
Vlaamse overheid. Vlaamse Codex Wonen van 2021. https://codex.vlaanderen.be/PrintDocument.ashx?id=1033810&geannoteerd=false.
Vlaanderen, Departement Omgeving. Handleiding: Handvaten om een sociaal woonaanbod te realiseren in uw gemeente. Brussel: Vlaamse overheid, 2022. https://omgeving.vlaanderen.be/sites/default/files/2023-06/Handleiding_Handvaten_om_een_sociaal_woonaanbod_te_realiseren_in_uw_gemeente_j1sdbe.pdf.
Vlaanderen. “Autonoom gemeentebedrijf”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/lokaal-bestuur/samenwerking-fusies-regiovorming-en-verzelfstandiging/gemeentelijk-extern-verzelfstandigd-agentschap/autonoom-gemeentebedrijf.
Vlaanderen. “Budgethuren (geconventioneerd huren). Stap 1: Check de voorwaarden voor budgethuren.” Geraadpleegd op 26 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/bouwen-wonen-en-energie/huren-en-verhuren/geconventioneerde-verhuur-en-huur-budgethuren/budgethuren-geconventioneerd-huren/stap-1-check-de-voorwaarden-voor-budgethuren.
Vlaanderen. “Budgethuren (geconventioneerd huren).” geraadpleegd op 26 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/bouwen-wonen-en-energie/huren-en-verhuren/geconventioneerde-verhuur-en-huur-budgethuren/budgethuren-geconventioneerd-huren.
Vlaanderen. “De huurprijs van een sociale woning in eigendom van de woonmaatschappij”. Geraadpleegd op 26 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/een-sociale-woning-huren-bij-een-woonmaatschappij/de-huurprijs-van-een-sociale-woning-in-eigendom-van-de-woonmaatschappij.
Vlaanderen. “Erfgoedobject Tolhuis en Voorhaven.” Geraadpleegd op 25 juli 2025. https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/301138.
Vlaanderen. “Lokaal woonbeleid. Betaalbaar woonaanbod: bindend sociaal objectief (BSO).” Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/lokaal-woonbeleid/betaalbaar-woonaanbod/bindend-sociaal-objectief-bso.
Vlaanderen. “Lokaal woonbeleid. Private samenwerkingen. Constructieve Benadering Overheidsopdrachten (CBO).” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://www.vlaanderen.be/sociaal-woonbeleid/sociale-woningen/realiseren-of-renoveren-van-sociale-woonprojecten/private-samenwerkingen/constructieve-benadering-overheidsopdrachten-cbo.
Vlaanderen. “Lokaal woonbeleid. Regelgeving wonen.” Geraadpleegd op 26 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/lokaal-woonbeleid/regelgeving-wonen.
Vlaanderen. “Lokaal woonbeleid: lokaal woonoverleg”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/lokaal-woonbeleid/lokaal-woonoverleg.
Vlaanderen. “Sociaal Woonbeleid. Organisatiefinanciering: gewestelijke sociale correctie -GSC.” Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/sociaal-woonbeleid/financiering/organisatiefinanciering/gewestelijke-sociale-correctie-gsc.
Vlaanderen. “Sociaal woonbeleid. Verwervingen.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://www.vlaanderen.be/sociaal-woonbeleid/sociale-woningen/verwerven-en-vervreemden/verwervingen.
Vlaanderen. “Stadsvernieuwingsprojecten. Oude Dokken.” Geraadpleegd op 8 juli 2025. https://www.vlaanderen.be/stedenbeleid/stadsvernieuwingsprojecten/oude-dokken.
Vlaanderen. “Toewijzing volgens vier pijlers”. Geraadpleegd op 26 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/lokaal-woonbeleid/betaalbaar-woonaanbod/lokaal-toewijzingsbeleid-voor-sociale-woningen/toewijzing-volgens-vier-pijlers.
Vlaanderen. “Verlaagd tarief in het verkooprecht voor de aankoop van de enige eigen woning.” Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/belastingen-en-begroting/vlaamse-belastingen/registratiebelasting/verkooprecht/tarieven-in-het-verkooprecht/verlaagd-tarief-in-het-verkooprecht-voor-de-aankoop-van-de-enige-eigen-woning.
Vlaanderen. “Werken aan extra en kwalitatieve sociale woningen.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://express.adobe.com/page/aKeIA8GdcowW2/.
Vlaanderen. “Wonen in Vlaanderen: missie/visie.” Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/wonen-in-vlaanderen/over-wonen-in-vlaanderen/missie-visie.
Vlaanderen. “Wonen in Vlaanderen: VMSW”. Laatst bezocht op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/wonen-in-vlaanderen/over-wonen-in-vlaanderen/vmsw.
Vlaanderen. “Wonen in Vlaanderen”. Geraadpleegd op 27 augustus 2025. https://www.vlaanderen.be/organisaties/administratieve-diensten-van-de-vlaamse-overheid/beleidsdomein-omgeving/wonen-in-vlaanderen.
Wijk van de Maand Stad Gent. “Muide Meulestede Morgen - Aangepaste wijk.” YouTube. https://youtu.be/9vUQN-RqMYY.
Willems, Ann. “Minister Diependaele: ‘Sociale woning dient om leven op orde te krijgen, daarna moet je doorstromen’." vrtnws, 6 maart, 2024. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/06/reactie-matthias-diependaele-sociale-woningen-pano/.
Winters, Sien, Joren Sansen, Kristof Heylen, Katleen Van den Broeck, Lieve Vanderstraeten en Frank Vastmans. Vlaamse Woonmonitor 2021. Leuven: Steunpunt Wonen, 2021. https://steunpuntwonen.be/wp-content/uploads/2021/10/WP-04_4_Vlaamse-Woonmonitor-2021_EIND-1.pdf.
Winters, Sien. “Turbulent times for flemish social housing.” Journal of Housing and the Built Environment 38, nr. 4 (augustus 2023): p. 2659–2668. https://doi.org/10.1007/s10901-023-10063-9.
Wonen in Vlaanderen. “Jaarverslag 2023 in cijfers.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://www.vlaanderen.be/wonen-in-vlaanderen/onderzoek-en-cijfers-wonen/jaarverslag-2023/jaarverslag-2023-in-cijfers.
Wonen in Vlaanderen. “Jaarverslag cijfers 2021 VMSW.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://www.vlaanderen.be/wonen-in-vlaanderen/onderzoek-en-cijfers-wonen/archief-jaarverslag/jaarverslag-cijfers-2021-vmsw.
Wonen in Vlaanderen. “Jaarverslag cijfers 2022 VMSW.” Geraadpleegd op 21 mei 2025. https://www.vlaanderen.be/wonen-in-vlaanderen/onderzoek-en-cijfers-wonen/archief-jaarverslag/jaarverslag-cijfers-2022-vmsw.
Wonen in Vlaanderen. CBO2023-1 Mededingingsprocedure met onderhandeling en naleving van de Europese bekendmakingsregels bestek. Brussel: Vlaanderen, 2023. https://assets.vlaanderen.be/image/upload/v1677759152/1_Bijzondere_beschrijving_BestekCBO2023-1_ujtlwz.pdf.
