Vrolijke vrienden, dat zijn wij!

‘Vrolijke Vrienden, dat zijn wij!’
Over het samen muziek maken met ouderen in een Woonzorgcentrum

Gedurende enkele weken maakte ik samen met een 17-tal ouderen actief muziek in een Woonzorgcentrum. Dit deed ik gedurende mijn stageperiode, in het kader van mijn laatste jaar in de opleiding ‘Professionele Bachelor in de Orthopedagogie’. Tijdens deze stageperiode stond ik in het animatieteam en organiseerde ik dagelijks activiteiten, waaronder kookactiviteiten, creatieve activiteiten,...

Ik onderzocht welk effect muziek kan hebben op de ouderen, met of zonder dementie. Alsook hoe dit hun levenskwaliteit en plezierbeleving beïnvloedde. Ik zocht een antwoord op de volgende vraag, “Op welke wijze kan het creëren van muziek de levenskwaliteit van ouderen in een Woonzorgcentrum (WZC) verhogen?” met behulp van onderstaande hulpvragen:

1. Op welke manier kunnen ouderen in een Woonzorgcentrum deel uitmaken van een muziekgroep?
2. Wat betekent muziek maken in de muziekgroep voor de deelnemers?
3. Muziek maken kan niet zonder instrumenten. Welk gevoel krijgt de deelnemer bij het bespelen van een instrument?
4. Op welke manier heeft de muziekgroep een meerwaarde voor de stageplaats en de bewoners?

Ik vond het van belang dat elke bewoner kan deelnemen, ongeacht of hij notenleer kent of niet. We zongen en repeteerden liedjes die voor iedereen bekend waren. Hierdoor beoogde ik om de muziekgroep zo laagdrempelig mogelijk te houden.

Vanaf mijn eerste stagedag dacht ik na over de wijze waarop ik het thema “muziek” kon omzetten in een concreet project, dat een meerwaarde vormt voor de bewoners van mijn stageplaats. Na diverse kamerbezoeken, overleg met mijn collega’s en de Hogeschool, het lezen van boeken en artikels, had ik een concreet voorstel. Wat als ik nu een muziekgroep opricht, waarin de ouderen samen met mij wekelijks enkele liedjes repeteren, onder begeleiding van mijn gitaar en dat deze muziekgroep, na mijn stage, verder opgevolgd wordt ? Door de inbreng van de bewoners en de collega’s resulteerde mijn bachelorproef in een bruikbaar project. Ik speel gitaar aan de hand van akkoorden en gebruik geen muzieknoten. Ik ondervond dat er een verschil is tussen thuis muziek maken en een muziekgroep begeleiden aan de hand van de gitaar. Bovendien wenste ik gebruik te maken van muziekinstrumenten, die o.a. eenvoudig te bespelen zijn. Enkele instrumenten maakten de bewoners zelf tijdens een activiteit. Ik vond het voornamelijk belangrijk dat er actief muziek werd gemaakt door de ouderen, ongeacht of hij goed kan zingen of niet.

Week na week repeteerden we verschillende liedjes, met als hoofddoel plezierbeleving en een invloed op de levenskwaliteit. Ik experimenteerde met mijn begeleidingsstijl tijdens de wekelijkse muziekgroepen. Hierbij speelde humor een centrale rol. Gedurende dit project groeide de muziekgroep uit tot een hechte groep van deelnemers die op het einde van mijn stage voor een geslaagd optreden zorgden in het Woonzorgcentrum.

Mijn bachelorproef is zodanig ingedeeld, dat elk hoofdstuk genoemd is naar een bepaald liedje, bijvoorbeeld ‘Vrolijke Vrienden’. Dat liedje stond tijdens die week centraal in de muziekgroep. In het laatste hoofdstuk geef ik prijs hoe het optreden verliep van de vaste muziekgroep. De link tussen theorie en praktijk wordt duidelijk vanaf het eerste hoofdstuk van mijn bachelorproef. Ieder hoofdstuk heeft een inleiding en een slot, dat voor een duidelijke overgang zorgt. De lezer kan het proces vlot volgen, rond de manier waarop iedereen meegroeit met dit muziekproject, om uiteindelijk een prachtig optreden te geven met de muziekgroep ‘Scheldeghalm’.

Mijn onderzoek naar plezierbeleving en verhoging van de levenskwaliteit door, samen met ouderen, muziek te maken leverde de volgende conclusies. Ouderen kunnen samen een muziekgroep vormen door de deelname laagdrempelig te houden, door eigen inbreng te mogen geven, door in een open sfeer de kans te krijgen om mee te groeien. Muziek maken betekent voor de deelnemers o.a. het verhogen van de sociale contacten en plaats maken voor plezier. Het hoogtepunt werd bereikt door de uitvoering van het optreden. De volledige muziekgroep leefde er naar toe en ontving tal van positieve reacties, wat opnieuw zorgde voor het ervaren van plezier en het verhogen van de levenskwaliteit. Dit alles bleek uit de lachende gezichten van de deelnemers en het publiek.