Verschillende penitentiaire inrichtingen in het buitenland werken met groenactiviteiten om al dan niet aan het re-integratieproces van gedetineerden te werken. Het doel van zulke projecten: welzijn bevorderen en beroepsvaardigheden of arbeidsattitudes aanleren. Hierdoor worden gedetineerden voorbereid op een toekomstige tewerkstelling in de groensector. Ook de gevangenis van Hasselt koos er voor om zo’n project op te starten.
Van grasveld naar bezoekerstuin
Twee studenten ergotherapie van de Hogeschool PXL (Eline Jorissen en Jenthe Vincken) gingen de uitdaging aan om zowel een groep gedetineerden te selecteren als een bezoekerstuin aan te leggen met gevangenen. Hoe ging dat in zijn werk?
Wel, in samenspraak met directieleden van de penitentiaire inrichting werd er gekozen om 5 gedetineerden te selecteren. De ergotherapeuten interviewden de geïnteresseerden en kozen achteraf een groep van mensen waarvan ze dachten dat ze elkaar zouden aanvullen. Een persoon met ervaring in de groensector kon een beginneling gemakkelijk inleiden in de wonderlijke wereld van de tuinaanleg en diezelfde beginneling kon op zijn beurt de ervaringsdeskundige bijleren over hoe je soms ook rustiger aan moet werken.
‘Werken in de tuin? Daar krijg ik meer zelfvertrouwen van.’
Zodra het team gevormd was, werden tuinsessies georganiseerd. In zo’n tuinsessie lag de focus vooral op het aanleren van specifieke beroepsvaardigheden die nodig zijn om werk te kunnen vinden in de groensector. Per gedetineerde werd er bekeken welke vaardigheden zeer goed of juist te verbeteren waren. Dit werd gedaan aan de hand van een lijst die de begeleiders/ergotherapeuten invulden. De vaardigheden die nog ontwikkeld konden worden, werden omgetoverd tot concrete doelstellingen. Het resultaat? Bij de laatste tuinactiviteit werden de scores ‘goed’ en ‘zeer goed’ meer gescoord. Er was dus vooruitgang zichtbaar.
De tuin had ook zijn positieve invloeden op het mentale welzijn van de gedetineerden. Uit het literatuuronderzoek konden we namelijk concluderen dat blootstelling aan de natuur agressie, depressie en angst vermindert. Ook zou de natuur ervoor zorgen dat empathie, prosociaal gedrag en creativiteit stijgt.
Stilstaan bij het eigen handelen
De gedetineerden moesten na een tuinsessie een reflectiejournaal invullen. Hierdoor kregen ze de kans om zelf na te denken over hun handelingen in de tuin. Zo konden ze noteren welke taken er werden uitgevoerd, hoe de samenwerking met de anderen verliep en hoe ze zich voelden tijdens het tuinwerk. Mooi om te zien: de meeste reflecties van de gedetineerden kwamen overeen met de observaties van de begeleider.
Conclusie
Tuintherapie en betekenisvolle groenactiviteiten bevorderen de mentale gezondheid van gedetineerden. De ergotherapeut kan een specifieke rol opnemen bij het coördineren van groen- en tuinprojecten in een gevangenis. Via het werken in de tuin krijgen gedetineerden leerkansen aangeboden, waardoor zij kunnen groeien in de beroepsvaardigheden die ze later nodig hebben. Zo kunnen ze na hun gevangenschap werk vinden in de groensector.
Infobrochure STRAnD.
Onthaalbrochure vrouwenafdeling
. "meer info over de gevangenis van Hasselt ". from https://justitie.belgium.be/nl/themas_en_dossiers/gevangenissen/belgische_gevangenissen/gevangenissen/meer_info/hasselt.
. "Roots to Re-Entry provides citizens transitioning back into their communities from the Philadelphia Prison System with the tools and support they need to obtain meaningful employment in the horticulture and landscape industries.". from https://www.vibrantcitieslab.com/case-studies/roots-to-re-entry/#:~:text=Roots%20to%20Re-Entry%20provides,the%20horticulture%20and%20landscape%20industries.
. "Wat is sociaal ondernemen? ." from https://www.socialeeconomie.be/wat-sociaal-ondernemen-0.
(2010). "gardening 4U, a practical guide to setting up a gardening club for young people who have mental health issues."
(2019). "sociale economie." from https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/themas/sociale-economie.
(2020). "Nieuw Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden 2020 - 2025." from https://departementwvg.be/nieuws/nieuw-vlaams-strategisch-plan-hulp-en-dienstverlening-aan-gedetineerden-en-geinterneerden#:~:text=Het%20nieuw%20strategisch%20plan%20hulp-%20en%20dienstverlening%20aan,principieel%20goedgekeurd%20door%20de%20Vlaamse%20Regering%2C%20op%20.
(2021). Productief groen in Justitiële inrichtingen.
Baybutt, M., et al. (2019). "Growing health in UK prison settings." Health Promotion International 34(4): 792-802.
Berger, A. (2022). "Insight garden, a movement to restore connection to self, community and the natural world in prisons and beyond."
Braeckel, L. V. (2020). "Nieuw strategisch actieplan voor hulp- en dienstverlening aan gedetineerden." from https://www.weliswaar.be/justitie-welzijn/nieuw-strategisch-actieplan-voor-hulp-en-dienstverlening-aan-gedetineerden.
Coninck, L. D. (2019). Ergotherapie in de gerontologie Leuven, uitgeverij Acco.
Dijkstra, P. (2013). Professioneel coachen. Leiden, Uitgeverij Educatief.
Farrier, A. and J. Kedwards (2015). "Impact report: greener on the outside for prisons, university of central lancashire." 9.
Favril, L. and A. Dirkzwager (2019). "De psychische gezondheid van gedetineerden in België en Nederland: een systematisch overzicht." tijdschrift voor criminologie 61(1): 5-33.
Hart, F. and M. Reisner (2021). More than just a gardening program-using horticultural therapy and mindfulness practice to promote health and connection for incarcerated individuals and those preparing to re-enter their communities. XV International People Plant Symposium and II International Symposium on Horticultural Therapies: the Role of Horticulture in 1330.
Jenkins, R. (2016). Landscaping in lockup: The effects of gardening programs on prison inmates.
Jiler, J. (2009). "Restoring lives, transforming landscapes: the GreenHouse program at Rikers Island Jail." In: Campbell, Lindsay; Wiesen, Anne, eds. Restorative commons: creating health and well-being through urban landscapes. Gen. Tech Rep. NRS-P-39. US Department of Agriculture, Forest Service, Northern Research Station: 178-187.
Lee, A.-Y., et al. (2021). "Horticultural therapy program for mental health of prisoners: Case report." Integrative medicine research 10(2): 100495.
Leyon, D. (2018). Werkloos of werkzoekend? Brussel ACV vakbond: 68.
Meyer, R. and R. Meijers (2022). Leadership agility Amsterdam, Boom
Mortelmans, D. (2007). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden Leuven, Uitgeverij Acco.
Reddon, J. R. and S. B. Durante (2019). "Prisoner exposure to nature: Benefits for wellbeing and citizenship." Medical hypotheses 123: 13-18.
Sand, M. (2019). "Identifying Opportunities for the Role of Occupational Therapy in a Correctional Setting."
Sandel, M. H. (2004). "Therapeutic gardening in a long-term detention setting." Journal for Juvenile Justice Services 19.
Spano, G., et al. (2020). "Are community gardening and horticultural interventions beneficial for psychosocial well-being? A meta-analysis." International Journal of Environmental Research and Public Health 17(10): 3584.
Vereycken, H. (2020). "Informatiebrochure Groen & Detentie." 40.
Verhagen, V., et al. (2021-2022). Groen en detentie
Vrancken, A., et al. (2020-2021). Begeleidend document van het gevang naar een (groene) job van belang.
Vujcic, M., et al. (2017). "Nature based solution for improving mental health and well-being in