Thesis als tentoonstelling: veertig jaar Chambres d’Amis
- BethLason
- AngelaDe Roover
Bij het binnenkomen in een herenhuis aan de Lousbergkaai te Gent trekt de gang meteen de aandacht. Op de wand contrasteren vier witte kolommen met een reeks grijze vlakken, een muurschildering die in 1986 werd aangebracht door kunstenaar Sol LeWitt. Initieel stond het werk op zichzelf, maar in de loop der tijd zijn er objecten voor komen te staan: een bank, enkele fietsen. De verkleuring en waterschade verraden mee de leeftijd. Het is duidelijk: hier wordt geleefd met kunst. Het kunstwerk wordt niet omkaderd en niet bewaakt, zoals je dat in een museum zou verwachten. De grens ervan is daarom moeilijk af te bakenen. Wat ooit kunst was, is nu een onderdeel van het huis geworden. Waar eindigt het kunstwerk en waar begint de architectuur?
Deze muurschildering is een van de 57 kunstwerken van Chambres d’Amis. Deze tentoonstelling bracht in 1986 kunst buiten de muren van het museum. 51 kunstenaars werden door curator Jan Hoet uitgenodigd om een werk te maken in Gentse huizen. Drie maanden lang openden bewoners hun deuren en veranderden hun leefruimtes tijdelijk in tentoonstellingsruimtes. In 2026 viert Chambres d’Amis haar veertigste verjaardag. Het S.M.A.K. werkt daarom aan een retrospectieve, een tentoonstelling die terug zal blikken op het origineel. Deze masterproef onderzoekt de mogelijkheden voor die retrospectieve tentoonstelling over Chambres d’Amis. Hoe kunnen we ons de originele tentoonstelling herinneren? Wat is er verloren gegaan? En hoe kunnen we daar betekenis in vinden?
De moeilijkheid van de retrospectieve
Elke tentoonstelling is tijdelijk: kunstwerken worden samengebracht en daarna komen ze op een nieuwe plek te staan. Eenmaal voorbij is de tentoonstelling daarom nooit volledig te herhalen. Toch proberen veel retrospectieven het origineel te reconstrueren, om de ervaring ervan te benaderen. Dit roept echter steeds een spanning op: tussen origineel en reconstructie, tussen feit en herinnering.
Het herinneren wordt bij Chambres d’Amis nog complexer. Sommige werken zijn verdwenen of overschilderd, andere maken nu deel uit van collecties of liggen opgeborgen op zolders. De huizen zelf zijn veranderd of grondig verbouwd, bewoners zijn verhuisd. Bovendien zijn veel van de werken onslosmakelijk verbonden met de architectuur waarin ze ontstonden. Een exacte herhaling van Chambres d’Amis is onmogelijk. Juist in die onvolledigheid kan aan betekenis gewonnen worden: wat ontbreekt is in zijn afwezigheid veelzeggend.
Thesis als tentoonstelling
Vanuit die gedachte onderzoekt deze masterproef de mogelijkheden voor een retrospectieve over Chambres d’Amis. Dit wordt verkend via drie posities in het maakproces van een tentoonstelling: de onderzoeker, de ontwerper en de tentoonstellingsmaker. Deze verwijzen naar de figuur die het archiefmateriaal verzamelt, de figuur die de dragers van het archief vormgeeft, en de figuur die daarmee de uiteindelijke tentoonstelling maakt.
Het eerste volume neemt de positie van de onderzoeker in. Het verzamelt gesprekken met bewoners die de tentoonstelling meemaakten, en met bewoners die nu met de werken leven. Daarnaast omvat het institutionele archieven en persoonlijke archieven van bewoners en bezoekers. Dit wordt aangevuld met grondplannen en foto’s van de huizen in zowel hun huidige als vroegere staat. Alle informatie wordt gecategoriseerd op basis van de 53 locaties van Chambres d’Amis. Het resultaat is een woordenboek: een overzicht waarin documentatie over Chambres d’Amis en haar naleven raadpleegbaar is.
Het tweede volume neemt de positie van de ontwerper in. Uit de 53 archieven wordt op basis van relevantie, beschikbare informatie en ruimtelijke vertaalbaarheid een selectie gemaakt van vijftien casussen. Voor elk van de casussen wordt een toonobject ontworpen. Een interpretatie van de architectuur van de huizen wordt getransformeerd tot drager voor het archief. Dit resulteert in bouwdossiers, handleidingen voor het uitvoeren van de toonobjecten. Deze dossiers vormen de basisonderdelen voor de tentoonstellingen.
Het derde volume neemt de positie van de tentoonstellingsmaker in. Dit resulteert in drie essais. Dit zijn drie tentoonstellingsvoorstellen die elk een andere positie innemen ten opzichte van Chambres d’Amis. Het doel van de essais is om via ontwerpend onderzoek te verkennen en experimenteren. Het is een vorm van vrij denken die ruimte laat voor het onvolledige. Voor drie locaties – het instituut, het palazzo en het huis – wordt een selectie van archieven, bouwdossiers en narratieven samengebracht. Elk essai legt andere accenten, soms ligt het eindbeeld dichter bij Chambres d’Amis zelf, soms verder af. Geen van de drie beweert de enige mogelijkheid voor de retrospectieve te zijn. Het zijn denkoefeningen, dromen van wat Chambres d’Amis vandaag kan betekenen.
Min of Meer Chambres d’Amis
Samen vormen de drie volumes een meervoudige conclusie. De voorgestelde retrospectieven zijn een reeks van mogelijkheden. Zo wordt veertig jaar later op Chambres d’Amis teruggekeken: via archieven, via gesprekken, via muurschilderingen achter fietsen. Het resultaat is telkens Min of Meer Chambres d’Amis.
Bibliografie
“Avant-Garde Art Show Adorns Belgian Homes.” The New York Times, 23 augustus 1986. 23.
“Chambres d’Amis - Kan een chambre geen anti-chambre herbergen?” Gents advertentieblad, 15 juli 1986.
“Chambres d’’Amis ou la passion selon Saint Jan.” Pourquoi Pas?, 13 augustus 1986. 48.
“Chambres d’Amis 21.6.86/21.9.86 Gent.” Het Bassin 2, nr. 1 (september 1986): 35.
“Chambres d’Amis à Gand: Cinquante artistes violent le domicile privé.” Le Soir, 19 juni 1986. 2.
“Chambres d’Amis, een zwerftocht vol verrassingen.” Zeeuws-Vlaams Advertentieblad, 4 september 1986.
“Chambres d’Amis.” KUNST NU, (juni 1986): 3.
“Chambres d’Amis.” Winkler Prins encyclopedisch jaarboek, (1987): 124-127.
“De deur is dicht.” De Standaard, 22 september 1986. 1.
“Grote maneuvers van Kunstzaken.” Belang van Limburg, 22 juni 1986.
“Home is my Canvas.” Connoisseur, (november 1986): 48.
“Internationale prijs.” De Streekkrant, 10 december 1987. 3.
“Jacques Charlier: over duivelskunsten en andere humor.” De Vooruit, 28 juni 1986. 12.
“Kunst op Gentse kamers.” Gazet van Antwerpen, 21 juni 1986. 2.
“Metamorphoses - Les passions de Jan Hoet.” Intermediaire, nr. 24 (juni 1986): 4.
“Moderne kunst te gast in Gent.” ARCHIS, (maart 1986): 9.
“Nodig een kunstwerk uit en leer tafelmanieren.” HUMO, (juni 1986): 8-9.
“Panamarenko lieferte nur einen mit Geldscheinen gefüllten Vogelkäfig." Feuilleton, nr. 177 (augustus 1986).
“Privates öffentlich." Die Zeit, 8 augustus 1986. 46.
“Sponsors vervangen kultuurbeleid niet.” Europa-bericht, nr. 112 (november 1986): 8-9.
“Tot hoever reikt vriendschap?” TRENDS, (september 1986): 165-166.
“Van Sleutelwerk tot Chambres d’Amis.” Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen, (1999): 18-20.
“Vriendeninitiatief.” Het Laatste Nieuws, 23 maart 1986.
A.D. Entretien avec Jan Hoet. 16 september 1986. Chambres d’Amis, Kunstenaars A-N. Gent: S.M.A.K.
Alain (Bewoner Muñoz 1986). Interview door auteurs. 2 mei 2025.
Alloo, Luk en Gie Vermeulen. “Chambres d’Amis.” De Antwerpse Morgen. 4 oktober 1986.
Barthes, Roland. “The Death of the Author.” In The Rustle of Language, vertaald door Richard Howard, 49–55. New York: Hill and Wang, 1986.
Baudrillard, Jean. “The System of Collecting.” In The Cultures of Collecting, onder redactie van John Elsner en Roger Cardinal, 7–24. Cambridge: Harvard University Press, 1994.
Beenker, Erik. “Dat mijn huis meer waard is, was niet het uitgangspunt.” De Volkskrant, 28 juni 1986. 17.
Bekaert, Geert. “Onherbergzame Kunst.” De Witte Raaf, nr. 121 (mei–juni 2006).
Bekkers, Ludo. “Gent is deze zomer een open museum - Jan Hoet zorgde voor de steekvlam.” Kunstbeeld, nr. 4 (juli 1986): 13-16.
Belanger, Judith. “Chambres d’Amis, a Gand - Les artistes s’infiltrent dans les maisons privées.” Actuel, nr. 81-82 (1986): 172-175.
Belanger, Judith. “Chambres d’Amis, a Gand - Les artistes s’infiltrent dans les maisons privées.” Actuel, nr. 81-82 (1986): 174.
Boekaert, Mark. “Gent logeert de moderne kunst thuis.” INFO 3, nr. 3 (september 1986).
Boers, Waling en Dirk van Weelden. “Chambres d’Amis.” CODE, (juni 1986): 1-6.
Braet, Jan. “De gesloten kamer.” Knack, nr. 10 (oktober 1986): 146-148.
Brand, Stewart. How Buildings Learn: What Happens After They’re Built. London: Penguin Books, 1995.
Buren, Daniel. “The Function of the Museum.” Artforum 12, nr. 1 (1973): 68–73.
Canning, Susan. “Kunst als design / Design als kunst - Chambres d’Amis." MUSEUMJOURNAAL, (september 1986): 220-227.
Casert, Raf. “Homes in Belgium’s Ghent serving as art museums.” The Oakland Tribune, 31 augustus 1986.
Celant, Germano. “Why and How: A Conversation with Germano Celant.” In When Attitudes Become Form: Bern 1969 / Venice 2013, edited by Germano Celant, Thomas Demand, and Rem Koolhaas, 413. Milan: Fondazione Prada, 2013.
Chambres d’Amis fotoarchief. 1986. Gent: S.M.A.K.
Chambres d’Amis Videoarchief. 1986. Gent: S.M.A.K.
Chantal (Bewoner Winters 1986). Interview door auteurs. 12 mei 2025.
Clément, Rik. “Chambres d’Amis, een ongewone tentoonstelling.” De Nieuwe Gids, 29 december 1985.
Collumbien, Hugo. “Napraten over Chambres d’Amis.” S.O.S. Informatieblad 9, nr. 31 (november 1986): 12-23.
D.E.S. “Het jaar d’Amis.” De Morgen, 31 december 1986. 29.
D.T. “Chambres d’Amis - Ambitieus en origineel.” Rode Vaan, 5 augustus 1986. 17-18.
D.T. “Chambres d’Amis.” PROKA 14, (maart 1986): 6-7.
D.T. “Laatste dag met de nieuwste chambre.” Nieuwsblad, 22 september 1986.
De Baere, Bart. “Chambres d’Amis.” Knack Magazine Special, (mei 1986): 1-12.
De Baere, Bart. “De langste zomer is begonnen.” De Gentenaar, 23 juni 1986. 9.
De Baere, Bart. “Het balkonnetje van Juan Munoz.” De Gentenaar, 11 juni 1986. 11.
De Baere, Bart. “Het Duplikaat van de omgeving.” De Gentenaar, 5 september 1986. 13.
De Baere, Bart. “Hoe een stad met kunst omgaat.” De Gentenaar, 23 juni 1986. 8.
De Baere, Bart. “Kunst in particuliere huizen.” Nieuwsblad, 19 december 1985. 6.
De Baere, Bart. “Pierre-Alain Hubert, dromenmaker.” De Gentenaar, 21 juni 1986. 11.
De Baere, Bart. “Triomfantelijk Gent een zomerlang kunst.” De Gentenaar, 23 juni 1986. 2.
De Baere, Bart. “Verfijnde Giulio Paolini pleegt perfekte ingreep.” De Gentenaar, 23 augustus 1986. 11.
De Baere, Bart. “Voor wie er wil naar luisteren - Radermacher over de daken.” De Gentenaar, 8 augustus 1986.
De Keyzer, Laurens. “Chambres sluiten stilletjes.” De Gentenaar, 18 september 1986.
De Keyzer, Laurens. “Chambres verlaat, maar niet verlengd.” De Gentenaar, 3 september 1986.
De Keyzer, Laurens. “De langste dag op BRT-televisie.” De Gentenaar, 16 juni 1986. 6.
De Keyzer, Laurens. “Een kunstenaar trouwt vandaag, de rest opent Chambres d’Amis.” De Gentenaar, 21 juni 1986.
De Keyzer, Laurens. “Het einde van de Chambres: In het gezelschap van schepenkollege d’amis.” De Gentenaar, 26 december 1986. 4.
De Keyzer, Laurens. “Met tweeduizend in een kamer.” De Gentenaar, 27 augustus 1986. 4.
De Keyzer, Laurens. “Na Chambres d’Amis, opnieuw een exclusieve vondst van Jan Hoet: On the Edge in ’90, ’95 of 2000.” De Gentenaar. 7.
De Langste Dag. DVD. Onder regie van Jef Cornelis. 1986; Brussel: Argos, 1986.
De Man, Jos. “Een bron van verbijstering.” HP, nr. 26 (juni 1986): 46-58.
De Vrieze, Gerda. “Lust jij die soep?” TOP Magazine, nr. 8 (augustus 1986): 22-23.
De Zutter, Jan en Max Borka. “De langste dag: zombies in Gent.” De Morgen, 23 juni 1986. 10.
De Zutter, Jan, Max Borka, Jan Lippens en Hans Vandeweghe. “Wat doen die Nederlanders?” De Morgen, 13 augustus 1986. 2.
De Zutter, Jan. “Chambres d’Amis - Kunst uit het museum moet ook kunnen functioneren in huis.” Bijlage De Morgen, 21 juni 1986. 1-7.
De Zutter, Jan. “Chambres d’Amis - Kunst uit het museum moet ook kunnen functioneren in huis.” Bijlage De Morgen, 21 juni 1986. 6-9.
De Zutter, Jan. “Chambres d’Amis - plaats een muur in je living.” Vooruit, 23 juni 1986. 39.
De Zutter, Jan. “Chambres d’Amis is niet meer.” De Morgen, 22 september 1986. 8.
De Zutter, Jan. “Een lange mars door een stad vol kunst.” De Morgen, 25 augustus 1986. 18.
De Zutter, Jan. “Een pluim op Hoets hoed.” De Morgen, 20 juni 1986. 4.
De Zutter, Jan. “Inititiatief ’86: het grote failliet?” De Morgen, 12 juli 1986.
De Zutter, Jan. “Kunst bij de mensen. Bij welke mensen?” De Morgen, 30 juni 1986. 4.
De Zutter, Jan. "Ruïne d’amis voor verfijnde Walde.” De Morgen, 1 juli 1986. 10.
Degobert, Philippe. “Art Rooms." Sphere - Sabena in-flight Magazine, (september 1986).
Delbeke, Maarten. “Het kunstige interieur.” De Witte Raaf, nr. 121 (mei–juni 2006): 3.
Depondt, Paul. “Chambres d’Amis - À Gand, un Art sans Musees.” Touring Club Magazine, (september 1986): 43.
Dewilde, Michel. “Chambres d’Amis.” Catalogus Matrix 1, (2009): 39-45.
Deylgat, K. “Gent, Zomer 1986…” VLAANDEREN, nr. 10 (oktober 1986): 249-252.
Dirk (Bewoner Accardi en Graham 1986). Interview door auteurs. 16 februari 2025.
Documentatie Chambres d’Amis. 1986. Gent: Designmuseum.
Ducret, André. “La Dimension Domestique.” FACES, nr. 4 (september 1986): 30.
Duffy, Francis, en Alex Henney. The Changing City. London: E & FN Spon, 1992.
Elsner, John, en Roger Cardinal, red. The Cultures of Collecting. Cambridge: Harvard University Press, 1994.
Eric en Tine (Bewoners Mario Merz 1986 - vandaag). Interview door auteurs. 20 november 2024.
F.P. “En Gent zag dat het goed was… “Chambres d’Amis mag geen eenmalig initiatief blijven.”” De Morgen, 21 oktober 1986. 4.
F.P. “Het was leven of sterven. En het is gelukt.” Het Volk, 21 september 1986.
F.P. “Pallanca zit met een kater.” De Nieuwe Gids, 10 oktober 1986.
Ferrari, Corinna. “A Gent, Chambres d’Amis.” Domus, nr. 674 (1986): 10-11.
Förg, N.E.S.T. Toegang via https://www.thinc.capital/team/paul-thiers/. Laatst geraadpleegd op 3 augustus 2025.
Francblin, Catherine en Pierre Sterckx. “Le Temps d’Expositions.” Beaux-Arts Magazine, nr. 180 (2000): 2-10.
Francblin, Catherine en Pierre Sterckx. “Le Temps d’Expositions.” Beaux-Arts Magazine, nr. 180 (2000): 3-16.
G. Ledure. “Chambres d’Amis.” Van A tot Z, (augustus 1986): 6-7.
Gildemyn, Marie-Pascale. “A Gand, une fete d’art contemporain.” Le Monde des Arts, (1986).
Gildemyn, Marie-Pascale. “A Gand, une fete d’art contemporain.” Le Monde des Arts, (1986).
Gildemyn, Marie-Pascale. “Gent 86 - Un Été pour l’Art contemporain.” + / o, nr. 42 (oktober 1986): 65-68.
Gottlieb, Katrien, en Mathijs van Nieuwkerk. “Gent: vijftig woonhuizen, een museum.” Het Parool, 28 juni 1986. 19.
Grauman, Brigid. “Flemish town hosts modern art.” The Wall Street Journal. s.d.
Grauman, Brigid. “The Great Spare Room Show.” The Bulletin, nr. 25 (juni 1986): 18-21.
Greenberg, Clement. “Modernist Painting.” In Art in Theory 1900–2000: An Anthology of Changing Ideas, onder redactie van Charles Harrison en Paul Wood, 773–779. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2003.
Greenberg, Reesa. “Kasten en collectioneurs.” De Witte Raaf, nr. 121 (mei–juni 2006): 8.
Greenberg, Reesa. “Remembering Exhibitions: From Point to Line to Web.” Tate Papers, nr. 12 (2009). Laatst geraadpleegd op 6 juli 2025. https://www.tate.org.uk/research/tate-papers/12/remembering-exhibitions….
Greenberg, Reesa. “The Exhibited Redistributed: A Case for Reassessing Space.” In Thinking about Exhibitions, edited by Reesa Greenberg, Bruce W. Ferguson, en Sandy Nairne, 18–19. London; New York: Routledge, 1996.
Haase, Anime. “Chambres d’Amis.” Kunstforum 85, (september 1986): 229, 258-261.
Harris, Jonathan. Art History - The Key Concepts. Londen; New York: Routledge, 2007.
Hedwig (Bewoner Salvadori en Spaletti 1986 - vandaag). Interview door auteurs. 1 mei 2025.
Hellinckx, Fernand. “L’Exposition la plus originale de l’été: dans 51 maisons de Gand!” La Meuse, 25 augustus 1986. 10-13.
Hesler, Gerhard. “Zimmer fur Kunst gesucht.” Rheinischer Markun/Christ und Welt, 11 juli 1986.
Heylen, Martin. “Kunst dringt huizen binnen.” De Morgen, 1 maart 1986. 8.
Hilde (Bewoner Vilmouth 1986). Interview door auteurs. 5 december 2025.
Hoet, Jan, en Bart De Baere. Chambres d’Amis. Persmap Chambres d’Amis. Gent: S.M.A.K., z.d.
Hoet, Jan. Inleiding tot Chambres d’Amis, 11–22. Gent: Museum van Hedendaagse Kunst, 1986.
Hofman, Hans. “L’art chez les Hoetamis.” De Dulle Draak 3, nr. 17 (juni 1986): 7.
Hoste, Pol. “De Langste Dag.” Muziek&Woord, (juni 1986): 6.
Huylebroeck, Paul. “500 bezoekers per dag per huis niet ongewoon - Gentse “Chambres” raken overrompeld.” Gazet van Mechelen, 16 augustus 1986. 5.
Huylebroeck, Paul. “Gent wordt dit jaar centrum voor aktuele kunst.” Gazet van Antwerpen, 10 januari 1986.
Huylebroeck, Paul. “Gentse gastenkamers kunnen nu bezocht worden.” Gazet van Mechelen, 23 juni 1986. 3.
Huylebroeck, Paul. “Gentse gastenkamers sloten deuren.” Gazet van Mechelen, 22 september 1986.
Illes, Vera. “Kunstenaars te gast.” Elseviers Magazine, nr. 28 (juli 1986): 70-71.
Isabelle (Bewoner Paolini 1986). Interview door auteurs. 17 juni 2025.
J. Drydon, Steven. “Ghent turns into gallery for contemporary art.” Burellle’s, 31 augustus 1986.
J. Drydon, Steven. “Home’s Where the Art Is – In Ghent, a House Tour of Contemporary Works.” The Washington Post, 23 augustus 1986. 4.
K.V.I. “Gent, Europa’s hoofdstad voor Hedendaagse Kunst: Vuurwerk van 380 artiesten.” Het Laatste Nieuws, 23 juni 1986. 16.
K.V.K. “Kunst naar de logeerkamer.” Knack, (januari 1986): 17-21.
Kemp, Wolfgang. “The Work of Art and Its Beholder.” In The Subjects of Art History, onder redactie van Mark A. Cheetham, Michael Ann Holly, en Keith Moxey, 180–196. New York: Cambridge University Press, 1998.
Kristien en Herman (Bewoners Lewitt 1986 - vandaag). Interview door auteurs. 15 november 2024.
L.D.K. “Na Chambres d’Amis: Jan Hoet lanceert nog groter projekt.” De Gentenaar, 26 augustus 1986.
L.M. “Chambres d’Amis a Gand.” VOGUE Italia Special, (oktober 1986): 650.
L.V.D.A. “Gentse kunstzomer eindigt drukjes.” De Standaard, 10 september 1986.4.
Lamoureux, Johanne. “Chambres d’Amis - Biennale de Venise.” Parachute, nr. 9 (september 1986): 58.
Lapinne, Christian. “Chambres d’Amis.” Bries 2, nr. 8 (augustus 1986): 1-22.
Lauwaert, Guido. “Een lange dag langs Gentse gastenkamers.” Kunst&Cultuur Magazine, (september 1986): 17.
Lauwaert, Guido. “Les Meilleures Expositions en Europe - Chambres d’Amis à Gand.” Galeries Magazine, nr. 14 (september 1986): 68.
Le Vine, Charles. “Kosuth’s Zero and not.” Artefactum, nr. 15 (september 1986): 1-7, 46-48.
Leney, Fiona. “Belgian show brings art into homes.” Arab News, 23 juli 1986.
Liesbeth (Bewoner Walde 1986). Interview door auteurs. 15 februari 2025.
Loos, Adolf. “Architektur.” In Divisare Books 12, edited by Paolo Antonacci and Domenica Bona. Rome: Europaconcorsi, 2017.
Luigi Tazzi, Pierre. “Albrecht Dürer would have come too.” Artforum International, (september 1986): 125.
Luigi Tazzi, Pierre. “Albrecht Dürer would have come too.” Artforum International, (september 1986): 124-128.
M.L. “Hoet en kunst baren slapeloosheid.” De Morgen, 14 juni 1986.
Malaise, Catherine. “Chambres d’Amis a Gand.” Vogue Belgique, (oktober 1986): 8.
Manera, LIvia. “Immagini - Camere per ospiti.” Panorama, nr. 1060 (augustus 1986): 12.
Manera, LIvia. “Immagini - Camere per ospiti.” Panorama, nr. 1060 (augustus 1986): 12.
Map Kunstenaars A-L Chambres d’Amis. 1986. Gent: S.M.A.K.
Map Kunstenaars M-Z. Chambres d’Amis. 1986. Gent: S.M.A.K.
Marcel en Martine (Bewoners Nagasawa 1986 - vandaag). Interview door auteurs. 16 decemeber 2024.
Mari, Bartomeu. “Chambres d’Amis.” Exit Express, nr. 37 (2008): 18-22.
Marogna, Gege. “Chambres d’Amis per l’Arte.” CASA Vogue, nr. 177 (september 1986): 330-335.
Matta-Clark, Gordon. Transcriptie door Donald Wall. Circa 1976. (EGMC: Articles and Documents, 1942–76).
Meuris, Jacques. “Gand: Durer y serait-il venu?” La Libre Belgique, 17 juli 1986.
Moyaert, Geert. “Chambres d’Amis.” De Gentenaar, 28 september 1986.
Muyllaert, Eddy. “Dossier - Chambres d’Amis.” W.I.S.H. 3, nr. 3 (november 1986): 11-15.
N.T. “Les Chambres d’Amis de Durer.” Le Courier de Gand, 27 juni 1986.
Neutelings, Willem Jan. “Een IJskast in Knokke.” De Witte Raaf, nr. 121 (mei–juni 2006): 17.
Newhouse, Victoria. Art and the Power of Placement. New York: Monacelli Press, 2005.
Newman, Michael. “My House is your House - Chambres d’Amis at Ghent.” Artscribe International, (november 1986): 62-64.
Nicol, Gabriele. “Gent hat Gästezimmer für die Kunst.” Frankfurter Neue Presse, 16 september 1986.
O’Doherty, Brian. Inside the White Cube: The Ideology of the Gallery Space. Berkeley: University of California Press, 1999.
Obalk, Hector. “Chambres en ville.” Le Matin, 9 september 1986. 22.
Olivia (Bewoner Forg Oude Houtlei 1986). Interview door auteurs. 15 mei 2025.
Paul (Bewoner Forg Oude Houtlei 1986). Interview door auteurs. 2 juli 2025.
Paul (Bewoner Toroni 1986). Interview door auteurs. 16 februari 2025.
Pauwels, Frank. “Actuele kunst verovert Gentse woningen.” Het Volk, 19 augustus 1986. 8.
Pauwels, Frank. “Albrecht Durer zou zijn huis zeker ter beschikking hebben gesteld. U ook?” Het Volk, 9 september 1986. 3.
Peleman, Hilde. “Chambres d’Amis.” Metropolis Magazine, nr. 2 (maart 1986): 41-45.
Persmap 1-13 Chambres d’Amis. 1986. Gent: S.M.A.K.
Peters, Philip. “Gent als een groot Gesamtkunstwerk.” De Tijd, 15 augustus 1986. 35-39.
Piet (Bewoner Raveel 1986). Interview door auteurs. 15 mei 2025.
Rancière, Jacques. “The Emancipated Spectator.” Artforum International 45, nr. 7 (maart 2007): 270–281.
Reitsma, Ella. “Kunst in Gentse huizen." Vrij Nederland, (juli 1986): 3-11.
Rik (Bewoner Fabro 1986). Interview door auteurs. 24 februari 2025.
Robert (Bewoner Ruthenbeck 1986 - vandaag). Interview door auteurs. 26 november 2025.
Ronny (Bewoner Geys Geluksstraat 1986). Interview door auteurs. 24 mei 2025.
Rony, Fatima. The Third Eye: Race, Cinema, and Ethnographic Spectacle. Durnham, North Carolina: Duke University Press, 1996.
S.M.A.K. “Chambres d’Amis | Collectiepresentatie.” 2012. https://smak.be/nl/tentoonstellingen/chambres-damis-collectiepresentatie.
Salvadori, Gaia. “C’e una canoa nel salotto.” Il Mattino, 21 oktober 1986.
Schoonen, Rob. “Een stad wordt museum - Kunstwerken in Gentse huiskamers.” Leeuwarder Courant, 29 juli 1986. 4.
Schoonen, Rob. “Kunstwerken in 51 Gentse huiskamers - Stad wordt museum.” Brabants Nieuwsblad, 27 juni 1986. 17.
Sigurðardóttir, Katrín, in gesprek met Frances Richard. “Designing for the Elements.” Places Journal, februari 2020. Laatst geraadpleegd op 19 juli 2025. https://doi.org/10.22269/200218.
Simon, Alfred. “Gand prend l’Initiative.” Le Vif L’Express, (juli 1986): 88.
Six, Gerrit. “Het Gentse wonderjaar 1986.” De Financieel-Economische Tijd, 15 juni 1996. 10.
Six, Gerrit. “In Gent staan vijftig huizen.” Knack, (juni 1986): 110-114.
Six, Gerrit. “Is er nog altijd een kamer vrij voor Albrecht Durer.” Knack, nr. 8 (augustus 1987): 16-18.
Sloot, Rob. “Chambres d’Amis brengt actuele kunst in tientallen huiskamers.” De Telegraaf, 11 juli 1986.
Stewart, Gaither. “Kunst in de kamer - Chambres d’Amis in 51 Gentse woonhuizen.” Algemeen Dagblad, 9 juli 1986. 6.
Straus, Cees. “Leven en dood in vijftig gastenkamers.” Trouw, 24 juli 1986. 13.
Van Calster, Paul. “Chambres d’Amis: Een half jaar later…” Jaycees Info Gent, (mei 1987): 21-25.
Van den Abeele, Lieven. “Beeldende Kunst.” Ons Erfdeel, (oktober 1986): 602.
Van den Abeele, Lieven. “Beeldende Kunst.” Ons Erfdeel, (oktober 1986): 602.
Van den Abeele, Lieven. “Chambres d’Amis - Kunst in Gentse huizen meer dan dekoratie.” De Standaard, 23 juni 1986. 5.
Van Den Abeele, Lieven. "Chambres d’Amis - Nieuwsgierigheid naar kunst prikkelen.” De Standaard, 15 juni 1986.
Van den Abeele, Lieven. “Chambres d’Amis - Tentoonstellen bij een gezin dat een baby verwacht.” Intermediair, nr. 30 (september 1986): 15.
Van Der Brempt, Dorian. “Les amis de Dunhill.” TRENDS, (juli 1986): 122.
Van Der Speeten, Geert. “Leven met een kunstwerk.” De Standaard, 14-15 augustus 2014. 16.
Van Der Zijl, Annejet. “Chambres d’Amis in Gent: een geslaagde integratie van museum en stad.” De Waarheid, 16 augustus 1986. 9.
Van Durme, Veerle. “Chambres d’Amis: een evaluatie.” De Tijd, 13 maart 1987. 2.
Van Hove, Jan. “Een stunt, een kermis, een mythe.” DS Magazine, (1996).
Van Hove, Jan. “Gent wordt hoofdstad van hedendaagse kunst.” De Standaard, 18 december 1985.
Van Hove, Jan. “Gents mooiste zomer.” De Standaard, 15 juni 1986.
Van Hove, Jan. “Veertig kunstenaars kiezen een Gents huis.” De Standaard, 16 februari 1986.
Van Hove, Jan. “Vlamingen kijken niet naar levende kunst.” De Standaard, 20 augustus 1986.
Van Isacker, K. “De Vlamingen eten veel te veel.” Het Laatste Nieuws, 15 augustus 1986. 12.
Van Nieuwenhove, Maarten en Charlotte Van Hacht. “Huizenhoge revolutie.” De Morgen, 8 augustus 2013. 1-7.
Van Winkel, Camiel. Moderne Leegte: Over Kunst en Openbaarheid. Nijmegen: SUN, 1999.
Verschaffel, Bart. “Kunst komt thuis waar ze te gast is.” In De Glans Der Dingen: Studies En Kritieken over Kunst En Cultuur, 63. Mechelen: Vlees & Beton, 1989.
Verschaffel, Bart. “Privaat Kunstbezit.” De Witte Raaf, nr. 121 (mei–juni 2006): 1–3.
Verscheidene bouwaanvragen. 1986-2024. Gent: Stadsarchief Zwarte Doos.
Verscheidene brieven en artikels. 1986. Gent: Persoonlijk archief Hans.
Verscheidene brieven, fotodocumentatie en postkaartjes. 1986-1987. Gent: Persoonlijk archief Eric en Tine.
Verscheidene brieven, fotodocumentatie en postkaartjes. 1986-1987. Gent: Persoonlijk archief Herman en Kristien.
Verscheidene brieven, fotodocumentatie en postkaartjes. 1986-2023. Gent: Persoonlijk archief Hedwig.
Verscheidene brieven. 1986-1987. Gent: Persoonlijk archief Elias.
Verscheidene fotodocumentatie en postkaartjes. 1986. Gent: Persoonlijk archief Piet.
Vissers, Marcel. “Er zijn weinig mensen die vandaag naar kunst kijken.” Topics 4, nr. 26 (1986): 84-87.
Von Radziewsky, Elke. “Ein Haufen Kuhknochen in der guten Stube.” Basler Zeitung, 13 september 1986. 3.
W.R. “De langste dag.” Het Laatste Nieuws, 10 juli 1986. 2.
Wyver, John. “Home is where the art is.” The Listener, (juli 1986): 35.
Yasuhara, Hiromi. “客間を訪ね歩く展覧会.” The Geijutsu-Shincom, (september 1986): 76.
Yolande (Huidige bewoner Raveel). Interview door auteurs. 15 februari 2025.
Zevi, Dachiara. “Architecture for Art.” Lotus International, (2002): 32.
Zijlmans, Kitty, en Marlite Halbertsma. Gezichtspunten: Een inleiding in de methoden van de kunstgeschiedenis. Nijmegen: SUN, 1993.
Zumbrink, Jan. “Chambres d’Amis: topkunstenaars exposeren bij Gentenaren thuis.” Haarlems Dagblad, 1 maart 1986. 10.
Zumbrink, Jan. “Gent een grote expositie.” Haarlems Dagblad, 5 juli 1986. 3.
