In de basisschool Don Bosco De Puzzel in Haacht krijgen de leerlingen van de derde graad deze week niet alleen Nederlands, wiskunde en Frans, maar er staan ook lessen positieve psychologie en duurzaam leven op de agenda. Volgens juf Dorien zijn dit vaardigheden die de leerlingen in de toekomst nog dikwijls nodig zullen hebben. Daarbovenop vormen ze ook nog eens de sleutel naar duurzamer leven!
Juf Dorien (35) is laatstejaarsstudente aan de hogeschool Vives campus Tielt. Ze is een volwassen studente die haar studies combineert met een gezin en een job. Ze maakte een carrièreswitch naar het onderwijs om te kiezen voor de job van haar leven. Voor haar bachelorproef koos ze voor het thema duurzaam leven. Daarbinnen werd haar aandacht getrokken door het maatschappelijke luik.
Bachelorproef en testproject
“Tijdens mijn literatuurstudie stootte ik op een onderzoek waaruit bleek dat positieve psychologie het duurzaam handelen sterk bevordert. Dat heeft mijn interesse gewekt. Duurzaam leven kost moeite, het vraagt inspanningen waarvan je meestal niet onmiddellijk resultaat ziet. Als je voldoende gelooft in de goede afloop, heb je die directe beloning niet meer nodig.”
Iedereen een eigen ‘happy’ boekje
“Alle kinderen kregen van mij een eigen ‘happy’ boekje. Dat is een boekje waarin ze dagelijks iets positiefs moeten noteren. Op die manier trainen ze hun hersenen om positiever ingesteld te zijn, ook op moeilijke momenten. We leerden onze gedachten te controleren en gingen op zoek naar helpende gedachten, gedrag en onze talenten. Ik bracht alles aan met voorbeelden uit de duurzaamheidsproblematiek.”
Gelukkigere én duurzamere kinderen
“Het onderzoek is zeker geslaagd. Na het project scoren de leerlingen in alle klassen gelukkiger, weerbaarder en zelfzekerder. Ook hun inzet en kennis voor duurzaamheid groeiden enorm! Ik ben erg fier op het resultaat! ”
8 Bibliografie
Aurelius, M. (s.d.). Marcus Aurelius Quotes. Opgeroepen op maart 1, 2017, van Goodreads: https://www.goodreads.com/author/quotes/17212.Marcus_Aurelius
Beel, V. (2017, maart 31). Gelukkige juf of meester? Gelukkige kinderen. Opgeroepen op april 9, 2017, van De Standaard: http://www.standaard.be/cnt/dmf20170330_02809107
Bezembinder, L. (2011, juli 11). Honger. Opgeroepen op april 6, 2017, van Wordpress.com: https://verhaal140.wordpress.com/tag/honger/
Boniwell, I., & Ryan, L. (2016). Aan de slag met positieve psychologie. Meer veerkracht en zelfvertrouwen voor leerlingen van 10 tot 15 jaar. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Borms, L., & Pazmany, J. (2012, mei). Educatie voor duurzame ontwikkeling als opstap naar burgerzin. Opgeroepen op februari 27, 2017, van GO!: http://www.g-o.be/sites/portaal_nieuw/subsites/Onderwijsinfotheek/Infot…
Bruyninckx, H., & Bachus, K. (2001, september). Duurzame ontwikkeling: beleidsconcept en kader voor maatschappelijke participatie. Opgeroepen op februari 24, 2017, van Belspo: http://www.belspo.be/belspo/organisation/publ/pub_ostc/hl/rhl01_nl.pdf
Burch, T. (2016, maart 28). Positivity is contagious. Opgeroepen op februari 28, 2017, van Odyssey: https://www.theodysseyonline.com/positivity-is-contagious
Climate Challenge. (s.d.). Oceanen ontregeld. Opgeroepen op februari 22, 2017, van Climate Challenge: http://www.climatechallenge.be/nl/klimaatverandering-woord-en-beeld/wat…
Cohrs, C. J., Christie, D. J., White, M. P., & Das, C. (2013, oktober). Contributions of positive psychology to peace. Opgeroepen op februari 28, 2017, van Researchgate: https://www.researchgate.net/publication/257837731_Contributions_of_Pos…
Cronin, A. (2011). Maak het verschil : het red onze wereld handboek. Etten-Leur: Corona.
De Jong, M. (s.d.). 4G in de psychologenpraktijk. Opgeroepen op maart 1, 2017, van Psycholoog Zwolle: http://www.psycholoog-zwolle.net/weetjes/40-4g-in-de-psychologenpraktij…
De Nessevliet. (2012, december 7). Pestprotocol. Opgeroepen op februari 28, 2017, van De Nessevliet Christelijke Basisschool: http://assets.cms.socialschools.nl.s3.amazonaws.com/cms_page_media/404/…
De Pree, W. (2014). Eigen baas over je gedachten. Opgeroepen op februari 28, 2017, van Leer positief denken: http://www.leerpositiefdenken.be/programma.html
De Standaard. (2014, oktober 28). H&M, C&A en Primark opnieuw onder vuur. Opgeroepen op februari 22, 2017, van De Standaard: http://www.standaard.be/cnt/dmf20141028_01346197
De Standaard. (2017, januari 15). ‘Tweestatenoplossing enige weg naar duurzame vrede’. Opgeroepen op februari 23, 2017, van De Standaard: http://www.standaard.be/cnt/dmf20170115_02674688
78
De Wolf, M., van Otterdijk, R., Pennartz, P., Hurkxkens, P., & Toebes, T. (2011). Lesgeven over duurzame ontwikkeling. Antwerpen: Garant.
Demoucelle, P., & Demoucelle, A.-M. (2014). Positief. Tielt: Uitgeverij Lannoo.
Dewulf, L., & Crul, K. (2014). Vlieg erin!: Een educatief pakket over welbevinden voor de derde graad lager onderwijs. Brussel: Christelijke Mutualiteit.
Dewulf, L., Crul, K., VCOV, VIGeZ, & CM. (2014). Vlieg erin. Opgeroepen op maart 5, 2017, van Christelijke Mutualiteit: http://www.cm.be/professioneel/scholen/basisonderwijs/vlieg-erin/index…
Don Bosco De Puzzel Haacht. (2017). Aanleg groene speelplaats. Opgeroepen op maart 13, 2017, van Don Bosco De Puzzel Haacht: http://www.depuzzelhaacht.be/tags/groene-speelplaats
Don Bosco De Puzzel Haacht. (2017, september 1). Schoolreglement. Opgeroepen op maart 14, 2017, van Don Bosco De Puzzel Haacht: http://www.depuzzelhaacht.be/postbus/Schoolreglement.pdf
Dubbelzes Uitgeverij. (2003). Eigenwijsjes. Coaching kaartjes. Duivendrecht: Dubbelzes Uitgeverij.
Elkington, J. (1997). Cannibals with forks. Oxford: Capstone Publishing Ltd.
Engels, T. (2016, december 29). Werkbaar werk schiet in gang in 2017. Opgeroepen op februari 28, 2017, van Knack: http://www.knack.be/nieuws/gezondheid/werkbaar-werk-schiet-in-gang-in-2…
Fairtrade. (s.d.). Fairtrade Belgium. Opgeroepen op april 19, 2017, van Fairtrade Belgium: http://www.fairtradebelgium.be/
Geudens, R. (2017). Burn-out voorkomen begint op de schoolbanken. Opgeroepen op april 9, 2017, van Zitdazo vzw: http://www.zitdazo.be/schoolbanken
Haas, R. (2011, april 22). Ijsbeer moeder met jong. Opgeroepen op april 5, 2017, van Zoom.nl: http://zoom.nl/foto/dieren/ijsbeer-moeder-met-jong.1651523.html
HD Wallpapers. (2012). Apen achtergronden en wallpapers. Opgehaald van HD Wallpapers: https://wallpapers-achtergronden.blogspot.be/2012/01/apen-achtergronden…
Hulp bij concentratie. (2014, oktober 12). Welke stap heb jij vandaag genomen? Opgeroepen op maart 25, 2017, van Hulp bij concentratie: http://hulpbijconcentratie.nl/category/view/frontpage
Huysentruyt, P. (s.d.). BBQ vlees. Opgeroepen op april 5, 2017, van Piet Huysentruyt: http://www.piethuysentruyt.com/bbq-vlees/
IOK. (s.d.). Duurzame ontwikkeling ... wat? Opgeroepen op februari 14, 2017, van Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen: http://www.iok.be/milieuennatuur_duurzamenontwikkelingwat/default.aspx?…
JS Entertainment. (s.d.). Indische-Oosterse buffetten. Opgeroepen op april 6, 2017, van JS Entertainment: http://jsentertainment.nl/catering/indische-oosterse-buffetten/product/…
79
Kamal, B. (2016, april 20). Levensbedreigend watertekort Midden-Oosten door klimaatverandering. Opgeroepen op april 5, 2017, van De wereld morgen: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2016/04/20/levensbedreigend-watert…
Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (s.d.). ‘Zin in leren! Zin in leven!’. Opgehaald van Katholiek Onderwijs Vlaanderen: http://www.katholiekonderwijs.vlaanderen/%E2%80%98zin-leren-zin-leven%E…
Kaufman, S. B. (2015, augustus 2). PERMA Model. Opgeroepen op maart 1, 2017, van Scientific American: https://blogs.scientificamerican.com/beautiful-minds/which-character-st…
Kolfoort, H., & Kulig, A. (2008). Duurzaamheid meer dan alleen milieu. Opgeroepen op februari 14, 2017, van Centraal Bureau voor de Statistiek: https://www.cbs.nl/-/media/imported/documents/2009/37/2008-p19-p141-art…
Kostips.nl. (s.d.). Lido waterpark Kos. Opgeroepen op april 5, 2017, van Kostips.nl: http://www.kostips.nl/bezienswaardigheden/lido-waterpark-kos/
Kristjánsson, K. (2012). Positive Psychology and Positive Education: Old Wine in New Bottles? Educational Psychologist (Volume 47), 86-105. Opgeroepen op maart 5, 2017, van http://dx.doi.org/10.1080/00461520.2011.610678
Langenberger, K. (2015, augustus 20). Emaciated polar bear - a background story. Opgeroepen op april 5, 2017, van Artic Dreams: http://www.arctic-dreams.com/en/news;1.0.0.0/page0/id22.html
Lindijer, K. (2012, december 6). De sloppenwijk is goed. Wie wordt hier voor de gek gehouden? Opgeroepen op april 5, 2017, van Koert Lindijer: http://koertlindijer.nl/verhalen/de-sloppenwijk-is-goed-wie-wordt-hier-…
Millenniumdoelen. (s.d.). Opgeroepen op februari 21, 2017, van Oneworld.nl: https://www.oneworld.nl/toekomstdenkers/millenniumdoelen
MOS. (s.d.). MOS staat voor Milieuzorg Op School. Opgeroepen op maart 01, 2017, van Basisschool Atheneum Keerbergen: http://www.bskeerbergen.be/onze-school/mos-beleid
Oxfam. (2015, november 26). Voorstelling Oxfam-Wereldwinkels. Opgeroepen op april 19, 2017, van Youtube: https://youtu.be/_6V2FvpFEZo
Pacific Climate Change Science. (2011). Current and future climate of Tuvalu. Opgeroepen op maart 13, 2017, van Pacific Climate Change Science: http://www.pacificclimatechangescience.org/wp-content/uploads/2013/06/4…
Parker, P. (2012, oktober 4). Leegroof regenwoud is misdaad. Opgeroepen op april 6, 2017, van De burcht Sion: http://deburchtsion.blogspot.be/2012/10/leegroof-regenwoud-is-misdaad-t…
Pinterest. (s.d.). Als ik jou zie word ik blij. Opgeroepen op april 9, 2017, van Pinterest: https://nl.pinterest.com/pin/21884748166885891/
80
Pluta, A. (2012, augustus 1). Integrated Well-being: Positive Psychology and the Natural World. Opgeroepen op februari 28, 2017, van University of Pennsylvania: http://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1036&context=ma…
Printable Crush. (s.d.). Printable Inside Out emotions board game. Opgeroepen op februari 27, 2017, van Printable Crush: http://printablecrush.com/printable-inside-out-emotions-board-game/
Ruit, P., & Visser, L. (2013, september). De betekenis van de positieve psychologie voor het onderwijs. Opgeroepen op maart 1, 2017, van Kennisplatform voor het onderwijs: http://wij-leren.nl/positieve-psychologie-betekenis.php
Scientias. (2015, september 16). Foto van uitgehongerde ijsbeer gaat viraal. Opgeroepen op april 5, 2017, van Scientias: https://www.scientias.nl/foto-van-uitgehongerde-ijsbeer-gaat-viraal/
Seligman, M. E. (2011). Flourish: a visionary new understanding of happiness and well-being. New York: Atria.
Seligman, M., & Csikszentmihalyi, M. (2000, januari). Positive Psychology - An introduction. Opgeroepen op maart 1, 2017, van American Psychologist: http://www.bdp-gus.de/gus/Positive-Psychologie-Aufruf-2000.pdf
Sleurs, W., De Smet, V., & Gaeremynck, V. (2008). Duurzame ontwikkeling. Hoe integreren in het onderwijs? Antwerpen: Uitgeverij De Boeck.
SMI. (2013, oktober 28). Positief denken, villawijk of vuilnisbelt? Opgeroepen op april 5, 2017, van Secretary Management Institute: http://blog.secretary.nl/positief-denken-villawijk-vuilnisbelt/
Tellegen, T. (1993). Bijna iedereen kon omvallen. Amsterdam: Querido.
Unicef. (2015, november 19). Millenniumdoelen. Opgeroepen op februari 21, 2017, van Unicef: https://www.unicef.be/nl/over-unicef/onze-inspiratie/milleniumdoelen/
Unicef. (2016, maart 14). De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Opgeroepen op februari 21, 2017, van Unicef: https://www.unicef.be/nl/over-unicef/onze-inspiratie/post-2015/
United Nations. (1987). Brundtlandrapport 'Our Common future'. Opgeroepen op februari 14, 2017, van United Nations: http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf
United Nations. (1992, juni 14). The Rio declaration on environment and development. Opgeroepen op februari 25, 2017, van Unesco: http://www.unesco.org/education/pdf/RIO_E.PDF
United Nations. (2000, september 18). United Nations Millennium Declaration. Opgeroepen op februari 21, 2017, van United Nations: http://www.un.org/millennium/declaration/ares552e.pdf
United Nations. (2015). The Millennium Development Goals Report 2015. Opgeroepen op februari 13, 2017, van United Nations: http://www.un.org/millenniumgoals/2015_MDG_Report/pdf/MDG%202015%20rev%…
van der Straten, A. (s.d.). De bedstee boerderij biggetjes. Opgeroepen op april 5, 2017, van In alle st(r)aten: http://www.inallestraten.nl/de-bedstee-boerderij/biggetjes/
81
Van Hoorik, I. (2011, december 18). Talentontwikkeling stimuleert participatie en zelfvertrouwen. Opgeroepen op februari 28, 2017, van Jeugdkennis: http://www6.nji.nl/jgk/Artikelen-Jeugdkennis/Talentontwikkeling-stimule…
Vandepitte, M. (2014, februari 28). Het schandaal van de 21ste eeuw: nog nooit was de kloof tussen rijk en arm zo groot. Opgeroepen op april 5, 2017, van De wereld morgen: http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2014/02/28/het-schandaal-van-de-2…
Verdugo, V. C. (2012, maart 17). The positive psychology of sustainability. Opgeroepen op februari 27, 2017, van Psychology of Sustainability: http://psychsustain.voices.wooster.edu/files/2014/01/Corral_Verdugo_Vct…
Vereecken, K. (2007). Het broeikaseffect. Of waarom warmt onze aarde op? Tielt: Uitgeverij Lannoo.
Verenigde Naties. (2015, oktober 21). 17 Doelstellingen om onze wereld te transformeren. Opgeroepen op februari 21, 2017, van Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling: https://5003.fedimbo.belgium.be/sites/5003.fedimbo.belgium.be/files/exp…
Verenigde Naties. (s.d.). Strategie voor educatie voor duurzame ontwikkeling. Opgeroepen op februari 25, 2017, van UNECE: https://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/esd/strategytext/strategieDutch…
Viegas, M. (2013). De toverdoos. Sprookjesmeditaties voor kinderen vanaf 5 jaar. Utrecht: AnkhHermes.
Visser, W. (2015). UN Sustainable Development Goals – Finalised Text & Diagrams. Opgeroepen op februari 25, 2017, van Wayne Visser: http://www.waynevisser.com/report/sdgs-finalised-text
Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ). (s.d.). Fit in je hoofd. Opgeroepen op maart 5, 2017, van Vlaanderen.be: https://www.vlaanderen.be/nl/gezin-welzijn-en-gezondheid/gezond-leven/f…
Vlaamse Onderwijsraad. (2007, maart 22). Advies over educatie voor duurzame ontwikkeling in het leerplichtonderwijs. Opgehaald van VLOR: http://www.vlor.be/sites/www.vlor.be/files/advies/ar-adv014-0607.pdf
Vlaamse Overheid. (2011, november). Talentenwerkboek: Werken vanuit je talent. Opgeroepen op mei 02, 2017, van Vlaamse Overheid: https://overheid.vlaanderen.be/sites/default/files/Talentwerkboek.pdf
Vlaamse overheid. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. (2010, september). De vlag en de lading. Educatie voor duurzame ontwikkeling. Opgeroepen op februari 25, 2017, van Vlaanderen.be: https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/de-vlag-en-de-lading-ed…
VODO vzw. (2008, september). Duurzame Ontwikkeling voor dummy's. Opgehaald van Kampenhout.be: http://www.kampenhout.be/milieu-natuur/docs/brochure-duurzame-ontwikkel…
Vromman, S. (2011). Het klimaat verandert : wat kan je zelf doen? Antwerpen: Manteau.
82
Vromman, S., & Plichart, I. (2010). We hebben maar één planeet: groene tips en inspiratie voor low impact kids. Leuven: Van Halewyck.
VVN. (s.d.). Duurzame ontwikkeling in de klas. Opgeroepen op februari 27, 2017, van Vereniging voor de Verenigde Naties: http://www.vvn.be/onderwijs/files/2012/04/20120416_Pedagogisch-dossier-…
Wals, A., Van der Hoeven, N., & Blanken, H. (2007). De akoestiek van sociaal leren. Opgeroepen op februari 27, 2017, van Duurzaam Door: https://www.duurzaamdoor.nl/sites/default/files/webversie_de_akoestiek_…
Weusten, S. (2012, november 28). Negativity bias: Negatieve gebeurtenissen onthouden we goed. Opgeroepen op februari 28, 2017, van Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/archief/negativity-bias-negatieve-gebeurteniss…
White, M. A. (2015). Evidence-Based Approaches in Positive Education. London: Springer.