Patiënten helpen op hun eigen niveau was nog nooit zo makkelijk

Katrijn
Bynens

Deze tool ondersteunt de communicatie rond de vooruitgang van patiënten bij het wassen en aan- en uitkleden tijdens hun revalidatieproces. Hoewel dit in eerste instantie complex lijkt, is het resultaat een eenvoudig en praktisch hulpmiddel.

De communicatietool maakt het mogelijk dat zowel de patiënt, de zorgverleners, als de naasten inzicht hebben in wat de patiënt zelf al kan. Zo werken alle betrokkenen samen aan hetzelfde doel, wat het revalidatieproces kan versnellen en verbeteren.

Definitief ontwerp prototype communicatietool

In een ziekenhuis draait alles om zorg. Maar goede zorg betekent méér dan alleen de juiste behandeling of medicatie. Het gaat ook over samenwerken en communiceren. Verschillende zorgverleners moeten op de hoogte blijven van wat een patiënt kan, waar die nog hulp bij nodig heeft, en hoe het herstel vordert. En net daar loopt het soms mis. Want stel je voor: een patiënt is bezig met revalideren na een operatie of een ongeval. Elke dag oefent hij of zij op alledaagse dingen zoals zichzelf wassen of kleren aantrekken. Dat lijkt klein, maar het zijn precies die stappen die iemand helpen om weer zelfstandig te worden. Alleen: hoe weet de ene zorgverlener wat de andere al heeft gezien? Hoe kan iedereen in het team volgen waar de patiënt staat? Vaak zit die informatie weggestopt in een computersysteem. Handig, maar niet altijd praktisch. En precies daar komt een nieuw hulpmiddel aan de pas: een eenvoudige communicatietool die gewoon in de kamer van de patiënt hangt.


WAT IS DIE TOOL PRECIES?

De tool is ontworpen om één heel concreet stukje van het revalidatieproces makkelijker te maken: wassen en aan- en uitkleden. Met de tool kan iedereen die de kamer binnenkomt in één oogopslag zien wat de patiënt al alleen kan en waarbij nog hulp nodig is. Geen zoekwerk in een computersysteem, geen dubbel werk, geen verwarring. Het hangt er gewoon: duidelijk en zichtbaar.

Bevraging na testperiode

 

EEN IDEE UIT DE PRAKTIJK

Het idee ontstond na gesprekken met verschillende zorgverleners. Zij vertelden dat communicatie vaak een struikelblok is. De informatie staat wel ergens, maar niet altijd daar waar je ze op dat moment nodig hebt. Daarom werd een hulpmiddel ontwikkeld dat zichtbaar aanwezig is in de kamer zelf. Een soort kapstok van informatie, waar je meteen uit afleest hoe het zit met die dagelijkse handelingen. Niet digitaal, maar tastbaar en eenvoudig.

Interdisciplinairteam

 

 

DE EERSTE REACTIE

Toen de tool voor het eerst werd getest in een ziekenhuisafdeling, waren de reacties opvallend positief. Zorgverleners voelden meteen dat dit hen tijd kon besparen. Ze hoefden niet telkens een dossier te openen, maar konden snel zien wat de patiënt zelfstandig aankon. Dat maakt hun werk niet alleen efficiënter, maar ook aangenamer: minder frustratie, meer duidelijkheid

Ook patiënten reageerden positief. Voor hen is het fijn om te zien dat hun vooruitgang letterlijk zichtbaar wordt in de kamer. Het maakt hun inspanningen tastbaar: gisteren nog hulp nodig, vandaag alweer een stapje zelfstandiger. Dat werkt motiverend en geeft een gevoel van controle over het eigen herstel

 

NOG NIET AF, MAAR VEELBELOVEND

Toch is de tool nog maar in een vroege fase. Er moet nog worden gesleuteld aan de vorm en inhoud. Er zijn meer testen nodig om echt te weten of de communicatie blijvend verbetert en of dit ook op lange termijn effect heeft op het herstel van patiënten.
Maar één ding is duidelijk: de basis klopt. Een eenvoudig hulpmiddel kan het verschil maken. Geen ingewikkelde software of dure technologie, maar een zichtbaar bord dat de communicatie tussen disciplines vergemakkelijkt.

Waarom is dit zo belangrijk?

Revalideren is vaak een intensief en emotioneel proces. Voor de patiënt is het zwaar om elke dag te werken aan dingen die vroeger vanzelf gingen. Voor zorgverleners is het een uitdaging om samen te werken zonder informatie te missen. Als er miscommunicatie ontstaat, kan dat leiden tot dubbel werk, vertraging of zelfs frustratie bij de patiënt. Een hulpmiddel dat die communicatie stroomlijnt, kan dus veel meer doen dan tijd besparen. Het kan bijdragen aan betere zorg, een vlotter herstel én een prettiger werksfeer in het ziekenhuis.

Prototype communicatietool

EEN BLIK VOORUIT

Het team ziet dit project niet als eindpunt, maar als begin. Nu is de focus gelegd op wassen en aan- en uitkleden, maar hetzelfde principe zou ook kunnen gelden voor andere dagelijkse activiteiten. Denk aan eten, zelfstandig naar het toilet gaan, of mobiliteitsoefeningen. Elke stap die zichtbaar en duidelijk gedeeld wordt, helpt het hele team én de patiënt vooruit. Het is meer dan alleen een bord in de kamer. Wie dit project vanop afstand bekijkt, zou kunnen denken: het is maar een bordje in de kamer. Maar in werkelijkheid gaat het over veel meer. Het gaat over een nieuwe manier van samenwerken, waarin de stem van zorgverleners en patiënten zelf wordt meegenomen. De tool werd niet van bovenaf bedacht, maar groeide vanuit de praktijk. De meningen van het werkveld speelden een grote rol: hoe moet het eruitzien? Hoe gebruiksvriendelijk moet het zijn? Wat maakt het aantrekkelijk genoeg om er effectief mee te werken? Het is precies die aanpak die maakt dat dit project zo’n potentieel heeft. Het sluit niet alleen aan bij de noden van patiënten, maar ook bij de realiteit van zorgverleners die elke dag de puzzel van geïntegreerde zorg proberen te leggen.

 

EEN KLEIN HULPMIDDEL MET GROTE IMPACT

Of dit hulpmiddel uiteindelijk een vaste plek krijgt in ziekenhuizen, zal de toekomst uitwijzen. Er is nog onderzoek nodig, er zijn nog verbeteringen mogelijk, en er moet nog bewezen worden dat het op lange termijn effect heeft. Maar de eerste signalen zijn duidelijk: met een kleine ingreep kan er veel gewonnen worden. Een simpel hulpmiddel dat aan de muur hangt, kan een brug slaan tussen disciplines, patiënten motiveren en de zorg een stukje menselijker maken. In een tijd waarin ziekenhuizen vaak afhankelijk zijn van complexe digitale systemen, herinnert dit project ons eraan dat oplossingen ook heel eenvoudig kunnen zijn. Soms is een bordje in de kamer precies wat nodig is om de juiste dingen te doen, op het juiste moment, door de juiste persoon.

Bibliografie

Alvarez, G., & Coiera, E. (2006). Interdisciplinary communication: an uncharted source of

medical error? . Journal of critical care, 21(3), 236-242.

https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jcrc.2006.02.004

Ammentorp, J., Sabroe, S., Kofoed, P. E., & Mainz, J. (2007). The effect of training in

communication skills on medical doctors' and nurses' self-efficacy. A randomized

controlled trial. Patient Educ Couns, 66(3), 270-277.

https://doi.org/10.1016/j.pec.2006.12.012

Apker, J., & Fox, D. H. (2002). Communication: Improving RNs’ Organizational and

Professional Identification in Managed Care Hospitals. JONA: The Journal of Nursing

Administration, 32(2), 106-114.

https://journals.lww.com/jonajournal/fulltext/2002/02000/communication_…

ng_rns__organizational_and.10.aspx

Bourhis, R. Y., Roth, S., & MacQueen, G. (1989). Communication in the hospital setting: a

survey of medical and everyday language use amongst patients, nurses and doctors

Social Scieence & Medicine, 28(4), 339-346.

https://doi.org/https://doi.org/10.1016/0277-9536(89)90035-X

Damme, J. V., & Landschoot, L. v. (2024). Samen sterker in gezondheid en welzijn. Owl press.

Friedman, D. M., & Berger, D. L. (2004). Improving Team Structure and Communication: A Key

to Hospital Efficiency. Archives of Surgery, 139(11), 1194-1198.

https://doi.org/10.1001/archsurg.139.11.1194

Harrison, J., Evan, E., Hughes, A., Yazdani, S., Federman, M., & Harrison, R. (2014).

Understanding communication among health care professionals regarding death and

dying in pediatrics. Palliat Support Care, 12(5), 387-392.

https://doi.org/10.1017/s1478951513000229

Hart, C. N., Drotar, D., Gori, A., & Lewin, L. (2006). Enhancing parent-provider communication

in ambulatory pediatric practice. Patient Educ Couns, 63(1-2), 38-46.

https://doi.org/10.1016/j.pec.2005.08.007

Jennings, C., & Astin, F. (2017). A multidisciplinary approach to prevention. Eur J Prev Cardiol,

24(3_suppl), 77-87. https://doi.org/10.1177/2047487317709118

Kundu, A., Tassone, R. F., Jimenez, N., Seidel, K., Valentine, J. K., & Pagel, P. S. (2011).

Attitudes, patterns of recommendation, and communication of pediatric providers

about complementary and alternative medicine in a large metropolitan children's

hospital. Clin Pediatr (Phila), 50(2), 153-158.

https://doi.org/10.1177/0009922810384724

Lee, T., Cui, J., Rosario, H., Hilmara, D., Samuelson, K., Lin, E. C., Miller, V. A., & Lin, H. C.

(2020). Assessment of caregiver expectations of physician communication in a

pediatric setting. BMC Health Serv Res, 20(1), 408. https://doi.org/10.1186/s12913-

020-05262-x

Leuven, U. Hospitalisatie kinderen 5. https://www.uzleuven.be/nl/hoskind5

Leuven, U. Hospitalisatie kinderen 6. https://www.uzleuven.be/nl/hoskind6

Leuven, U. KWS Basisopleiding.

https://files.uzleuven.be/kwsbasisopleiding/index.html#/lessons/4edw4-g…-

WPE-salF3c0_qYa_

15Mooney, J. (2012). A survey on electronic communication in pediatric clinics. Telemed J E

Health, 18(6), 454-458. https://doi.org/10.1089/tmj.2011.0212

Motmans, R. (2025). Mobiliteitsklasse (MK5). Ergonomie Site.

https://www.ergonomiesite.be/mobiliteitsklasse/

Peters, E. (2023). HC 1EBP en PICO In.

PXL, G. O. H. SDG Wegwijzer / SDG Knowledge. Green Office Hogeschool PXL.

https://www.greenofficepxl.be/sdg-knowledge/cifal-sdg-wegwijzer

R.N., K. M. H., R.N., S. S., & M.D., J. W. (2006). SBAR: A Shared Mental Model for Improving

Communication Between Clinicians. The Joint Commission Journal on Quality and

Patient Safety, 32(3), 167-175. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/S1553-

7250(06)32022-3

RIZIV. Het interfederaal plan voor Geïntegreerde zorg.

https://www.riziv.fgov.be/nl/professionals/info-voor-allen/het-interfed…-

voor-geintegreerde-zorg

sdgs. (2018). 12. Verantwoorde consumptie en productie. https://www.sdgs.be/nl/sdgs/12-

verantwoorde-consumptie-en-productie

Soonius, J. (2017). Communicatie in de gezondheidszorg (Vol. 3e druk). Booom.

Steultjens, E., Lindenschot, M., Diepeveen, S., Zajec, J., de Groot, I., Nijhuis-van der Sanden,

R., Koene, S., & Graff, M. (2023). Tailored interviewing to uncover the perspectives of

children with multiple disabilities on daily activities: A qualitative analyses of

interview methods and interviewer skills. Aust Occup Ther J, 70(2), 175-189.

https://doi.org/10.1111/1440-1630.12842

UNITAR, S., N., CIFAL Flanders, & Jambon, J. (z.d.). . Vlaanderen verduurzamen met de

agenda 2030 van de Verenigde Naties SDG wegwijzer. In SDG wegwijzer.

https://www.vlaanderen.be/uw-overheid/beleid/het-vlaamse-beleid-voor-du…-

ontwikkeling/sdgs-in-vlaanderen/sdg-12-verzeker-duurzame-consumptie-en-

productiepatronen

Vlaanderen.be. SDG 3: Verzeker een goede gezondheid en promoot welzijn voor alle

leeftijden. https://www.vlaanderen.be/uw-overheid/beleid/het-vlaamse-beleid-voor-

duurzame-ontwikkeling/sdgs-in-vlaanderen/sdg-3-verzeker-een-goede-gezondheid-

en-promoot-welzijn-voor-alle-leeftijden

Whalen, E., Ely, E., & Brown, A. (2021). The role of a multidisciplinary team in a pediatric

pulmonary hypertension center. Pediatr Pulmonol, 56(3), 630-635.

https://doi.org/10.1002/ppul.24761

Wouters, E., Zalen, Y. v., & Bruijning, J. (2014). Praktijkgericht onderzoek in de (para)medische

zorg. Coutinho.

Wozney, L., Curran, J., Archambault, P., Cassidy, C., Jabbour, M., Mackay, R., Newton, A., Plint,

A. C., & Somerville, M. (2022). Electronic Discharge Communication Tools Used in

Pediatric Emergency Departments: Systematic Review. JMIR Pediatr Parent, 5(2),

e36878. https://doi.org/10.2196/36878


 

Download scriptie (2.49 MB)
Universiteit of Hogeschool
Hogeschool PXL
Thesis jaar
2025
Promotor(en)
Loeka Vanderborcht