Heeft tinnitus een impact op je denkvermogen?
Tinnitus? Wat?
Bijna iedereen heeft het al wel eens gehad: een piep of tuut in je oor. Bijvoorbeeld nadat je naar een fuif bent geweest of lang naar muziek hebt geluisterd. Oorsuizen, of tinnitus, is een geluid dat je hoort, zonder dat er een geluid aanwezig is in de buitenwereld. Dit kan een piep zijn, een tuut, een ruis, een gebrul, of allerlei geluiden door elkaar heen. Bij de meeste mensen die tinnitus ervaren gaat dit vanzelf weer weg, maar ongeveer 10-15% van de Europese bevolking ervaart permanent tinnitus. Een deel van deze groep heeft hier geen of weinig last van, maar tot 5% van alle personen zoekt professionele hulp vanwege het oorsuizen.
Tinnitus kan verschillende oorzaken hebben (zoals geluidstrauma) en vaak is de specifieke oorzaak voor een persoon niet gekend. Daarnaast wordt tinnitus ook beïnvloed door veel verschillende factoren; zo hebben sommige personen bijvoorbeeld meer last van het oorsuizen als ze veel stress hebben. Onderzoek toont aan dat tinnitus een impact kan hebben op verschillende levensdomeinen, zoals kwaliteit van leven, slaapduur en -kwaliteit, luisterinspanning en mentale gezondheid (zoals stress, angst en depressie). De laatste jaren vragen onderzoekers zich af of oorsuizen ook een impact heeft op het denkvermogen (cognitie). Dit heeft mogelijk belangrijke gevolgen voor de opvolging en behandeling van mensen met tinnitus.
Daar is vast al eerder over nagedacht…
Er zijn al een aantal onderzoeken uitgevoerd om deze vraag te beantwoorden, maar hieruit zijn verschillende conclusies gekomen, die elkaar (deels) tegenspreken. Hierdoor is het momenteel nog niet duidelijk of tinnitus inderdaad een impact heeft op het denkvermogen, en zo ja, in welke specifieke domeinen van de cognitie zich dit dan uit (zoals aandacht, kortetermijngeheugen, etc.). Eén belangrijke verklaring voor de tegenstrijdigheden in de literatuur is dat er bij eerder onderzoek niet altijd rekening werd gehouden met de mogelijke invloed van andere factoren, zoals het gehoor, terwijl het gehoor zelf ook al een impact kan hebben op het denkvermogen.
Stel je bijvoorbeeld voor dat je wil weten of mensen met een zonnebril slechter scoren op een ogentest dan mensen zonder zonnebril. Als je dan de helft van de mensen een zonnebril op zet en de andere helft niet, zou je denken dat je te weten komt of een zonnebril een verschil maakt. Maar misschien hadden de mensen uit de ene groep eigenlijk sowieso een bril nodig, of waren alle personen uit de andere groep veel ouder. Dan meet je mogelijk helemaal niet het effect van een zonnebril, maar bijvoorbeeld het effect van leeftijd.
Ditzelfde gebeurt vaak in onderzoeken: men wil de invloed van tinnitus op het denkvermogen testen, maar andere factoren, zoals leeftijd of gehoor, kunnen het beeld onbedoeld vervormen. Het doel van dit onderzoek was dan ook om ervoor te zorgen dat andere invloeden uitgesloten werden.
Wat hebben we precies gedaan?
18 patiënten uit het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) met een cochleair implantaat (CI) namen deel aan de studie. Een cochleair implantaat is een elektronisch hoorapparaat dat gebruikt wordt bij kinderen en volwassenen met een ernstig gehoorverlies. Met een cochleair implantaat wordt de functie van het slakkenhuis overgenomen door elektroden, die de gehoorzenuw direct elektrisch stimuleren. We kozen ten eerste voor deze doelgroep omdat een groot deel van de CI-gebruikers tinnitus ervaart. Ten tweede ervaren veel CI-patiënten met tinnitus dat het oorsuizen onderdrukt wordt door hun CI. Ze hebben met andere woorden meer of wel tinnitus zonder CI en minder of geen tinnitus met CI.
Dit maakt het mogelijk om bij één persoon twee keer dezelfde test af te nemen; één keer met CI en één keer zonder CI. Hiermee wordt ook indirect het oorsuizen gemanipuleerd: één testafname met meer/wel tinnitus (zonder CI) en één testafname met minder/geen tinnitus (zonder CI).
Op deze manier, door twee keer dezelfde test af te nemen bij één persoon, weten we zeker dat we alleen het effect van het oorsuizen zelf meten en dat geen andere factoren onbedoeld een invloed hebben. Deze studie is één van de eerste onderzoeken naar het effect van tinnitus die op deze manier te werk gaat.
Stel je voor dat je opnieuw wil weten of mensen met een zonnebril beter scoren op een ogentest dan zonder zonnebril. Dit keer laat je iedereen twee keer dezelfde ogentest doen: één keer met zonnebril op en één keer zonder zonnebril. Dan weet je zeker dat er tussen de twee testen niets veranderd zal zijn, behalve het feit of iemand een zonnebril op heeft.
Elke proefpersoon legde twee keer dezelfde cognitieve testbatterij af: de RBANS-H (Repeatable Battery for Assessment of Neuropsychological Status for the Hearing impaired). Deze testbatterij onderzoekt het denkvermogen op 5 verschillende domeinen (kortetermijngeheugen, aandacht, taal, ruimtelijk inzicht en vertraagd geheugen) en is specifiek aangepast voor het gebruik bij personen met een gehoorverlies.
Wat weten we nu en wat willen we nog weten?
Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat tinnitusluidheid geen effect lijkt te hebben op cognitie. We hebben namelijk geen verschil gevonden tussen de testscores van personen die op dat moment meer/wel oorsuizen ervaarden en de testscores van personen die op dat moment minder/geen oorsuizen hadden. Dat spreekt de resultaten van eerder onderzoek tegen. Zoals al eerder aangehaald, heeft dit vermoedelijk te maken met het feit dat in deze studie elke persoon twee keer werd getest, in plaats van dat twee verschillende groepen met elkaar werden vergeleken. Daarnaast hadden de proefpersonen uit onze studie allemaal redelijk mild oorsuizen, terwijl patiënten uit eerdere onderzoeken soms ernstig(er) oorsuizen ervaarden. Het kan zijn dat milde tinnitus geen effect heeft op het denkvermogen, maar ernstige tinnitus wel. Toekomstig onderzoek zou moeten bestaan uit een grotere proefgroep, met meer diverse tinnituskarakteristieken. Zo kunnen we hopelijk precies te weten komen welke impact oorsuizen heeft op het denkvermogen, zodat we in de toekomst patiënten nog beter kunnen begeleiden.
