Suriname op de fiets dankzij urban tactics

Onverwachts haalden ze de Surinaamse media aan de andere kant van de wereld. Het was dan ook uitzonderlijk dat er twee Belgische studentes zich inzetten om meer Surinamers op de fiets te krijgen in de hoofdstad van Suriname, Paramaribo. Marlies Struyf (30) en Sam Rymenants (23) voerden onderzoek naar het stimuleren van fietsmobiliteit via urban tactics.

In het kader van hun masterproef voor de opleiding stedenbouw en ruimtelijke planning aan de Universiteit Antwerpen, probeerden de studentes gedurende twee maanden (van februari tot april) zoveel mogelijk Surinamers op de fiets te krijgen.  

Hoewel Suriname, een vroegere kolonie van fietsland Nederland, zelf helemaal geen fietsland is, zagen  M. Struyf en S. Rymenants opportuniteiten. “De stad is biljartvlak, het bespaart geld, het is gezond en het is goed voor het klimaat!” vertelt Struyf enthousiast. Volgens Rymenants zijn dat argumenten die dubbel tellen in een land dat kampt met torenhoge inflatie, matige gezondheidscijfers en gevolgen van de klimaatverandering.

Urban Tactics

“Het gaat om actorgericht en ontwerpgestuurd actieonderzoek”, vertelt promotor Marleen Goethals; “Dat wil zeggen dat het doelpubliek maximaal deelneemt en dat er aan de hand van ontwerpen, gemaakt door de studenten, gezocht wordt naar oplossingen ter plekke”. Hiervoor maakten de studenten gebruik van  urban tactics. Dat zijn kleinschalige en vaak tijdelijke ingrepen in de ruimte in samenwerking met de bevolking om bepaalde nieuwe situaties uit te testen. “Door niet enkel op papier te werken maar ook in realiteit, op de straat, wordt het onderzoek voor de inwoners tastbaar.” verklaart Rymenants.

Op korte tijd bouwden de studenten een netwerk uit. Ze spraken met een hele reeks aan stakeholders, zoals fietswinkels, organisaties, fietsclubs, bedrijven, scholen en overheidsinstanties.    

Schoolomgevingen

Het duo ging de samenwerking aan met een lokale lagere school. Samen organiseerden ze een fietszoektocht voor ouders en kinderen. Op deze manier konden ze zich in groep veilig voortbewegen op straat. “We tonen zo aan de kinderen dat de straat meer kan zijn dan enkel een plek voor auto’s” verklaart Struyf “Je merkt wel dat chauffeurs dit niet gewend zijn, ze passen hun rijgedrag niet veilig aan”. Daarnaast deden ze ook een ingreep aan de schoolpoort om de situatie veiliger te maken.

Rymenants legt uit dat het een bewuste tactiek is om eerst mensen warm te maken om te gaan fietsen en dan te kijken hoe de wegen verbeterd kunnen worden. “Op beide vlakken inzetten werkt!”

Fietsbrug

Naast de basisschool werkten de studentes ook samen met de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Door middel van workshops ontwierpen enkele Surinaamse studenten een fietsbrug over één van de vele watergrachten die de stad rijk is vanwege zijn plantageverleden. De brug zou het mogelijk maken als trage weggebruiker zich veilig door de wijken te bewegen. Bovendien bieden de bruggen een sneller alternatief bij file. Het ontwerp werd op 8 april voorgesteld bij het ministerie van openbare werken en wekte ook interesse bij een mogelijke sponsor ter realisatie van het project. Gesprekken hierover lopen nog.

 

Media aandacht

“Paramaribo moet fietsvriendelijk worden”, kopte het Dagblad van Suriname. Dit bericht lokte op sociale netwerksite Facebook veel reactie uit. Velen ondersteunden de oproep, anderen zagen dat nooit gebeuren en haalden de onveiligheid van de wegen aan als argument om niet te fietsen. Ook werd het duo uitgenodigd in het radioprogramma Veilig Verkeer op Gold FM om te komen vertellen over het onderzoek. Ten slotte kwamen de studentes nog onverwachts op de Surinaamese televisie toen  de districtscommissaris  van Paramaribo-Noord hen tijdens een persconferentie aan het woord liet. Er werd namelijk een Safe Exercise Area (SEA) aangekondigd, waar ook plaats zou zijn om te fietsen. Een SEA is een tijdelijke autovrije zone in de stad om inwoners de mogelijkheid te geven te bewegen in de buitenlucht. Struyf maakte van de gelegenheid gebruik om een woordje uitleg te geven over het onderzoek en mensen te overtuigen de fiets te nemen. Na de vele gesprekken, presentaties, activiteiten en het geslaagde media optreden keerde het duo voldaan weer naar huis om hun bevindingen neer te bundelen in hun scriptie.

Vervolg

“Getuigenissen bewijzen dat urban tactics het geloof in lokale daadkracht versterkt en het fietsgebruik ook met eenvoudige ingrepen gestimuleerd kan worden”  besluit Struyf. “Het resultaat is hernieuwde hoop op verandering voor Suriname.” Studenten, leerlingen, én zelfs ouders kregen weer zin om te gaan fietsen en haalden hun fiets van onder het stof. "Ook de oprichting van een onafhankelijke fietsraad staat op de planning" getuigt een lokale vrijwilliger bij het Korps Suriname Verkeersvrijwilligers. "De bedoeling is dat we als één stem tot de overheid kunnen spreken, advies kunnen geven en acties kunnen organiseren om het fietsen te stimuleren."

Op 7 september verdedigden de studentes hun thesis succesvol voor zowel Belgische als Surinaamse juryleden. Dit is echter niet het einde van het project.

Dankzij het samenbrengen van alle lokale actoren, die bezig zijn met fietsen en veiliger verkeer, kunnen vanaf heden meer acties georganiseerd worden voor een groter publiek. In februari 2023 zullen er opnieuw studenten afreizen naar Suriname en zullen ze voor het vak Community Service Learning verder werken aan het project en contacten onderhouden. Wordt vervolgd...