‘To plant a garden is to believe in tomorrow’ : tuinwerking in de gevangenis van Hasselt bevordert re-integratie bij gedetineerden.

Verschillende penitentiaire inrichtingen in het buitenland werken met groenactiviteiten om al dan niet aan het re-integratieproces van gedetineerden te werken. Het doel van zulke projecten:  welzijn bevorderen en  beroepsvaardigheden of arbeidsattitudes aanleren. Hierdoor worden gedetineerden voorbereid op een toekomstige tewerkstelling in de groensector. Ook de gevangenis van Hasselt koos er voor om zo’n project op te starten.

Van grasveld naar bezoekerstuin

Twee studenten ergotherapie van de Hogeschool PXL (Eline Jorissen en Jenthe Vincken) gingen de uitdaging aan om zowel een groep gedetineerden te selecteren als een bezoekerstuin aan te leggen met gevangenen. Hoe ging dat in zijn werk?

Wel, in samenspraak met directieleden van de penitentiaire inrichting werd er gekozen om 5 gedetineerden te selecteren. De ergotherapeuten interviewden de geïnteresseerden en kozen achteraf een groep van mensen waarvan ze dachten dat ze elkaar zouden aanvullen. Een persoon met ervaring in de groensector kon een beginneling gemakkelijk inleiden in de wonderlijke wereld van de tuinaanleg en diezelfde beginneling kon op zijn beurt de ervaringsdeskundige bijleren over hoe je soms ook rustiger aan moet werken.

‘Werken in de tuin? Daar krijg ik meer zelfvertrouwen van.’

Zodra het team gevormd was, werden tuinsessies georganiseerd. In zo’n tuinsessie lag de focus vooral op het aanleren van specifieke beroepsvaardigheden die nodig zijn om werk te kunnen vinden in de groensector. Per gedetineerde werd er bekeken welke vaardigheden zeer goed of juist te verbeteren waren. Dit werd gedaan aan de hand van een lijst die de begeleiders/ergotherapeuten invulden. De vaardigheden die nog ontwikkeld konden worden, werden omgetoverd tot concrete doelstellingen. Het resultaat? Bij de laatste tuinactiviteit werden de scores ‘goed’ en ‘zeer goed’ meer gescoord. Er was dus vooruitgang zichtbaar.

De tuin had ook zijn positieve invloeden op het mentale welzijn van de gedetineerden. Uit het literatuuronderzoek konden we namelijk concluderen dat blootstelling aan de natuur agressie, depressie en angst vermindert. Ook zou de natuur ervoor zorgen dat empathie, prosociaal gedrag en creativiteit stijgt.

Stilstaan bij het eigen handelen

De gedetineerden moesten na een tuinsessie een reflectiejournaal invullen. Hierdoor kregen ze de kans om zelf na te denken over hun handelingen in de tuin. Zo konden ze noteren welke taken er werden uitgevoerd, hoe de samenwerking met de anderen verliep en hoe ze zich voelden tijdens het tuinwerk. Mooi om te zien:  de meeste  reflecties van de gedetineerden kwamen overeen met  de observaties van de begeleider.

Conclusie

Tuintherapie en betekenisvolle groenactiviteiten bevorderen de mentale gezondheid van gedetineerden. De ergotherapeut kan een specifieke rol opnemen bij het coördineren van groen- en tuinprojecten in een gevangenis. Via het werken in de tuin krijgen gedetineerden leerkansen aangeboden, waardoor zij kunnen groeien in de  beroepsvaardigheden die ze later nodig hebben. Zo kunnen ze na hun gevangenschap werk vinden in de groensector.