Stat-te-wat?! Statistiek tastbaar voor leerkrachten in de B-stroom

Statistiek wordt op school niet altijd als het leukste en meest eenvoudige lesonderwerp beschouwd door leerlingen én leerkrachten. De inspiratiegids ‘statistiek in de B-stroom’ geeft leerkrachten inspiratie om dit onderwerp op een leuke en interactieve manier tijdens de les te behandelen.

Statistiek is onmisbaar in de maatschappij. Denk maar aan de uitslagen van een voetbalmatch in de krant, de vele diagrammen over de coronacijfers in het nieuws of de honderdste enquête in je mailbox. Dat en veel meer behoort tot statistiek. Omdat je het overal in het dagelijks leven tegenkomt is het belangrijk om leerlingen in het secundair onderwijs vroeg genoeg wegwijs te maken in deze wereld. Maar hoe verwerk je statistiek nu leuk en drempelverlagend in je les?

Stat-te-wat – Inspiratiegids statistiek voor leerkrachten in de B-stroom

De bachelorproef ‘Stat-te-wat? – Inspiratiegids statistiek voor leerkrachten in de B-stroom’, in de volksmond ‘het beroepsonderwijs’ genoemd, gaat over de onderwijsvernieuwingen in de eerste graad B-stroom en specifiek voor het onderwerp statistiek. Voor de onderwijsvernieuwingen, die in september 2019 van start gingen in de eerste graad, werkte de B-stroom met door de overheid opgestelde ontwikkelingsdoelen. Dat zijn de minimumdoelen op het vlak van kennis, vaardigheden en attitudes die een school moet nastreven bij de leerlingen. Nu, na de onderwijsvernieuwingen van de eerste graad, werkt de B-stroom met eindtermen (te bereiken op populatieniveau), eindtermen basisgeletterdheid (te bereiken op individueel niveau) en uitbreidingsdoelen. Deze vernieuwingen zorgen in het werkveld voor enkele struikelblokken zoals het moeten presteren op een ‘hoger’ niveau, de leerstof voortbouwen op voorkennis die niet altijd aanwezig is en meer integratie van ICT. De focus van de nieuwe eindtermen statistiek is ook veranderd. Nu ligt de klemtoon op het gebruik van wetenschappelijke methoden, het gebruik van het juiste vakjargon en de verwijzing naar de maatschappij. Deze elementen en voornamelijk de verwijzing naar de maatschappij vormen de basis van het ontwerp: een inspiratiegids statistiek voor leerkrachten in de B-stroom.

Waarom (ver)koos ik de B-stroom als doelgroep?

Kiezen voor de B-stroom als doelgroep heb ik bewust gedaan op basis van twee aspecten. Allereerst vind ik dat de B-stroom onterecht in de schaduw staat van de A-stroom, in de volksmond het algemeen secundair onderwijs (ASO) genoemd. Deze leerlingen worden meestal positiever onder de aandacht gebracht dan de leerlingen uit de B-stroom, die vaak als lui en schoolmoe worden omschreven. De positieve aspecten van deze leerlingen zoals spontaniteit, impulsiviteit, eerlijkheid, innovativiteit, creativiteit enzovoort worden vaak vergeten. De ideeën uit de inspiratiegids zijn zo opgebouwd om deze eigenschappen van de leerlingen naar de voorgrond te brengen. Ten tweede is er voor de B‑stroom minder ondersteunend materiaal ter beschikking in vergelijking met andere onderwijsvormen. Met behulp van mijn inspiratiegids draag ik mijn steentje bij.

Proces van bachelorproef naar ontwerp

Aan de totstandkoming van mijn bachelorproef is een lange weg met opzoekwerk en bevragingen voorafgegaan. Allereerst heb ik de onderwijsvernieuwingen, algemeen en specifiek voor statistiek, onder de loep genomen. Hierna heb ik onderzocht waarom de B‑stroom wordt beschouwd als een groep met ‘lagere leerprestaties’. Vervolgens heb ik zowel leerkrachten als leerlingen bevraagd waaraan het materiaal dat ik zou gaan ontwikkelen moest voldoen. Dankzij deze nuttige informatie en in samenspraak met mijn begeleiders ontstond het idee om een inspiratiegids statistiek samen te stellen voor leerkrachten in de B-stroom.

Inspiratiegids statistiek voor leerkrachten in de B-stroom

Een logische en gestructureerde inspiratiegids statistiek met een kleurrijke, prikkelende cover, gemaakt door studente Ine Meers, is het eindresultaat geworden. De kleuren op de cover zijn tevens in de gids verwerkt om de gebruiker het zo overzichtelijk mogelijk te maken. In de gids is de koppeling met de nieuwe eindtermen gemaakt (in het rood), informatie voorzien voor leerkrachten (in het blauw) en mogelijke ideeën om de verschillende onderdelen te behandelen (in het groen).

​

​Maar waarom nu net een inspiratiegids vol ideeën en geen uitgewerkte kant-en-klare bundel? Het antwoord is heel eenvoudig: omwille van de steeds veranderende maatschappij. Het laatste jaar heeft onze maatschappij aangetoond, concreet door de uitbraak van COVID‑19, dat ze erg veranderlijk en onvoorspelbaar is en dat gewoontes en tradities kunnen verdwijnen en veranderen. Een werkbundel, aangepast aan de vernieuwde eindtermen, zou dus weer snel verouderd zijn.

Wat u misschien ook is opgevallen, is dat er nergens gebruik is gemaakt van de term leerkracht ‘wiskunde’. Waarom? Wiskunde of statistiek wordt niet enkel gegeven door leerkrachten wiskunde. In sommige scholen wordt wiskunde gegeven binnen het vak PAV (Project Algemene Vorming), MAVO (Maatschappelijke Vorming) of een tussenvorm. Dat wil zeggen dat reken- en taalvaardigheden, natuurwetenschappen, maatschappelijke en digitale vaardigheden in geïntegreerde projecten aangeboden worden. Om ervoor te zorgen dat de koppeling naar de andere gebieden duidelijk is, wordt dit telkens aangegeven met vakgebonden symbolen met de daaraan gekoppelde sleutelcompetentie waaronder de eindtermen vallen. Op deze manier is de gids niet enkel bedoeld voor leerkrachten wiskunde, maar bereikt de gids een veel groter publiek.

Het einde.. of toch niet?

Wat dus begon als een kleinschalig project voor leerkrachten wiskunde in de B-stroom groeide uit tot een omvangrijke inspiratiegids voor een uitgebreide doelgroep. Geïnteresseerden kunnen in de maand oktober via Het Centrum Nascholing Onderwijs (CNO) Antwerpen terecht voor een nascholing met mij als gastspreker. Zelfs met statistiek was dit allemaal niet te voorspellen!

Statistiek integreren in je les of simpelweg benieuwd waar je statistiek overal in het dagelijks leven tegenkomt? Bezoek dan zeker de website gekoppeld aan de bachelorproef: stat-te-wat.weebly.com