Een jaar M-decreet

Anke
Vanparys

Een jaar M-decreet

 

In het schooljaar 2015-2016 ging het ‘Decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften’ – het M-decreet - volledig van start. Hiermee zou het Vlaamse onderwijs meer inclusief worden. Deze bachelorproef onderzoekt de uitvoering ervan in de secundaire scholen van het Vrij CLB regio Gent. Is het onderwijs nu meer inclusief na één jaar M-decreet? Wat verloopt er goed? Wat kan er nog beter?

 

Gepast onderwijs voor elke leerling!(?)

 

Dankzij het M-decreet heeft elke leerling het recht om zich in te schrijven in het gewoon onderwijs. Een school kan een leerling dus niet meer weigeren en het doorverwijzen naar het buitengewoon onderwijs kan enkel met de professionele hulp van het CLB (centra voor leerlingenbegeleiding). Bovendien stelt het M-decreet dat een leerling met specifieke onderwijsbehoeften steeds recht heeft op redelijke aanpassingen. Opmerkelijk is dat er nu gedacht wordt in termen van ‘aanpassingen’ en niet meer in termen van ‘stoornissen’. Het M-decreet tracht dus een nieuwe visie uit te dragen in het ondersteunen van leerlingen met onderwijsbehoeften. Theoretisch klinkt dit zeer mooi, maar hoe verloopt het nu in de praktijk?

 

Troeven van het M-decreet

 

Het M-decreet heeft al enkele positieve zaken gerealiseerd sinds het van start is gegaan. In het onderwijslandschap vindt de inclusiegedachte eindelijk ingang, waardoor er een andere – meer positieve – manier van kijken naar leerlingen met onderwijsbehoeften ontstaat. Sommige scholen ontwikkelen een sterker zorgbeleid en leerlingen met onderwijsbehoeften krijgen meer kansen in de gewone secundaire scholen. Je kan voor of tegen het M-decreet zijn, maar niemand zal ontkennen dat deze troeven een verbetering zijn voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften.

 

Werkpunten van het M-decreet

 

Het M-decreet staat nog in zijn kinderschoenen en heeft duidelijk nog bijsturing nodig. In het onderzoek komen heel wat werkpunten naar boven. De belangrijkste worden hier opgesomd.

De grootste zwakte van het M-decreet is dat er te weinig middelen zijn om het optimaal te realiseren. De vele besparingen hebben dus ook een impact op het onderwijs. Het M-decreet is een mooi idee, maar de Vlaamse regering zal meer middelen moeten vrijmaken als ze wil dat het in de praktijk goed werkt. Bovendien hebben de onderwijsactoren de indruk dat de Vlaamse overheid dubbelzinnige signalen uitzendt. Langs de ene kant wil ze meer inclusie, terwijl ze langs de andere kant toch blijft hameren op het behalen van de eindtermen.

 

Een volgend werkpunt van het M-decreet is de praktijk van labeling. Het decreet is er voor álle leerlingen met onderwijsbehoeften, maar toch is er nog te vaak nood aan een diagnose en wordt er een label op de jongere gekleefd. Dit ‘opplakken van een label’ op de leerling kan nefaste gevolgen hebben op zijn zelfbeeld, wat niet de bedoeling kan zijn van het M-decreet. Uit het onderzoek komt ook naar boven dat het vaker kinderen uit middenklassengezinnen zijn die externe hulp vragen om een diagnose te bemachtigen en extra ondersteuning te krijgen. Er zijn dus nog steeds leerlingen die uit de boot vallen met het M-decreet. Bovendien is het per se les willen volgen in het gewoon onderwijs niet altijd het beste voor elke leerling. Er zullen altijd leerlingen zijn waarvoor het buitengewoon onderwijs de oplossing bij uitstek is. Belangrijk is dus dat er steeds wordt gekeken naar wat het beste is voor elke leerling afzonderlijk, zowel op korte als op lange termijn.

 

Wat valt er te leren?

 

Na één jaar M-decreet is het duidelijk nog aan verbetering toe. Het is belangrijk dat de overheid luistert naar de signalen uit het werkveld, omdat zij de concrete problematieken dagdagelijks meemaken en dus een goed idee hebben over hoe het beter zou kunnen. Enkel luisteren naar de signalen is echter niet genoeg; er moet ook effectief iets aan gedaan worden. Niet alleen in de uitvoering ervan, maar ook de signalen die de overheid zelf uitstuurt moeten haar visie uitdragen. Daarom moet de overheid een radicale keuze durven maken voor inclusief onderwijs. Als ze wil dat alle leerlingen met onderwijsbehoeften geholpen worden, dan moet ze de structuren zo maken dat ze dit niet belemmeren. Daarom moet ze o.a. de nood aan een diagnose om tot een bepaald type te behoren laten vallen. Het opplakken van een label op een leerling getuigt bovendien niet van inclusie. Integendeel, hierdoor benadruk je net dat deze leerling anders is. Een leerling zou recht moeten hebben op maatregelen om hem te ondersteunen in zijn onderwijsbehoeften, ongeacht dat hij ‘anders’ is dan anderen of niet. Pas wanneer de overheid ten volle achter deze visie zou staan, kan je stellen dat met het M-decreet álle leerlingen ondersteund worden in hun onderwijsbehoeften.

Bibliografie

Referentielijst

 

1) Persoonlijke communicatie

 

Anonieme respondent 1, CLB-arts, persoonlijke communicatie, 27 april 2016.

 

Anonieme respondent 2, Maatschappelijke assistent CLB, persoonlijke communicatie, 20 april 2016.

 

Anonieme respondent 3, Pedagoog CLB, persoonlijke communicatie, 16 maart 2016.

 

Anonieme respondent 4, Psycho-pedagogisch consulent CLB, persoonlijke communicatie, 15 april 2016.

 

Anonieme respondent 5, Verpleegkundige CLB, persoonlijke communicatie, 23 maart 2016.

 

Anonieme respondent 6, Lid directieteam+ 1, persoonlijke communicatie, 18 april 2016.

 

Anonieme respondent 7, Lid directieteam+ 2, persoonlijke communicatie, 14 april 2016.

 

Anonieme respondent 8, Lid directieteam+ 3, persoonlijke communicatie, 26 april 2016.

 

Anonieme respondent 9, Leerlingenbegeleider 1, persoonlijke communicatie, 26 april 2016.

 

Anonieme respondent 10, Leerlingenbegeleider 2, persoonlijke communicatie, 13 mei 2016.

 

Anonieme respondent 11, Leerlingenbegeleider 3, persoonlijke communicatie, 27 mei 2016.

 

Anonieme respondent 12, Medewerker pedagogische begeleidingsdienst secundair onderwijs, 4 mei 2016.

 

Anonieme respondent 13, Nascholingstraject M-decreet, 18 april 2016.

 

 

2) Wet- en regelgeving

 

Decreet Vlaamse Regering 21 maart 2014, decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

 

VN-verdrag 13 december 2006, verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

 

 

3) Publicaties

 

Amkreutz, R. (2015, 8 mei). WEL extra zorgen GEEN extra geld. De Morgen. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/

 

Bauwens, L. (2016, 13 februari). De samenleving, en dus de school, moét inclusief zijn. De Standaard. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/

 

Centrum voor gelijkheid en racismebestrijding. (2015). Met een handicap naar de school van je keuze: Redelijke aanpassingen in het onderwijs. Brussel.

 

De Poorter, L. (2016, 11 februari). 'Een mooi versierde lege doos'. De Standaard. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/

 

Docenten voor Inclusie (2014, 8 december). Met de M van minimum minimorum. De Standaard. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/

 

Gheysen, T. (2014). Het M-decreet: wat verandert er voor CLB?. Caleidoscoop, 26(4), 34-40.

 

Goethals, M. (2015, 16 november). 'Als hij niet naar de klas wil gaan, sla ik hem tot ridder'. De Standaard. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/

 

Kabinet Vlaams minister van Onderwijs. (2016, 19 mei). 50 Personeelsleden buitengewoon secundair onderwijs delen expertise in gewoon secundair onderwijs [Persbericht]. Geraadpleegd via http://onderwijs.vlaanderen.be/nl/50-personeelsleden-buitengewoon-secun…

 

Klasse. (2016, 11 mei). Livestream rond ‘1 jaar M-decreet’ [Online video]. Geraadpleegd via https://www.facebook.com/klasse/videos/10153771509464005/

 

Laeremans, J. (2015). Het ABC van het M-decreet. IMPULS, 45(3), 110-119.

 

Mafliet, G., Timbremont, B. & Van de Veire, H. (Red). (2013). Gemotiveerd: Gemotiveerd verslag: Draaiboek voor het omgaan met specifieke onderwijsbehoeften op school. Gent: VCLB regio Gent.

 

Mardulier, T. (2015). Van draagkrachtafweging naar redelijke aanpassingen: He inschrijvingsrecht voor leerlingen met een beperking in het decreet van 21 maart 2014 betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (‘M-decreet’). Welwijs, 26(3), 22-26.

 

M-decreet [Website]. (2016). Geraadpleegd via http://www.m-decreet.be/

 

Meirsschaut, M., Monsecour, F. & Wilssens, M. (2013). Klaar voor redelijke aanpassingen: en leidraad. Gent: Arteveldehogeschool. Geraadpleegd via http://www.arteveldehogeschool.be/sites/default/files/attachments/klaar…

 

Michiels, F. (2015, 5 september). 'Ik heb hier niet voor gekozen en ben er niet klaar voor'. De Standaard. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/

 

Paelinck, G. (2015, 28 augustus). Crevits: "Pak meer kinderen van buitengewoon naar gewoon onderwijs op 1 september". VRTnieuws. Geraadpleegd via http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/politiek/1.2425813

 

Prodia. (2016). Prodiagnostiek [Website]. Geraadpleegd via http://www.prodiagnostiek.be/

 

Smet, P. (2013). Evolutie van het leerlingenaantal in het buitengewoon onderwijs [Persbericht]. Geraadpleegd via http://slideplayer.nl/slide/2834131/

 

Sprankel. (2016, 18 april). M-decreet. Panelgesprek met experts en ervaringsdeskundigen. Hoe verloopt het in de praktijk? [Panelgesprek]. Gent

 

TOPunt vzw. (2016, 19 februari). Bezoek commissie onderwijs aan TOPunt vzw. Gent.

 

Vrij CLB regio Gent. (7 maart 2016). Aan de slag met ICF binnen het M-decreet [Interne vorming]. Gent.

 

VCLB regio Gent. (2013). Kalender specifiek n.a.v. m-decreet [Onuitgegeven intern document]. Gent: Vrij CLB regio Gent.

 

VCLB regio Gent. (sd). Mission Statement. Gent: VCLB regio Gent.

 

VCLB regio Gent. (2001). Uitgangspunten RVB VCLB regio Gent. Gent: VCLB regio Gent.

 

Vrij CLB regio Gent. (2016). Vrij CLB regio Gent – Centrum voor leerlingenbegeleiding [Website]. Geraadpleegd via http://www.vclbgent.be/

 

 

Download scriptie (830.31 KB)
Universiteit of Hogeschool
Arteveldehogeschool Gent
Thesis jaar
2016
Promotor(en)
Frank Monsecour
Thema('s)